Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İmtiyaz Madalyası veya İmtiyaz Nişanı (Osmanlıca: امتياز نشانی), Sultan II. Abdülhamid dönemi olan 23 Eylül 1882 tarihinden itibaren, Osmanlı İmparatorluğu adına verilmeye başlanan sivil ve askerî madalyadır. Altın ve gümüş olmak üzere iki ayrı madenden imal edilen imtiyaz madalyasının bir yüzünde saltanat arması, diğer yüzünde, “Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye uğrunda fevkalâde sadakat ve şecaat ibraz edenlere mahsus madalyadır” ibaresi ve altında iç kısmına verilen kişinin adının yazıldığı bir hilâl bulunmaktadır. Üzerindeki ibareden dolayı madalyaya “sadakat ve şecaat madalyası” da denilmiş, bu yüzden zaman zaman ikincisinin imtiyaz madalyasından ayrı olduğu zannedilmiştir.
| İmtiyaz Madalyası امتياز نشانی | |
|---|---|
  Altın ve Gümüş İmtiyaz Madalyaları | |
 Osmanlı Padişahı tarafından verilir | |
| Ülke |  Osmanlı İmparatorluğu |
| Tür | Sivil ve askeri madalya |
| Gerekçe | Askeri veya diğer birçok alanda devlete hizmet eden kişilere verilirdi |
| Savaş | Dünya Savaşı için Çapraz kılıç (1333/1917) |
| Durum | Verilmemektedir |
| İstatistikler | |
| Kuruluş | 23 Eylül 1882 |
| İlk Verilişi | 11 Eylül 1883 |
| Öncelik | |
| Üst | Altın–Yok (En yüksek askerî madalya) Gümüş–Liyakat Madalyası (Altın) |
| Ast | Altın–Liyakat Madalyası (Altın) Gümüş–Liyakat Madalyası (Gümüş) Harp Madalyası |
 | |
Tarihçesi
Devlete ve ülkeye bağlılık gösterenlere, millet ve memleket yararına bir keşifte bulunanlara ve devletin verdiği görevleri başarıyla yerine getirenlere verilmek üzere 21 Zilkade 1300 (23 Eylül 1882) tarihinde, Sultan II. Abdülhamid tarafından ihdas edilmiş, madalyanın bizzat padişah tarafından verileceği nizamnâmesinde belirtilmiştir. Genel olarak devlete karşı hizmeti görülenlere önce gümüş, ikinci defa verilmesi icap ettiğinde ise altın imtiyaz madalyası takılırdı. Ancak hizmete göre ilk defa altın olanı da takdim edilir, bu durumda gümüşü de birlikte verilirdi. İmtiyaz madalyasının veriliş sebebi verilen kişinin adıyla birlikte madalya beratına kaydedilirdi.Mülkiye memurları madalyalarını ancak resmî günlerde, askeriyeye mensup olanlar ise devamlı takarlardı. Madalyanın kurdelesi imtiyaz nişanı kurdelesiyle aynı renkte olup yarısı yeşil, yarısı kırmızı idi. Altın madalya savaşlarda en yüksek cesaret gösteren Osmanlı askerlerine verilirdi. I. Dünya Savaşı sırasında verilen madalyalarda çapraz kılıç ve üzerinde verildiği Rumî yılın bulunduğu toka bulunmaktadır. Mecidiye Nişanı'nda bulunan Sadakat, Hamiyyet (din-aile-vatan-mukaddes olan şeyleri koruma duygusu), Gayret ve Şecâ'at (cesaret) kelimeleri bu madalyada da bulunurdu. Madalya, yabancı askerlere verilmezdi. Ancak bunun tek istisnası I. Dünya Savaşı sırasında Alman askerlere verilmesidir. Madalya bizzat sultan veya onun adına yüksek bir devlet adamı tarafından verilirdi. Sahibinin ölümüyle beraber madalya varislerine geçmezdi. İmtiyaz madalyası, nizamnâmesinde bu madalyanın askeriye mensuplarına tek tek veya toplu olarak verilebileceği ifade edildiğinden; savaş madalyası özelliği de taşıyordu. 16 Kasım 1914’te, savaş sırasındaki başarılarından dolayı askeriye veya mülkiye mensuplarına verilecek imtiyaz ve liyakat madalyaları kurdelelerine madalya ile aynı madenden yapılmış iki kılıçla bir levha asılması kararlaştırıldı. Bu levhada savaşın ismi de belirtilir ve madalyaya sahip olan kişinin hizmetinin her tekrarlanışında yenisi verilerek aynı madalya kurdelesi üzerine sıralanırdı. Böylece savaşta verilen imtiyaz ve liyakat madalyaları normal zamanda verilenlerden ayırt edilmiş olurdu. 1 Mart 1915 tarihi sonrasında; savaş esnasında askerî erkâna verilecek imtiyaz ve liyakat madalyaları harçtan muaf tutuldu. Ayrıca rütbe ve unvan farkı gözetmeksizin, Osmanlı Devleti ve müttefiklerinin ordu ve donanmalarında görevli veya gönüllü olarak bulunan ve savaş sırasında yararlılık gösterenlere verilmek üzere tek rütbeli ve tunçtan yapılmış savaş madalyası ihdas edildi. Bu madalyanın tahsis edilmesi ile birlikte, imtiyaz ve liyakat madalyalarının savaşa mahsus olarak ancak savaş madalyasına sahip olanlara verilmesi kararlaştırıldı. Daha önce savaşa mahsus olarak verilen imtiyaz ve liyakat madalyaları için uygulanan usul, 3 Mart 1917 sonrasında oluşan yasa ile esasen savaşa mahsus olmayan, fakat savaş sırasında da verilebilen bütün madalya ve nişanlar için geçerli kılındı. Böylece savaş madalyaları dışında savaş sırasında verilen bütün madalyaların şeritlerine çift kılıçla bir levha ve nişanların üzerine de çift kılıç ilâve edilmeye başlandı.
Nizamnâmede imtiyaz madalyasının mirasçılara intikali konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Bununla birlikte madalyalar genel olarak sahibinin ölümünden sonra büyük evlâdına intikal ederdi. Fakat şahsa mahsus olmaları sebebiyle taşıma hakkı ancak padişahın izniyle verilebilirdi. İmtiyaz madalyasının ihdasından bir süre sonra da bu husus, 24 Eylül 1887 tarihinde bir nizama bağlandı. Buna göre; sahibinin ölümü halinde madalya, taşıma hakkı olmaksızın sadece bir iftihar vesilesi olarak veresesine intikal ederdi. Ölen kişinin güzel ahlâkı ile tanınmış ve devlet tarafından iyi hizmetleri görülmüş erkek evlâdı bulunması durumunda bir beratla kendisine taşıma hakkı da verilebilirdi. Bir ara imtiyaz madalyasının evlâda intikal ettirilmemesi ve kullandırılmaması konusunda 22 Ekim 1900 tarihinde bir irade çıkmışsa da; mevcut usul, bir süre daha yürürlükte kaldı. Nihayet 1920 yılında taşıma hakkı verilmeksizin iftihar vesilesi olmak üzere veresesine intikali kabul edildi.
İmtiyaz madalyası, bir savaşta veya diğer bazı olaylar sırasında önemli hizmetleri görülenlere verilen madalyalardan farklıdır. Genel nitelikteki diğer madalyalar (iftihar ve liyakat) içinde en değerli olanı imtiyaz madalyasıdır. Farklı madenlerden imal edilmiş türleri bulunan umumi madalyaların itibar sırasının tayininde maden türleri de önem taşırdı. Liyakat ve imtiyaz madalyalarının itibar sırası altın imtiyaz, altın liyakat, gümüş imtiyaz ve gümüş liyakat şeklindeydi. Ayrıca aynı madenden yapıldığı halde savaş vesilesiyle verilenleri normal zamanda verilenlerinden daha değerli sayılırdı. Sol göğüs üzerine ve omuza yakın biçimde takılan genel madalyalar itibar sırasına göre önden kola doğru sıralanır ve itibarı az olan madalya kola daha yakın olurdu. Değişik tarihlerde farklı ebatlarda basılmış türlerine de rastlanan bu madalya Osmanlı Devleti’nin sona erişine kadar kullanılmıştır.
Edebiyat
- Edhem Eldem, İftihar ve İmtiyaz : Osmanlı Nişan ve Madalyaları Tarihi İstanbul 2004, .
- Metin Erüreten, Osmanlı madalyaları ve nişanları. Belgelerle tarihi, İstanbul 2001, .
- Die Orden, Wappen und Flaggen aller Regenten und Staaten. 5 Teile. Ruhl, Leipzig 1883–1887.
Kaynakça
- ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İstanbul. Meclis-i Tanzîmât Defteri, nr. 35, s. 18, 22-23, 36, 46-48, 56.
- ^ Tezer, Tim. . turkishmedals.net. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2011.
- ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İstanbul. Teşrifat Kalemi, nr. 240/99/3; 263/100/4-5, 9, 12; 268/20; 280/28/2-4, 7, 9.
- ^ Darphane Müzesi Madenî Para ve Madalya Kataloğu, İstanbul 1973 (Damga Matbaası), s. 89-90.
 | Madalya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Imtiyaz Madalyasi veya Imtiyaz Nisani Osmanlica امتياز نشانی Sultan II Abdulhamid donemi olan 23 Eylul 1882 tarihinden itibaren Osmanli Imparatorlugu adina verilmeye baslanan sivil ve askeri madalyadir Altin ve gumus olmak uzere iki ayri madenden imal edilen imtiyaz madalyasinin bir yuzunde saltanat armasi diger yuzunde Devlet i Aliyye i Osmaniyye ugrunda fevkalade sadakat ve secaat ibraz edenlere mahsus madalyadir ibaresi ve altinda ic kismina verilen kisinin adinin yazildigi bir hilal bulunmaktadir Uzerindeki ibareden dolayi madalyaya sadakat ve secaat madalyasi da denilmis bu yuzden zaman zaman ikincisinin imtiyaz madalyasindan ayri oldugu zannedilmistir Imtiyaz Madalyasi امتياز نشانیAltin ve Gumus Imtiyaz MadalyalariOsmanli Padisahi tarafindan verilirUlke Osmanli ImparatorluguTurSivil ve askeri madalyaGerekceAskeri veya diger bircok alanda devlete hizmet eden kisilere verilirdiSavasDunya Savasi icin Capraz kilic 1333 1917 DurumVerilmemektedirIstatistiklerKurulus23 Eylul 1882Ilk Verilisi11 Eylul 1883OncelikUstAltin Yok En yuksek askeri madalya Gumus Liyakat Madalyasi Altin AstAltin Liyakat Madalyasi Altin Gumus Liyakat Madalyasi Gumus Harp MadalyasiTarihcesiDevlete ve ulkeye baglilik gosterenlere millet ve memleket yararina bir kesifte bulunanlara ve devletin verdigi gorevleri basariyla yerine getirenlere verilmek uzere 21 Zilkade 1300 23 Eylul 1882 tarihinde Sultan II Abdulhamid tarafindan ihdas edilmis madalyanin bizzat padisah tarafindan verilecegi nizamnamesinde belirtilmistir Genel olarak devlete karsi hizmeti gorulenlere once gumus ikinci defa verilmesi icap ettiginde ise altin imtiyaz madalyasi takilirdi Ancak hizmete gore ilk defa altin olani da takdim edilir bu durumda gumusu de birlikte verilirdi Imtiyaz madalyasinin verilis sebebi verilen kisinin adiyla birlikte madalya beratina kaydedilirdi Mulkiye memurlari madalyalarini ancak resmi gunlerde askeriyeye mensup olanlar ise devamli takarlardi Madalyanin kurdelesi imtiyaz nisani kurdelesiyle ayni renkte olup yarisi yesil yarisi kirmizi idi Altin madalya savaslarda en yuksek cesaret gosteren Osmanli askerlerine verilirdi I Dunya Savasi sirasinda verilen madalyalarda capraz kilic ve uzerinde verildigi Rumi yilin bulundugu toka bulunmaktadir Mecidiye Nisani nda bulunan Sadakat Hamiyyet din aile vatan mukaddes olan seyleri koruma duygusu Gayret ve Seca at cesaret kelimeleri bu madalyada da bulunurdu Madalya yabanci askerlere verilmezdi Ancak bunun tek istisnasi I Dunya Savasi sirasinda Alman askerlere verilmesidir Madalya bizzat sultan veya onun adina yuksek bir devlet adami tarafindan verilirdi Sahibinin olumuyle beraber madalya varislerine gecmezdi Imtiyaz madalyasi nizamnamesinde bu madalyanin askeriye mensuplarina tek tek veya toplu olarak verilebilecegi ifade edildiginden savas madalyasi ozelligi de tasiyordu 16 Kasim 1914 te savas sirasindaki basarilarindan dolayi askeriye veya mulkiye mensuplarina verilecek imtiyaz ve liyakat madalyalari kurdelelerine madalya ile ayni madenden yapilmis iki kilicla bir levha asilmasi kararlastirildi Bu levhada savasin ismi de belirtilir ve madalyaya sahip olan kisinin hizmetinin her tekrarlanisinda yenisi verilerek ayni madalya kurdelesi uzerine siralanirdi Boylece savasta verilen imtiyaz ve liyakat madalyalari normal zamanda verilenlerden ayirt edilmis olurdu 1 Mart 1915 tarihi sonrasinda savas esnasinda askeri erkana verilecek imtiyaz ve liyakat madalyalari harctan muaf tutuldu Ayrica rutbe ve unvan farki gozetmeksizin Osmanli Devleti ve muttefiklerinin ordu ve donanmalarinda gorevli veya gonullu olarak bulunan ve savas sirasinda yararlilik gosterenlere verilmek uzere tek rutbeli ve tunctan yapilmis savas madalyasi ihdas edildi Bu madalyanin tahsis edilmesi ile birlikte imtiyaz ve liyakat madalyalarinin savasa mahsus olarak ancak savas madalyasina sahip olanlara verilmesi kararlastirildi Daha once savasa mahsus olarak verilen imtiyaz ve liyakat madalyalari icin uygulanan usul 3 Mart 1917 sonrasinda olusan yasa ile esasen savasa mahsus olmayan fakat savas sirasinda da verilebilen butun madalya ve nisanlar icin gecerli kilindi Boylece savas madalyalari disinda savas sirasinda verilen butun madalyalarin seritlerine cift kilicla bir levha ve nisanlarin uzerine de cift kilic ilave edilmeye baslandi Nizamnamede imtiyaz madalyasinin mirascilara intikali konusunda bir aciklik bulunmamaktadir Bununla birlikte madalyalar genel olarak sahibinin olumunden sonra buyuk evladina intikal ederdi Fakat sahsa mahsus olmalari sebebiyle tasima hakki ancak padisahin izniyle verilebilirdi Imtiyaz madalyasinin ihdasindan bir sure sonra da bu husus 24 Eylul 1887 tarihinde bir nizama baglandi Buna gore sahibinin olumu halinde madalya tasima hakki olmaksizin sadece bir iftihar vesilesi olarak veresesine intikal ederdi Olen kisinin guzel ahlaki ile taninmis ve devlet tarafindan iyi hizmetleri gorulmus erkek evladi bulunmasi durumunda bir beratla kendisine tasima hakki da verilebilirdi Bir ara imtiyaz madalyasinin evlada intikal ettirilmemesi ve kullandirilmamasi konusunda 22 Ekim 1900 tarihinde bir irade cikmissa da mevcut usul bir sure daha yururlukte kaldi Nihayet 1920 yilinda tasima hakki verilmeksizin iftihar vesilesi olmak uzere veresesine intikali kabul edildi Imtiyaz madalyasi bir savasta veya diger bazi olaylar sirasinda onemli hizmetleri gorulenlere verilen madalyalardan farklidir Genel nitelikteki diger madalyalar iftihar ve liyakat icinde en degerli olani imtiyaz madalyasidir Farkli madenlerden imal edilmis turleri bulunan umumi madalyalarin itibar sirasinin tayininde maden turleri de onem tasirdi Liyakat ve imtiyaz madalyalarinin itibar sirasi altin imtiyaz altin liyakat gumus imtiyaz ve gumus liyakat seklindeydi Ayrica ayni madenden yapildigi halde savas vesilesiyle verilenleri normal zamanda verilenlerinden daha degerli sayilirdi Sol gogus uzerine ve omuza yakin bicimde takilan genel madalyalar itibar sirasina gore onden kola dogru siralanir ve itibari az olan madalya kola daha yakin olurdu Degisik tarihlerde farkli ebatlarda basilmis turlerine de rastlanan bu madalya Osmanli Devleti nin sona erisine kadar kullanilmistir EdebiyatEdhem Eldem Iftihar ve Imtiyaz Osmanli Nisan ve Madalyalari Tarihi Istanbul 2004 ISBN 975 93692 8 1 Metin Erureten Osmanli madalyalari ve nisanlari Belgelerle tarihi Istanbul 2001 ISBN 975 97637 0 2 Die Orden Wappen und Flaggen aller Regenten und Staaten 5 Teile Ruhl Leipzig 1883 1887 Kaynakca Basbakanlik Osmanli Arsivi Istanbul Meclis i Tanzimat Defteri nr 35 s 18 22 23 36 46 48 56 Tezer Tim turkishmedals net 2 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2011 Basbakanlik Osmanli Arsivi Istanbul Tesrifat Kalemi nr 240 99 3 263 100 4 5 9 12 268 20 280 28 2 4 7 9 Darphane Muzesi Madeni Para ve Madalya Katalogu Istanbul 1973 Damga Matbaasi s 89 90 Madalya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz