Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Denizaltı, su altında ve su yüzeyinde hareket edebilen bir deniz aracıdır. Deniz Kuvvetlerinde görev yapan diğer tüm gemiler gibi denizaltılar da ön ada sahiptir.
Tarihsel gelişimi
Tarih boyunca insanlar denizlerin altına dalmak, denizleri keşfetmek ve denizlerden faydalanmak istemiştir. Denizlerin altından giden gemilerin yani denizaltıların donanmalar için bir vurucu güç unsuru haline getirme fikrinin Büyük İskender ile başladığı rivayet edilir. Binlerce yıllık bu fikir ilk olarak 19. yüzyılda kullanılmaya başlanmış ardından 20. yüzyılda ise büyük gelişme katetmiştir. II. Dünya Savaşı'nın belirleyici unsurlarından birisi de yine denizaltılar olmuştur.
II. Dünya Savaşı'nın ardından ise güdümlü füze atabilen nükleer denizaltılar ortaya çıkmış ve böylece denizaltılar daha da etkin hale gelmiştir. Günümüzde geliştirdiği nükleer denizaltılar ile en çok öne çıkan ülkeler Rusya Federasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri'dir.
Türk denizlerinde ilk önemli denizaltı faaliyetleri
Çanakkale Savaşı'nda 25 Nisan 1915 tarihinden itibaren Marmara’da en az bir denizaltı faaliyet halinde bulunmuştur. Mayıs 1915 ortalarından itibaren ise deniz ikmal yolu, artan denizaltı faaliyetleri yüzünden bütünüyle kullanım dışı kalmış, ikmal ve takviye kara ulaşım hattına bağımlı olmuştur.
Su altına dalma mekanizması
Statik dalış
Denizaltının dalışını oluşturan esaslardan biridir. Denizaltı hareketsiz (sabit) durumdayken; dizayna göre değişen, altı denize açık veya bir vana ile kapatılabilen dalma sarnıçlarına, tepesindeki vana açılıp içindeki hava kaçırılarak su alınması ve yüzme kuvvetinin azaltılması sağlanır. Ancak sarnıçların dolması ve botun bünyesini etkilemesi çok uzun bir aşamadır. Sadece aşağı-yukarı hareket vardır.
Dinamik dalış
Denizaltının dalışını etkileyen bir diğer unsurdur; denizaltının baş-kıç ve sancak-iskele bordalarındaki kanat benzeri dümenlere ve denizaltının kendisine açı-meyil verdirilmek suretiyle, denizaltının ileri hareketiyle oluşan su akış etkilerinin kullanılması ile yapılan dalıştır. Denizaltı gemilerinde dalış ve su içindeki duruş açısını oluşturmak için kullanılan dümenlere; baştakilere "Baş ufki dümenler", kıçtakilere ise "Kıç ufki dümenler" denir.
İtici güç
Klasik (dizel) denizaltının itici gücü, 1890'larda geliştirilmiş Ward-Leonard sistemine dayanır. AC Motor-Jeneratör-DC Motor, bu sistemin orijinal halidir. Sistem, motor verimindeki en az kayıp üzerine kurulmuştur. Denizaltıda uygulanışı; Dizel-jeneratör-batarya-dc elektrik motoru şeklindedir. Denizaltılarda itici güç için dizel motorundan elde edilen elektrik enerjisi kullanılır. Elektrik enerjisi bataryalarda toplanır ve elektrik motorlarına iletilir. Su altında dizel motor çalışamayacağı için (dizel motorun çalışması için ihtiyaç duyulan hava yüzünden) elektrik motorları ile hareket sağlanır. Bataryalar tasarıma göre değişen çok sayıdaki pilden oluşur. Öyle ki bazı denizaltıların tonajının üçte birini bataryalar oluşturmaktadır.
- Yüzeye çıkıldığı zaman dizel motorlar çalıştırılır. Böylelikle bataryalar yüklenir. Aynı zamanda dizel motor gücüyle denizaltı hareket ettirilir. Bu seyir kademesine de yastıklama seyri denir. Hem bataryalar şarj olur, hem de elektrik motorları çevrilir.
- Daha farklı olan nükleer denizaltılarda, reaktörde açığa çıkan ısı ile yüksek basınçlı buhar üretilir. Bu basınçlı buhar, türbinleri ve bunlara bağlı olan jeneratörleri çevirerek itici gücü oluşturur.
Silahları
Torpido
Torpido; savaş gemileri ve denizaltılarda kullanılan, pervaneleri sayesinde hareket eden patlayıcı bir silahtır.
Kaynaklar
- ^ Beneath the Dardanelles: The Australian Submarine at Gallipoli; Allen & Unwin (September 1, 2008); Vecihi Başarın(Author), Hatice Hürmüz Başarın(Author); Avustralya denizaltısı HMAS AE2 Osmanlı torpido gemisi Sultanhisar tarafından batırılmış, mürettebatı kurtarılıp I. Dünya Savaşının kalan süresini Afyonda tutsak olarak geçirmiştir. Bu kitap iki geminin kaptanları Stoker ve Ali Rıza'nın hatıralarını karşılaştırarak olayı anlatır.
- ^ Henry Stoker. . 23 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2011.
| Wikimedia Commons'ta Denizaltı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Denizalti su altinda ve su yuzeyinde hareket edebilen bir deniz aracidir Deniz Kuvvetlerinde gorev yapan diger tum gemiler gibi denizaltilar da on ada sahiptir I Dunya Savasi nda kullanilan Alman UC 1 sinifi denizaltiII Dunya Savasi nda kullanilan Alman U 47 dizel elektrikli denizaltisiVirginia sinifi ABD nukleer saldiri denizaltisi source source source source source source Muzede sergilenen Tench sinifi bir denizalti TCG Ulucalireis S 338 Rahmi M Koc Muzesi Tarihsel gelisimiTarih boyunca insanlar denizlerin altina dalmak denizleri kesfetmek ve denizlerden faydalanmak istemistir Denizlerin altindan giden gemilerin yani denizaltilarin donanmalar icin bir vurucu guc unsuru haline getirme fikrinin Buyuk Iskender ile basladigi rivayet edilir Binlerce yillik bu fikir ilk olarak 19 yuzyilda kullanilmaya baslanmis ardindan 20 yuzyilda ise buyuk gelisme katetmistir II Dunya Savasi nin belirleyici unsurlarindan birisi de yine denizaltilar olmustur II Dunya Savasi nin ardindan ise gudumlu fuze atabilen nukleer denizaltilar ortaya cikmis ve boylece denizaltilar daha da etkin hale gelmistir Gunumuzde gelistirdigi nukleer denizaltilar ile en cok one cikan ulkeler Rusya Federasyonu ve Amerika Birlesik Devletleri dir Turk denizlerinde ilk onemli denizalti faaliyetleriCanakkale Savasi nda 25 Nisan 1915 tarihinden itibaren Marmara da en az bir denizalti faaliyet halinde bulunmustur Mayis 1915 ortalarindan itibaren ise deniz ikmal yolu artan denizalti faaliyetleri yuzunden butunuyle kullanim disi kalmis ikmal ve takviye kara ulasim hattina bagimli olmustur Su altina dalma mekanizmasiStatik dalis Denizaltinin dalisini olusturan esaslardan biridir Denizalti hareketsiz sabit durumdayken dizayna gore degisen alti denize acik veya bir vana ile kapatilabilen dalma sarniclarina tepesindeki vana acilip icindeki hava kacirilarak su alinmasi ve yuzme kuvvetinin azaltilmasi saglanir Ancak sarniclarin dolmasi ve botun bunyesini etkilemesi cok uzun bir asamadir Sadece asagi yukari hareket vardir Dinamik dalis Denizaltinin dalisini etkileyen bir diger unsurdur denizaltinin bas kic ve sancak iskele bordalarindaki kanat benzeri dumenlere ve denizaltinin kendisine aci meyil verdirilmek suretiyle denizaltinin ileri hareketiyle olusan su akis etkilerinin kullanilmasi ile yapilan dalistir Denizalti gemilerinde dalis ve su icindeki durus acisini olusturmak icin kullanilan dumenlere bastakilere Bas ufki dumenler kictakilere ise Kic ufki dumenler denir Istanbul bogazinda seyir halinde bir denizaltiItici gucKlasik dizel denizaltinin itici gucu 1890 larda gelistirilmis Ward Leonard sistemine dayanir AC Motor Jenerator DC Motor bu sistemin orijinal halidir Sistem motor verimindeki en az kayip uzerine kurulmustur Denizaltida uygulanisi Dizel jenerator batarya dc elektrik motoru seklindedir Denizaltilarda itici guc icin dizel motorundan elde edilen elektrik enerjisi kullanilir Elektrik enerjisi bataryalarda toplanir ve elektrik motorlarina iletilir Su altinda dizel motor calisamayacagi icin dizel motorun calismasi icin ihtiyac duyulan hava yuzunden elektrik motorlari ile hareket saglanir Bataryalar tasarima gore degisen cok sayidaki pilden olusur Oyle ki bazi denizaltilarin tonajinin ucte birini bataryalar olusturmaktadir Yuzeye cikildigi zaman dizel motorlar calistirilir Boylelikle bataryalar yuklenir Ayni zamanda dizel motor gucuyle denizalti hareket ettirilir Bu seyir kademesine de yastiklama seyri denir Hem bataryalar sarj olur hem de elektrik motorlari cevrilir Daha farkli olan nukleer denizaltilarda reaktorde aciga cikan isi ile yuksek basincli buhar uretilir Bu basincli buhar turbinleri ve bunlara bagli olan jeneratorleri cevirerek itici gucu olusturur SilahlariTorpido Torpido savas gemileri ve denizaltilarda kullanilan pervaneleri sayesinde hareket eden patlayici bir silahtir Kaynaklar Beneath the Dardanelles The Australian Submarine at Gallipoli Allen amp Unwin September 1 2008 Vecihi Basarin Author Hatice Hurmuz Basarin Author Avustralya denizaltisi HMAS AE2 Osmanli torpido gemisi Sultanhisar tarafindan batirilmis murettebati kurtarilip I Dunya Savasinin kalan suresini Afyonda tutsak olarak gecirmistir Bu kitap iki geminin kaptanlari Stoker ve Ali Riza nin hatiralarini karsilastirarak olayi anlatir Henry Stoker 23 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2011 Wikimedia Commons ta Denizalti ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ayrica bakinizCep denizaltisi Canakkale Savasi ndaki denizalti faaliyetleri