Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1939 Erzincan depremi veya Büyük Erzincan Depremi, 27 Aralık 1939 tarihinde merkez üssü Erzincan olan 7,9 büyüklüğünde gerçekleşen deprem. Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) ise depremin büyüklüğünü 7,8 Mw (± 0,4) olarak kaydetti.Mercalli şiddet ölçeğine göre depremin şiddeti, ölçeğin en yüksek değeri olan XII (Afetsel) olarak saptanırken 116 bin 720 bina bütünüyle yıkıldı. Sarsıntı sonucunda resmî sayılara göre 32 bin 968 kişi yaşamını yitirdi, 100 binden fazla kişi ise yaralandı. Ölüm oranlarının yüksek olmasının ana nedenleri arasında; çetin kış koşullarının olması, yardımların ve arama-kurtarma faaliyetlerinin güç koşullar altında yürütülmesi gösterildi.
 Deprem sonrası Erzincan kent merkezinden bir görünüm | |
| UTC zamanı | 1939-12-26 23:57:23 |
|---|---|
| Yerel tarih | 27 Aralık 1939 |
| Yerel saat | 01:57:23 (TSİ) |
| Süre | 52 saniye |
| Büyüklük | 7,9 (Kandilli) 7,8 (Mw) (USGS) |
| Derinlik | 20 km |
| Merkez üs | 39°54′25″N 39°35′10″E / 39.907°K 39.586°D |
| Fay | Kuzey Anadolu Fay Hattı |
| Tür | (Doğrultu atımlı) |
| Maks. şiddet | XII (Afetsel) |
| Tsunami | 0,53 m |
| Artçı şok | Evet |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler | Türkiye |
| Kayıplar | 32.968 ölü +100.000 yaralı |
| Zarar | 20 milyon $ maddi kayıp 116 bin 720 bina yıkıldı |
Deprem, 1939 ile 1999 yılları arasında Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde meydana gelen ve batıya doğru göç eden bir dizi büyük depremin ilki olarak kabul edildi. Büyüklüğü itibarıyla karada meydana gelen dünyanın sayılı mega depremleri arasında gösterilen Erzincan depremi, 8,0 büyüklüğündeki 1668 Kuzey Anadolu depreminden sonra 7,8 Mw büyüklüğündeki 2023 Kahramanmaraş depremleri ile birlikte Anadolu'da meydana gelmiş en büyük ikinci depremdir. Bunun yanı sıra, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çok can kaybı ile sonuçlanan ikinci depremi olarak kayıtlara geçti.
Tektonik durum
Kuzey Anadolu Fay Hattı, Avrasya levhasının küçük Anadolu levhasından geçtiği ana transform fayı sınırıdır. 1.600 km'den uzun olan fay, Doğu Anadolu'dan Marmara Denizi'ne kadar uzanır. Kuzey Anadolu Fay Hattı, çok yüksek sismik aktivite gösterir. Türkiye’nin birinci derece deprem bölgesinde bulunan Erzincan, Kuzey Anadolu deprem kuşağının çok etkin bir bölümü olan Erzincan Ovası içindedir. Tarihi belgelere göre Erzincan son bin yılda 11 kez tümüyle yıkıma uğramıştır. Yerleşmenin bulunduğu zemin, akarsu çökellerinden oluşmuştur. Bu malzeme kentin yukarı kesimlerinde konglomeralaşmıştır. Orta bölümlerde birbirini izleyen çakıl ve kum katmanlarına rastlanır. Bu katmanlar oldukça yerleşmiş ve sıkı yapılıdır. 1939 depreminden sonra yerleşim alanı dışında bırakılmış olan eski şehrin zemini, kalın bir tarihi enkaz örtüsüyle kaplı yerleşmemiş akarsu birikintilerinden oluşmuştur. Erzincan'da bilinen ilk deprem Pontus zamanında olmuştur.[]
Deprem
Odak derinliği 20 km olan depremin etkilediği alan doğuda Erzincan Ovası'ndan batıda Kelkit Vadisi'ne kadar uzanır. Yırtılmanın uzunluğu 400 km (Erzincan’ın doğusundan Amasya’ya kadar), genişliği ise (güneyde Sivas’tan kuzeyde Karadeniz'e kadar) 200 km'dir. Bu depremde Erzincan’dan Kelkit Vadisi'ni izleyerek Niksar’a kadar uzanan yaklaşık 350 km’lik bir kırık sistemi oluşmuştur. Bu geniş alanı sarmış olan 35 deprem merkezi yaklaşık doğu-batı doğrultusunda dizilmiş başlıca dört sarsıntı çizgisi üzerinde etkinlik göstermiştir. Bunlar; Yukarı Yeşilırmak çizgisi, Kelkit-Deliçay çizgisi, Yaylalar ve Orta Yeşilırmak çizgisi ve kıyı çizgisidir. Bu çizgilerin hepsi de kırıklara karşılık gelmektedir. Kelkit Irmağı kırığı, Reşadiye’de doğu-güneydoğu ve batı-kuzeybatı doğrultusunda alçalmış ve yükselmiş ve böylece iki blok arasında 380 cm’lik bir düzey farkı doğmuştur. Deprem sırasında kıyı çizgisi Çarşamba ilçesinin kuzeyi ile Giresun arasında 15–100 m kadar geri çekilmiş ve Fatsa’da da bir deprem dalgası oluşmuştur.[] Depremin yarattığı yırtılma, günümüzde de gözlemlenebilir. 2,3 metre ile 8,8 metre arasında ortalama yüzey yer değiştirmesi hesaplanmıştır. Kırıklar boyunca 0.5-2 metrelik dikey hareketler gözlemlenmiştir. Maksimum yatay atım 10,5 metre olarak hesaplanmıştır.
Deprem 52 saniye sürdü. Karadeniz kıyılarında 0,53 m uzunluğunda tsunamiye neden oldu. 1939 depreminden kaynaklanan , Kuzey Anadolu Fayı boyunca batıya doğru ilerleyen kırılmaları tetikledi. 1939'dan beri bu fayda 6.7'den büyük 10 tane deprem yaşandı.
Kayıplar ve hasar
Deprem, yaklaşık 116.720 binayı tamamen yıktı. Başlangıçta, ölü sayısı yaklaşık 8.000 kişiydi. Daha sonra 20.000'e çıktığı bildirildi. Aynı gün içinde sıcaklık -30 °C'ye düştü. Acil kurtarma operasyonu başladı. 5 Ocak'a kadar, deprem ve düşük sıcaklıklar, kar fırtınası ve seller nedeniyle yaklaşık 33.000 kişi öldü.
Sonrası
Depremin yarattığı hasar, Türkiye hükûmetini deprem yönetmeliklerini yürürlüğe koymaya sevk etti. Erzincan'da yıkım o kadar büyüktü ki şehir tamamen terk edildi ve biraz daha kuzeyde yeni bir yerleşim yeri kuruldu.
Ülkeler
ABD Kızılsalibi Cemiyeti, depremzedeler için 5.000 dolar yollamış ve gıda ürünleri yardımı da yapacağını bildirmiştir. Aynı şekilde Amerika Kızılhaç’ı da 10 milyon dolar göndermiştir.
Belçika Kralı III. Leopold, depremden pek müteessir olmuş ve Belçika Meclisi’ne talimat vererek deprem için bir yardım komitesinin kurulmasını sağlamıştır.
Birleşik Krallık ilk etapta 100.000 Dolar daha sonra da 25.000 Dolar daha göndermiştir. Birleşik Krallık 725036 Adet 3721028 Kg Tıbbi Ecza alanında yardımda bulunmuştur. 131579 Adet 628750 Kg 1580 Kutu Tıbbi Alet ve Malzeme yardımında bulunmuştur. Deprem dolayısıyla sakat ve başıboş kalan hayvanların korunması için de bazı tedbirler almıştır. Bu doğrultuda İngiliz Himaye-i Hayvan Cemiyeti hayvanların korunması ve bakımı için 200 İngiliz Lirası göndermiştir.
![image]()
Avustralya![image]()
Britanya Hindistanı Lahor İslam Cemiyeti, Hint aşiretleri, Rangon Cemiyeti çeşitli yardımlarda bulunmuştur.![image]()
Filistin Mandası 24803 Adet, 200 Şişe, 20 Kutu, 550 Tube, Tıbbi İlaç göndermiştir. 30451 Adet, 900.000 Kg Tıbbi Alet ve Malzeme göndermiştir. 200 Adet çadır göndermiştir. Filistin Müslüman, Hristiyan ve Yahudi cemaatleri de çeşitli yardımlarda bulunmuştur.![image]()
Britanya Kıbrısı Müslümanları çeşitli yardımlarda bulunmuştur.
Bulgaristan Krallığı 3600 Kg Kaşar, 1500 Çuval Un, 36 Vagon Kereste yardımında bulunmuştur. Silistre Müslümanları çeşitli yardımlarda bulunmuştur.
Üçüncü Fransız Cumhuriyeti 5 Milyon frank yardımda bulunmuştur. Fransa 2641 Adet Tıbbi Alet ve Malzeme, 1001 adet çadır, 5000 adet battaniye göndermiştir.
![image]()
Suriye Cumhuriyeti 200.000 Frank, 300 çadır, 500 battaniye göndermiştir.
Güney Afrika Birliği Durban İslam Cemiyeti çeşitli yardımlarda bulunmuştur.
İran Şehinşahı tarafından 10.000 lira yollamıştır. İran 725 Çift 1275 Adet Giyim Ürünleri, 628 adet battaniye, 1023 metre kumaş, 40 ton un göndermiştir. İran Meclisi'nin gönderdiği taziye telgrafı şöyledir; “İran milleti kardeş ve dost Türk milletinin bu felâketten doğan derin kederine iştirak eden en samimî taziyelerimin lütfen kabulünü rica ederim.”
İspanya'nın Marsilya kentinde yardım seferberliği başlatılmış ve toplanan yardımlar Türk Başkonsolosluğu’na teslim edilmiştir.
İtalya yardımda bulunmuştur. Rodos Müslümanları çeşitli yardımlarda bulunmuştur.
Irak Krallığı 41000 Kg Hurma göndermiştir. Irak Mebusan Meclisi’nden gelen taziye mesajı şöyledir; “Aziz komşumuzu musab kılan felâketten fevkalâde müteessir olan Irak Mebusan Meclisi tatili takip eden ilk celsesinde kederli hissiyatını ekselansınıza iblâğa karar vermiştir. Meclis namına ekselansınıza ve asil Türk milletine arz-ı taziyet eylerim.”
Japonya yardımda bulunmuştur. Japonya Meclisi’nden gelen taziye telgrafı şöyledir; “Ahiren Anadolu’yu musab kılan müthiş zelzele felâketinden fevkalâde mütehassis olan Japon Meclis-i Mebusanı en samimî hissiyatını izhar eder.”
Lüksemburg yardımda bulunmuştur. 8 Ocak 1940 Tarihinde Lüksemburg Büyük Dukalığı’ndan gelen taziye telgrafının da okunduğu bilinmektedir. Fakat telgrafın muhtevasına dair bir bilgiye ulaşılamamıştır.
Mısır Krallığı 12532 Adet 34041 Kg Tıbbi İlaç, 26131 Adet 1050000 Kg Tıbbi Alet ve Malzeme, 2200 Adet 1025 Çift Giyim Ürünleri, 3995 Adet Battaniye, 304 Adet Çadır, 800 Ton Yiyecek göndermiştir. Mısır Meclisi’nden gelen taziye şöyledir; “Asil Türk milletinin maruz kaldığı elim felâketten dolayı Mısır milletinin kalpten gelen ve pek derin taziyetlerini Mısır Meclis-i Mebusanı namına ve kendi namıma, ekselansınıza iblâğ eylerim, iki memleketi birleştiren kardeşlik ve dostluk bağlan dolayısıyla bütün Mısır milletinin hissiyatına tercüman olduğuma eminim”
Nazi Almanyası 50599 Adet 116025 Kg 6030 Tüp 818 Şişe Tıbbi İlaç yardımında bulunmuştur.
Romanya Krallığı 426 Adet Battaniye, 2635 Ton Kereste, 1045 Metre Kumaş, 149.35 Metre Pazen göndermiştir. Köstence Türkler yardım komitesi kurup yardımda bulunmuştur.Romanya Kralı Karol Erzincan’da birer köy kurmak için teşebbüse geçmişler ve devlette her iki devletin köy kurmasını kabul etmiştir. Romanya Kralı Majeste Karol ’un felâkete karşı duyduğu yakın alakanın sempatik ve manalı bir ifadesi olarak deprem mıntıkasında yapılacak olan Karol köyü için yapılan tetkikler de bitmiştir. Köyün kurulacağı yeri tespit etmek üzere Erzincan'a gelmiş ve tetkiklerim ikmal ettikten sonra Romanya’ya dönmüş olan Rumen mimarı, gelen malûmata göre köyün planlarını bitirmiş bulunmaktadır.
Yugoslavya Krallığı 116 Adet Giyim Ürünleri göndermiştir. Üsküp Evkaf reisi yardımda bulunmuştur.
Yunanistan Krallığı 96370 Adet 499 Şişe 99300 Kg 200 Tube Tıbbi İlaç, 4200 Adet 1600000 Kg Tıbbi Alet ve Malzeme, 1000 Adet Battaniye, 5600 Metre Amerikan Bezi, 570 Adet Giyim Ürünleri göndermiştir. Şubat 1940 itibarıyla Yunanistan’ın Erzincan depremzedeler için yardım miktarı 3 Milyon Drahmiye ulaşmıştı. Gümülcine Müslümanları çeşitli yardımlarda bulunmuştur. Amerika’da bulunan Yunanistanlı ve Türkiyeli Rumlar çeşitli yardımlarda bulunmuştur. Londra’daki Yunanlı vapurcular yardımlarda bulunmuştur. Amerika Rum Başpiskoposluğu taziye telgrafları dışında yardımlarda göndermişlerdir.
Kültürel etki
Deprem, Kelkit Çayı boyundaki tüm şehirleri vurmuş, en fazla can kaybının yaşandığı yerleşim birimlerinden biri de Tokat'ın Reşadiye ilçesi olmuş, köy ve mahalleleriyle yerle bir olan kentte çoğu enkaz altında kalarak, bir kısmı da yanarak 2100 kişi ölmüştür. Zorlu kış şartlarından dolayı depremden 15 gün sonra bir doktor, 25 gün sonra da Kızılay yardımı gelmiştir. Dönemin Reşadiye Belediye Başkanı Tahir Bey ailesiyle birlikte hayatını kaybetmiş, anısına ağıt yakılmıştır. Daha sonra ağıt, Sevda Gül tarafından "Reşadiye Irmağı" isimli türkü olarak seslendirilmiştir.
Nâzım Hikmet, deprem üzerine "Kara Haber" adlı şiiri yazmıştır.
Kaynakça
- ^ a b "Erzincan depreminin 80.yıl dönümü! Büyük Erzincan depremi kaç şiddetinde oldu?". Sabah. 27 Aralık 2019. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Ekim 2020.
- ^ a b . Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü. 13 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2023.
- ^ a b . Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS). 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023.
- ^ ISC (2015), ISC-GEM Global Instrumental Earthquake Catalogue (1900–2009), Version 2.0, International Seismological Centre, 25 Kasım 2016 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 23 Şubat 2023
- ^ National Geophysical Data Center / World Data Service (NGDC/WDS) (1972), Significant Earthquake Database, , NOAA, doi:10.7289/V5TD9V7K, 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 23 Şubat 2023
- ^ a b c USGS (4 Eylül 2009), PAGER-CAT Earthquake Catalog, Version 2008_06.1, United States Geological Survey, 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 26 Şubat 2023
- ^ "1939 Erzincan depremi yüzey kırığı haritalama çalışmaları (Reşadiye batısı - Koyulhisar arası): ilk gözlemlere ait bulgular" (PDF). 23 Kasım 2009 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Ocak 2016.
- ^ . Lamont–Doherty Earth Observatory. Columbia University. 25 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2021.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r 1939 Erzincan Büyük Depremi, dergipark.org.tr, 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 11 Ekim 2020
- ^ HAÇİN, İlhan (March 2014). . Cumhuriyet Üniversitesi. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ H. Fuenzalida, L. Dorbath, A. Cisternas, H. Eyidogan, A. Barka, L. Rivera, H. Haessler, H. Philip, N. Lyberis (April 1997). "Mechanism of the 1992 Erzincan earthquake and its aftershocks, tectonics of the Erzincan Basin and decoupling on the North Anatolian Fault". Geophysical Journal International. 129 (1): 1-28. Bibcode:1997GeoJI.129....1F. doi:10.1111/j.1365-246X.1997.tb00935.x. 31 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2021.
- ^ a b Gürsoy, Halil; Tatar, Orhan; Akpınar, Zafer; Polat, Ali; Mesci, Levent; Tunçer, Doğan (2013). "New observations on the 1939 Erzincan Earthquake surface rupture on the Kelkit Valley segment of the North Anatolian Fault Zone, Turkey". Journal of Geodynamics. Elsevier. 65: 259-271. Bibcode:2013JGeo...65..259G. doi:10.1016/j.jog.2012.06.002.
- ^ Ömer, Emre; Hisao, Kondo; Selim, Özalp; Hasan, Elmaci (2021). "Fault geometry, segmentation and slip distribution associated with the 1939 Erzincan Earthquake rupture along the North Anatolian Fault, Turkey". Geological Society, London, Special Publications. 501 (1): 23-70. Bibcode:2021GSLSP.501...23E. doi:10.1144/SP501-2019-141.
- ^ Stein, Ross S.; Barka, Aykut A.; Dieterich, James H. (1997). "Progressive failure on the North Anatolian fault since 1939 by earthquake stress triggering". Geophysical Journal International. 128 (3): 594-604. Bibcode:1997GeoJI.128..594S. doi:10.1111/j.1365-246X.1997.tb05321.x.
- ^ Flight, Tim (26 Aralık 2018). . History Collection. 12 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Ranguelov, Boyko. (PDF). Second Balkan Geophysical Conference and Exhibition. 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2012.
- ^ a b Cowell, Alan (15 Mart 1992). "Turkey Digs Through Quake's Debris". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2023.
- ^ Reitherman, R. (2012). Earthquakes and Engineers: An International History. American Society of Civil Engineers. ss. 226-228. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t "ULUS GAZETESİNE GÖRE 1939 ERZİNCAN DEPREMİ". DİYALEKTOLOG ULUSAL SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ. FADİME TOSİK DİNÇ. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ a b c d e f g h i j k l m Tuğluoğlu, Fatih. "1939 Büyük Anadolu Zelzelesi ve Erzincan Vilayetinde Yardım Faaliyetleri" (PDF). History Studies. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ "1939 ERZİNCAN BÜYÜK DEPREMİ". İlhan HAÇİN. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
- ^ a b "1939 ERZİNCAN DEPREMİNDE İNGİLİZLERİN YARDIMLARI" (PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cengiz ATLI. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2023.
- ^ . 23 Ekim 2012. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016.
- ^ . Reşadiye Emniyet Amirliği. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016.
- ^ . basciftlikblog.com. 5 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
Dış bağlantılar
Konuyla ilgili yayınlar
- Yalciner, A. C.; Pelinovsky, E. N. (2004), "The Source Mechanism of 1939 Black Sea Tsunami", AGU Spring Meeting Abstracts, cilt 2004, ss. OS13A-06, Bibcode:2004AGUSMOS13A..06Y
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1939 Erzincan depremi veya Buyuk Erzincan Depremi 27 Aralik 1939 tarihinde merkez ussu Erzincan olan 7 9 buyuklugunde gerceklesen deprem Amerika Birlesik Devletleri Jeoloji Arastirmalari Kurumu USGS ise depremin buyuklugunu 7 8 Mw 0 4 olarak kaydetti Mercalli siddet olcegine gore depremin siddeti olcegin en yuksek degeri olan XII Afetsel olarak saptanirken 116 bin 720 bina butunuyle yikildi Sarsinti sonucunda resmi sayilara gore 32 bin 968 kisi yasamini yitirdi 100 binden fazla kisi ise yaralandi Olum oranlarinin yuksek olmasinin ana nedenleri arasinda cetin kis kosullarinin olmasi yardimlarin ve arama kurtarma faaliyetlerinin guc kosullar altinda yurutulmesi gosterildi 1939 Erzincan depremiDeprem sonrasi Erzincan kent merkezinden bir gorunumErzincan IstanbulUTC zamani1939 12 26 23 57 23Yerel tarih27 Aralik 1939 1939 12 27 Yerel saat01 57 23 TSI Sure52 saniyeBuyukluk7 9 Kandilli 7 8 Mw USGS Derinlik20 kmMerkez us39 54 25 N 39 35 10 E 39 907 K 39 586 D 39 907 39 586FayKuzey Anadolu Fay HattiTurDogrultu atimliMaks siddetXII Afetsel Tsunami0 53 mArtci sokEvetEtkilenen ulkeler bolgelerTurkiyeKayiplar32 968 olu 100 000 yaraliZarar20 milyon maddi kayip 116 bin 720 bina yikildi Deprem 1939 ile 1999 yillari arasinda Kuzey Anadolu Fay Hatti uzerinde meydana gelen ve batiya dogru goc eden bir dizi buyuk depremin ilki olarak kabul edildi Buyuklugu itibariyla karada meydana gelen dunyanin sayili mega depremleri arasinda gosterilen Erzincan depremi 8 0 buyuklugundeki 1668 Kuzey Anadolu depreminden sonra 7 8 Mw buyuklugundeki 2023 Kahramanmaras depremleri ile birlikte Anadolu da meydana gelmis en buyuk ikinci depremdir Bunun yani sira Turkiye Cumhuriyeti tarihinin en cok can kaybi ile sonuclanan ikinci depremi olarak kayitlara gecti Tektonik durumKuzey Anadolu Fay Hatti Avrasya levhasinin kucuk Anadolu levhasindan gectigi ana transform fayi siniridir 1 600 km den uzun olan fay Dogu Anadolu dan Marmara Denizi ne kadar uzanir Kuzey Anadolu Fay Hatti cok yuksek sismik aktivite gosterir Turkiye nin birinci derece deprem bolgesinde bulunan Erzincan Kuzey Anadolu deprem kusaginin cok etkin bir bolumu olan Erzincan Ovasi icindedir Tarihi belgelere gore Erzincan son bin yilda 11 kez tumuyle yikima ugramistir Yerlesmenin bulundugu zemin akarsu cokellerinden olusmustur Bu malzeme kentin yukari kesimlerinde konglomeralasmistir Orta bolumlerde birbirini izleyen cakil ve kum katmanlarina rastlanir Bu katmanlar oldukca yerlesmis ve siki yapilidir 1939 depreminden sonra yerlesim alani disinda birakilmis olan eski sehrin zemini kalin bir tarihi enkaz ortusuyle kapli yerlesmemis akarsu birikintilerinden olusmustur Erzincan da bilinen ilk deprem Pontus zamaninda olmustur kaynak belirtilmeli DepremOdak derinligi 20 km olan depremin etkiledigi alan doguda Erzincan Ovasi ndan batida Kelkit Vadisi ne kadar uzanir Yirtilmanin uzunlugu 400 km Erzincan in dogusundan Amasya ya kadar genisligi ise guneyde Sivas tan kuzeyde Karadeniz e kadar 200 km dir Bu depremde Erzincan dan Kelkit Vadisi ni izleyerek Niksar a kadar uzanan yaklasik 350 km lik bir kirik sistemi olusmustur Bu genis alani sarmis olan 35 deprem merkezi yaklasik dogu bati dogrultusunda dizilmis baslica dort sarsinti cizgisi uzerinde etkinlik gostermistir Bunlar Yukari Yesilirmak cizgisi Kelkit Delicay cizgisi Yaylalar ve Orta Yesilirmak cizgisi ve kiyi cizgisidir Bu cizgilerin hepsi de kiriklara karsilik gelmektedir Kelkit Irmagi kirigi Resadiye de dogu guneydogu ve bati kuzeybati dogrultusunda alcalmis ve yukselmis ve boylece iki blok arasinda 380 cm lik bir duzey farki dogmustur Deprem sirasinda kiyi cizgisi Carsamba ilcesinin kuzeyi ile Giresun arasinda 15 100 m kadar geri cekilmis ve Fatsa da da bir deprem dalgasi olusmustur kaynak belirtilmeli Depremin yarattigi yirtilma gunumuzde de gozlemlenebilir 2 3 metre ile 8 8 metre arasinda ortalama yuzey yer degistirmesi hesaplanmistir Kiriklar boyunca 0 5 2 metrelik dikey hareketler gozlemlenmistir Maksimum yatay atim 10 5 metre olarak hesaplanmistir Deprem 52 saniye surdu Karadeniz kiyilarinda 0 53 m uzunlugunda tsunamiye neden oldu 1939 depreminden kaynaklanan Kuzey Anadolu Fayi boyunca batiya dogru ilerleyen kirilmalari tetikledi 1939 dan beri bu fayda 6 7 den buyuk 10 tane deprem yasandi Kayiplar ve hasarDeprem yaklasik 116 720 binayi tamamen yikti Baslangicta olu sayisi yaklasik 8 000 kisiydi Daha sonra 20 000 e ciktigi bildirildi Ayni gun icinde sicaklik 30 C ye dustu Acil kurtarma operasyonu basladi 5 Ocak a kadar deprem ve dusuk sicakliklar kar firtinasi ve seller nedeniyle yaklasik 33 000 kisi oldu SonrasiDepremin yarattigi hasar Turkiye hukumetini deprem yonetmeliklerini yururluge koymaya sevk etti Erzincan da yikim o kadar buyuktu ki sehir tamamen terk edildi ve biraz daha kuzeyde yeni bir yerlesim yeri kuruldu Ulkeler1939 Erzincan depremi icin yardimda bulunan ulkeler ABD Kizilsalibi Cemiyeti depremzedeler icin 5 000 dolar yollamis ve gida urunleri yardimi da yapacagini bildirmistir Ayni sekilde Amerika Kizilhac i da 10 milyon dolar gondermistir Afganistan Kralligi Arnavutluk Kralligi Belcika Krali III Leopold depremden pek muteessir olmus ve Belcika Meclisi ne talimat vererek deprem icin bir yardim komitesinin kurulmasini saglamistir Birlesik Krallik ilk etapta 100 000 Dolar daha sonra da 25 000 Dolar daha gondermistir Birlesik Krallik 725036 Adet 3721028 Kg Tibbi Ecza alaninda yardimda bulunmustur 131579 Adet 628750 Kg 1580 Kutu Tibbi Alet ve Malzeme yardiminda bulunmustur Deprem dolayisiyla sakat ve basibos kalan hayvanlarin korunmasi icin de bazi tedbirler almistir Bu dogrultuda Ingiliz Himaye i Hayvan Cemiyeti hayvanlarin korunmasi ve bakimi icin 200 Ingiliz Lirasi gondermistir Avustralya Britanya Hindistani Lahor Islam Cemiyeti Hint asiretleri Rangon Cemiyeti cesitli yardimlarda bulunmustur Filistin Mandasi 24803 Adet 200 Sise 20 Kutu 550 Tube Tibbi Ilac gondermistir 30451 Adet 900 000 Kg Tibbi Alet ve Malzeme gondermistir 200 Adet cadir gondermistir Filistin Musluman Hristiyan ve Yahudi cemaatleri de cesitli yardimlarda bulunmustur Britanya Kibrisi Muslumanlari cesitli yardimlarda bulunmustur Bulgaristan Kralligi 3600 Kg Kasar 1500 Cuval Un 36 Vagon Kereste yardiminda bulunmustur Silistre Muslumanlari cesitli yardimlarda bulunmustur Brezilya Cin Cumhuriyeti Danimarka Estonya Ucuncu Fransiz Cumhuriyeti 5 Milyon frank yardimda bulunmustur Fransa 2641 Adet Tibbi Alet ve Malzeme 1001 adet cadir 5000 adet battaniye gondermistir Suriye Cumhuriyeti 200 000 Frank 300 cadir 500 battaniye gondermistir Guney Afrika Birligi Durban Islam Cemiyeti cesitli yardimlarda bulunmustur Hollanda Iran Sehinsahi tarafindan 10 000 lira yollamistir Iran 725 Cift 1275 Adet Giyim Urunleri 628 adet battaniye 1023 metre kumas 40 ton un gondermistir Iran Meclisi nin gonderdigi taziye telgrafi soyledir Iran milleti kardes ve dost Turk milletinin bu felaketten dogan derin kederine istirak eden en samimi taziyelerimin lutfen kabulunu rica ederim Ispanya nin Marsilya kentinde yardim seferberligi baslatilmis ve toplanan yardimlar Turk Baskonsoloslugu na teslim edilmistir Isvec Isvicre Italya yardimda bulunmustur Rodos Muslumanlari cesitli yardimlarda bulunmustur Irak Kralligi 41000 Kg Hurma gondermistir Irak Mebusan Meclisi nden gelen taziye mesaji soyledir Aziz komsumuzu musab kilan felaketten fevkalade muteessir olan Irak Mebusan Meclisi tatili takip eden ilk celsesinde kederli hissiyatini ekselansiniza iblaga karar vermistir Meclis namina ekselansiniza ve asil Turk milletine arz i taziyet eylerim Japonya yardimda bulunmustur Japonya Meclisi nden gelen taziye telgrafi soyledir Ahiren Anadolu yu musab kilan muthis zelzele felaketinden fevkalade mutehassis olan Japon Meclis i Mebusani en samimi hissiyatini izhar eder Letonya Litvanya Lubnan Luksemburg yardimda bulunmustur 8 Ocak 1940 Tarihinde Luksemburg Buyuk Dukaligi ndan gelen taziye telgrafinin da okundugu bilinmektedir Fakat telgrafin muhtevasina dair bir bilgiye ulasilamamistir Macaristan Kralligi Misir Kralligi 12532 Adet 34041 Kg Tibbi Ilac 26131 Adet 1050000 Kg Tibbi Alet ve Malzeme 2200 Adet 1025 Cift Giyim Urunleri 3995 Adet Battaniye 304 Adet Cadir 800 Ton Yiyecek gondermistir Misir Meclisi nden gelen taziye soyledir Asil Turk milletinin maruz kaldigi elim felaketten dolayi Misir milletinin kalpten gelen ve pek derin taziyetlerini Misir Meclis i Mebusani namina ve kendi namima ekselansiniza iblag eylerim iki memleketi birlestiren kardeslik ve dostluk baglan dolayisiyla butun Misir milletinin hissiyatina tercuman olduguma eminim Nazi Almanyasi 50599 Adet 116025 Kg 6030 Tup 818 Sise Tibbi Ilac yardiminda bulunmustur Norvec Romanya Kralligi 426 Adet Battaniye 2635 Ton Kereste 1045 Metre Kumas 149 35 Metre Pazen gondermistir Kostence Turkler yardim komitesi kurup yardimda bulunmustur Romanya Krali Karol Erzincan da birer koy kurmak icin tesebbuse gecmisler ve devlette her iki devletin koy kurmasini kabul etmistir Romanya Krali Majeste Karol un felakete karsi duydugu yakin alakanin sempatik ve manali bir ifadesi olarak deprem mintikasinda yapilacak olan Karol koyu icin yapilan tetkikler de bitmistir Koyun kurulacagi yeri tespit etmek uzere Erzincan a gelmis ve tetkiklerim ikmal ettikten sonra Romanya ya donmus olan Rumen mimari gelen malumata gore koyun planlarini bitirmis bulunmaktadir Sovyetler Birligi Urdun Yugoslavya Kralligi 116 Adet Giyim Urunleri gondermistir Uskup Evkaf reisi yardimda bulunmustur Yunanistan Kralligi 96370 Adet 499 Sise 99300 Kg 200 Tube Tibbi Ilac 4200 Adet 1600000 Kg Tibbi Alet ve Malzeme 1000 Adet Battaniye 5600 Metre Amerikan Bezi 570 Adet Giyim Urunleri gondermistir Subat 1940 itibariyla Yunanistan in Erzincan depremzedeler icin yardim miktari 3 Milyon Drahmiye ulasmisti Gumulcine Muslumanlari cesitli yardimlarda bulunmustur Amerika da bulunan Yunanistanli ve Turkiyeli Rumlar cesitli yardimlarda bulunmustur Londra daki Yunanli vapurcular yardimlarda bulunmustur Amerika Rum Baspiskoposlugu taziye telgraflari disinda yardimlarda gondermislerdir Kulturel etkiDeprem Kelkit Cayi boyundaki tum sehirleri vurmus en fazla can kaybinin yasandigi yerlesim birimlerinden biri de Tokat in Resadiye ilcesi olmus koy ve mahalleleriyle yerle bir olan kentte cogu enkaz altinda kalarak bir kismi da yanarak 2100 kisi olmustur Zorlu kis sartlarindan dolayi depremden 15 gun sonra bir doktor 25 gun sonra da Kizilay yardimi gelmistir Donemin Resadiye Belediye Baskani Tahir Bey ailesiyle birlikte hayatini kaybetmis anisina agit yakilmistir Daha sonra agit Sevda Gul tarafindan Resadiye Irmagi isimli turku olarak seslendirilmistir Nazim Hikmet deprem uzerine Kara Haber adli siiri yazmistir Kaynakca a b Erzincan depreminin 80 yil donumu Buyuk Erzincan depremi kac siddetinde oldu Sabah 27 Aralik 2019 27 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Ekim 2020 a b Kandilli Rasathanesi ve Deprem Arastirma Enstitusu 13 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Subat 2023 a b Amerika Birlesik Devletleri Jeoloji Arastirmalari Kurumu USGS 4 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2023 ISC 2015 ISC GEM Global Instrumental Earthquake Catalogue 1900 2009 Version 2 0 International Seismological Centre 25 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 23 Subat 2023 National Geophysical Data Center World Data Service NGDC WDS 1972 Significant Earthquake Database NOAA doi 10 7289 V5TD9V7K 11 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 23 Subat 2023 a b c USGS 4 Eylul 2009 PAGER CAT Earthquake Catalog Version 2008 06 1 United States Geological Survey 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 26 Subat 2023 1939 Erzincan depremi yuzey kirigi haritalama calismalari Resadiye batisi Koyulhisar arasi ilk gozlemlere ait bulgular PDF 23 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Ocak 2016 Lamont Doherty Earth Observatory Columbia University 25 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Mart 2021 a b c d e f g h i j k l m n o p q r 1939 Erzincan Buyuk Depremi dergipark org tr 17 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 11 Ekim 2020 HACIN Ilhan March 2014 Cumhuriyet Universitesi 17 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi H Fuenzalida L Dorbath A Cisternas H Eyidogan A Barka L Rivera H Haessler H Philip N Lyberis April 1997 Mechanism of the 1992 Erzincan earthquake and its aftershocks tectonics of the Erzincan Basin and decoupling on the North Anatolian Fault Geophysical Journal International 129 1 1 28 Bibcode 1997GeoJI 129 1F doi 10 1111 j 1365 246X 1997 tb00935 x 31 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2021 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Gursoy Halil Tatar Orhan Akpinar Zafer Polat Ali Mesci Levent Tuncer Dogan 2013 New observations on the 1939 Erzincan Earthquake surface rupture on the Kelkit Valley segment of the North Anatolian Fault Zone Turkey Journal of Geodynamics Elsevier 65 259 271 Bibcode 2013JGeo 65 259G doi 10 1016 j jog 2012 06 002 Omer Emre Hisao Kondo Selim Ozalp Hasan Elmaci 2021 Fault geometry segmentation and slip distribution associated with the 1939 Erzincan Earthquake rupture along the North Anatolian Fault Turkey Geological Society London Special Publications 501 1 23 70 Bibcode 2021GSLSP 501 23E doi 10 1144 SP501 2019 141 Stein Ross S Barka Aykut A Dieterich James H 1997 Progressive failure on the North Anatolian fault since 1939 by earthquake stress triggering Geophysical Journal International 128 3 594 604 Bibcode 1997GeoJI 128 594S doi 10 1111 j 1365 246X 1997 tb05321 x Flight Tim 26 Aralik 2018 History Collection 12 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ranguelov Boyko PDF Second Balkan Geophysical Conference and Exhibition 5 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Aralik 2012 a b Cowell Alan 15 Mart 1992 Turkey Digs Through Quake s Debris The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 11 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2023 Reitherman R 2012 Earthquakes and Engineers An International History American Society of Civil Engineers ss 226 228 ISBN 978 0 7844 1071 4 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t ULUS GAZETESINE GORE 1939 ERZINCAN DEPREMI DIYALEKTOLOG ULUSAL SOSYAL BILIMLER DERGISI FADIME TOSIK DINC 3 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2023 a b c d e f g h i j k l m Tugluoglu Fatih 1939 Buyuk Anadolu Zelzelesi ve Erzincan Vilayetinde Yardim Faaliyetleri PDF History Studies 3 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Eylul 2023 1939 ERZINCAN BUYUK DEPREMI Ilhan HACIN 17 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2020 a b 1939 ERZINCAN DEPREMINDE INGILIZLERIN YARDIMLARI PDF Uluslararasi Sosyal Arastirmalar Dergisi Cengiz ATLI 24 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Eylul 2023 23 Ekim 2012 4 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2016 Resadiye Emniyet Amirligi 2 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2016 basciftlikblog com 5 Subat 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Ocak 2016 Arsivlenmis kopya 16 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2020 Dis baglantilarKonuyla ilgili yayinlarYalciner A C Pelinovsky E N 2004 The Source Mechanism of 1939 Black Sea Tsunami AGU Spring Meeting Abstracts cilt 2004 ss OS13A 06 Bibcode 2004AGUSMOS13A 06Y