Derya muhafazası

Derya muhafazası, Osmanlı donanmasının savaş olmayan yıllarda Akdeniz ve Karadeniz'de asayiş, seyrüsefer ve kıyı emniyeti amacıyla yürüttüğü deniz harekâtları.

Osmanlı ordusu ancak bir devlete karşı savaş ilan edildiğinde sefere çıkarken, Osmanlı donanması sıcak savaş durumu olsun veya olmasın her yıl baharda yapılan törenle birlikte denize açılır (mevsim-i evvel-i sefer-i deryâ), sonbaharda ise başkent İstanbul'a geri dönerdi (ahir-i sefer-i deryâ).

Harekâtların başlangıcı

Osmanlı donanması II. Bayezid döneminde 1502 yılından itibaren her yıl mevsim-i derya olarak adlandırılan ve Akdeniz'deki hava koşullarının seyrüsefere izin verdiği Ruz-ı Hızır (1 Mayıs) ve Ruz-ı Kasım (1 Kasım) arasındaki dönemde Akdeniz'e, 1620'lerden itibaren ise (Kazakların ortaya çıkardığı asayişsizlik sorunu nedeniyle) Karadeniz'e açılmaya başladı. Donanma savaş hallerinde muharebe düzeni alırken, barış yıllarında ise düşman, korsan ve deniz haydutlarının saldırılarına karşı Osmanlı sularının ve kıyılarının güvenliğinin sağlanması amacını güttü.

Korsan saldırılarıyla mücadele

Mısır eyaletinin yıllık vergisi

Kış muhafazası

Donanma hava koşullarının bozulmaya başladığı sonbaharda merkez üssüne, İstanbul’daki Tersane-i Amire'ye geri dönmekteydi. Ancak, düşman ve korsan gemilerinin Osmanlı gemi ve kıyılarına yönelik saldırı tehdidinin bundan sonra kış mevsiminde de devam ediyor olması donanmanın Tersane-i Amire’ye döndüğü dönemde ayrı bir muhafaza tedbirinin hayata geçirilmesini gerektirmekteydi. Osmanlı Devleti bu amaçla, kış muhafazası için Akdeniz’e ayrıca gemiler görevlendirmekteydi.

Kaynakça

1. ^ "Mezemorta Hüseyin Paşa", Saffet (haz. Yavuz Senemoğlu), Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Basımevi, İstanbul (1994), s.10
2. ^ "Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’de Kış Muhafazası", Şenay Özdemir Gümüş, Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Sciences Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı: 34, Şubat 2019, s. 54