Dejanović ya da Dragaš Hanedanı Sırp Kiril Alfabesi Дејановић Драгаш a Orta çağ da yaşamış Stefa

Dejanović ya da Dragaš Hanedanı (Sırp Kiril Alfabesi: Дејановић, Драгаш^[a]) Orta Çağ'da yaşamış, Stefan Dušan (1331-1355), V. Stefan Uroš (1355-1371) ve 1371 yılında yapılan Çirmen Muharebesi sonrası girilen çöküş döneminde Sırp İmparatorluğu'na hizmet etmiş soylu bir Sırp hanedanıdır. Çirmen Muharebesi sonrası Osmanlı Devleti ile vasallık ilişkisinde bulunmuştur. Hanedan dönemin en önemli aileleri arasında sayılır ve bir zamanlar kabaca bugünkü Sırbistan, Bulgaristan ve Makedonya'nın topraklarının birleştiği bölgede hakimiyet kurmuştur. Son iki Bizans İmparatoru anne tarafından bu hanedana mensuptur.

Dejanović Hanedanı

Ülke	Sırbistan Krallığı (Sırp İmparatorluğu 1371'e kadar) Osmanlı Devleti (1373-1395)
Milliyet	Sırp
Kuruluş	1346
Yıkılış	1395
Son hükümdar	Konstantin Dragaš
Unvan(lar)	Sebastokrator Despot gospodin

Ataları sebastokrator Dejan, imparator Stefan Dušan'ın hizmetinde olan bir soylu ve ile yaptığı evliliği münasebetiyle Dušan'ın kayınbiraderiydi. Dejan, Dušan döneminde Kumanova ve Preševo'nun kontrolünü elinde bulunduruyordu. Zayıf Uroš döneminde, güçlü despot 'in ölmesi üzerine yukarı Struma ve Köstendil bölgelerinin kontrolünü sağlamak üzere despot olarak görevlendirilmiştir. Dejan'ın ölümünün ardından, çocukları ve Konstantin'e bıraktığı Kumanova ve Preševo dışındaki çoğu bölge Vlatko Paskačić'e verildi. Ortaklaşa hükümdarlık süren Dragaš kardeşler, Zayıf Uroš'un ölümünün ardından imparatorluğun çöküş döneminde bölgelerinin genişliğini başlıca güney toprakları olmak üzere iki katına çıkarmayı başardılar. Bu bölgeler bugün Vranje ve Preševo'dan, Radomir, İştip, Radoviş ve Ustrumca'ya kadar uzanır. Yıkıcı Çirmen Muharebesi'nden iki yıl sonra, 1373 yılında Dragaš kardeşler Osmanlı devletinin vasalı olmuşlardır. 1377 yılında öldükten sonra, Konstantin Dragaš Osmanlı önderliğinde vasallık yapmayı sürdürmüştür.Konstantin Dragaš ve onun batıdaki bölgesel komşusu olan bir başka Sırp vasal Marko Mrnjavčević 1395 yılında, I. Bayezid önderliğinde, Eflaklılara karşı yapılan Rovine Muharebesi'nde Osmanlı safında savaşırken ölmüşlerdir.

Dejanović Hanedanı bölgelerinde birçok kilise ve manastır inşa ettirmiştir. Bunlardan bazıları Dejan tarafından yaptırılan ve , Konstantin Dragaš tarafından yaptırılan ve olarak sayılabilir.

Konstantin Dragaš'ın kızı Helena Bizans İmparatoru II. Manuil (hükümdarlık yılları 1391-1425) ile evlenmiştir. Bu evlilikten son Bizans İmparatorları VIII. İoannis (hükümdarlık yılları 1425-1448) ve XI. Konstantinos (hükümdarlık yılları 1449-1453) dünyaya gelmiştir. İstanbul'un Fethi sırasında 1453 yılında hayatını kaybeden XI. Konstantinos annesinin soyadı olan Dragáses (Δραγάσης) ile de biliniyordu.

Hanedan

Dejan
( 1345–1358/1365)
Sırp Soylusu,
•Dušan(1345–1355);
• Uroš (1355–1358/1365).

( 1345–?)
Sırp Prensesi,
Dušan'ın kız kardeşi.

( 1365–1378)
Sırp Soylusu,
•Uroš(1365–1371);
• Osmanlı(1371-1378).

Bilinmiyor

Konstantin
( 1365–1395)
Sırp Soylusu,
•Osmanlı (1378-1395).

Eudokia Megali Komnini
( 1378–†1395)
Bizans Prensesi

Ruđina

bkz.:

Helena
(yaklaşık 1372–1450)
Bizans Prensesi.

II. Manuil
(1350–1425)
Bizans İmparatoru.
(1391-1425)

9 çocukları olmuştur;
VIII. İoannis
XI. Konstantinos

Kilise ve manastırlarda bulunan fresklerde çoğunluklu hanedanın üyeleri tasvir edilmiştir. Ancak bu fresklerde tasvir edilen kişilerin Dejan'ın ailesine üye olup olmadıkları bilinmemektedir.

Tarihi

Köken

Despot Dejan ve karısının 'nda bulunan freski.

Hanedanın atası sayılan Dejan Kumanovo bölgesine hakim bir Sırp voyvoda'sıydı. Dejan daha sonra Sırp İmparatorluğuna en parlak dönemini yaşatan Stefan Dušan'ın kız kardeşi ile evlendi. 1346 yılında sebastokrator unvanına sahip oldu.Dejan'ın kökenleri ve ailesi bilinmemektedir. Bazı bilim insanları Dejanović hanedanının Jovan Oliver ile bağlantılı olduğunu ileri sürse de, bu iddia günümüzde bilim camiasında kabul görmemektedir (Fine 1994).K. Jirechek Dejan'ın bir diğer voyvoda olan olduğunu iddia etmiştir.

Stefan Dušan'ın yönetiminde

Stefan Dušan 16 Nisan 1346 Paskalya'sında Üsküp'te hanedanın ileri gelenlerini toplar. Bu toplantıya Sırp Başpiskopos'u , , Bulgar patrik Simeon ve Aynoroz'dan çelitli ruhani liderler de katılır. Bu toplantıda Otosefal Sırp Başpiskoposluğu, patrikliğe yükseltilir ve tam bağımsızlık kazanır. Bu durum üzerine yeni Patrik Stefan Dušan'a "Yunan ve Sırpların İmparatoru" sıfatıyla taç giydirir.Dušan bu toplantıda oğlu Zayıf Uroš'a da sembolik bir biçimde "Yunan ve Sırpların Kralı" olarak taç giydirmiştir.Sırp İmparatorluğu'nun bizanslaşması özellikle bu tip seremoni ve unvanlarda da kendini göstermektedir. İmparator olarak Dušan, en üst unvan olan tek otokrat ve imparator unvanına sahipti. Oğluna yaptığı sembolik taç devri dışında zaten yönetimi de elinde bulunduruyordu. İlerleyen yıllarda Sırp soyluları da yükselmeye başladılar. Dušan'ın kardeşi Simeon Uroš, kayınbiraderi Jovan Asen ve Jovan Oliver despot unvanını, Dejan ve Branko da sebastokrator unvanını aldılar. Askeri kumandanlar olan Voyvodalar Preljub, Vojihna ve Grgur sezar unvanını aldılar.

Dejan'dan 1354 yılında da bahsedilir.Stefan Dušan tarafından yaptırılan kayıtlarına göre, 1355 Ağustosunda, Dušan'ın kardeşi olarak hitap ettiği ("брат царства ми севастократор Дејан") sebastokrator Dejan doğusunda büyük bir bölgeye hakimdir. Bu bölgede Kumanova ve Preševo ilçeleri de bulunmaktadır. Bölge günümüzde Kumanova, Sredorek, Kozjačija ile birlikte Pčinja'nın büyük bir kısmını oluşturur.Dejan'ın yenilemek yerine yeniden inşa etmesi onun sahip olduğu ekonomik gücü de gözler önüne sermektedir. Hizmetine verilen köyler dışında, Dušan Dejan'a bir kilise, , köylerini ve Gospoždino Polje metochion'unu vermiştir.

Dejan gerek Dušan yönetimi altındaki dönemde gerekse Dušan'ın ölümünü izleyen imparatorluğun çöküş döneminde en önemli figürlerden biriydi. Öyle ki İmparator Stefan Dušan yönetiminde, despot , kardeşi Bogdan ve sebastokrator Dejan neredeyse doğu Makedonya'nın tamamında hakimiyet kurmuşlardı.Dušan'ın askeri faaliyetlerinde de destekçisi olmasına rağmen Dejan'ın adına askeri kayıtlarda rastlanmaz. Dejan'ın ardılları Dušan'ın başarılarında Dejan'ın büyük katkısı olduğunu ileri sürmektedirler. Onun Sırbistan dışındaki önemi tarihsel bir başka olayla anlaşılabilir. VI. Innocentius 1355 yılında ona Katolik kilisesi ve Sırp Ortodoks kilisesinin birleştirilmesi yolunda destek istediği bir mektup yazmıştır. (Bu tarz mektuplar genelde kiliselerin en soylularına gönderilirdi).

Zayıf Uroš'un yönetiminde

Dejan Ağustos 1355 sonrası despot unvanını almıştır. 1355 yılı İmparator Stefan Dušan'ın öldüğü yıl olduğu için unvanı kimden aldığı konusu tartışmalıdır. Ancak olası gözüken unvanın V. Stefan Uroš yönetiminde verildiğidir. Despot olarak Dejan Güney Morava, Pčinja, Skopska Crna Gora ve doğuda yukarı Struma nehri ile Velbuzhd'ı içeren, açık bir biçimde daha geniş bir alanın hakimi olmuştur. Dönemin tek despotu olan 'den devraldığı bu unvanla birlikte, imparatorluktaki en önemli unvanı elinde bulunduruyordu.

1356'da, Dejan'ın kızkardeşi Teodora, Zeta bölgesinin hakimi Žarko ile evlendi. Bu evlilikten 1363 yılında Mrkša dünyaya geldi.

Knez Vojislav Vojinović'in 1363 Aralığındaki ölümüne değin, Yunan toprakları üzerindeki Sırp soyluları kendilerini hırslı göstermeye başladılar. Eski dönem Sırp soyluluğuna kıyasen, bu dönemde birçok soylu, birçok unvan elde etti. Örneğin despot unvanını Dejan ve Vukašin, sebastokrator unvanını Vlatko ve farklı soylular da elinde bulunduruyordu. Özgürlük ve bölgelere hakim olmanın getirdiği bir zenginlik söz konusuydu. Knez hayattayken, onun etkisi ve bölgede sahip olduğu güç, Sırp soylularını kontrol altında tutuyordu. Ancak onun ölümünün hemen ardından Vukašin imparatorluk üzerinde belirleyici bir etki kazandı. Sırp topraklarındaki soyluluk bu olayla birlikte alarma geçmese de, Vukašin'in hırsı ve gücü eline geçirdikten sonraki faaliyetleri iki grup arasında yükselen bir düşmanlığın temellerini oluşturdu.

ve Dejan yaklaşık 1365 yılında ya da daha önceki bir tarihte öldüler. Bu tarih aynı zamanda Vukašin'in İmparator V. Stefan Uroš'a eş değer biçimde kral olarak taç giydiği tarihtir. Mandić'e göre Dejan 1358 yılında ölmüş ve bu tarihe kadar voyvoda olan Vukašin bu ölümle birlikte despotluğa yükselmiş, Vukašin'den boşalan voyvodalığa da kardeşi Jovan Uglješa yükselmiştir.

Dejan'ın ölümünden sonra onun bölgesi Žegligovo ve Yukarı Struma dışındaki bölgeler soylu Vlatko Paskačić'e tahsis edilmiştir. 1365 yılına kadar hakkında önemli kayıtlar bulunmayan Vukašin Mrnjavčević Vojislav'ın ölümü sonrası neredeyse Makedonya'da hüküm süren en güçlü kişi haline gelmiştir. Öte yandan Dejan ve Makedonya'da statüsü bir hayli yüksek olan despot Vukašin'in yükselişi zaten pek olası değildi.Vukašin'in kardeşi Jovan Uglješa'nın Serez ve oblest bölgesini alarak Dejan'ın bölgesini bölmeye yönelik girişimlerde bulunduğu düşünülür. Bu dönemde kimse Dejan'ın daha sonraları çok önemli hale gelecek olan çocukları ile ilgilenmiyordu. Dejan'ın ölümü Vukašin ve onun kardeşi Jovan Uglješa'ya avantaj sağlasa da, çok geniş bir bölgesel genişlemeyi beraberinde getirmemiştir.

Jovan, tıpkı babası gibi İmparator Uroš'tan despot unvanını almıştır.'in hakimiyet kurduğu bölgelerin çoğu daha sonra kardeşlerine dağıtılmıştır.'in oğullarının bölgeyi neden almadıkları bilinmemektedir. Sırp tarihçi Vladimir Ćorović bu durumu kargaşa ve düzensizlik olarak görür. Önceden kabul gören 'in Dejanović Hanedanı ile bağı olduğu iddiaları günümüzde artık kabul görmemektedir. (Fine 1994). Dejanović kardeşler ortaklaşa bir biçimde Makedonya'nın doğusunda yer alan geniş bölgede hüküm sürmüşler ve İmparator V. Stefan Uroš'a sadık kalmışlardır.

Osmanlı vasallığı dönemi

1371 yılındaki Çirmen Muharebesi sonrası, Osmanlılar hemen bölgeyi fethetmeye girişmemişler, bölgedeki pozisyonlarını kuvvetlendirmişlerdir. Nüfuzlarını yaymak ve daha fazla ilerlemek adına zemin oluşturmak için bölgede kalmayı tercih etmişlerdir. Osmanlılar, hristiyan ittifakından oluşan bir orduyla sürekli bir mücadeleye neden olmak istemedikleri için bu süreci daha çok bekleyerek geçirdiler. Bu dönemde Osmanlı, bölgenin ileri gelen nüfuzlu isimlerine hakimiyetini kabul ettirdi ve bununla yetinir görünüyordu. Sırp soylular sadece Osmanlı devletine haraç (tribute) ödemekle yükümlüydüler. Hal böyle olunca Vukašin'e ait olan bölge Osmanlılar tarafından alınmadı, Çirmen Muharebesinde hayatını kaybeden Vukašin'in yerine oğlu Marko geçti. Bir Osmanlı vasalı konumuna yükselen Marko, günümüz Makedonya'sında merkezi Pirlepe olan bir bölgede hüküm sürmeye başladı.Vukašin'in bölgesinin kuzeyinde, Marko'nun kardeşi Andrijaš da ayrıcalıklara sahipti.Vukašin'in ölümünün ardından halefleri batı ve kuzeydeki Sırp komşularıyla savaşmaya başladı. Bu dönemde Marko'nun babası Vukašin dolayısıyla hak sahibi olduğu krallık, muhtemelen Marko'nun Osmanlı vasalı konumuna düşmesi nedeniyle, diğer Sırp soyluları tarafından kabul görmedi.

İmparator V. Stefan Uroš'un 1371 yılında, Çirmen Muharebesi'nden kısa bir süre sonra çocuksuz bir biçimde ölümü güçlü Sırp İmparatorluğunun sonu olarak kabul edilir. Onun ölümüyle İmparatorluk tahtına kimin geçeceği sorusu soylular arasında bir mücadeleye neden olmuştur. Bu şartlar sonrasında imparatorsuz Sırbistan soyluların yönetiminde olan aristokratik parçalara bölünmüştür, böylece imparatorluk bölgesel liderler Marko, Dejanović kardeşler, , Vuk Branković, ve Lazar Hrebeljanović arasında paylaşılmıştır. Balšić Hanedanı Prizren'i, Vuk Branković ise Üsküp'ü Marko'dan almıştır.

1371 sonrası dağıtılan yeni feodal gücün ardından despot Jovan ve gospadin Konstantin sahip oldukları bölgeleri ciddi biçimde geliştirmeyi başarmışlardır. Babalarının sahip olduğu bölgeyi geri kazanmakla kalmamış, sahip oldukları toprakları da başlıca güney olmak üzere iki katına çıkarmışlardır. Kardeşler Vardar'ın sol tarafında, Kumanova'dan Strumica'ya kadar olan bölgeye hakimlerdi. 1373'te Çirmen muharebesinden 2 yıl sonra, Dejanovic Hanedanı'nın bölgede yaptıkları karşılıklı ilişkilerine yönelik ilişkin kayıtlara ulaşılır. 1373 Haziranında, Selanik'ten Nobırda'ya giden Ragusalı tüccarlar despot Jovan'ın topraklarında kaza yaparlar. ("in terenum despotis Dragassii"). Osmanlı kaynakları 1373 yılında Yukarı Struma'da Jovan'ın Osmanlı vasallığını kabule zorlandığını aktarır. Jovan için Osmanlı kaynaklarında kullanılan isim Saruyar'dır. Marko'nun 1371 yılında yaptığı gibi, 2 yıl sonra, 1373'te, Dejanović kardeşler de Osmanlı hakimiyetini kabul ederler. Soylular vasal olarak adlandırılmalarına rağmen, kendi bölgelerindeki yönetimden sorumluydular. Osmanlılar İmparatorluğu bölgeyi fethetmese de, yavaş yavaş hakimiyetini kabul ettirmektediri. Bu nedenle Dejanović kardeşlerin bir iç yönetim inşa ettiğine, tüzükler çıkartıp, para basmış olmalarına şaşırmamak gerekir. 1376'da Konstantin yönetimde söz sahibi olmaya başlamıştır. Bu durum yaşça büyük olan Jovan'ın yönetimi kardeşi Konstantin ile erken paylaşmaya başladığına işaret etmektedir. 1377 ve 1380'de kardeşler imtiyazlar tanımışlardır. İkilinin adına genellikle belgeler Jovan tarafından imzalanmıştır. Anne tarafından 'un torunları ve dolayısıyla soyları Nemanjić Hanedanı'na dayanan Dejanović kardeşler Sırbistan hakimiyeti için uğraştılar. Kardeşler metinlerinde tüm Sırpları birleştirmek istedikleri bir "imparatorluk"tan bahsetmişler, annneleri ise kendisini Sırpların imparatoriçesi olarak görmüştür. Kullandıkları devlet sembolü beyaz çift başlı Sırp kartalıydı. Hanedan, Nemanjić stiline uygun sikkeler de bastırmıştır.

Jovan'ın 1378 yılından sonra 1381 yılından önce öldüğü düşünülmektedir. Onun ölümünün ardından Konstantin, Osmanlı hükümdarlığı altında bölgenin idaresini sürdürmüştür.

1379'da Pomoravlje lordu Lazar Hrebeljanović diğer Sırp soyluların arasından öne çıkmıştır. İmzasında kendisini "bütün Sırpların otokratı"(самодрьжць вьсѣмь Србьлѥмь) olarak tanımlamıştır. Yine de Lazar bütün Sırpları otoritesi altında birleştirme konusunda başarılı olamamıştır. Konstantin, Balšić, Mrnjavčević, Vuk Branković ve , kendi bölgelerinde hüküm sürmeye devam etmişlerdir.

Konstantin, Osmanlı ordusunun kendi bölgesi üzerinden Kosova'ya geçmesine müsaade etmekle kalmamış, Kosova Savaşı öncesi silahlı yardımda da bulunmuştur.

Konstantin bir evlilik geçirse de karısının adı bilinmemektedir. Kızı 1392 yılında Bizans İmparatoru II. Manuil ile evlenen Helena'dır.II. Manuil ve Konstantin ilişkilerini korumuş olsalar da, politik olarak bu ilişkilerin pek bir öneme sahip olmadığını söylemek gerekir Konstantin bir Osmanlı vasalıydı ve durumu değiştirebilecek bir konumda değildi.

Güney Bulgaristan'ı fetheden Bayezid Eflak'ın da fethedilebileceğini düşünüyordu. Bu durumdan hoşnut olmayan Eflak soyluları Osmanlılara karşı I. Mircea emrinde toplandılar. Sigismund savaşta Mircea'yı destekledi ve onun yeniden tahta geçmesine yardım etti. I. Mircea önderliğindeki Eflak ordusunun karşısına çıkan Osmanlı ordusunda Sırp vasalları Stefan Lazarević, Konstantin Dejanović (Dragas) ve Marko da bulunuyordu. Dönemin yazarlarından birisi Marko'nun bu savaşa isteksizce katıldığını, hristiyanlara karşı savaşmak istemediğini ve savaş öncesinde Konstantin Dragas'a: "Bu muharebede ilk ölenlerden biri ben olsam dahi tanrıya bu savaşta hristiyanlara yardım etmesi için dua ediyorum.". dediğini aktarır. Savaşta hem Konstantin, hem de Marko hayatını kaybetmiştir. Bu sonuçla birlikte Marko ve Konstantin'in toprakları tam anlamıyla Osmanlı devletinin kontrolüne geçmiştir.

Bölge

Sırbistan dönemi Dejan'ın mülkleri

İmparator Dušan'ın kayıtlarına göre (Ağustos 1355),sebastokrator Dejan Kumanova ve Preševo ilçelerinin bulunduğu, günümüz modern Kumanova bölgesi ile birlikte, Sredorek, Kozjačija ve Pčinja'nın büyük bir kısmını oluşturan bölgeye sahipti.V. Stefan Uroš'un hizmetindeki bir despot olarak Güney Morava, Pčinja, Skopska Crna Gora ve doğu bölgelerinin idaresi ile görevlendirilmişti. Bu bölgelere Yukarı Struma nehri ve o civarda bulunan Küstendil de dahildi.

Osmanlı dönemi Jovan ve Konstantin'in mülkleri

1373-1395 arası Dejanovic kardeşlerin hükmettiği bölge.

Dejan'ın oğlu Jovan 1371 de yapılan Çirmen muharebesi ardından Osmanlı vasalı olmuştur. Konstantin de Osmanlı hükümdarlığını tanımıştır. Sırp İmparatorluğunun çöküş döneminde Dejanovic kardeşlerin sahip olduğu bölge^[b] kabaca Struma ve Vardar nehirleri arasında, günümüz Bulgaristan, Sırbistan ve Makedonya Cumhuriyetinin sınırları içinde yer alır. Stojan Novaković'e göre bölge o tarihte Lazar'ın hakimiyet sürdüğü Kumanova ve Preševo ve bölgesinden başlayarak bu bölgelerden daha daha güneye Doyran ve bulgar gölünü çevreleyecek bir biçimde yayılmıştır.

Ekonomi

Kardeşler Nemanjić stilini devam ettirip, aynı tarzda sikke bastırmışlar ve simgeleri olarak beyaz çift başlı Sırp kartalını kullanmışlardır.

Kardeşlerin hüküm sürdüğü bölge yabancı tüccarların da ilgi alanıydı. Bölgede yerel para birimi dışında Venedik moneta'sı da kullanılıyordu. Önemli ticaret yollarından biri olan Via de Zenta Adriyatik ile Sırbistanı bu bölgede birbirine bağlar. Ticaret yolu aslen Venedik Cumhuriyeti ile Ragusa, Sırbistan ve Bulgaristan arasındaki ticaret için yoğunlukla kullanılmıştır. Bu ticaret yolunun kullanımı ile sona ermiştir.

Sonrası ve kültürel miras

Konstantin bir evlilik yapmıştır, ancak eşinin adı bilinmemektedir. Bu evlilikten sahip olduğu kızı Helena 1392 yılında Bizans İmparatoruII. Manuil (hükümdarlık yılları 1391-1425) ile evlenmiştir.II. Manuil ve Helena evliliğinden son dönem Bizans imparatorları VIII. İoannis (hükümdarlık yılları 1425-1448) ve XI. Konstantinos (hükümdarlık yılları 1449-1453) dünyaya gelmiştir.XI. Konstantinos, 1453 yılında İstanbul'un fethinde Osmanlı'ya karşı savaşırken ölmüştür, Son kayser XI. Konstantinos annesinin soyadı olan Dragáses (Δραγάσης) ile de bilinmekteydi. Ancak daha sonraları dedesinin adı ile adlandırıldı.

Konstantin Dragaš Sırp epik şiirinde Prens Marko'nun arkadaşı "beg Kostadin" olarak oldukça yaygın kullanılan bir karakterdir.

Köstendil ilçesi hala Konstantin'in anısını Türkçeleştirilmiş isminde taşımaktadır. Köstendil "Konstantin'in ili" tabirinin bozulmuş bir versiyonudur. Kumanova bölgesi (eski adıyla Žegligovo) 14. yüzyıl boyunca Nemanjić ve Dejanović hanedanlarının hüküm sürdüğü bir coğrafi bölge olarak tarihte yerini almıştır.

Mimari

Tahkimatlar

Dini Mimari

Dejanović Hanedanı kendi bölgelerinde çeşitli kilise ve manastırlar inşa ettirmiş, çeşitli kilise ve manastırları da rekonstre etmişlerdir. Bu yapılardan bazıları Dejan tarafından inşa ettirilen ve , Konstantin Dragas tarafından inşa ettirilen ve olarak sayılabilir. Hanedan'ın hüküm sürdüğü bölgede bulunan kilise ve manastırların tam listesi aşağıdaki tabloda listelenmiştir.

Bölgede bulunan kilise yapılarının listesi
İsim ve Bölge	Yaptıran ve yıl	Notlar	Resim
Köstendil bölgesindeki yapılar (Bulgaristan ve Sırbistan):
Spasovica, Velbužd Köstendil	III. Stefan Uroš - 1330	Bulgarlara karşı kazanılan zafer sonrası, kral Stefan'ın savaştan bir gün önce çadırında dua ettiği yerde yaptırılmıştır.
Aziz Georgios Kilisesi, Koluši (Köstendil)	Bölgesel Başpiskopos makamı
Gospođino Polje Kilisesi, Koluši	14. yüzyıl
Kutsal Müjde (Annunciation) Kilisesi, Slokoštica (Köstendil)	1378-1395	Konstantin döneminde inşa edilmiştir.
Aziz Nikola Kilisesi, Slokoštica	1378-1395	Konstantin döneminde inşa edilmiştir.
Başmelekler Kilisesi, Slokoštica	1378-1395	Konstantin döneminde inşa edilmiştir.
Aziz Demetrius Kilisesi, Slokoštica	1378-1395	Konstantin döneminde inşa edilmiştir.
Aziz Parascheva Kilisesi, Slokoštica	1378-1395	Konstantin döneminde inşa edilmiştir.
Vaftizci Yahya Kilisesi (),Zemen (Pernik)	Dejan	11. yüzyıla ait yıkık bir kilisenin üzerine inşa edilmiştir. Kilise de Dejan'ı tasvir eden freskler bulunur.
Vaftizci Yahya Kilisesi (),Poganovo (Pirot)	1378-1395, Konstantin
Tran and Breznik'teki kiliseler	1378-1395, Konstantin
Kratovo ve Kriva Palanka bölgesindeki yapılar (Makedonya):
Lesnova manastırı, Lesnova (Probištip)	1341, Jovan Oliver
Aziz Demetrius Kilisesi, Zletovo (Probištip)	14. yüzyıl
Aziz Nikola Kilisesi, Zletovo	14. yüzyıl
, Zletovo	14. yüzyıl
, Kriva Palanka	1378-1395, Konstantin	Konstantin'in bağışı.
Aziz Nikola Kilisesi (), Psača	yaklaşık 1358, Vlatko Paskačić
İştip bölgesi (Makedonya):
Başmelekler Kilisesi(Rila Manastırı), Štip	yaklaşık. 1334, Hrelja	kiliseyi 10. yüzyıla ait eski bir yapının üzerine inşa ettirmiştir
Kutsal Kurtuluş Kilisesi, Štip	1369, Dmitar	Dejanović'lerin akrabası Dmitar tarafından inşa ettirilmiştir.
Aziz Nikola Kilisesi, Štip	14. yüzyıl
Vaftizci Yahya Kilisesi, Štip	14. yüzyıl
Aziz Demetrius Kilisesi, Kočani	Jovan Oliver
Žegligovo ve Pčinja bölgesindeki yapılar: (Preševo, Sırbistan; Kumanova, Makedonya)
Aziz Georgij Kilisesi, Staro Nagoričane	1313, Stefan Milutin	1071 tarihli eski bir kilisenin üzerine inşa edilmiştir.
Meryem Ana Kilisesi, Arhiljevica	1349, Dejan
Meryem Ana Kilisesi (Matejić Manastırı), Matejče	1331-1355	Kilise Stefan Dušan döneminde rekonstre edilmiştir.
Aziz Nikola Kilisesi, Norča, Preševo	Neofit	Keşiş Neofit tarafından inşa edilmiştir.
Pčinja Aziz Prohor Kilisesi, Pčinja	Stefan Milutin	Bizans İmparatoru IV. Romanos Diogenes tarafından 11. yüzyılda inşa ettirilen bir manastırın üzerine inşa edilmiştir.
Aziz Nikola Kilisesi, Pčinja	Stefan Milutin	Dušan daha sonra yapıyı rekonstre etmiştir.

Dipnotlar

^ Jakov Ignjatović, Živojin Boškov 1987, Odabrana dela Jakova Ignjatovića Vol. 1 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p. 548:
^ ^a ^b Mihaljcic 1975, p. 67
^ ^a ^b ^c ^d Fine 1994, p. 358
^ ^a ^b ^c Fine 1994, p. 309
^ ^a ^b Fine 1994, p. 310
^ Ćorović 2001, ch. 3, VII.
^ Fajfric, 39.
^ Miklosich, Monumenta Serbica, p. 143
^ ^a ^b Mandić 1986, p. 161:
^ ^a ^b Историско друштво НР Србије 1951, pp. 20-21:
^ Vranjski glasnik, Vol. 19-20, p. 169:
^ ^a ^b ^c ^d Mihaljčić 1989, pp. 79–81
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Fajfric, 42
^ Soulis p. 101
^ Soulis p. 53
^ Soulis 1984, p. 190
^ ^a ^b Mihaljčić 1989, p. 81:
^ Mandić 1986, p. 143:
^ ^a ^b ^c Ćorović 2001, ch. 3, IX.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Fajfric, 45.
^ Mandić 1986, p. 144
^ Mandić: Тако би 1358. година била прекрет- ничка за неке великаше: те године деспот Дејан је умро,13 на његово место дошао је вероватни дота- дашњи велики војвода Вукашин, а на место вели- ког војводе дошао је Јован Угл>еша.
^ ^a ^b ^c Samardzic 1892 p. 22:
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ćorović 2001, ch. 3, XIII.
^ ^a ^b Ross-Allen 1978, p. 505
^ ^a ^b Михаљчић 1975, p. 174
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Историјски гласник Друштва историчара СР Србије 1994, p. 31". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2022.
^ ^a ^b Зборник радова Византолошког института 1982, p. 198
^ Edition de lA̕cadémie bulgare des sciences, 1986, "Balkan studies, Vol. 22", p. 38
^ Зборник радова Византолошког института 1982, p. 199
^ Српско учено друштво, pp. 249-254
^ Čupić 1914 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p. 159
^ Srpsko geografsko društvo 1987, p. 77
^ Mihaljčić 1975, pp. 164-165, 220
^ ^a ^b ^c ^d Зборник радова Византолошког института 1982, p. 201
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ćorović 2001, ch. 4, I. Srbi između Turaka i Mađara
^ Fine 1991, p. 304
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; stare isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
^ Ostrogorski, p. 459:
^ Čupić 1914, p. 228
^ "Andrews 2006, Castles of the Morea, p. 259". 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2015.
^ Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453 (İngilizce) (İkinci bas.). Londra: Rupert Hart-Davis Ltd. s. 369. ISBN .
^ History of the Byzantine Empire, 324–1453, A.Vasiliev – 1958, volume 2 p. 589
^ World History, William J. Duiker, Jackson J. Spielvogel 2009, Volume I p. 378
^ Geōrgios Phrantzēs 1985, p. 93
^ Head, Constance (1977), "+Manuel+and+helena" Imperial Twilight: The Palaiologos Dynasty and the Decline of Byzantium 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Nelson-Hall, p. 145, "Constantine" was a good name, Manuel and Helena believed; for one thing, it was the name of Helena's father.
^ Srpsko geografsko društvo 1972, p. 123:
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab Petković 1924

Sırp Kaynakları

Милош Благојевић, Закон господина Константина и царице Јевдокије, Зборник радова византолошког института XLIV, Београд 2007. (Makale'de kullanılmamıştır.)
Иван M. Ђорђевић, Зидно сликарство српске властеле у доба Немањића, Београд 1994. (Makale'de kullanılmamıştır.)
M. Rajicic, Sevastokrator Dejan, in «Jugoslovenski Glasnik», 3-4 (1953) 17-28. (Makale'de kullanılmamıştır.)
М. Шуица, Немирно доба српског Средњег века, Властела српских обласних господара, Београд 2000.(Makale'de kullanılmamıştır.)
Велбълждско княжество в Енциклопедия България, Българската академия на науките, София, 1978, том 1 (Makale'de kullanılmamıştır.)
Велбъждско княжество и Константин Драгаш в Енциклопедичен речник Кюстендил, Българската академия на науките, София, 1988 (Makale'de kullanılmamıştır.)
Istoriski časopis, Vol. 4 (Makale'de kullanılmamıştır.)

[1] Jakov Ignjatović, Živojin Boškov 1987, Odabrana dela Jakova Ignjatovića Vol. 1 3 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p. 548:

[Mihaljcic-1975-67-2] Mihaljcic 1975, p. 67

[Fine-1994-358-3] Fine 1994, p. 358

[Fine-1994-309-4] Fine 1994, p. 309

[Fine-1994-310-5] Fine 1994, p. 310

[Corovic-3-VII-6] Ćorović 2001, ch. 3, VII.

[7] Fajfric, 39.

[8] Miklosich, Monumenta Serbica, p. 143

[Mandic-161-9] Mandić 1986, p. 161:

[IdNRS1951-20-10] Историско друштво НР Србије 1951, pp. 20-21:

[11] Vranjski glasnik, Vol. 19-20, p. 169:

[Mihaljcic-79-81-12] Mihaljčić 1989, pp. 79–81

[Fajfric42-13] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Fajfric, 42

[14] Soulis p. 101

[15] Soulis p. 53

[16] Soulis 1984, p. 190

[Mihaljcic-81-q-17] Mihaljčić 1989, p. 81:

[18] Mandić 1986, p. 143:

[Corovic-3-IX-19] Ćorović 2001, ch. 3, IX.

[Fajfric45-20] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Fajfric, 45.

[21] Mandić 1986, p. 144

[22] Mandić: Тако би 1358. година била прекрет- ничка за неке великаше: те године деспот Дејан је умро,13 на његово место дошао је вероватни дота- дашњи велики војвода Вукашин, а на место вели- ког војводе дошао је Јован Угл>еша.

[Samardzic-22-23] Samardzic 1892 p. 22:

[Corovic-3-XIII-24] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ćorović 2001, ch. 3, XIII.

[RossAllen-505-25] Ross-Allen 1978, p. 505

[Mihaljcic-174-26] Михаљчић 1975, p. 174

[igdisrs1994-27] "Историјски гласник Друштва историчара СР Србије 1994, p. 31". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2022.

[ZRVI-1982-198-28] Зборник радова Византолошког института 1982, p. 198

[29] Edition de lA̕cadémie bulgare des sciences, 1986, "Balkan studies, Vol. 22", p. 38

[ZRVI-1982-199-30] Зборник радова Византолошког института 1982, p. 199

[31] Српско учено друштво, pp. 249-254

[32] Čupić 1914 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., p. 159

[33] Srpsko geografsko društvo 1987, p. 77

[34] Mihaljčić 1975, pp. 164-165, 220

[ZRVI-1982-201-35] Зборник радова Византолошког института 1982, p. 201

[Corovic-4-I-36] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Ćorović 2001, ch. 4, I. Srbi između Turaka i Mađara

[37] Fine 1991, p. 304

[stare-38] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; stare isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

[39] Ostrogorski, p. 459:

[Cupic-228-40] Čupić 1914, p. 228

[41] "Andrews 2006, Castles of the Morea, p. 259". 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2015.

[42] Nicol, Donald M. (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453 (İngilizce) (İkinci bas.). Londra: Rupert Hart-Davis Ltd. s. 369. ISBN .

[43] History of the Byzantine Empire, 324–1453, A.Vasiliev – 1958, volume 2 p. 589

[44] World History, William J. Duiker, Jackson J. Spielvogel 2009, Volume I p. 378

[45] Geōrgios Phrantzēs 1985, p. 93

[46] Head, Constance (1977), "+Manuel+and+helena" Imperial Twilight: The Palaiologos Dynasty and the Decline of Byzantium 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Nelson-Hall, p. 145, "Constantine" was a good name, Manuel and Helena believed; for one thing, it was the name of Helena's father.

[47] Srpsko geografsko društvo 1972, p. 123:

[Petkovic-48] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab Petković 1924