Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Diyarbakır Kuşatması; 1515 yılında Ustacalı Karahan komutasındaki Safevi ordusunun, yönetime karşı gelen Diyarbakır'ı ele geçirmek istemesiyle başlamıştır. Yaklaşık 9 ay süren kuşatma, Bıyıklı Mehmed Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunun 10 Eylül'de bölgeye gelmesi üzerine son bulmuştur.
| Diyarbakır Kuşatması | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Fırat-Dicle Seferi Osmanlı-İran Savaşları | |||||||||||
 Kalenin günümüzdeki durumu. | |||||||||||
| |||||||||||
| Taraflar | |||||||||||
 Osmanlı İmparatorluğuOsmanlı yanlısı Kürt aşiretler |  Safevi DevletiSafevi yanlısı Kürt aşiretler | ||||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||||
| Bıyıklı Mehmed Paşa Şadi Paşa İdris-i Bitlisi Yiğit Ahmet Cemşid Bey | Ustacalı Kara Han Durmuş Bey | ||||||||||
| Güçler | |||||||||||
| 15.000 civarı | 6.000 - 10.000 | ||||||||||
Öncesi
23 Ağustos 1514'te Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı ordusu, Şah İsmail komutasındaki Safevi ordusunu mutlak bir zafer sonucu dağıtarak Azerbaycan ve İran içlerine ilerlerdi. Yaklaşan kış ile birlikte Azerbaycan topraklarını boşaltan Osmanlı padişahı Amasya'ya döndü. Anadolu'ya dönerken de, Kuzey Anadolu'da olup da hala Safevi hakimiyetinde kalan şehirleri kuşatması için birlikler gönderiyordu. Bunlardan biri olan Bayburt Kuşatması'nda büyük bir başarı elde eden Bıyıklı Mehmed Ağa, Paşalık makamına terfi etti ve yaklaşan kış boyunca civar şehirleri Osmanlı topraklarına katması için görevlendirildi. Bıyıklı Mehmed Paşa, Kemah Kuşatması'nda da aynı başarıyı gösterdi ve yaklaşan Mısır savaşı yüzünden İstanbul'a dönecek olan Padişah, Bıyıklı Mehmed Paşa'yı Safeviler'e karşı Doğu cephesi'nde kumandanlığa getirdi.
Yavuz Sultan Selim'in seferi sonlandırıp, ordunun çoğunu terhis etmesinden yararlanan Şah İsmail; komutasında bir ordu hazırladı ve Tunceli üzerinden Erzincan'a taarruz etmesini emretti. Casusları vasıtasıyla bunu öğrenen Bıyıklı Mehmed Paşa, kuvvetlerini toplayarak beklenmedik bir anda Ovacık Muharebesi'nde Nur Ali Halife'yi ve ordusunu imha etti.
Tüm bunlar olurken İdris-i Bitlisi'nin kışkırttığı Diyarbakır ahalisi şehirdeki Safevi birliklerini kovarak Osmanlı padişahına bağlılığını bildirdi. Tunceli'den ümidini kesen Şah İsmail; bu sefer de maktul Diyarbakır Valisi'nin kardeşi Ustacalı Karahan komutasındaki 5-6 bin kişilik bir orduyu, hakimiyetini kaybetmeye başladığı Diyarbakır'a gönderdi.
Safevi ordusunun Van'ı geçtiğini öğrenen İdris-i Bitlisî, padişaha haber gönderdi ve Kürt aşiretlerinden oluşan 10.000 kişilik bir kuvveti etrafında toplamayı başardı. Padişah da halihazırda Bayburt'ta bulunan Bıyıklı Mehmed Paşa'yı ordusunu toplaması için görevlendirdi. Amasya Beylerbeyi Şadi Paşa da 5.000 Sipahi ile Bıyıklı Mehmed Paşa'ya katılması için padişah fermanı aldı.
Kuşatma
Diyarbakır önlerine gelen Ustacalı Karahan, birliklerinin kovulduğu şehri her şeye rağmen sulh yoluyla almak istedi. Şehrin teslim olmaması üzerine kuşatma başladı. Bu sırada Amasya'dan henüz İstanbul'a dönmemiş olan padişah, Yiğit Ali komutasındaki az sayıda yardım kuvvetini Diyarbakır'a yolladı. Bir gece yarısı yarma harekâtıyla Rum kapısından içeri girmeyi başaran Yiğit Ali, birliklerini şehrin müdafası için konuşlandırdı ve yakında Osmanlı ordusunun geliceğini söylerek savunmacılara güvence verdi.
Savunmanın güçlenmesi üzerine Şah İsmail ve Safefivleri destekleyen aşiretler kuşatma ordusuna destek gönderdi. Bu sırada Kürt aşiretleri de boş durmadı. Bingöl, Batman ve Siirt dolaylarındaki eski yurtlarını kurtardı. Kuşatmanın uzaması ve aşiretlerin tek başına yetersiz kalması üzerine Bıyıklı Mehmed Paşa, ordusunu hazırlayıp yola çıktı. Bu ordu, Erzincan ve Bingöl'den geçerek Diyarbakır'a ilerliyordu. Bingöl dolaylarında Amasya ordusu ve Kürt aşiretleri de Osmanlı ordusuna katıldı. Ordu, birleşmenin 5'inci gününde ise Diyarbakır'a vardı. Uzun süren yorucu kuşatmadan sonuç alamayan Karahan; Osmanlı ordusunun da geldiğini öğrenince muharebeyi göze alamadı, kuşatmayı kaldırdı ve Mardin'e doğru firara başladı.
Böylelikle yaklaşık 9 aydır kuşatmada olan Diyarbakır, 10 Eylül Pazartesi günü Osmanlı İmparatorluğu'na katıldı.
Sonrası
Bıyıklı Mehmed Paşa şehre girmedi, garnizon için biraz asker bıraktı ve Karahan'ı takip için Mardin'e yöneldi. Mardin'de de durmayan Karahan, Sincar'a çekildi. Mardin şehri teslim olsa da iç kale teslim olmadı. Bıyıklı Mehemd Paşa kuşatmak istedi ama Şadi Paşa katılmayacağını söyleyerek kuvvetleriyle birlikte ordudan ayrıldı. Bıyıklı Mehmed Paşa ise yaklaşan kış ve Şadi Paşa'nın harekâtı yüzünden Diyarbakır'a çekilmek zorunda kaldı.
Şadi Paşa ve onunla hareket eden 5 Sancakbeyi, olanların haberini alan Yavuz Sultan Selim tarafından azledildi ve cezalandırıldı. Bıyıklı Mehmed Paşa ise 4 Ekim'de Osmanlı'nın ilk Diyarbakır Beylerbeyi olarak atandı. Gelecek bahara kadar da İstanbul'dan ve Anadolu'dan takviyeler gönderildi. Karaman Beylerbeyi Hüsrev Paşa da ordusuyla katılması için emir aldı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Danişmend, İsmail Hami (1971). 19 Eylül 1515. Topkapı/İstanbul: Doğu Kütüphanesi. s. 32-34. ISBN .
- İlhan, Mehdi. . TDV İslam Ansiklopedisi. 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Göyünç, Nejat. . TDV İslam Ansiklopedisi. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Genelkurmay Başkanlığı, TSK tarihi cilt III kısım II Mısır Seferi eki, s.81
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Diyarbakir Kusatmasi 1515 yilinda Ustacali Karahan komutasindaki Safevi ordusunun yonetime karsi gelen Diyarbakir i ele gecirmek istemesiyle baslamistir Yaklasik 9 ay suren kusatma Biyikli Mehmed Pasa komutasindaki Osmanli ordusunun 10 Eylul de bolgeye gelmesi uzerine son bulmustur Diyarbakir KusatmasiFirat Dicle Seferi Osmanli Iran SavaslariKalenin gunumuzdeki durumu Tarih1514 10 Eylul 1515BolgeDiyarbakir TurkiyeSebepYerel Kurt asiretlerin Sah Ismail den yuz cevirip Osmanli ya yanasmasi SonucKesin Osmanli zaferi Yerel yonetim Osmanli ya katildi Osmanli ordusu Dicle yi gectiCografi DegisikliklerDiyarbakir Osmanli nin yonetimine girdi ve Eyalet haline getirildi TaraflarOsmanli Imparatorlugu Osmanli yanlisi Kurt asiretlerSafevi Devleti Safevi yanlisi Kurt asiretlerKomutanlar ve liderlerBiyikli Mehmed Pasa Sadi Pasa Idris i Bitlisi Yigit Ahmet Cemsid BeyUstacali Kara Han Durmus BeyGucler15 000 civari6 000 10 000Oncesi23 Agustos 1514 te Yavuz Sultan Selim komutasindaki Osmanli ordusu Sah Ismail komutasindaki Safevi ordusunu mutlak bir zafer sonucu dagitarak Azerbaycan ve Iran iclerine ilerlerdi Yaklasan kis ile birlikte Azerbaycan topraklarini bosaltan Osmanli padisahi Amasya ya dondu Anadolu ya donerken de Kuzey Anadolu da olup da hala Safevi hakimiyetinde kalan sehirleri kusatmasi icin birlikler gonderiyordu Bunlardan biri olan Bayburt Kusatmasi nda buyuk bir basari elde eden Biyikli Mehmed Aga Pasalik makamina terfi etti ve yaklasan kis boyunca civar sehirleri Osmanli topraklarina katmasi icin gorevlendirildi Biyikli Mehmed Pasa Kemah Kusatmasi nda da ayni basariyi gosterdi ve yaklasan Misir savasi yuzunden Istanbul a donecek olan Padisah Biyikli Mehmed Pasa yi Safeviler e karsi Dogu cephesi nde kumandanliga getirdi Yavuz Sultan Selim in seferi sonlandirip ordunun cogunu terhis etmesinden yararlanan Sah Ismail komutasinda bir ordu hazirladi ve Tunceli uzerinden Erzincan a taarruz etmesini emretti Casuslari vasitasiyla bunu ogrenen Biyikli Mehmed Pasa kuvvetlerini toplayarak beklenmedik bir anda Ovacik Muharebesi nde Nur Ali Halife yi ve ordusunu imha etti Tum bunlar olurken Idris i Bitlisi nin kiskirttigi Diyarbakir ahalisi sehirdeki Safevi birliklerini kovarak Osmanli padisahina bagliligini bildirdi Tunceli den umidini kesen Sah Ismail bu sefer de maktul Diyarbakir Valisi nin kardesi Ustacali Karahan komutasindaki 5 6 bin kisilik bir orduyu hakimiyetini kaybetmeye basladigi Diyarbakir a gonderdi Safevi ordusunun Van i gectigini ogrenen Idris i Bitlisi padisaha haber gonderdi ve Kurt asiretlerinden olusan 10 000 kisilik bir kuvveti etrafinda toplamayi basardi Padisah da halihazirda Bayburt ta bulunan Biyikli Mehmed Pasa yi ordusunu toplamasi icin gorevlendirdi Amasya Beylerbeyi Sadi Pasa da 5 000 Sipahi ile Biyikli Mehmed Pasa ya katilmasi icin padisah fermani aldi KusatmaDiyarbakir onlerine gelen Ustacali Karahan birliklerinin kovuldugu sehri her seye ragmen sulh yoluyla almak istedi Sehrin teslim olmamasi uzerine kusatma basladi Bu sirada Amasya dan henuz Istanbul a donmemis olan padisah Yigit Ali komutasindaki az sayida yardim kuvvetini Diyarbakir a yolladi Bir gece yarisi yarma harekatiyla Rum kapisindan iceri girmeyi basaran Yigit Ali birliklerini sehrin mudafasi icin konuslandirdi ve yakinda Osmanli ordusunun gelicegini soylerek savunmacilara guvence verdi Savunmanin guclenmesi uzerine Sah Ismail ve Safefivleri destekleyen asiretler kusatma ordusuna destek gonderdi Bu sirada Kurt asiretleri de bos durmadi Bingol Batman ve Siirt dolaylarindaki eski yurtlarini kurtardi Kusatmanin uzamasi ve asiretlerin tek basina yetersiz kalmasi uzerine Biyikli Mehmed Pasa ordusunu hazirlayip yola cikti Bu ordu Erzincan ve Bingol den gecerek Diyarbakir a ilerliyordu Bingol dolaylarinda Amasya ordusu ve Kurt asiretleri de Osmanli ordusuna katildi Ordu birlesmenin 5 inci gununde ise Diyarbakir a vardi Uzun suren yorucu kusatmadan sonuc alamayan Karahan Osmanli ordusunun da geldigini ogrenince muharebeyi goze alamadi kusatmayi kaldirdi ve Mardin e dogru firara basladi Boylelikle yaklasik 9 aydir kusatmada olan Diyarbakir 10 Eylul Pazartesi gunu Osmanli Imparatorlugu na katildi SonrasiBiyikli Mehmed Pasa sehre girmedi garnizon icin biraz asker birakti ve Karahan i takip icin Mardin e yoneldi Mardin de de durmayan Karahan Sincar a cekildi Mardin sehri teslim olsa da ic kale teslim olmadi Biyikli Mehemd Pasa kusatmak istedi ama Sadi Pasa katilmayacagini soyleyerek kuvvetleriyle birlikte ordudan ayrildi Biyikli Mehmed Pasa ise yaklasan kis ve Sadi Pasa nin harekati yuzunden Diyarbakir a cekilmek zorunda kaldi Sadi Pasa ve onunla hareket eden 5 Sancakbeyi olanlarin haberini alan Yavuz Sultan Selim tarafindan azledildi ve cezalandirildi Biyikli Mehmed Pasa ise 4 Ekim de Osmanli nin ilk Diyarbakir Beylerbeyi olarak atandi Gelecek bahara kadar da Istanbul dan ve Anadolu dan takviyeler gonderildi Karaman Beylerbeyi Husrev Pasa da ordusuyla katilmasi icin emir aldi Ayrica bakinizOvacik Muharebesi Sincar Muharebesi Kerh Muharebesi Kochisar Muharebesi Mardin KusatmasiKaynakcaDanismend Ismail Hami 1971 19 Eylul 1515 Topkapi Istanbul Dogu Kutuphanesi s 32 34 ISBN 978 9944 397 70 4 Ilhan Mehdi TDV Islam Ansiklopedisi 18 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Goyunc Nejat TDV Islam Ansiklopedisi 11 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Genelkurmay Baskanligi TSK tarihi cilt III kisim II Misir Seferi eki s 81