Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çevrecilik, çevre hareketini destekleme veya katılmaktır. Doğal kaynakları ve ekosistemleri korumak için lobi faaliyeti yapma, çevre eğitimi, çevreci eylemler ve örnekler geliştirmekle merkezi ve yerel yönetimlerdeki karar alma süreçlerini etkileme arayışında olan sosyal bir harekettir. Çevre ile ilişkili konulardan bazıları; kirlilik, türlerin yok olması, katı atıkların azaltılması, geri dönüşüm, küresel ısınma tehdidi ve genetiği değiştirilmiş ürünler.
Çevrenin korunması konusunda mevcut üretim sistemi içerisinde spesifik çalışmalar yürüten çevrecilikten farklı olarak ekolojizm, ahlak tartışmalarından teknolojiye kadar uzanan geniş bir yelpazede düşünceler üretip ve yöntemler öneren felsefi bir akım olarak kabul edilir ve insan merkezli bakış açısı ile çevre sorunlarını reformist yollarla çözmeye yönelen çevreci yaklaşımlardan farklı olarak, çevre merkezli bütüncül bir bakış açısı ile radikal yollardan çözümler arayan daha yeni bir ideolojik harekettir.
Tarihi
İnsan ile doğanın birbirinden büsbütün farklı varlık türleri olarak değil aynı "kutsal" kökene sahip varlık alanları olarak görüldüğü kadim dünyanın tersine batıda rönesans ve reform çağından başlayan sanayi toplumuyla devam eden ve sanayi sonrası toplumlarda da hakim olan ve günümüzde de dünyanın hemen her yerinde ortaya çıkabilen ideoloji ve kanaatler doğa ve insanın birbirinden kopuk varlıkları olduğu ve insanın Bacon'cu anlayışta olduğu gibi doğayı kendi menfaatleri doğrultusunda sömürmeye hakkı olduğu şeklinde gelişmiştir. Çevrecilik adı altında ortaya çıkan hareketler doğanın en fazla yıkım altında olduğu dönemlerde bu yıkımın bir ölçüde de olsa farkına varan kimseler tarafından başlatılmıştır. Bu anlamda "Çevrecilik" Amerika Birleşik Devletleri'nde doğmuş ve çeşitli dönemler geçirmiştir. Bu dönemleri kaynak muhafazası, moral ve estetik doğa koruma ve modern çevrecilik şeklindeki üç başlık altında inceleyebiliriz.
Pragmatik doğal kaynak muhafazası
Amerika Birleşik Devletleri'nde 'ın 1864'te yayınladığı "Man and Nature" (İnsan ve Doğa) kitabının da etkisiyle 1873 yılında ABD'de kurulan ulusal orman alanlarıyla başlamıştır. Theodore Roosevelt ve Faydacı Muhafaza (Utilitarian Conservation) kavramına dayalı 1905'te kurulan yeni Orman Hizmetleri için Marsh'ın esin kaynağı olmuştur. Bu anlayışta insanların faydası için doğal kaynakların kullanımı ve geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Moral ve estetik muhafaza
Pinchot ile doğa anlayışları uyuşmayan 'ün başkanı John Muir Digerkam Muhafaza (Altruistic Conservation) kavramını kamuoyuna taşımıştır. Bu anlayışta doğa, bize olan faydası düşünülmeksizin bizatihi var olmayı hak etmektedir. Muir ve ulusal parklarının kurulması için mücadele etmiştir. Öğrencisi 1916'da yeni kurulan National Park Service'nin başkanı olmuştur.
Modern çevrecilik
Rachel Carson'un tarım alanlarında kullanılan ve insanlar ve doğal yaşam için tehdit oluşturan toksik maddelere kamuoyunun dikkatini çektiği "Silent Spring" kitabı modern çevreciliğin başlangıcı kabul edilmektedir. Carson'un kitabı ekoloji ve kimya gibi bilimlerden de yararlanarak küresel sorunlara yol açabilecek çevre kirliliğinin insanlığı ilgilendiren en önemli konular arasına alınması gerektiğini öne süren ilk eserlerden biridir. Carson'un başlattığı hareket "Çevrecilik" (environmentalism) olarak adlandırılmıştır.
1960-70 arasında çevreci gündemde nüfus artışı, nükleer silahlar, geri dönüşüm, hava/su kirliliği, doğal hayatın korunması gibi konular bulunmaktadır. 1970 yılında da ilk ilan edilmiştir.
Çevrecilik sonrası (post-environmentalism)
Michael Shellenberger ve tarafından 2004 yılında kaleme alınan "" (Çevreciliğin Ölümü) adlı denemeye göre Amerikalı çevreciliği Kuzey Amerika ve Avrupa'daki hava, su ve geniş vahşi yaşamın korunmasında önemli başarılar göstermesine karşın kültürel ve politik değişime yönelik hayati bir güç oluşturamadı. Yazarlara göre 21. yüzyılda insan türünün karşı karşıya kaldığı ekolojik krizler 1960'larda ve 1970'lerdeki çevre hareketinin problemlerinden niteliksel olarak farklılık göstermektedir. Küresel ısınma ve yaşam alanlarının tahribi () daha küresel ve daha komplekstir ve ekonomi, kültür ve siyasi hayatın daha derinden dönüşmesini gerektirmektedir. ve Amerikalı çevreciliğinin günümüzde, yalnızca mevcut büyük ekolojik krizler için gereken zemini yitirmediğini aynı zamanda Birleşik Devletler başkanı tarafından desteklenen dini ve ekonomik fundamentalistlerin dayanışması karşısında 30-40 yıl öncesi çevreciliğin temel koruma anlayışını bile gittikçe savunamaz duruma düştüğünü iddia etmektedirler. Bu iddialara Sierra Club'dan 'dan 'e çeşitli çevre liderlerinden çok sayıda yanıt gelmiştir. Bir örneği için bkz. .
Çevrecilik eleştirisi
Bazı kimseler (Michael Crichton örneğin) çevreciliği cennet, ilahi inayetten uzaklaşma, kurtuluş ve hüküm günü gibi kavramları içeren bir Din ile aynı karakteristiklere sahip olarak görmektedir. Bazı çevreci gruplar duygusal taktikler ve bilimsel kanıtlar kullanmak yerine toplumu yanlış yönlendirmekle suçlanmaktadır. Çevrecilik kimilerince küreselleşme ve şirketleşme karşıtılığını kimilerince de çevresel amaçlarda başarıya ulaşmayı engelleyen bir idealizimi savunmakla suçlanmaktadır.
Çevre günleri
Çevre sorunlarına karşı dünyada giderek büyüyen ilgi uluslararası camianın ve kurumların çevre sorunlarına uluslararası, bölgesel ve yerel kamuoylarının dikkatini çekmek ve çözüm yollarının tartışılmasını sağlamak amacıyla bazı anma, kutlama günlerinin tesis edilmesini sağlamıştır; Bu günlerden bazıları;
- 21 Mart
- 22 Mart Dünya Su Günü
- 22 Nisan Dünya Günü
- 14 Mayıs
- 15 Mayıs
- 22 Mayıs Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Günü
- 5 Haziran Dünya Çevre Günü
- 17 Haziran
- 4 Ekim
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- BİR GÖL HAVZASI ÖLÜMDEN NASIL KURTULDU ?25 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., HAYTAP, 8 Ocak 2010
- Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından yayınlanan "Kızılderili Şef Seattle'ın Beyaz Saraya Mektubu"25 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .,HAYTAP, erişim 25 Aralık 2012
| Wikimedia Commons'ta Çevrecilik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cevrecilik cevre hareketini destekleme veya katilmaktir Dogal kaynaklari ve ekosistemleri korumak icin lobi faaliyeti yapma cevre egitimi cevreci eylemler ve ornekler gelistirmekle merkezi ve yerel yonetimlerdeki karar alma sureclerini etkileme arayisinda olan sosyal bir harekettir Cevre ile iliskili konulardan bazilari kirlilik turlerin yok olmasi kati atiklarin azaltilmasi geri donusum kuresel isinma tehdidi ve genetigi degistirilmis urunler Cevrenin korunmasi konusunda mevcut uretim sistemi icerisinde spesifik calismalar yuruten cevrecilikten farkli olarak ekolojizm ahlak tartismalarindan teknolojiye kadar uzanan genis bir yelpazede dusunceler uretip ve yontemler oneren felsefi bir akim olarak kabul edilir ve insan merkezli bakis acisi ile cevre sorunlarini reformist yollarla cozmeye yonelen cevreci yaklasimlardan farkli olarak cevre merkezli butuncul bir bakis acisi ile radikal yollardan cozumler arayan daha yeni bir ideolojik harekettir TarihiInsan ile doganin birbirinden busbutun farkli varlik turleri olarak degil ayni kutsal kokene sahip varlik alanlari olarak goruldugu kadim dunyanin tersine batida ronesans ve reform cagindan baslayan sanayi toplumuyla devam eden ve sanayi sonrasi toplumlarda da hakim olan ve gunumuzde de dunyanin hemen her yerinde ortaya cikabilen ideoloji ve kanaatler doga ve insanin birbirinden kopuk varliklari oldugu ve insanin Bacon cu anlayista oldugu gibi dogayi kendi menfaatleri dogrultusunda somurmeye hakki oldugu seklinde gelismistir Cevrecilik adi altinda ortaya cikan hareketler doganin en fazla yikim altinda oldugu donemlerde bu yikimin bir olcude de olsa farkina varan kimseler tarafindan baslatilmistir Bu anlamda Cevrecilik Amerika Birlesik Devletleri nde dogmus ve cesitli donemler gecirmistir Bu donemleri kaynak muhafazasi moral ve estetik doga koruma ve modern cevrecilik seklindeki uc baslik altinda inceleyebiliriz Pragmatik dogal kaynak muhafazasiAmerika Birlesik Devletleri nde in 1864 te yayinladigi Man and Nature Insan ve Doga kitabinin da etkisiyle 1873 yilinda ABD de kurulan ulusal orman alanlariyla baslamistir Theodore Roosevelt ve Faydaci Muhafaza Utilitarian Conservation kavramina dayali 1905 te kurulan yeni Orman Hizmetleri icin Marsh in esin kaynagi olmustur Bu anlayista insanlarin faydasi icin dogal kaynaklarin kullanimi ve gelistirilmesi amaclanmistir Moral ve estetik muhafazaPinchot ile doga anlayislari uyusmayan un baskani John Muir Digerkam Muhafaza Altruistic Conservation kavramini kamuoyuna tasimistir Bu anlayista doga bize olan faydasi dusunulmeksizin bizatihi var olmayi hak etmektedir Muir ve ulusal parklarinin kurulmasi icin mucadele etmistir Ogrencisi 1916 da yeni kurulan National Park Service nin baskani olmustur Modern cevrecilikRachel Carson un tarim alanlarinda kullanilan ve insanlar ve dogal yasam icin tehdit olusturan toksik maddelere kamuoyunun dikkatini cektigi Silent Spring kitabi modern cevreciligin baslangici kabul edilmektedir Carson un kitabi ekoloji ve kimya gibi bilimlerden de yararlanarak kuresel sorunlara yol acabilecek cevre kirliliginin insanligi ilgilendiren en onemli konular arasina alinmasi gerektigini one suren ilk eserlerden biridir Carson un baslattigi hareket Cevrecilik environmentalism olarak adlandirilmistir 1960 70 arasinda cevreci gundemde nufus artisi nukleer silahlar geri donusum hava su kirliligi dogal hayatin korunmasi gibi konular bulunmaktadir 1970 yilinda da ilk ilan edilmistir Cevrecilik sonrasi post environmentalism Michael Shellenberger ve tarafindan 2004 yilinda kaleme alinan Cevreciligin Olumu adli denemeye gore Amerikali cevreciligi Kuzey Amerika ve Avrupa daki hava su ve genis vahsi yasamin korunmasinda onemli basarilar gostermesine karsin kulturel ve politik degisime yonelik hayati bir guc olusturamadi Yazarlara gore 21 yuzyilda insan turunun karsi karsiya kaldigi ekolojik krizler 1960 larda ve 1970 lerdeki cevre hareketinin problemlerinden niteliksel olarak farklilik gostermektedir Kuresel isinma ve yasam alanlarinin tahribi daha kuresel ve daha komplekstir ve ekonomi kultur ve siyasi hayatin daha derinden donusmesini gerektirmektedir ve Amerikali cevreciliginin gunumuzde yalnizca mevcut buyuk ekolojik krizler icin gereken zemini yitirmedigini ayni zamanda Birlesik Devletler baskani tarafindan desteklenen dini ve ekonomik fundamentalistlerin dayanismasi karsisinda 30 40 yil oncesi cevreciligin temel koruma anlayisini bile gittikce savunamaz duruma dustugunu iddia etmektedirler Bu iddialara Sierra Club dan dan e cesitli cevre liderlerinden cok sayida yanit gelmistir Bir ornegi icin bkz Cevrecilik elestirisiBazi kimseler Michael Crichton ornegin cevreciligi cennet ilahi inayetten uzaklasma kurtulus ve hukum gunu gibi kavramlari iceren bir Din ile ayni karakteristiklere sahip olarak gormektedir Bazi cevreci gruplar duygusal taktikler ve bilimsel kanitlar kullanmak yerine toplumu yanlis yonlendirmekle suclanmaktadir Cevrecilik kimilerince kuresellesme ve sirketlesme karsitiligini kimilerince de cevresel amaclarda basariya ulasmayi engelleyen bir idealizimi savunmakla suclanmaktadir Cevre gunleriCevre sorunlarina karsi dunyada giderek buyuyen ilgi uluslararasi camianin ve kurumlarin cevre sorunlarina uluslararasi bolgesel ve yerel kamuoylarinin dikkatini cekmek ve cozum yollarinin tartisilmasini saglamak amaciyla bazi anma kutlama gunlerinin tesis edilmesini saglamistir Bu gunlerden bazilari 21 Mart 22 Mart Dunya Su Gunu 22 Nisan Dunya Gunu 14 Mayis 15 Mayis 22 Mayis Uluslararasi Biyolojik Cesitlilik Gunu 5 Haziran Dunya Cevre Gunu 17 Haziran 4 EkimAyrica bakinizCevre Doga CEKUD TEMA Greenpeace Islami cevrecilikDis baglantilarBIR GOL HAVZASI OLUMDEN NASIL KURTULDU 25 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde HAYTAP 8 Ocak 2010 Birlesmis Milletler Cevre Programi tarafindan yayinlanan Kizilderili Sef Seattle in Beyaz Saraya Mektubu 25 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde HAYTAP erisim 25 Aralik 2012Wikimedia Commons ta Cevrecilik ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaynakca Kilic Selim Tok Nafiz Cevrecilikte Yeni Bir Kimlik Ekolojizm Akademik Incelemeler Dergisi 8 2 Temmuz 2014 223 250 tarafindan Mehmet Emin DAS 9 Mayis 2023 10 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2023