Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Enderûnlu Fâzıl (d. 1757, Safed - 1810, Kostantiniyye), 18. yüzyılda yaşamış olan divan şairidir. Enderûn mektebinde yetiştiği için bu lakabı almıştır. Açık bir eşcinsel olan şairin eserleri Osmanlı İmparatorluğu'nda eşcinsel edebiyatıyla ilgili en bilinen örneklerden bazılarını oluşturur.
| Enderûnlu Fâzıl | |
|---|---|
| Doğum | Hüseyin 1757? Safed (günümüzde İsrail) |
| Ölüm | 1810 İstanbul |
| Meslek | Şair |
| Önemli eser | Dîvân Defter-i Aşk Hûbânnâme Zenânnâme Çengînâme |
Hayatı
Enderûnlu Fâzıl muhtemelen 1759'da Safed, Filistin'de (günümüzde İsrail) doğdu. Medine asıllıydı ve asıl adı Hüseyin'dir. I. Abdülhamid döneminde Osmanlı Devleti'ne başkaldıran Akkâ muhafızı Tâhir Ömer’in torunudur. Babası Ali Ömer bu isyanın bastırılması sırasında öldürüldü ve 1776'da Fazıl, kardeşi Hasan Kamil, amcaları ile birlikte Kaptan-ı derya Cezayirli Gazi Hasan Paşa tarafından İstanbul’a getirildi.
Hükümdarın fermanı ile kendisi Enderun’da hazine koğuşuna ve kardeşi kiler koğuşuna alındı. Sefahate düşkünlüğü ve aşk maceraları dolayısıyla 1784'te saraydan çıkarıldı. Son aşk macerası sarayda "Şahlevendim" lakabı ile bilinen meşhur hanande Hafız Abdullah Ağa ile olup saraydan ayrılmasına neden olan bu macerayı Fazıl manzum olarak "Defter-i Aşk" adlı eserinde anlatır.
İstanbul'da sokaklarda, meyhane köşelerinde on iki yıl serseri ve sıkıntılı bir hayat sürdü. Daha sonra Sultan III. Selim'e ve devlet büyüklerine yazdığı övgü dolu kasidelerle memurluk talep etti. Önce Rodos'ta tevliyat görevi verildi; sonra Halep defterdarlığı ve çeşitli yerlerde teftiş memuriyeti gibi yüksek olmayan devlet memuriyetlerinde Anadolu'da çalıştı. Hicivlerinden rahatsız olanlarca şikayet edildi ve 1799’da Rodos’a sürüldü. Rodos’ta iken gözlerini kaybetti. Daha sonraki on yılını yatakta geçirdi. Ölmeden bir-iki yıl önce gözlerinin açıldığı belirtilmektedir. 1810'da İstanbul'da ölmüştür. Mezarı Eyüpsultan'dadır.
Eserleri
- :
1842'de Bulak, Kahire, Mısır'da ve sonra İstanbul'da Osmanlıca olarak basılmıştır. 447 tane şiiri içermekte olup bunlar arasında 84 tane kaside; 165 tane gazel; 4 tane müstezat; 3 tane müseddes; 6 tane terkibibent; 9 tane terciibent; 2 tane mesnevi ve (26 adedi murabba, 2 adedi muhammes ve 4 adedi tarzda) 32 tane şarkı bulunmaktadır. Devrin büyüklerine övgüler ve yine delikanlılar için yazılmış şiirlerle doludur. Fâzıl bu şiirlerle kendisine özgü bir tarz yaratır. O güne kadar kimsenin yayınlamaya cesaret edemediği bazı ifadeleri açıkça kullanır.
- :
1840 ile 1870'te İstanbul'da Osmanlıca basılmıştır. Şairin yaşadığı aşk maceralarını nazım şekilde mesnevi olarak anlatır. Şâir, başından geçen aşk mâceralarını hikâye eder. Saraya alınışını, Enderûn'daki bazı delikanlılara aşık olunca kovuluşunu, sefâletini ve bir Çingene genciyle olan gönül ilişkisine yer verir.
- Hûban-nâme (Güzel Oğlanlar Kitabı):
Dünyanın çeşitli uluslarına mensup delikanlıların cinsel ve fiziksel özelliklerini anlatır. Sevgilisi, diğer ülkelerin güzel erkeklerini de öğrenmek istediğini söyler ve Fâzıl bu isteği yerine getirmek için kaleme sarılır.
- Zenannâme (Kadınlar Kitabı):
İngiliz ve Rus kadınlarını birbirinden ayıran cinsel özelliklerden, kadınlar hamamında nasıl kavga edildiğine ve İstanbul’da kaç çeşit kadın yaşadığına ilişkin çarpıcı bilgiler yer almaktadır. Kadınlar hamamı, mahalle baskını gibi konular orijinal olup ilgi çekicidir. Sadrazam Koca Mustafa Reşid Paşa bu eserdeki bazı parçaları müstehcen buldugu için eserin basılı nüshalarını toplatmıştır. Böylece bu kitap Osmanlı döneminde cinsellikle ilgili toplatılan ilk basılı kitap olmuştur.
Rakkâsnâme diye de bilinir. İstanbul'un ünlü köçekleri isimleri verilip hünerleri anlatılır.
Dış kaynaklar
- Koç, Mustafa (1999) "Fazıl (Enderunlu)" Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlilar Ansiklopedisi Cilt:1 sayfa:438-439, İstanbul: Yapi Kredi Kültür Sanat Yayıncılık,
Dış bağlantılar
- Küçük, Sabahattin (1995), "Enderunlu Fazıl", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. c.11 say. 188-189 Online: [2] 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü'nde Fâzıl 2840
Kaynakça
- ^ Çil, Okan (21 Kasım 2019). "Osmanlı'nın eşcinsel şairi: Enderunlu Fâzıl". gazeteduvar.com.tr. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2020.
- ^ a b c Küçük, Sabahattin (1995), "Enderunlu Fazıl", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. c.11 say. 188-189 Online: [1] 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bardakçı, Murat (4. bas.: 2009) Osmanlı'da Seks, İstanbul: İnkılap Kitabevi, s. 121
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Enderunlu Fazil d 1757 Safed 1810 Kostantiniyye 18 yuzyilda yasamis olan divan sairidir Enderun mektebinde yetistigi icin bu lakabi almistir Acik bir escinsel olan sairin eserleri Osmanli Imparatorlugu nda escinsel edebiyatiyla ilgili en bilinen orneklerden bazilarini olusturur Enderunlu FazilDogumHuseyin 1757 Safed gunumuzde Israil Olum1810 IstanbulMeslekSairOnemli eserDivan Defter i Ask Hubanname Zenanname CenginameHayatiEnderunlu Fazil muhtemelen 1759 da Safed Filistin de gunumuzde Israil dogdu Medine asilliydi ve asil adi Huseyin dir I Abdulhamid doneminde Osmanli Devleti ne baskaldiran Akka muhafizi Tahir Omer in torunudur Babasi Ali Omer bu isyanin bastirilmasi sirasinda olduruldu ve 1776 da Fazil kardesi Hasan Kamil amcalari ile birlikte Kaptan i derya Cezayirli Gazi Hasan Pasa tarafindan Istanbul a getirildi Hukumdarin fermani ile kendisi Enderun da hazine kogusuna ve kardesi kiler kogusuna alindi Sefahate duskunlugu ve ask maceralari dolayisiyla 1784 te saraydan cikarildi Son ask macerasi sarayda Sahlevendim lakabi ile bilinen meshur hanande Hafiz Abdullah Aga ile olup saraydan ayrilmasina neden olan bu macerayi Fazil manzum olarak Defter i Ask adli eserinde anlatir Istanbul da sokaklarda meyhane koselerinde on iki yil serseri ve sikintili bir hayat surdu Daha sonra Sultan III Selim e ve devlet buyuklerine yazdigi ovgu dolu kasidelerle memurluk talep etti Once Rodos ta tevliyat gorevi verildi sonra Halep defterdarligi ve cesitli yerlerde teftis memuriyeti gibi yuksek olmayan devlet memuriyetlerinde Anadolu da calisti Hicivlerinden rahatsiz olanlarca sikayet edildi ve 1799 da Rodos a suruldu Rodos ta iken gozlerini kaybetti Daha sonraki on yilini yatakta gecirdi Olmeden bir iki yil once gozlerinin acildigi belirtilmektedir 1810 da Istanbul da olmustur Mezari Eyupsultan dadir Eserleri 1842 de Bulak Kahire Misir da ve sonra Istanbul da Osmanlica olarak basilmistir 447 tane siiri icermekte olup bunlar arasinda 84 tane kaside 165 tane gazel 4 tane mustezat 3 tane museddes 6 tane terkibibent 9 tane terciibent 2 tane mesnevi ve 26 adedi murabba 2 adedi muhammes ve 4 adedi tarzda 32 tane sarki bulunmaktadir Devrin buyuklerine ovguler ve yine delikanlilar icin yazilmis siirlerle doludur Fazil bu siirlerle kendisine ozgu bir tarz yaratir O gune kadar kimsenin yayinlamaya cesaret edemedigi bazi ifadeleri acikca kullanir 1840 ile 1870 te Istanbul da Osmanlica basilmistir Sairin yasadigi ask maceralarini nazim sekilde mesnevi olarak anlatir Sair basindan gecen ask maceralarini hikaye eder Saraya alinisini Enderun daki bazi delikanlilara asik olunca kovulusunu sefaletini ve bir Cingene genciyle olan gonul iliskisine yer verir Huban name Guzel Oglanlar Kitabi Dunyanin cesitli uluslarina mensup delikanlilarin cinsel ve fiziksel ozelliklerini anlatir Sevgilisi diger ulkelerin guzel erkeklerini de ogrenmek istedigini soyler ve Fazil bu istegi yerine getirmek icin kaleme sarilir Osmanli doneminde toplatilan ilk kitap olan Zenanname nin bir nushasi Zenanname Kadinlar Kitabi Ingiliz ve Rus kadinlarini birbirinden ayiran cinsel ozelliklerden kadinlar hamaminda nasil kavga edildigine ve Istanbul da kac cesit kadin yasadigina iliskin carpici bilgiler yer almaktadir Kadinlar hamami mahalle baskini gibi konular orijinal olup ilgi cekicidir Sadrazam Koca Mustafa Resid Pasa bu eserdeki bazi parcalari mustehcen buldugu icin eserin basili nushalarini toplatmistir Boylece bu kitap Osmanli doneminde cinsellikle ilgili toplatilan ilk basili kitap olmustur Cengi name Rakkasname diye de bilinir Istanbul un unlu kocekleri isimleri verilip hunerleri anlatilir Dis kaynaklarKoc Mustafa 1999 Fazil Enderunlu Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Cilt 1 sayfa 438 439 Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik ISBN 975 08 0071 0Dis baglantilarKucuk Sabahattin 1995 Enderunlu Fazil Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 11 say 188 189 Online 2 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk Edebiyati Isimler Sozlugu nde Fazil 2840Kaynakca Cil Okan 21 Kasim 2019 Osmanli nin escinsel sairi Enderunlu Fazil gazeteduvar com tr 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2020 a b c Kucuk Sabahattin 1995 Enderunlu Fazil Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi c 11 say 188 189 Online 1 1 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bardakci Murat 4 bas 2009 Osmanli da Seks Istanbul Inkilap Kitabevi ISBN 9751022568 s 121