Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi (Ekim 1685, İstanbul - 10 Ağustos 1753, İstanbul), bir Osmanlı şeyhülislamı, şair, besteciydi.
| Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi | |
|---|---|
| Osmanlı Şeyhülislamı | |
| Görev süresi 20 Temmuz 1748 - 12 Ağustos 1749 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | Halilefendizade Mehmed Said Efendi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Ekim 1685 İstanbul |
| Ölüm | 10 Ağustos 1753 İstanbul |
| Çocuk(lar) | Zübeyde Fıtnat Hanım Mehmed Şerif Efendi |
| Mesleği | Din alimi, şâir, yazar besteci. |
| Dini | İslam |
1748-1749'da Osmanlı Devleti'nde şeyhülislam olarak görev yapan Mehmed Esad Efendi; klasik Türk müziği bestecilerindendi. Ayrıca Türkçe, Arapça ve Farsça şiirleri vardır; sözlük ve tefsir alanında eserler vermiştir. "Atrabül Âsâr" adlı musikişinaslar tezkiresi Klasik Türk Musikisi tarihi ile ilgili olarak yazılan eserlerin temel kaynaklarından biri durumundadır. Şair Zübeyde Fıtnat Hanım'ın babasıdır.
Yaşamı
Ekim 1685'te İstanbul'da doğdu. Babası, 1716-1718 yılları arasında şeyhülislâm olan Ebu İshak İsmail Efendi'dir. 1733'te bir yıl şeyhülislamlık yapan Ebuishakzade İshak Efendi'nin kardeşidir.
Ebûishakzâde Mehmed Esad, ilk önce babasından, daha sonra da Mutavvelci Mehmed Efendi, Şeyhülislâm Ebûsaidzâde Feyzullah Efendi gibi alimlerden ders alarak yetişti. 1710'da müderrisliğe tayin edildi.
Mekke ve Medine müfettişliği, fetva eminliği gibi hizmetlerde bulunduktan sonra Selanik kadılığına getirildi. 1725-1732 yılları arasında hazırladığı Lehcetü’l-lugāt adlı sözlüğü padişah I. Mahmud'a sundu. Türkçeden Arapça ve Farsçaya bir sözlük olan eser, Türkçe kelimeleri esas alması telaffuza dayalı bir imla ile yazılması bakımından önemlidir.
1734'te Mekke kadısı oldu. 1735-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı sırasında Mekke kadılığından azledilerek 14 Mart 1737'de Anadolu kazaskerliği pâyesiyle ordu kadısı tayin edildi. Bu savaşta Avusturyalılar'ın yenilgiye uğratılıp Adakale'nin fethedilmesinde dolaylı olarak önemli bir rol oynadı. Savaştan sonra ilgili barış görüşmelerine katıldı. Belgrad Antlaşması'nın akdi sırasında kendisine Rumeli kazaskerliği pâyesi verildi. On yedi ay kadar sonra azledildi, 29 Ekim 1746'da aynı göreve ikinci defa getirildi. Bu görevinden de normal süresi tamamlanmadan alındıktan kısa bir süre sonra 20 Temmuz 1748'de şeyhülislâm oldu. Bu makamdan 12 Ağustos 1749'da azledildi. Azil sebebi hakkında kesin bilgi bulunmaz.
Esad Efendi, şeyhülislâmlıktan azledildikten sonra, bir müddet Sinop'ta, ardından üç yıl kadar da Gelibolu'da ikâmete mecbur edildikten sonra, 4 Mart 1752'de İstanbul'a dönmesine izin verildi. 10 Ağustos 1753’te İstanbul'da öldü. Babası Ebû İshak İsmâil Efendi'nin İstanbul'un Çarşamba semtinde yaptırdığı İsmail Ağa Camii'nin hazîresine babasının ve ağabeyinin yanına defnedildi.
Besteciliği
Şeyhülislam Esad Efendi, Klasik Türk müziğinin önde gelen bestekârlarından biridir. ilahi, beste, nakış, Semai, kâr ve şarkı formunda birçok eser meydana getirmiştir. El yazması ve matbu mûsiki mecmualarında güftelerine rastlanan bestelerinin hemen hepsi unutulmuş, ancak birkaçı notaya alınabilmiştir.
Özellikle Dügah makamından "İzârın gül gül olmuş bûseden, dil dâğ-dâğındır" sözleriyle başlayan bestesi ve "Der yemeni pîş-i meni" sözleriyle başlayan Yürük semaisisi tanınmış eserlerindendir.
Edebi eserleri
- Ebûishakzâde Esad Efendi Divânı.
- Lehcetü’l-lugāt.
- Atrabül Âsâr Fi Tezkiret-i Urefa-yı Edvâr (kısaca "Atrabül Âsâr". (Cem Behar tarafından tıpkıbasımla; Recep Uslu tarafından günümüz Türkçesi ile yayınlandı.)
- İtbâku’l-Etbâk ('nin "Etbâku’z Zeheb'ine nazîre olarak yazdığı Arapça bir eser. Günümüzde mevcut bir nüshası yoktur.)
- Bülbülnâme (Günümüzde mevcut bir nüshası yoktur).
- Gülzâr-ı İbrâhîm (çiçekçilik hakkında risalesi. Günümüzde nüshasına erişilememiştir.)
Kaynakça
- ^ a b Doğan, Muhammet Nur (1995). "ESAD EFENDİ, Ebûishakzâde". TDV İslâm Ansiklopedisi. 11. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 338-340. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2023.
- ^ Latif Beyreli, Lehcetü’l-lugât (yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1988
- ^ Yılmaz Öztuna, Büyük Osmanlı Tarihi, Ötüken Neşriyat, 1994, İstanbul,
- ^ Sadettin Nuzhet Ergun, Türk Musikisi Antolojisi, Rıza Koşkun Matbaası, 1943, İstanbul
- ^ Cem Behar, "Şeyhülislam’ın Müziği", Yapı Kredi Yayınları, 2017, İstanbul, ISBN 9789750817755
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi Ekim 1685 Istanbul 10 Agustos 1753 Istanbul bir Osmanli seyhulislami sair besteciydi Ebuishakzade Mehmed Esad EfendiOsmanli SeyhulislamiGorev suresi 20 Temmuz 1748 12 Agustos 1749Yerine geldigiYerine gelen Halilefendizade Mehmed Said EfendiKisisel bilgilerDogum Ekim 1685 IstanbulOlum 10 Agustos 1753 IstanbulCocuk lar Zubeyde Fitnat Hanim Mehmed Serif EfendiMeslegi Din alimi sair yazar besteci Dini Islam 1748 1749 da Osmanli Devleti nde seyhulislam olarak gorev yapan Mehmed Esad Efendi klasik Turk muzigi bestecilerindendi Ayrica Turkce Arapca ve Farsca siirleri vardir sozluk ve tefsir alaninda eserler vermistir Atrabul Asar adli musikisinaslar tezkiresi Klasik Turk Musikisi tarihi ile ilgili olarak yazilan eserlerin temel kaynaklarindan biri durumundadir Sair Zubeyde Fitnat Hanim in babasidir YasamiEkim 1685 te Istanbul da dogdu Babasi 1716 1718 yillari arasinda seyhulislam olan Ebu Ishak Ismail Efendi dir 1733 te bir yil seyhulislamlik yapan Ebuishakzade Ishak Efendi nin kardesidir Ebuishakzade Mehmed Esad ilk once babasindan daha sonra da Mutavvelci Mehmed Efendi Seyhulislam Ebusaidzade Feyzullah Efendi gibi alimlerden ders alarak yetisti 1710 da muderrislige tayin edildi Mekke ve Medine mufettisligi fetva eminligi gibi hizmetlerde bulunduktan sonra Selanik kadiligina getirildi 1725 1732 yillari arasinda hazirladigi Lehcetu l lugat adli sozlugu padisah I Mahmud a sundu Turkceden Arapca ve Farscaya bir sozluk olan eser Turkce kelimeleri esas almasi telaffuza dayali bir imla ile yazilmasi bakimindan onemlidir 1734 te Mekke kadisi oldu 1735 1739 Osmanli Rus Avusturya Savasi sirasinda Mekke kadiligindan azledilerek 14 Mart 1737 de Anadolu kazaskerligi payesiyle ordu kadisi tayin edildi Bu savasta Avusturyalilar in yenilgiye ugratilip Adakale nin fethedilmesinde dolayli olarak onemli bir rol oynadi Savastan sonra ilgili baris gorusmelerine katildi Belgrad Antlasmasi nin akdi sirasinda kendisine Rumeli kazaskerligi payesi verildi On yedi ay kadar sonra azledildi 29 Ekim 1746 da ayni goreve ikinci defa getirildi Bu gorevinden de normal suresi tamamlanmadan alindiktan kisa bir sure sonra 20 Temmuz 1748 de seyhulislam oldu Bu makamdan 12 Agustos 1749 da azledildi Azil sebebi hakkinda kesin bilgi bulunmaz Cami haziresindeki mezari Esad Efendi seyhulislamliktan azledildikten sonra bir muddet Sinop ta ardindan uc yil kadar da Gelibolu da ikamete mecbur edildikten sonra 4 Mart 1752 de Istanbul a donmesine izin verildi 10 Agustos 1753 te Istanbul da oldu Babasi Ebu Ishak Ismail Efendi nin Istanbul un Carsamba semtinde yaptirdigi Ismail Aga Camii nin haziresine babasinin ve agabeyinin yanina defnedildi BesteciligiSeyhulislam Esad Efendi Klasik Turk muziginin onde gelen bestekarlarindan biridir ilahi beste nakis Semai kar ve sarki formunda bircok eser meydana getirmistir El yazmasi ve matbu musiki mecmualarinda guftelerine rastlanan bestelerinin hemen hepsi unutulmus ancak birkaci notaya alinabilmistir Ozellikle Dugah makamindan Izarin gul gul olmus buseden dil dag dagindir sozleriyle baslayan bestesi ve Der yemeni pis i meni sozleriyle baslayan Yuruk semaisisi taninmis eserlerindendir Edebi eserleriEbuishakzade Esad Efendi Divani Lehcetu l lugat Atrabul Asar Fi Tezkiret i Urefa yi Edvar kisaca Atrabul Asar Cem Behar tarafindan tipkibasimla Recep Uslu tarafindan gunumuz Turkcesi ile yayinlandi Itbaku l Etbak nin Etbaku z Zeheb ine nazire olarak yazdigi Arapca bir eser Gunumuzde mevcut bir nushasi yoktur Bulbulname Gunumuzde mevcut bir nushasi yoktur Gulzar i Ibrahim cicekcilik hakkinda risalesi Gunumuzde nushasina erisilememistir Kaynakca a b Dogan Muhammet Nur 1995 ESAD EFENDI Ebuishakzade TDV Islam Ansiklopedisi 11 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 338 340 11 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2023 Latif Beyreli Lehcetu l lugat yuksek lisans tezi Marmara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu 1988 Yilmaz Oztuna Buyuk Osmanli Tarihi Otuken Nesriyat 1994 Istanbul ISBN 9789754379549 Sadettin Nuzhet Ergun Turk Musikisi Antolojisi Riza Koskun Matbaasi 1943 Istanbul Cem Behar Seyhulislam in Muzigi Yapi Kredi Yayinlari 2017 Istanbul ISBN 9789750817755