Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Döviz yabancı ülkeler tarafından kullanılan para birimidir. Döviz kuru ise bir birim ülke parasının diğer bir ülke parası cinsinden fiyatına, değerine denir. Bu kavram iki taraflı bir ilişkiyi içerir, bu yüzden iki taraflı () döviz kuru olarak da adlandırılır.
Ülkelerin ekonomilerine bağlı olarak kullandıkları paraların değerleri değişir. Siyasi ve ekonomik istikrar paranın değerini yükseltirken siyasi zayıflıklar, ekonomik kriz gibi faktörler değer kaybına yol açar. İşte para birimlerinin değerlerindeki bu iniş çıkış döviz kurunu oluşturur. Döviz kuru kendi içinde iki farklı şekilde işler. Alış kuru ve satış kuru.
Döviz kuru yükselir ise ülkenin parası değer kaybeder ve diğer ülkelerin para birimlerinin değeri artar, döviz kuru düşer ise ülkenin para birimi değerlenir ve diğer para birimleri değer kaybeder. Dövizin ulusal para cinsinden fiyatına dolaysız kotasyon denir. Diğer bir adı ise "Enserten" döviz kurudur. Ulusal paranın döviz cinsinden fiyatına ise dolaylı kotasyon, diğer adı ile "Serten" denir. Enserten döviz kurunun yükseldiğini ve ulusal paranın değer kaybettiğini gösterir. Serten ise ulusal paranın değer kazandığını gösterir. Bankalar alış ve satışı farklı değerlendirirler. Düşük fiyata aldıkları dövizi daha pahalıya satarlar ve kâr ederler. Burada elde edilen kâra kâr marjı denir. Döviz piyasasının istikrarsız olması marjın yükselmesine neden olur. Piyasada istikrarsızlık bekleniyorsa yine marj yükselir. Fakat döviz işlemleri fazla ise alım satım marjı düşer. Bunlar kur farkını oluşturan nedenlerdir.
Döviz kuru; nominal kur, reel kur, çapraz kur ve efektif kur olarak dörde ayrılır.
Nominal Kur: Diğer ülkeler tarafından kullanılan yani yabancı paranın ulusal para karşısındaki değeridir.
Reel Kur: Nominal kurların enflasyon oranlarına göre düzenlenmesidir. Ulusal paranın yabancı para üzerindeki satın alma gücü olarak izah edilebilir.
Çapraz Kur: Yabancı paranın yabancı paraya karşı oluşturduğu kur değeridir. İngiliz Sterlinini kullanarak, Japon Yeni almak buna örnek verilebilir.
Efektif Kur: Diğer ülkelerin kullandığı paraya yani yabancı paraya efektif denir.
Döviz kurundaki değişmeleri belirleyen faktörler
Ödemeler Dengesi: Ülkelerin zaman içinde gerçekleştirdikleri iktisadi işlemlerin kaydına denir. Kur değişimlerinin cari ve ticari işlemlerle birlikte diğer kalemleri üzerindeki etkisine dayanır. Ödemelerdeki dengesizlikler aktif döviz kuru politikalarıyla giderilebilir. Döviz fiyatlarının artmasının veya azalmasının ödemelere etkisi ithal edilen ve ihraç edilen malların talep elastikliği ile ilişkilidir. Arz ve taleplerinin kaynağını oluşturan değişimler, alacaklıları ve borçluları etkileyecek, bunun aracılığıyla talep ve arz ortaya çıkacaktır. Talep ve arzın ortaya çıkarak değişmesi aynı şekilde denge döviz kurunu değiştirecektir.
Gelir Seviyesi: Ülkenin gelir ortalamasının diğer ülkelerden fazla olması, her döviz kuru için ülkenin ithalatını yükseltir. Arz değişmez, sabit kalırsa kur yükselir ve kurun yükselmesi ülkenin para biriminin değer kaybına yol açar. Diğer ülkeler, bahsi geçen bu ülkenin gelir düzeyinin üstüne çıkar ise ithalata teşvik başlar ve bu durum o ülkeye olan döviz arzını azaltır. Gelir düzeyi artar ise kişilerin istekleri ve zevkleri de değişecektir. Bu değişim eğer ithal mallara yönelimi sağlarsa, denge kuru değişecek ve döviz talebi ise artacaktır.
Genel Fiyat Seviyesinde Değişmeler: Ülkedeki enflasyon diğer ülkelere oranla yüksek ise, o ülkenin ürettiği ürünler yurt dışına göre daha pahalı olacaktır ve bu ithal mallara olan talebi artıracaktır. Ülkenin parasının değer kaybı söz konusudur. Enflasyon ve paranın değeri arasında ters bir ilişki olduğu söylenebilir.
Faiz Oranları: Döviz kurları ve faiz oranları arasında kısa vadeli fakat sıkı bir ilişki vardır. Uluslararası ticaret ve iç ticaret yapanlar, reel faiz oranının en yükseklere çıktığı piyasada ellerindekileri ödünç verme eğiliminde olacaklardır. Yani ülkenin reel faiz oranı kısa dönemde diğer ülkelerden fazla olur ise o ülkeye sermaye akımı gerçekleşecektir. Sermaye akımının gerçekleşmesi ülkenin para biriminin değer kazanmaya başlamasını sağlayacaktır. Eğer tam tersi olur reel faiz oranı düşerse, ülkenin para birimi değer kaybedecektir.
Sermaye Hareketleri: Ülkeye giren ve çıkan sermayeler, döviz miktarının değişmesinde önemli rol oynar. Bu dış ticaret ve döviz kurunun aralarındaki bağlantıyı olumsuz etkiler. Sermaye hareketleri, kısa vadede döviz kurlarında meydana gelen farklılıkların asıl sebebi sayılır.
İhraç Malların Yurt içi Fiyatlarındaki Değişmeler: Eğer talep, aynı ihraç malını sadece ülkesinde değil dünyada pazarlarken elastik ise, toplam ihracat azalır. Toplam ihracatın azalması ise döviz arzını da azaltacaktır. Bu durumda denge döviz kuru yükselecek ve ülkenin para birimi değer kaybı yaşayacaktır.
İthal Malların Yurt dışı Fiyatlarındaki Değişmeler: Yurt dışı fiyat değişimleri, ihraç malların yurt içi fiyatlarındaki değişmelere zıt olarak yurt içi talep elastikiyetine bağlıdır. İthal ürünlerin fiyatı yükseldiğinde, sözü geçen ürünün talep elastikiyetini yüksek var sayarsak, sözü geçen ürün için harcamalar azalacak ve bu döviz talebinin düşmesine yol açacaktır. Döviz arzının sabit olduğunu var sayarsak denge döviz kuru düşecek ve bu durumda ulusal paranın değeri artacaktır.
Nominal döviz kuru
İç ve dış sahada piyasalarda belirlenen, iki ülke parasının fiyatına nominal döviz kuru denilmektedir. Farklı bir ifade ile bir birim, bir parayı elde etmek için paradan ödenmesi gereken birim değer sayısı olmaktadır. Yerli ve milli para her birim değer kazandığında, bir birim değer uluslararası ortamda herhangi bir yabancı parayı satın alması için vermesi gereken yerli para miktarı düşmektedir. Bu durum birde yerli paranın değeri azaldığında da değer kaybettiğinde de uluslararası ortamda bir yabancı parayı satın almak için vermesi gereken yerli paranın değer miktarı fazlaca artmaktadır. Döviz işlemleri ikiye ayrılmaktadır. Bunlar ise spot işlemler birde forward yani vadeli (forward) olmak üzere iki şekilde incelenmektedir. Spot işlemlerinde hemen 48 saat yani 2 gün içinde banka mevduatlarının değişme durumu varken, vadeli işlemlerde ise gelecek herhangi bir tarihte banka mevduatları değişmektedir. Adından da anlaşılacağı üzere spot işlemlerde kullanılan döviz kuruna spot döviz kuru vadeli işlemlerde ise yine ve tekrar aynı şekilde (forward) kuru denmektedir.
Reel döviz kuru
Reel döviz kuru, nominal döviz kuru ile bağlantılı bir biçimdedir. Reel döviz kuru yurt dışı ve yurt içi fiyat düzeyi oranının, nominal döviz kuru ile birleşmesi sonucu elde edilen bir kurdur. Kısaca şöyle söyleyebiliriz... Nominal döviz kuru yerli ve yabancı paranın değer birimi ederi iken, reel döviz kuru iki yabancı ülkedeki kıymetli eşyaların birim değeri fiyatıdır. Reel döviz kuru ise bir ülkenin ithalat ve ihracat alanındaki değerini göstermektedir. Tabi bu durumda yabancı iki ülke arasındaki eder düzeyi yaşanan değişmeler ve gelişmelere göre ayarlanabilmektedir. Reel döviz kurunun etkilendiği birçok finansal ve ekonomik alanda ticari organlar bulunmaktadır. Bunların başında sürekli etkilediği makroekonomik değişkeni gelmektedir. Reel döviz kurunun azalması yani düşmesi yabancı iç ve dış sahadaki yani piyasadaki kıymetli kıymetli eşyaların yerli ve milli kıymetli eşyalara karşı ucuzlamasını sağlayarak ithalatı arttırmaktadır. Tabi bu durumun birde tersi bulunmaktadır. Reel döviz kurunun artması yani yükselmesi ise yerli ve milli kıymetli eşyalar ters bir durum yaratıp ihracatı yüzde ve yüzey olarak arttırmaya sebep olmaktadır. Reel döviz kuru sisteminde ortaya çıkan değişim ve gelişmelerin neden sebep olduğu önemli bir durumdur. Bu değişimin kurgusal yani saptırıcı nedenlerden dolayımı yoksa finansal ve ekonomi alanındaki değişim ve gelişmelerden mi sebep olduğunu emin ve kesin bir şekilde anlaşılmalıdır. Reel döviz kuru finansal ve ekonomi alanında etkileyen sebepler temelde ve özünde verimlilik, faiz oranları, caiz işlemleri ve dış borçlar olarak sayılabilmektedir. Finansal ve ekonomi alanında ticaret yapan uluslararası ortamdaki ülkelerin kıymetli eşyalarının fiyatlarının, eder ve kıymet rekabetinin etkileyici ve kıymetli bir belirtisi olan reel döviz kuru sistemi makroekonomik dengeler ve değişmeler ortamında etkili ve önemli bir durumda bulunmaktadır. Tabi reel döviz kuru sisteminin bir denge ve düzen ortamında bulunması ve ekonomi alanındaki diğer düzen ve tertipleri de alaşağı edip ayarlarıyla oynamaktadır. Yani kısacası reel döviz kuru sisteminin denge ve düzen kıymeti yani değerinin ne olduğunun bilinmesi ve belirlenmesi gerekmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Terimler Sözlüğü. 3 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ "Türkiyede Döviz Kuru Sistemleri" (PDF). Serdar Çiçek. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ "DENGE DÖVİZ KURU MODELLERİ VE TÜRKİYE UYGULAMASI" (PDF). Döviz Kuru. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Ağustos 2020.
Dış bağlantılar
Merkez Bankası Döviz Kurları28 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Doviz yabanci ulkeler tarafindan kullanilan para birimidir Doviz kuru ise bir birim ulke parasinin diger bir ulke parasi cinsinden fiyatina degerine denir Bu kavram iki tarafli bir iliskiyi icerir bu yuzden iki tarafli doviz kuru olarak da adlandirilir Tayland da bir doviz kuru tablosu Ulkelerin ekonomilerine bagli olarak kullandiklari paralarin degerleri degisir Siyasi ve ekonomik istikrar paranin degerini yukseltirken siyasi zayifliklar ekonomik kriz gibi faktorler deger kaybina yol acar Iste para birimlerinin degerlerindeki bu inis cikis doviz kurunu olusturur Doviz kuru kendi icinde iki farkli sekilde isler Alis kuru ve satis kuru Doviz kuru yukselir ise ulkenin parasi deger kaybeder ve diger ulkelerin para birimlerinin degeri artar doviz kuru duser ise ulkenin para birimi degerlenir ve diger para birimleri deger kaybeder Dovizin ulusal para cinsinden fiyatina dolaysiz kotasyon denir Diger bir adi ise Enserten doviz kurudur Ulusal paranin doviz cinsinden fiyatina ise dolayli kotasyon diger adi ile Serten denir Enserten doviz kurunun yukseldigini ve ulusal paranin deger kaybettigini gosterir Serten ise ulusal paranin deger kazandigini gosterir Bankalar alis ve satisi farkli degerlendirirler Dusuk fiyata aldiklari dovizi daha pahaliya satarlar ve kar ederler Burada elde edilen kara kar marji denir Doviz piyasasinin istikrarsiz olmasi marjin yukselmesine neden olur Piyasada istikrarsizlik bekleniyorsa yine marj yukselir Fakat doviz islemleri fazla ise alim satim marji duser Bunlar kur farkini olusturan nedenlerdir Doviz kuru nominal kur reel kur capraz kur ve efektif kur olarak dorde ayrilir Nominal Kur Diger ulkeler tarafindan kullanilan yani yabanci paranin ulusal para karsisindaki degeridir Reel Kur Nominal kurlarin enflasyon oranlarina gore duzenlenmesidir Ulusal paranin yabanci para uzerindeki satin alma gucu olarak izah edilebilir Capraz Kur Yabanci paranin yabanci paraya karsi olusturdugu kur degeridir Ingiliz Sterlinini kullanarak Japon Yeni almak buna ornek verilebilir Efektif Kur Diger ulkelerin kullandigi paraya yani yabanci paraya efektif denir Doviz kurundaki degismeleri belirleyen faktorler Odemeler Dengesi Ulkelerin zaman icinde gerceklestirdikleri iktisadi islemlerin kaydina denir Kur degisimlerinin cari ve ticari islemlerle birlikte diger kalemleri uzerindeki etkisine dayanir Odemelerdeki dengesizlikler aktif doviz kuru politikalariyla giderilebilir Doviz fiyatlarinin artmasinin veya azalmasinin odemelere etkisi ithal edilen ve ihrac edilen mallarin talep elastikligi ile iliskilidir Arz ve taleplerinin kaynagini olusturan degisimler alacaklilari ve borclulari etkileyecek bunun araciligiyla talep ve arz ortaya cikacaktir Talep ve arzin ortaya cikarak degismesi ayni sekilde denge doviz kurunu degistirecektir Gelir Seviyesi Ulkenin gelir ortalamasinin diger ulkelerden fazla olmasi her doviz kuru icin ulkenin ithalatini yukseltir Arz degismez sabit kalirsa kur yukselir ve kurun yukselmesi ulkenin para biriminin deger kaybina yol acar Diger ulkeler bahsi gecen bu ulkenin gelir duzeyinin ustune cikar ise ithalata tesvik baslar ve bu durum o ulkeye olan doviz arzini azaltir Gelir duzeyi artar ise kisilerin istekleri ve zevkleri de degisecektir Bu degisim eger ithal mallara yonelimi saglarsa denge kuru degisecek ve doviz talebi ise artacaktir Genel Fiyat Seviyesinde Degismeler Ulkedeki enflasyon diger ulkelere oranla yuksek ise o ulkenin urettigi urunler yurt disina gore daha pahali olacaktir ve bu ithal mallara olan talebi artiracaktir Ulkenin parasinin deger kaybi soz konusudur Enflasyon ve paranin degeri arasinda ters bir iliski oldugu soylenebilir Faiz Oranlari Doviz kurlari ve faiz oranlari arasinda kisa vadeli fakat siki bir iliski vardir Uluslararasi ticaret ve ic ticaret yapanlar reel faiz oraninin en yukseklere ciktigi piyasada ellerindekileri odunc verme egiliminde olacaklardir Yani ulkenin reel faiz orani kisa donemde diger ulkelerden fazla olur ise o ulkeye sermaye akimi gerceklesecektir Sermaye akiminin gerceklesmesi ulkenin para biriminin deger kazanmaya baslamasini saglayacaktir Eger tam tersi olur reel faiz orani duserse ulkenin para birimi deger kaybedecektir Sermaye Hareketleri Ulkeye giren ve cikan sermayeler doviz miktarinin degismesinde onemli rol oynar Bu dis ticaret ve doviz kurunun aralarindaki baglantiyi olumsuz etkiler Sermaye hareketleri kisa vadede doviz kurlarinda meydana gelen farkliliklarin asil sebebi sayilir Ihrac Mallarin Yurt ici Fiyatlarindaki Degismeler Eger talep ayni ihrac malini sadece ulkesinde degil dunyada pazarlarken elastik ise toplam ihracat azalir Toplam ihracatin azalmasi ise doviz arzini da azaltacaktir Bu durumda denge doviz kuru yukselecek ve ulkenin para birimi deger kaybi yasayacaktir Ithal Mallarin Yurt disi Fiyatlarindaki Degismeler Yurt disi fiyat degisimleri ihrac mallarin yurt ici fiyatlarindaki degismelere zit olarak yurt ici talep elastikiyetine baglidir Ithal urunlerin fiyati yukseldiginde sozu gecen urunun talep elastikiyetini yuksek var sayarsak sozu gecen urun icin harcamalar azalacak ve bu doviz talebinin dusmesine yol acacaktir Doviz arzinin sabit oldugunu var sayarsak denge doviz kuru dusecek ve bu durumda ulusal paranin degeri artacaktir Nominal doviz kuruIc ve dis sahada piyasalarda belirlenen iki ulke parasinin fiyatina nominal doviz kuru denilmektedir Farkli bir ifade ile bir birim bir parayi elde etmek icin paradan odenmesi gereken birim deger sayisi olmaktadir Yerli ve milli para her birim deger kazandiginda bir birim deger uluslararasi ortamda herhangi bir yabanci parayi satin almasi icin vermesi gereken yerli para miktari dusmektedir Bu durum birde yerli paranin degeri azaldiginda da deger kaybettiginde de uluslararasi ortamda bir yabanci parayi satin almak icin vermesi gereken yerli paranin deger miktari fazlaca artmaktadir Doviz islemleri ikiye ayrilmaktadir Bunlar ise spot islemler birde forward yani vadeli forward olmak uzere iki sekilde incelenmektedir Spot islemlerinde hemen 48 saat yani 2 gun icinde banka mevduatlarinin degisme durumu varken vadeli islemlerde ise gelecek herhangi bir tarihte banka mevduatlari degismektedir Adindan da anlasilacagi uzere spot islemlerde kullanilan doviz kuruna spot doviz kuru vadeli islemlerde ise yine ve tekrar ayni sekilde forward kuru denmektedir Reel doviz kuruReel doviz kuru nominal doviz kuru ile baglantili bir bicimdedir Reel doviz kuru yurt disi ve yurt ici fiyat duzeyi oraninin nominal doviz kuru ile birlesmesi sonucu elde edilen bir kurdur Kisaca soyle soyleyebiliriz Nominal doviz kuru yerli ve yabanci paranin deger birimi ederi iken reel doviz kuru iki yabanci ulkedeki kiymetli esyalarin birim degeri fiyatidir Reel doviz kuru ise bir ulkenin ithalat ve ihracat alanindaki degerini gostermektedir Tabi bu durumda yabanci iki ulke arasindaki eder duzeyi yasanan degismeler ve gelismelere gore ayarlanabilmektedir Reel doviz kurunun etkilendigi bircok finansal ve ekonomik alanda ticari organlar bulunmaktadir Bunlarin basinda surekli etkiledigi makroekonomik degiskeni gelmektedir Reel doviz kurunun azalmasi yani dusmesi yabanci ic ve dis sahadaki yani piyasadaki kiymetli kiymetli esyalarin yerli ve milli kiymetli esyalara karsi ucuzlamasini saglayarak ithalati arttirmaktadir Tabi bu durumun birde tersi bulunmaktadir Reel doviz kurunun artmasi yani yukselmesi ise yerli ve milli kiymetli esyalar ters bir durum yaratip ihracati yuzde ve yuzey olarak arttirmaya sebep olmaktadir Reel doviz kuru sisteminde ortaya cikan degisim ve gelismelerin neden sebep oldugu onemli bir durumdur Bu degisimin kurgusal yani saptirici nedenlerden dolayimi yoksa finansal ve ekonomi alanindaki degisim ve gelismelerden mi sebep oldugunu emin ve kesin bir sekilde anlasilmalidir Reel doviz kuru finansal ve ekonomi alaninda etkileyen sebepler temelde ve ozunde verimlilik faiz oranlari caiz islemleri ve dis borclar olarak sayilabilmektedir Finansal ve ekonomi alaninda ticaret yapan uluslararasi ortamdaki ulkelerin kiymetli esyalarinin fiyatlarinin eder ve kiymet rekabetinin etkileyici ve kiymetli bir belirtisi olan reel doviz kuru sistemi makroekonomik dengeler ve degismeler ortaminda etkili ve onemli bir durumda bulunmaktadir Tabi reel doviz kuru sisteminin bir denge ve duzen ortaminda bulunmasi ve ekonomi alanindaki diger duzen ve tertipleri de alasagi edip ayarlariyla oynamaktadir Yani kisacasi reel doviz kuru sisteminin denge ve duzen kiymeti yani degerinin ne oldugunun bilinmesi ve belirlenmesi gerekmektedir Ayrica bakinizDoviz kuru sistemleri Doviz kuru riski En cok kullanilan para birimleri listesiKaynakca Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi Terimler Sozlugu 3 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2011 Arsivlenmis kopya 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Arsivlenmis kopya 20 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Arsivlenmis kopya 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Turkiyede Doviz Kuru Sistemleri PDF Serdar Cicek 15 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan PDF DENGE DOVIZ KURU MODELLERI VE TURKIYE UYGULAMASI PDF Doviz Kuru 15 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Agustos 2020 Dis baglantilarMerkez Bankasi Doviz Kurlari28 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ekonomi veya finans ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz