Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Deprem yönetmeliği ya da sismik yönetmelik, deprem durumunda binalardaki mülkiyeti ve canı korumak için tasarlanmış . Bu tür yönetmeliklere olan ihtiyaç, "Depremler öldürmez, binalar öldürür" ya da daha geniş biçimiyle “Depremler insanları yaralamaz veya öldürmez. Kötü inşa edilmiş insan yapımı yapılar insanları yaralar ve öldürür.” sözüne yansımıştır.
Sismik yönetmelikler, yoğun nüfuslu bölgelerde ağır yıkıma neden olan büyük depremlere önlem olarak oluşturulmuş ve geliştirilmiştir. Genellikle, son depremlerden ve araştırma bulgularından elde edilen bilgilere dayanarak revize edilir ve bu nedenle sürekli olarak güncellenirler. Dünya çapında kullanılan birçok sismik yönetmelik vardır. Çoğu yönetmelik, binaların deprem etkilerine göre nasıl tasarlanacağına ilişkin temel yaklaşımları paylaşır, ancak teknik gereksinimlerinde farklılık gösterir ve yerel jeolojik koşulları, yaygın inşaat türlerini, tarihi konuları vb. ele alan bir kapsama sahip olur.
Ülkelere göre
Uluslararası Standartlar Teşkilatı
Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO) tarafından ISO 3010 Yapıların Tasarımı için Temeller - Yapılar Üzerindeki Sismik Etki (Bases for Design of Structures -Seismic Action on Structures) isimli standartın ilk versiyonu 1988 yılında yayınlanmıştır. Daha sonra 2001 yılında 2.versiyon ve Mart 2017'de 3.versiyonu yayınlanmıştır. Standardın temel amacı ülkelerin kendi startdartlarını oluştururken veya revize ederken kılavuz olmasıdır.
![image]()
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika birleşik devletlerinde yapıların deprem yükleri altındaki tasarımını yapmak için kullanılan baz ve yapı türüne göre (çelik, betonamarme vb.) özelleştirilmiş yönetmelikler bulunmaktadır.
Amerikan Ulusal Standartlar Enstitüsü (ANSI:The American National Standards Institute) tarafından yayınlanan ve içeriği Amerikan İnşaat Mühendisleri Derneği (ASCE:American Society of Civil Engineers) tarafından sağlanan ASCE/SEI 7-22 Bina ve Diğer Yapılar İçin Asgari Tasarım Yükleri (orj:Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures) yönetmeliği bulunmaktadır.
Yürürlüğe girmiş ASCE 7 yönetmelikleri aşağıda verilmiştir. Yönetmelik isminde sonda bulunan sayı yürürlük yılını ifade etmektedir.
- ANSI A58.1-1972
- Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures (ANSI/ASCE 7-88)
- Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures, (ANSI/ASCE 7-93)
- Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures (ANSI/ASCE 7-95)
- Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures (ASCE 7-98)
- Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures (SEI/ASCE 7-02)
- Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures (ASCE/SEI 7-05)
- Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures (ASCE/SEI 7-10)
- Minimum Design Loads and Associated Criteria for Buildings and Other Structures (ASCE/SEI 7-16)
- Minimum Design Loads and Associated Criteria for Buildings and Other Structures (ASCE/SEI 7-22)
Amerika Çelik Yapılar Enstitüsü (AISC:The American Institute of Steel Construction) tarafından geliştirilen ANSI/AISC 341-22 Yapısal Çelik Binalar İçin Sismik Hükümler (orj:Seismic Provisions for Structural Steel Buildings) yönetmeliği bulunmaktadır.
Yürürlüğe girmiş ANSI/AISC 314 yönetmelikleri aşağıda verilmiştir.
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings - 1990
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings - 1992
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings - 1997
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings (1997) Supplement No. 1 - 1999
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings (1997) Supplement No. 2 - 2000
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings - 2002
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings (ANSI/AISC 341-05 and ANSI/AISC 341s1-05) - 2005
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings (ANSI/AISC 341-10) - 2010
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings (ANSI/AISC 341-16) - 2016
- Seismic Provisions for Structural Steel Buildings (ANSI/AISC 341-22) - 2022
![image]()
Avrupa Birliği
Avrupa Birliği üyesi ülkeleri için Euro Kodları (Eurocode) yönetmelikleri bulunmaktadır. Bu yönetmeliklerdeki bazı katsayılar üye ülkeler için farklılar bulunabilir. Bu durumda yayınlanan ulusal ekler yürürlüğe girmiştir.
- Eurocode 8: Depreme dayanıklı yapı tasarımı (Design of structures for earthquake resistance)
- EN 1998-1:2004 Bölüm 1: Genel kurallar, sismik etkiler ve binalara ilişkin kurallar (Part 1: General rules, seismic actions and rules for buildings)
- EN 1998-2:2005 Bölüm 2: Köprüler (Part 2: Bridges)
- EN 1998-3:2005 Bölüm 3: Binaların değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi (Part 3: Assessment and retrofitting of buildings)
- EN 1998-4:2006 Bölüm 4: Silolar, tanklar ve boru hatları (Part 4: Silos, tanks and pipelines)
- EN 1998-5:2004 Bölüm 5: Temeller, istinat yapıları ve jeoteknik hususlar (Part 5: Foundations, retaining structures and geotechnical aspects)
- EN 1998-6:2005 Bölüm 6: Kuleler, direkler ve bacalar (Part 6: Towers, masts and chimneys)
![image]()
![image]()
Çin
• Erken Dönem - 1959-1964
Çin'de kabul edilen ilk deprem tasarım yönetmeliği 1959 yılında hazırlanmıştır ve tüm yapıları kapsamıştır. Eski Sovyeler Birliği temel alınarak hazırlanmıştır. 1964'te revizyona uğramıştır. Revizyon ile birlikte 1964 yönetmeliği tüm yapılar yerine bina türü yapıları kapsamıştır. 1964 yönetmeliğinin tamamlanması "Kültürel Devrim" den önce olduğu için resmi olarak onaylanmadı, taslak kanun olarak kaldı, ancak sonraki yönetmelikler bu yönetmeliğin ilkeleri üzerine kurgulandı.
• TJ11-74- Sivil ve Endüstriyel Binaların Tasarımına İlişkin Yönetmelik (The Code for the Seismic Design of Civil and Industrial Building)- 1974
İlk resmi yönetmelik 1974 yılında TJ11-74 ismiyle kabul edildi.
• TJ11-78- Sivil ve Endüstriyel Binaların Tasarımına İlişkin Yönetmelik (The Code for the Seismic Design of Civil and Industrial Building)- 1978
1978 yılında revizyon yapılarak TJ11-78 isimiyle yeniden yayınlandı.
• GBJ11-89- Binaların Sismik Tasarımı İçin Yönetmelik (The Code for Seismic Design of Buildings)- 1989
1989 yılında Çin Yapısal Araştırma Akademisi (China Academy of Building Research) tarafından güncellenmiş yönetmelik GBJ11-89 ismiyle yayınlandı. Aynı akademi daha sonra bina türü olmayan yapılar içinde (altyapı, endüstriel yapılar, köprüler vb) bir dizi yönetmelik yayınladı. Bu yönetmeliğin en önemli özellikleri zemin sınıflandırması, deprem tasarım seviyeleri, tasarımın temel prensipleri, hesaplama ve detaylandırmadaki revizyonlar olmuştur.
• GB50011-2001- Binaların Sismik Tasarımı İçin Yönetmelik (The Code for Seismic Design of Buildings)- 2001
2001 yılında GB50011-2001 ismiyle yürürlüğe girmiştir. 2008 yılında güncelleme yapılmıştır ancak isim değişikliği uygulanmamıştır.
• GB50011-2010- Binaların Sismik Tasarımı İçin Yönetmelik (The Code for Seismic Design of Buildings)- 2010
31 Mayıs 2010'da yürülüğe GB50011-2010 ismiyle yürürlüğe girmiştir. 1 Ağutos 2016 tarihinde bir ek ve 10 madde üzerinde değişiklik yapılarak güncelleme yapılmıştır ancak isim değişikliği uygulanmamıştır.
![image]()
![image]()
Japonya
1891 yılında meydana gelen Nobi depreminden (M=7.9, 7,273 ölüm) sonra 1892 yılında Deprem Araştırma Komitesi kuruldu. 1925 yılında bu komite Deprem Araştırma Ensititüsü olarak genişletilip Tokyo Üniversitesi'ne bağlandı.
• Kentsel İmar Hukuku (Urban Buildng Law) - 1919
1919 yılında Japonya, yangın güvenliği, sismik güvenlik, kamu hijyeni, doluluk/işlev kontrolü, bina yüksekliği, site sınırlarından geri çekilme ve benzeri konuları kapsayan kapsamlı bir bina kanunu (Kentsel Bina Kanunu) yürürlüğe koymuştur.
• Kentsel İmar Hukuku (Urban Buildng Law) - 1924
1923 yılında meydana gelen Büyük Kanto Depremi (M=7.9 105,000 ölüm veya kayıp) sonrasında 1924 yılında yönetmelik güncellenmiştir. En önemli değişiklik yatay sismik yük katsayısının en az 0.1 olarak alınarak deprem tasarım hesaplarının yapılması olmuştur. Bu yönetmelik ayrıca dünyadaki ilk sismik tasarım yönetimini anlatan yönetmelik olmuştur.
• Yapı Standartları Kanunu (Buildng Standart Law) - 1950
2.Dünya Savaşı'nda sonra 1950 yılında Yapı Standartları Kanunu (Building Standart Law) ismiyle güncellenen yönetmelikte yük birleşimleri, kalıcı (uzun dönem), geçici (kısa dönem) yükler gibi tanımlamalar belirtilmiştir. Önceki yönetmelikte olan yatay sismik yük katsayısı 0.2 olarak güncellenmiştir.
• Yapı Standartları Kanunu (Buildng Standart Law) - 1968
1968 yılında meydana gelen Tokachi-oki Depremi (M=7.9, 52 ölüm) sonra özellikle betonarme yapılarda meydana büyük hasarlardan sonra yapıların hasar almaya karşı yeterli dayanıma sahip olmadığı gözlenmiştir. Bu yönetmelikte betonarme kolonlarda kesme donatısı hakkında önemli güncellemeler yapılmıştır. Ayrıca bu depremden sonra "Yeni Sismik Tasarım Yönteminin Geliştirilmesi" isimli ulusal bir araştırma projesi yürütülmeye başlanmıştır.
• Yapı Standartları Kanunu (Buildng Standart Law) - 1980
1972'den 1977'ye kadar süren "Yeni Sismik Tasarım Yöntemi Geliştirilmesi" araştırma projesi sonucunda yeni bir yöntem sunulabilmiştir. 1978 yılında meydana gelen Miyagi-ken-oki Depremi (M=7.4, 28 ölüm) sonrasında bu yöntemin tasarımcılar tarafından benimsenmesi hızlanmıştır. Bu yöntem 1980 yılında güncellenen yönetmeliğe girmiştir. Bu yönetmelikte daha önce 0.2 olarak alınan yatay sismik yük katsayısı 1.0'a yükseltilmiş ve yapısal sünekliği dikkate alan doğrusal olmayan analiz yöntemler belirtilmiş.
• Yapı Standartları Kanunu (Buildng Standart Law) - 1998
Önceki yönetmelikte belirtilen hesap yöntemlerinin geçerliliği 1995 yılında meydana gelen Büyük Hanshin- Awaji Depremi (M=7.2, 6,430 ölüm) sonrası 1998 yılında yönetmelikte güncellemeye gidilmiştir. Bu yönetmelikte şekil faktöründe küçük değişiklikler ile performansa dayalı "Tepki ve Limit Kapasite Yöntemi" belirtilmiştir.
2011 yılında meydana gelen 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi (M=9.0, 19,000 ölüm veya kayıp) sonrası yönetmelikte güncelleme yapılmamıştır. Ancak tsunami tahliyesi için tebliğ yayınlanmıştır.
![image]()
![image]()
Meksika
İlk Meksiko bina yönetmeliği 1942'de yayınlandı; 1966'dan bu yana, yapısal tasarıma yönelik bir yönetmelik içermektedir ve ülke genelindeki belediyeler için bir referans görevi görür. 1976'da yönetmelik güncellendi ve tüm malzemeler ve yapısal sistemler için felsefesine dayanan tutarlı bir format benimsedi. Şubat 2004'te yeni bir yönetmelik daha yayınlandı.
![image]()
![image]()
Türkiye
Aktif ve tehlikeli fay hatlarına sahip Türkiye'de yürürlüğe giren deprem yönetmelikleri aşağıda verilmiştir.
• Zelzele Mıntıkalarında Yapılacak İnşaata Ait İtalyan Yapı Talimatnamesi (1940)
1939 yılında meydana gelen Erzincan depremi sonrasında o zamanki adıyla Nafia Bkanlığı (Bayındırlık Bakanlığı) tarafından İtalyan yönemeliğinin Türkçeye çevrilmesiyle değişiklik yapılmadan 1940 yılında yürürlüğe girmiştir. Türkiye bu yönetmeliğe göre iki deprem bölgesine ayrılmıştır.
• Zelzele Mıntıkaları Muvakkat Yapı Talimatnamesi (1944)
Erzincan depreminden sonra 1942 Niksar-Erbaa, 1943 Adapazarı-Hendek, 1943 Tosya-Ladik ve 1944 Bolu-Gerede'de meydana gelen depremlerden sonra yürürlüğe girmiştir. Ayrıca yayınlanan "1945 Yersarsıntısı Bölgeleri Haritası"na göre 3 bölgeye ayrılmıştır. Bunlar:
-Büyük Hasara Uğramış Yerler
-Tehlikeli Yersarsıntısı Bölgeleri
-Tehlikesiz Bölgeler
• Türkiye Yersarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği (1949)
1949 yılında yürürlüğe giren yönetmelikte deprem bölgeleri haritasi yönetmelik içinde sunulmuştur.
• Yersarsıntısı Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (1953)
Prensip olarak 1949'da yayınlanan yönetmeliğin revize edilmiş halidir. Bu yönetmelik ile zemin sınıflandırmaları da somut şekilde belirlenmeye başlanmıştır.
• Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY-1962)
Önceki yönetmeliğin devamı niteliğindedir.
• Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY-1968)
Bu yönetmelik ile betonarme yapıların hesap ve tasarımı için boyutlarının tanımlanması yönetmeliğe girmiştir. Deprem hesabı bir önceki yönetmeliğe göre daha detaylandırılmıştır.Türkiye bu yönetmeliğe göre 3 deprem bölgesine ayrılmıştır.
• Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY-1975)
Günümüz yönetmeliklerine yakın bir yönetmeliktir. Geliştirilen deprem bölgeleri haritası önceki yıllara göre daha kapsamlı hazırlanmıştır. Haritada 5 bölge bulunmaktadır. En tehlikeli bölgeler 1.derece olarak sınıflandırılmıştır. Bu harita günümüzde kullanılan deprem tehlike haritasına oldukça benzemektedir.
• Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (ABYYHY-1998)
Bu yönetmelik ile yapısal düzensizlikler ile ilgili koşullar detaylandırılmaya başlanmıştır. Ayrıca deprem kuvvetlerinin hesabı için yeni yöntemler; eşdeğer deprem yöntemi, mod birleştirme yöntemi ve zaman tanım alanında hesap yöntemi, ilk kez bu yönetmelik ile detaylandırılmıştır.
• Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik (DBYBHY-2007)
1995 Kobe depremi ve 1999 Gölcük depremi sonrasında Türkiye ve dünyadaki deprem yönetmelikleri önemli revizyonlara gitmiştir. Yine bu dönemde hazır beton ve yapı denetim sistemi zorunlu hale getirilmiştir. Önceki yönetmeliklerde prensip olarak deprem kuvveti esaslı tasarım ile birlikte ek olarak şekil değiştirme esaslı yaklaşımlarda sunulmuştur. Bu yaklaşımın nedeni deprem sonrası yapıların can güvenliğini sağlaması sonrası aldıkları ağır hasarlar nedeniyle kullanılamaz hale gelmesidir. Ayrıca bu yönetmelik ile mevcut yapıların değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi amacıyla ilgili koşullar ilk kez yürürlüğe girmiştir. Deprem bölgeleri için hazırlanan harita önceki haritaların geliştirilmiş halidir. Haritada 5 bölge bulunmaktadır. En tehlikeli bölgeler 1.derece olarak sınıflandırılmıştır. 2024 yapı stoğu düşünüldüğünde yapıların çoğu bu yönetmeliğe göre tasarlanmış ve inşa edilmiştir.
• Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY-2018)
Resmi Gazete'nin 18 Mart 2018 tarihli ve 30364 Sayılı Mükerrer sayısında "Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği" ile "Türkiye Deprem Tehlike Haritası ve Parametre Değerleri Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı" ile yayınlandı ve 1 Ocak 2019 tarihi itibarıyla yürürlüğe gimiştir. Yayın yılı değişmeden halen güncelleme almaktadır. Amerkian yönetmelikleri temel alınarak hazırlanmıştır. Ancak yapılan karşılaştırma çalışmalarına göre Türk yönetmeliğinin Amerikan yönetmliğine göre daha ihtiyatlı olduğu sonuçları çıkarılmıştır. 1998 yılından sonra yayınlanan en kapsamlı yönetmelik olmuştur. Önceki yönetmeliklerden en önemli özelliği farklı yapıların birden fazla performans hedeflerine göre tasarıma izin vermesidir. Deprem tehlike haritasında ise önceki haritalardan farklı olarak bölgeler kaldırılmış ve yapı koordinatlarına göre deprem tehlikesi ivmesel değerler olarak interaktif harita üzerinden sunulmuştur. Ayrıca sadece yatay deprem tasarımı değil düşey deprem tasarım da bu yönetmelik ile yayınlanmıştır.
Deprem yönetmeliğinin yetersiz uygulanması, 50.000'den fazla insanın öldüğü 2023 Kahramanmaraş depremlerinin yüksek yıkımına neden olan bir faktördü. Kurtarma çabalarını zorlaştıran çökmelere yol açan yüksek destek kolonu hataları yaşandı. 2018 genel seçimlerinde daha çok destek almak için hükümet, inşaat yönetmeliğini ihlal eden yapılar ve müteahhitler için af yasası çıkardı. Bunu, daha önceki hükûmetler de yapmıştı. Bazı Türk mühendisler, imar affı ile şehirlerin "mezarlık" olabileceği konusunda daha önce uyarılarda bulunmuştu.
Ayrıca bakınız
- (2023 Gaziantep-Kahramanmaraş depremlerinde Türkiye hükûmetine yapılan eleştiriler)
Kaynakça
- ^ (PDF). Earthquake Engineering Research Institute. 9 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2014.
- ^ "ASCE/SEI 7-2022 - Minimum Design Loads and Associated Criteria for Buildings and Other Structures". webstore.ansi.org. 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2024.
- ^ "ASCE 7 Geçmişi". 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2024.
- ^ "Seismic Provisions | American Institute of Steel Construction". www.aisc.org. 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2024.
- ^ "Eurocode 8: Design of structures for earthquake resistance | Eurocodes: Building the future". eurocodes.jrc.ec.europa.eu. 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Nisan 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ a b . iisee.kenken.go.jp. 15 Mayıs 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2024.
- ^ a b c d e f g "Earthquake Damage and Seismic Code for Buildings in Japan" (PDF). 3 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2024.
- ^ a b c d "Outline and Features of Japanese Seismic Design Code" (PDF). 19 Nisan 2024 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2024.
- ^ ""SEISMIC DESIGN AND CODES IN MEXICO", Mario ORDAZ and Roberto MELIZ, 13th World Conference on Earthquake Engineering Vancouver, B.C., Canada, August 1-6, 2004, Paper No. 4000" (PDF). 14 Şubat 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2023.
- ^ a b c d e f g h i j Cansız, Sinan (31 Ocak 2022). "Türkiye'de Kullanılan Deprem Yönetmeliklerinin Özellikleri ve Deprem Hesabının Değişimi". International Journal of Engineering Research and Development. 14 (1): 58-71. doi:10.29137/umagd.948025. ISSN 1308-5514. 14 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2023.
- ^ Odası, TMMOB İnşaat Mühendisleri. . www.imo.org.tr. 15 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024.
- ^ . AP NEWS (İngilizce). 10 Şubat 2023. 10 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2023.
- ^ "Turkish cities could become 'graveyards' with building amnesty, engineers say". Reuters. 26 Şubat 2019. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2023 – www.reuters.com vasıtasıyla.
 | İnşaat mühendisliği ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Bir standart veya ölçü ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deprem yonetmeligi ya da sismik yonetmelik deprem durumunda binalardaki mulkiyeti ve cani korumak icin tasarlanmis Bu tur yonetmeliklere olan ihtiyac Depremler oldurmez binalar oldurur ya da daha genis bicimiyle Depremler insanlari yaralamaz veya oldurmez Kotu insa edilmis insan yapimi yapilar insanlari yaralar ve oldurur sozune yansimistir Sismik yonetmelikler yogun nufuslu bolgelerde agir yikima neden olan buyuk depremlere onlem olarak olusturulmus ve gelistirilmistir Genellikle son depremlerden ve arastirma bulgularindan elde edilen bilgilere dayanarak revize edilir ve bu nedenle surekli olarak guncellenirler Dunya capinda kullanilan bircok sismik yonetmelik vardir Cogu yonetmelik binalarin deprem etkilerine gore nasil tasarlanacagina iliskin temel yaklasimlari paylasir ancak teknik gereksinimlerinde farklilik gosterir ve yerel jeolojik kosullari yaygin insaat turlerini tarihi konulari vb ele alan bir kapsama sahip olur Ulkelere goreUluslararasi Standartlar Teskilati Uluslararasi Standartlar Teskilati ISO tarafindan ISO 3010 Yapilarin Tasarimi icin Temeller Yapilar Uzerindeki Sismik Etki Bases for Design of Structures Seismic Action on Structures isimli standartin ilk versiyonu 1988 yilinda yayinlanmistir Daha sonra 2001 yilinda 2 versiyon ve Mart 2017 de 3 versiyonu yayinlanmistir Standardin temel amaci ulkelerin kendi startdartlarini olustururken veya revize ederken kilavuz olmasidir Amerika Birlesik Devletleri Amerika birlesik devletlerinde yapilarin deprem yukleri altindaki tasarimini yapmak icin kullanilan baz ve yapi turune gore celik betonamarme vb ozellestirilmis yonetmelikler bulunmaktadir Amerikan Ulusal Standartlar Enstitusu ANSI The American National Standards Institute tarafindan yayinlanan ve icerigi Amerikan Insaat Muhendisleri Dernegi ASCE American Society of Civil Engineers tarafindan saglanan ASCE SEI 7 22 Bina ve Diger Yapilar Icin Asgari Tasarim Yukleri orj Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures yonetmeligi bulunmaktadir Yururluge girmis ASCE 7 yonetmelikleri asagida verilmistir Yonetmelik isminde sonda bulunan sayi yururluk yilini ifade etmektedir ANSI A58 1 1972 Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures ANSI ASCE 7 88 Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures ANSI ASCE 7 93 Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures ANSI ASCE 7 95 Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures ASCE 7 98 Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures SEI ASCE 7 02 Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures ASCE SEI 7 05 Minimum Design Loads for Buildings and Other Structures ASCE SEI 7 10 Minimum Design Loads and Associated Criteria for Buildings and Other Structures ASCE SEI 7 16 Minimum Design Loads and Associated Criteria for Buildings and Other Structures ASCE SEI 7 22 Amerika Celik Yapilar Enstitusu AISC The American Institute of Steel Construction tarafindan gelistirilen ANSI AISC 341 22 Yapisal Celik Binalar Icin Sismik Hukumler orj Seismic Provisions for Structural Steel Buildings yonetmeligi bulunmaktadir Yururluge girmis ANSI AISC 314 yonetmelikleri asagida verilmistir Seismic Provisions for Structural Steel Buildings 1990 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings 1992 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings 1997 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings 1997 Supplement No 1 1999 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings 1997 Supplement No 2 2000 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings 2002 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings ANSI AISC 341 05 and ANSI AISC 341s1 05 2005 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings ANSI AISC 341 10 2010 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings ANSI AISC 341 16 2016 Seismic Provisions for Structural Steel Buildings ANSI AISC 341 22 2022Avrupa Birligi Avrupa Birligi uyesi ulkeleri icin Euro Kodlari Eurocode yonetmelikleri bulunmaktadir Bu yonetmeliklerdeki bazi katsayilar uye ulkeler icin farklilar bulunabilir Bu durumda yayinlanan ulusal ekler yururluge girmistir Eurocode 8 Depreme dayanikli yapi tasarimi Design of structures for earthquake resistance EN 1998 1 2004 Bolum 1 Genel kurallar sismik etkiler ve binalara iliskin kurallar Part 1 General rules seismic actions and rules for buildings EN 1998 2 2005 Bolum 2 Kopruler Part 2 Bridges EN 1998 3 2005 Bolum 3 Binalarin degerlendirilmesi ve guclendirilmesi Part 3 Assessment and retrofitting of buildings EN 1998 4 2006 Bolum 4 Silolar tanklar ve boru hatlari Part 4 Silos tanks and pipelines EN 1998 5 2004 Bolum 5 Temeller istinat yapilari ve jeoteknik hususlar Part 5 Foundations retaining structures and geotechnical aspects EN 1998 6 2005 Bolum 6 Kuleler direkler ve bacalar Part 6 Towers masts and chimneys Cin Erken Donem 1959 1964 Cin de meydana gelen depremler MO 186 MS 1994 Cin de kabul edilen ilk deprem tasarim yonetmeligi 1959 yilinda hazirlanmistir ve tum yapilari kapsamistir Eski Sovyeler Birligi temel alinarak hazirlanmistir 1964 te revizyona ugramistir Revizyon ile birlikte 1964 yonetmeligi tum yapilar yerine bina turu yapilari kapsamistir 1964 yonetmeliginin tamamlanmasi Kulturel Devrim den once oldugu icin resmi olarak onaylanmadi taslak kanun olarak kaldi ancak sonraki yonetmelikler bu yonetmeligin ilkeleri uzerine kurgulandi TJ11 74 Sivil ve Endustriyel Binalarin Tasarimina Iliskin Yonetmelik The Code for the Seismic Design of Civil and Industrial Building 1974 Ilk resmi yonetmelik 1974 yilinda TJ11 74 ismiyle kabul edildi TJ11 78 Sivil ve Endustriyel Binalarin Tasarimina Iliskin Yonetmelik The Code for the Seismic Design of Civil and Industrial Building 1978 1978 yilinda revizyon yapilarak TJ11 78 isimiyle yeniden yayinlandi GBJ11 89 Binalarin Sismik Tasarimi Icin Yonetmelik The Code for Seismic Design of Buildings 1989 1989 yilinda Cin Yapisal Arastirma Akademisi China Academy of Building Research tarafindan guncellenmis yonetmelik GBJ11 89 ismiyle yayinlandi Ayni akademi daha sonra bina turu olmayan yapilar icinde altyapi endustriel yapilar kopruler vb bir dizi yonetmelik yayinladi Bu yonetmeligin en onemli ozellikleri zemin siniflandirmasi deprem tasarim seviyeleri tasarimin temel prensipleri hesaplama ve detaylandirmadaki revizyonlar olmustur GB50011 2001 Binalarin Sismik Tasarimi Icin Yonetmelik The Code for Seismic Design of Buildings 2001 2001 yilinda GB50011 2001 ismiyle yururluge girmistir 2008 yilinda guncelleme yapilmistir ancak isim degisikligi uygulanmamistir GB50011 2010 Binalarin Sismik Tasarimi Icin Yonetmelik The Code for Seismic Design of Buildings 2010 31 Mayis 2010 da yuruluge GB50011 2010 ismiyle yururluge girmistir 1 Agutos 2016 tarihinde bir ek ve 10 madde uzerinde degisiklik yapilarak guncelleme yapilmistir ancak isim degisikligi uygulanmamistir Japonya 1891 yilinda meydana gelen Nobi depreminden M 7 9 7 273 olum sonra 1892 yilinda Deprem Arastirma Komitesi kuruldu 1925 yilinda bu komite Deprem Arastirma Ensititusu olarak genisletilip Tokyo Universitesi ne baglandi Kentsel Imar Hukuku Urban Buildng Law 1919 1919 yilinda Japonya yangin guvenligi sismik guvenlik kamu hijyeni doluluk islev kontrolu bina yuksekligi site sinirlarindan geri cekilme ve benzeri konulari kapsayan kapsamli bir bina kanunu Kentsel Bina Kanunu yururluge koymustur Kentsel Imar Hukuku Urban Buildng Law 1924 1923 yilinda meydana gelen Buyuk Kanto Depremi M 7 9 105 000 olum veya kayip sonrasinda 1924 yilinda yonetmelik guncellenmistir En onemli degisiklik yatay sismik yuk katsayisinin en az 0 1 olarak alinarak deprem tasarim hesaplarinin yapilmasi olmustur Bu yonetmelik ayrica dunyadaki ilk sismik tasarim yonetimini anlatan yonetmelik olmustur Yapi Standartlari Kanunu Buildng Standart Law 1950 2 Dunya Savasi nda sonra 1950 yilinda Yapi Standartlari Kanunu Building Standart Law ismiyle guncellenen yonetmelikte yuk birlesimleri kalici uzun donem gecici kisa donem yukler gibi tanimlamalar belirtilmistir Onceki yonetmelikte olan yatay sismik yuk katsayisi 0 2 olarak guncellenmistir Yapi Standartlari Kanunu Buildng Standart Law 1968 1968 yilinda meydana gelen Tokachi oki Depremi M 7 9 52 olum sonra ozellikle betonarme yapilarda meydana buyuk hasarlardan sonra yapilarin hasar almaya karsi yeterli dayanima sahip olmadigi gozlenmistir Bu yonetmelikte betonarme kolonlarda kesme donatisi hakkinda onemli guncellemeler yapilmistir Ayrica bu depremden sonra Yeni Sismik Tasarim Yonteminin Gelistirilmesi isimli ulusal bir arastirma projesi yurutulmeye baslanmistir Yapi Standartlari Kanunu Buildng Standart Law 1980 1972 den 1977 ye kadar suren Yeni Sismik Tasarim Yontemi Gelistirilmesi arastirma projesi sonucunda yeni bir yontem sunulabilmistir 1978 yilinda meydana gelen Miyagi ken oki Depremi M 7 4 28 olum sonrasinda bu yontemin tasarimcilar tarafindan benimsenmesi hizlanmistir Bu yontem 1980 yilinda guncellenen yonetmelige girmistir Bu yonetmelikte daha once 0 2 olarak alinan yatay sismik yuk katsayisi 1 0 a yukseltilmis ve yapisal sunekligi dikkate alan dogrusal olmayan analiz yontemler belirtilmis Yapi Standartlari Kanunu Buildng Standart Law 1998 Onceki yonetmelikte belirtilen hesap yontemlerinin gecerliligi 1995 yilinda meydana gelen Buyuk Hanshin Awaji Depremi M 7 2 6 430 olum sonrasi 1998 yilinda yonetmelikte guncellemeye gidilmistir Bu yonetmelikte sekil faktorunde kucuk degisiklikler ile performansa dayali Tepki ve Limit Kapasite Yontemi belirtilmistir 2011 yilinda meydana gelen 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi M 9 0 19 000 olum veya kayip sonrasi yonetmelikte guncelleme yapilmamistir Ancak tsunami tahliyesi icin teblig yayinlanmistir Meksika Ilk Meksiko bina yonetmeligi 1942 de yayinlandi 1966 dan bu yana yapisal tasarima yonelik bir yonetmelik icermektedir ve ulke genelindeki belediyeler icin bir referans gorevi gorur 1976 da yonetmelik guncellendi ve tum malzemeler ve yapisal sistemler icin felsefesine dayanan tutarli bir format benimsedi Subat 2004 te yeni bir yonetmelik daha yayinlandi Turkiye Turkiye deprem tehlike haritasi Aktif ve tehlikeli fay hatlarina sahip Turkiye de yururluge giren deprem yonetmelikleri asagida verilmistir Zelzele Mintikalarinda Yapilacak Insaata Ait Italyan Yapi Talimatnamesi 1940 1939 yilinda meydana gelen Erzincan depremi sonrasinda o zamanki adiyla Nafia Bkanligi Bayindirlik Bakanligi tarafindan Italyan yonemeliginin Turkceye cevrilmesiyle degisiklik yapilmadan 1940 yilinda yururluge girmistir Turkiye bu yonetmelige gore iki deprem bolgesine ayrilmistir Zelzele Mintikalari Muvakkat Yapi Talimatnamesi 1944 Erzincan depreminden sonra 1942 Niksar Erbaa 1943 Adapazari Hendek 1943 Tosya Ladik ve 1944 Bolu Gerede de meydana gelen depremlerden sonra yururluge girmistir Ayrica yayinlanan 1945 Yersarsintisi Bolgeleri Haritasi na gore 3 bolgeye ayrilmistir Bunlar Buyuk Hasara Ugramis Yerler Tehlikeli Yersarsintisi Bolgeleri Tehlikesiz Bolgeler Turkiye Yersarsintisi Bolgeleri Yapi Yonetmeligi 1949 1949 yilinda yururluge giren yonetmelikte deprem bolgeleri haritasi yonetmelik icinde sunulmustur Yersarsintisi Bolgelerinde Yapilacak Yapilar Hakkinda Yonetmelik 1953 Prensip olarak 1949 da yayinlanan yonetmeligin revize edilmis halidir Bu yonetmelik ile zemin siniflandirmalari da somut sekilde belirlenmeye baslanmistir Afet Bolgelerinde Yapilacak Yapilar Hakkinda Yonetmelik ABYYHY 1962 Onceki yonetmeligin devami niteligindedir Afet Bolgelerinde Yapilacak Yapilar Hakkinda Yonetmelik ABYYHY 1968 Bu yonetmelik ile betonarme yapilarin hesap ve tasarimi icin boyutlarinin tanimlanmasi yonetmelige girmistir Deprem hesabi bir onceki yonetmelige gore daha detaylandirilmistir Turkiye bu yonetmelige gore 3 deprem bolgesine ayrilmistir Afet Bolgelerinde Yapilacak Yapilar Hakkinda Yonetmelik ABYYHY 1975 Gunumuz yonetmeliklerine yakin bir yonetmeliktir Gelistirilen deprem bolgeleri haritasi onceki yillara gore daha kapsamli hazirlanmistir Haritada 5 bolge bulunmaktadir En tehlikeli bolgeler 1 derece olarak siniflandirilmistir Bu harita gunumuzde kullanilan deprem tehlike haritasina oldukca benzemektedir NASA tarafindan uretilen Turkiye deki deprem olusumlari Afet Bolgelerinde Yapilacak Yapilar Hakkinda Yonetmelik ABYYHY 1998 Bu yonetmelik ile yapisal duzensizlikler ile ilgili kosullar detaylandirilmaya baslanmistir Ayrica deprem kuvvetlerinin hesabi icin yeni yontemler esdeger deprem yontemi mod birlestirme yontemi ve zaman tanim alaninda hesap yontemi ilk kez bu yonetmelik ile detaylandirilmistir Deprem Bolgelerinde Yapilacak Binalar Hakkinda Yonetmelik DBYBHY 2007 1995 Kobe depremi ve 1999 Golcuk depremi sonrasinda Turkiye ve dunyadaki deprem yonetmelikleri onemli revizyonlara gitmistir Yine bu donemde hazir beton ve yapi denetim sistemi zorunlu hale getirilmistir Onceki yonetmeliklerde prensip olarak deprem kuvveti esasli tasarim ile birlikte ek olarak sekil degistirme esasli yaklasimlarda sunulmustur Bu yaklasimin nedeni deprem sonrasi yapilarin can guvenligini saglamasi sonrasi aldiklari agir hasarlar nedeniyle kullanilamaz hale gelmesidir Ayrica bu yonetmelik ile mevcut yapilarin degerlendirilmesi ve guclendirilmesi amaciyla ilgili kosullar ilk kez yururluge girmistir Deprem bolgeleri icin hazirlanan harita onceki haritalarin gelistirilmis halidir Haritada 5 bolge bulunmaktadir En tehlikeli bolgeler 1 derece olarak siniflandirilmistir 2024 yapi stogu dusunuldugunde yapilarin cogu bu yonetmelige gore tasarlanmis ve insa edilmistir Turkiye Bina Deprem Yonetmeligi TBDY 2018 Resmi Gazete nin 18 Mart 2018 tarihli ve 30364 Sayili Mukerrer sayisinda Turkiye Bina Deprem Yonetmeligi ile Turkiye Deprem Tehlike Haritasi ve Parametre Degerleri Hakkinda Bakanlar Kurulu Karari ile yayinlandi ve 1 Ocak 2019 tarihi itibariyla yururluge gimistir Yayin yili degismeden halen guncelleme almaktadir Amerkian yonetmelikleri temel alinarak hazirlanmistir Ancak yapilan karsilastirma calismalarina gore Turk yonetmeliginin Amerikan yonetmligine gore daha ihtiyatli oldugu sonuclari cikarilmistir 1998 yilindan sonra yayinlanan en kapsamli yonetmelik olmustur Onceki yonetmeliklerden en onemli ozelligi farkli yapilarin birden fazla performans hedeflerine gore tasarima izin vermesidir Deprem tehlike haritasinda ise onceki haritalardan farkli olarak bolgeler kaldirilmis ve yapi koordinatlarina gore deprem tehlikesi ivmesel degerler olarak interaktif harita uzerinden sunulmustur Ayrica sadece yatay deprem tasarimi degil dusey deprem tasarim da bu yonetmelik ile yayinlanmistir 2023 Kahramanmaras depremleri merkez usleri Deprem yonetmeliginin yetersiz uygulanmasi 50 000 den fazla insanin oldugu 2023 Kahramanmaras depremlerinin yuksek yikimina neden olan bir faktordu Kurtarma cabalarini zorlastiran cokmelere yol acan yuksek destek kolonu hatalari yasandi 2018 genel secimlerinde daha cok destek almak icin hukumet insaat yonetmeligini ihlal eden yapilar ve muteahhitler icin af yasasi cikardi Bunu daha onceki hukumetler de yapmisti Bazi Turk muhendisler imar affi ile sehirlerin mezarlik olabilecegi konusunda daha once uyarilarda bulunmustu Ayrica bakiniz2023 Gaziantep Kahramanmaras depremlerinde Turkiye hukumetine yapilan elestirilerKaynakca PDF Earthquake Engineering Research Institute 9 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Haziran 2014 ASCE SEI 7 2022 Minimum Design Loads and Associated Criteria for Buildings and Other Structures webstore ansi org 19 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2024 ASCE 7 Gecmisi 19 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2024 Seismic Provisions American Institute of Steel Construction www aisc org 19 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2024 Eurocode 8 Design of structures for earthquake resistance Eurocodes Building the future eurocodes jrc ec europa eu 19 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2024 Arsivlenmis kopya PDF 15 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Mayis 2024 a b c Arsivlenmis kopya PDF 21 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Mayis 2024 a b iisee kenken go jp 15 Mayis 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2024 Arsivlenmis kopya PDF 14 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Mayis 2024 a b c d e f g Earthquake Damage and Seismic Code for Buildings in Japan PDF 3 Mart 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Nisan 2024 a b c d Outline and Features of Japanese Seismic Design Code PDF 19 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Nisan 2024 SEISMIC DESIGN AND CODES IN MEXICO Mario ORDAZ and Roberto MELIZ 13th World Conference on Earthquake Engineering Vancouver B C Canada August 1 6 2004 Paper No 4000 PDF 14 Subat 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Subat 2023 a b c d e f g h i j Cansiz Sinan 31 Ocak 2022 Turkiye de Kullanilan Deprem Yonetmeliklerinin Ozellikleri ve Deprem Hesabinin Degisimi International Journal of Engineering Research and Development 14 1 58 71 doi 10 29137 umagd 948025 ISSN 1308 5514 14 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2023 Odasi TMMOB Insaat Muhendisleri www imo org tr 15 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2024 AP NEWS Ingilizce 10 Subat 2023 10 Subat 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Subat 2023 Turkish cities could become graveyards with building amnesty engineers say Reuters 26 Subat 2019 19 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2023 www reuters com vasitasiyla Insaat muhendisligi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Bir standart veya olcu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz