Depreme dayanıklı veya sismik yapılar, binaları depremlerden bir ölçüde veya büyük ölçüde korumak için tasarlanır. Hiçbir yapı deprem hasarına tamamen dayanıklı olamazken, deprem mühendisliğinin amacı, sismik aktivite sırasında geleneksel muadillerine göre daha iyi performans gösteren yapılar inşa etmektir. Bina yönetmeliği'ne göre, depreme dayanıklı yapılar, bulundukları yerde meydana gelme olasılığı belirli olan en büyük depreme dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Bu, nadir depremlerde binaların yıkılmasını önleyerek can kayıplarının en aza indirilmesi, daha sık depremlerde ise işlevsellik kaybının sınırlandırılması gerektiği anlamına gelir.
Deprem tahribatıyla mücadele etmek için eski mimarların elindeki tek yöntem, önemli yapıları aşırı katı ve sağlam yaparak uzun süre dayanacak şekilde inşa etmekti.
Halen deprem mühendisliğinde ilgili alandaki sismik tehdit için gerekli performansı vermek için deneysel sonuçlardan, bilgisayar simülasyonlarından ve geçmiş depremlerin gözlemlerinden yararlanan çeşitli tasarım felsefeleri vardır. Bunlar, yapının sarsıntıya karşı kabul edilebilir bir hasarla sağlam kalması için yeterince sağlam ve sünek olacak şekilde uygun boyutlandırılmasından, herhangi bir kuvveti ve deformasyonu en aza indirmek için yapıyı taban izolasyonu ile donatmaya veya yapısal titreşim kontrol teknolojilerini kullanmaya kadar uzanır. İlki, depreme dayanıklı yapıların çoğunda genellikle uygulanan yöntem olsa da, önemli tesisler, önemli binalar ve kültürel mirası binaları, güçlü sarsıntıyı en az hasarla atlatmak için gelişmiş izolasyon veya kontrol tekniklerini kullanır. Melekler Meryem Ana Katedrali (ing: Cathedral of Our Lady of the Angels) ve Akropolis Müzesi bu tür uygulama örnekleridir.[]
Yapı Performans Düzeyleri
Yapı tasarımında yatay ve düşey yer hareketleri sonrası yapıların kullanım amaçlarına göre beklenen performans düzeyleri bulunmaktadır. Tüm yapı performans düzeylerinde can kaybını önleme asgari performans düzeyi olarak düşünülmüştür. Başka bir deyişle deprem sonrası yapının önceliğine göre yapıda belirli düzeyde hasar beklenirken can kayıplarının yaşanmaması esas hedeftir. Türkiye'de yürürlükte olan "Deprem Etkisi Altında Binaların Tasarımı İçin Esaslar" yönetmeliğine göre 4 düzeyde yapıların deprem sonrası performansları tanımlanmıştır. İnşaat mühendisleri yapının ihtiyacına ve ekonomik koşullara, yönetmelikte belirtilen sınırlara göre yapı performans düzeylerine karar verirler.
Kesintisiz Kullanım (KK) Performans Düzeyi
Bu performans düzeyi, bina taşıyıcı sistem elemanlarında yapısal hasarın meydana gelmediği veya hasarın ihmal edilebilir ölçüde kaldığı duruma karşı gelmektedir.
Sınırlı Hasar (SH) Performans Düzeyi
Bu performans düzeyi, bina taşıyıcı sistem elemanlarında sınırlı düzeyde hasarın meydana geldiği, diğer deyişle doğrusal olmayan davranışın sınırlı kaldığı hasar düzeyine karşı gelmektedir.
Kontrollü Hasar (KH) Performans Düzeyi
Bu performans düzeyi, can güvenliğini sağlamak üzere bina taşıyıcı sistem elemanlarında çok ağır olmayan ve çoğunlukla onarılması mümkün olan hasar düzeyine karşı gelmektedir.
Göçmenin Önlenmesi (GÖ) Performans Düzeyi
Bu performans düzeyi, bina taşıyıcı sistem elemanlarında ileri düzeyde ağır hasarın meydana geldiği göçme öncesi duruma karşı gelmektedir. Binanın kısmen veya tamamen göçmesi önlenmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Deprem ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Depreme dayanikli veya sismik yapilar binalari depremlerden bir olcude veya buyuk olcude korumak icin tasarlanir Hicbir yapi deprem hasarina tamamen dayanikli olamazken deprem muhendisliginin amaci sismik aktivite sirasinda geleneksel muadillerine gore daha iyi performans gosteren yapilar insa etmektir Bina yonetmeligi ne gore depreme dayanikli yapilar bulunduklari yerde meydana gelme olasiligi belirli olan en buyuk depreme dayanacak sekilde tasarlanmistir Bu nadir depremlerde binalarin yikilmasini onleyerek can kayiplarinin en aza indirilmesi daha sik depremlerde ise islevsellik kaybinin sinirlandirilmasi gerektigi anlamina gelir Yikici 1755 Lizbon depremi sonrasinda Lizbon un Pombaline sehir merkezi nin yeniden insasi icin 18 yuzyilda Portekiz de gelistirilen mimari depreme dayanikli bir ahsap yapi olan Gaiola pombalina nin pombalin kafesi modeli Deprem tahribatiyla mucadele etmek icin eski mimarlarin elindeki tek yontem onemli yapilari asiri kati ve saglam yaparak uzun sure dayanacak sekilde insa etmekti Halen deprem muhendisliginde ilgili alandaki sismik tehdit icin gerekli performansi vermek icin deneysel sonuclardan bilgisayar simulasyonlarindan ve gecmis depremlerin gozlemlerinden yararlanan cesitli tasarim felsefeleri vardir Bunlar yapinin sarsintiya karsi kabul edilebilir bir hasarla saglam kalmasi icin yeterince saglam ve sunek olacak sekilde uygun boyutlandirilmasindan herhangi bir kuvveti ve deformasyonu en aza indirmek icin yapiyi taban izolasyonu ile donatmaya veya yapisal titresim kontrol teknolojilerini kullanmaya kadar uzanir Ilki depreme dayanikli yapilarin cogunda genellikle uygulanan yontem olsa da onemli tesisler onemli binalar ve kulturel mirasi binalari guclu sarsintiyi en az hasarla atlatmak icin gelismis izolasyon veya kontrol tekniklerini kullanir Melekler Meryem Ana Katedrali ing Cathedral of Our Lady of the Angels ve Akropolis Muzesi bu tur uygulama ornekleridir kaynak belirtilmeli Yapi Performans DuzeyleriYapi tasariminda yatay ve dusey yer hareketleri sonrasi yapilarin kullanim amaclarina gore beklenen performans duzeyleri bulunmaktadir Tum yapi performans duzeylerinde can kaybini onleme asgari performans duzeyi olarak dusunulmustur Baska bir deyisle deprem sonrasi yapinin onceligine gore yapida belirli duzeyde hasar beklenirken can kayiplarinin yasanmamasi esas hedeftir Turkiye de yururlukte olan Deprem Etkisi Altinda Binalarin Tasarimi Icin Esaslar yonetmeligine gore 4 duzeyde yapilarin deprem sonrasi performanslari tanimlanmistir Insaat muhendisleri yapinin ihtiyacina ve ekonomik kosullara yonetmelikte belirtilen sinirlara gore yapi performans duzeylerine karar verirler Kesintisiz Kullanim KK Performans Duzeyi Bu performans duzeyi bina tasiyici sistem elemanlarinda yapisal hasarin meydana gelmedigi veya hasarin ihmal edilebilir olcude kaldigi duruma karsi gelmektedir Sinirli Hasar SH Performans Duzeyi Bu performans duzeyi bina tasiyici sistem elemanlarinda sinirli duzeyde hasarin meydana geldigi diger deyisle dogrusal olmayan davranisin sinirli kaldigi hasar duzeyine karsi gelmektedir Kontrollu Hasar KH Performans Duzeyi Bu performans duzeyi can guvenligini saglamak uzere bina tasiyici sistem elemanlarinda cok agir olmayan ve cogunlukla onarilmasi mumkun olan hasar duzeyine karsi gelmektedir Gocmenin Onlenmesi GO Performans Duzeyi Bu performans duzeyi bina tasiyici sistem elemanlarinda ileri duzeyde agir hasarin meydana geldigi gocme oncesi duruma karsi gelmektedir Binanin kismen veya tamamen gocmesi onlenmistir Ayrica bakinizDeprem yonetmeligiKaynakca Seismology Committee 1999 Recommended Lateral Force Requirements and Commentary Structural Engineers Association of California https www resmigazete gov tr eskiler 2018 03 20180318M1 2 htm 18 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2023 baslik dis baglanti yardim Deprem ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz