Matematikte değişme özelliği, terimlerin sırasının değişmesiyle sonucun değişmediği ikili işlemlere özgü bir özelliktir. Birçok ikili işlemin temel bir özelliği olmasının yanı sıra, birçok matematiksel ispat da buna dayanır. En sık olarak, "3 + 4 = 4 + 3" ya da "2 × 5 = 5 × 2" gibi ifadelerin açıklanmasında rastlanılsa da, daha ileri düzey durumlarda da kullanılabilir.
Sayıların toplanması ve çarpılması gibi basit işlemlerin değişmeli olduğu fikri yıllarca üstü kapalı olarak kabul edilmiştir. Özelliğin bir terim olarak adlandırılması ise, ancak 19. yüzyılda matematiğin yeniden biçimlendirilmeye başlaması ve çıkarma ve bölme gibi değişmeli olmayan işlemleri değişmeli olanlardan ayırma ihtiyacının ortaya çıkması ile olmuştur.
Matematiksel tanımlar
Bir S kümesindeki ikili işlemi, eğer tüm
x, y ∈ S için x y = y
x
ise, değişmeli işlemdir ya da 'ın değişme özelliği vardır.
Yukarıdaki özelliği sağlamayan bir işleme değişmeli olmayan denir.
Örnekler
Değişmeli işlemler
- Toplama ve çarpma, çoğu sayı sisteminde ve özellikle doğal sayılar, tamsayılar, rasyonel sayılar, gerçek sayılar ve karmaşık sayılar arasında değişmelidir. Ayrıca bu, her alanda da geçerlidir.
- Toplama, her vektör uzayında ve tüm cebirlerde değişmelidir.
- Birleştirme ve kesişme, kümeler üzerinde değişmeli işlemlerdir.
- "Ve" ve "veya" mantıksal işlemleri, değişmelidir.
Değişmeli olmayan işlemler
Bazı değişmeli olmayan ikili işlemler şunlardır:
Bölme, çıkarma ve üs alma
Bölme değişmeli değildir: .
Çıkarma değişmeli değildir: .
Bununla birlikte, daha kesin olarak anti-değişmeli olarak sınıflandırılır, çünkü .
Üs alma değişmeli değildir: .
Tarih ve etimoloji
Değişme özelliğinin üstü kapalı olarak kullanımına ilişkin kayıtlar eski zamanlara kadar gider. Mısırlılar, çarpım hesaplarını basitleştirmek için çarpmanın değişme özelliğini kullanmışlardır.Euclid'in de Elementler adlı kitabında çarpmanın değişme özelliğini varsaydığı bilinmektedir.
Değişme özelliğinin biçimsel kullanımları, 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında matematikçilerin fonksiyonlar teorisi üzerinde çalışmaya başlamasıyla ortaya çıkmıştır.
Günümüzde ise, matematiğin çoğu dalında kullanılan temel ve iyi bilinen bir özelliktir.
Değişmeli teriminin ilk kayıtlı kullanımına, 1814'te François Servois tarafından yazılan ve günümüzde değişme özelliği olarak adlandırılan özelliğe sahip fonksiyonları tanımlarken commutatives kelimesini kullanan bir anı kitabında rastlanmaktadır. Kelime, Fransızcada "yerine geçmek / değiştirmek" anlamına gelen commuter kelimesi ile "eğilimli" anlamına gelen -ative son ekinin birleşiminden oluşur; dolayısıyla da tam anlamıyla "ikame etme veya değiştirme eğiliminde" demektir.
Terim daha sonra 1838'de İngilizcede, Duncan Farquharson Gregory'nin Transactions of the Royal Society of Edinburgh'da 1840'ta yayınlanan "On the real nature of symbolical algebra" (Sembolik cebirin gerçek doğası) başlıklı makalesinde ortaya çıkmıştır.
Kaynakça
- ^ Yark
- ^ Lumpkin 1997
- ^ Gay & Shute 1987
- ^ O'Conner & Robertson Real Numbers
- ^ Cabillón & Miller
- ^ O'Conner & Robertson, Servois
- ^ Rice, Adrian; Wilson, Robin, (Ed.) (2011). Mathematics in Victorian Britain. Oxford University Press. s. 4. ISBN . r eksik
|soyadı1=
() - ^ "On the real nature of symbolical algebra". Transactions of the Royal Society of Edinburgh. 14: 208-216. 1840. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (); Yazar
|ad1=
eksik|soyadı1=
()
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Matematikte degisme ozelligi terimlerin sirasinin degismesiyle sonucun degismedigi ikili islemlere ozgu bir ozelliktir Bircok ikili islemin temel bir ozelligi olmasinin yani sira bircok matematiksel ispat da buna dayanir En sik olarak 3 4 4 3 ya da 2 5 5 2 gibi ifadelerin aciklanmasinda rastlanilsa da daha ileri duzey durumlarda da kullanilabilir Sayilarin toplanmasi ve carpilmasi gibi basit islemlerin degismeli oldugu fikri yillarca ustu kapali olarak kabul edilmistir Ozelligin bir terim olarak adlandirilmasi ise ancak 19 yuzyilda matematigin yeniden bicimlendirilmeye baslamasi ve cikarma ve bolme gibi degismeli olmayan islemleri degismeli olanlardan ayirma ihtiyacinin ortaya cikmasi ile olmustur Matematiksel tanimlarBir S kumesindeki displaystyle ikili islemi eger tum x y S icin x displaystyle y y displaystyle x ise degismeli islemdir ya da displaystyle in degisme ozelligi vardir Yukaridaki ozelligi saglamayan bir isleme degismeli olmayan denir OrneklerDegismeli islemler Toplama ve carpma cogu sayi sisteminde ve ozellikle dogal sayilar tamsayilar rasyonel sayilar gercek sayilar ve karmasik sayilar arasinda degismelidir Ayrica bu her alanda da gecerlidir Toplama her vektor uzayinda ve tum cebirlerde degismelidir Birlestirme ve kesisme kumeler uzerinde degismeli islemlerdir Ve ve veya mantiksal islemleri degismelidir Degismeli olmayan islemler Bazi degismeli olmayan ikili islemler sunlardir Bolme cikarma ve us alma Bolme degismeli degildir 1 2 2 1 displaystyle 1 div 2 neq 2 div 1 Cikarma degismeli degildir 0 1 1 0 displaystyle 0 1 neq 1 0 Bununla birlikte daha kesin olarak anti degismeli olarak siniflandirilir cunku 0 1 1 0 displaystyle 0 1 1 0 Us alma degismeli degildir 23 32 displaystyle 2 3 neq 3 2 Tarih ve etimolojiDegisme ozelliginin ustu kapali olarak kullanimina iliskin kayitlar eski zamanlara kadar gider Misirlilar carpim hesaplarini basitlestirmek icin carpmanin degisme ozelligini kullanmislardir Euclid in de Elementler adli kitabinda carpmanin degisme ozelligini varsaydigi bilinmektedir Degisme ozelliginin bicimsel kullanimlari 18 yuzyilin sonlari ve 19 yuzyilin baslarinda matematikcilerin fonksiyonlar teorisi uzerinde calismaya baslamasiyla ortaya cikmistir Gunumuzde ise matematigin cogu dalinda kullanilan temel ve iyi bilinen bir ozelliktir Degismeli teriminin ilk kayitli kullanimina 1814 te Francois Servois tarafindan yazilan ve gunumuzde degisme ozelligi olarak adlandirilan ozellige sahip fonksiyonlari tanimlarken commutatives kelimesini kullanan bir ani kitabinda rastlanmaktadir Kelime Fransizcada yerine gecmek degistirmek anlamina gelen commuter kelimesi ile egilimli anlamina gelen ative son ekinin birlesiminden olusur dolayisiyla da tam anlamiyla ikame etme veya degistirme egiliminde demektir Terim daha sonra 1838 de Ingilizcede Duncan Farquharson Gregory nin Transactions of the Royal Society of Edinburgh da 1840 ta yayinlanan On the real nature of symbolical algebra Sembolik cebirin gercek dogasi baslikli makalesinde ortaya cikmistir Kaynakca Yark Lumpkin 1997 Gay amp Shute 1987 O Conner amp Robertson Real Numbers Cabillon amp Miller O Conner amp Robertson Servois Rice Adrian Wilson Robin Ed 2011 Mathematics in Victorian Britain Oxford University Press s 4 ISBN 9780191627941 r eksik soyadi1 yardim On the real nature of symbolical algebra Transactions of the Royal Society of Edinburgh 14 208 216 1840 Birden fazla yazar name list parameters kullanildi yardim Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim