Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Endorfin, Endorphin ("endogenous morphine"), vücutta bulunan morfin; opiat benzeri etki gösteren peptit yapıda hormonlardır. Hipofiz bezi ön lobu tarafından sentezlenir ve salgılanırlar. İnsan vücudunda ağrıyan dokularda ağrının azalması için beyin dokuları tarafından üretilen hormonlara verilen isimdir. Hormonun işlevi, ağrının şiddetini azaltmak ve vücuda daha az rahatsızlık vermesini sağlamak için sinirleri uyuşturmaktır. Endorfinlerin ağrı kesici etkisi morfinden yaklaşık 30 kat daha fazladır.
Mutluluk hormonu olarak da anılır. Heyecan, ağrı, egzersiz, baharatlı yiyecek tüketimi, seks, orgazm gibi durumlarda ve duş gibi suyla olan temaslarda salınımı artış gösterir.
Geçmiş
Beyindeki opioid peptitler ilk olarak 1973 yılında Aberdeen Üniversitesi, John Hughes ve Hans Kosterlitz'deki araştırmacılar tarafından keşfedildi. "Enkefalinleri" (Yunanca εγκέφαλος, serebrumdan) Met-enkephalin ve Leu-enkephalin olarak tanımlanan domuz beyninden izole ettiler. 4]5] Bu, morfin ve diğer opioidlerin ağrı giderici analjezik etkilerini üretmek için önerilen ve Kosterlitz ve Hughes'u endojen opioid ligandlarını keşfetmelerine yol açan bir reseptörün keşfedilmesinden sonra geldi. Bu süre zarfında yapılan araştırmalar, bağımlılık karakterine veya aşırı dozda morfin riskine sahip olmayan bir ağrı kesici arayışına odaklanmıştır.
Rabi Simantov ve Solomon H. Snyder, baldır beyninden morfin benzeri peptitleri izole etti. Opioid reseptörlerini bağımsız olarak keşfeden Eric J. Simon, daha sonra bu peptitleri endorfin olarak adlandıracaktı. Bu terim esas olarak morfin benzeri aktivite gösteren herhangi bir peptide atanmıştır. 1976'da Choh Hao Li ve David Chung, opioid aktiviteleri nedeniyle deve hipofiz bezlerinden izole edilen α, β ve γ-endorfin dizilerini kaydetti. β-endorfinin güçlü analjezik etkiler ürettiğini belirlediler. Wilhelm Feldberg ve Derek George Smyth 1977'de bu iddiayı doğruladı ve β-endorfinin morfinden çok daha güçlü olduğunu buldu. Ek olarak, tanımlanmış bir morfin antagonisti olan nalokson tarafından afyon reseptörlerinden tamamen çıkarıldığını bulmuşlardır.
Çalışmalar daha sonra enkefalinler, endorfinler ve endojen olarak üretilen morfin arasında bir peptit olmayan ayrım yapmıştır. Opioid peptitler, öncü propeptitlerine göre sınıflandırılır: tüm endorfinler, proenkephalin A tarafından kodlanan öncü proopiomelanokortinden (POMC) ve ön dinorfin tarafından kodlanan dinorfinlerden sentezlenir.
Etimoloji
Endorfin kelimesi ἔνδον / Yunanca: "içinde" anlamına gelen éndon (endojen ἐνδογενής / Yunanca: endogenes, "içeriden ilerleme") ve morfin Morpheus'tan (Eski Yunanca: Μορφεύς, romanize: Morpheús), Yunan mitolojisinde rüya tanrısı. Bu nedenle, endorfin 'endo (genous) (mo) rphin' (morfin) 'in (morfin, morfinin eski yazımıdır) bir daralmasıdır.
Türler
Endorfin sınıfı üç endojen opioid peptitten oluşur: α-endorfin, β-endorfin ve γ-endorfin. Endorfinlerin hepsi öncü protein olan proopiomelanokortinden sentezlenir ve hepsi N-terminuslarında bir Met-enkephalin motifi içerir: Tyr-Gly-Gly-Phe-Met. α-endorfin ve γ-endorfin, sırasıyla Thr (16) -Leu (17) kalıntıları ve Lö (17) -Fe (18) arasındaki proteolitik β-endorfin bölünmesinden kaynaklanmaktadır. α-endorfin en kısa sekansa sahiptir ve β-endorfin en uzun sekansa sahiptir.
α-endorfin ve γ-endorfin öncelikle ön ve orta hipofizde bulunur. β-endorfin opioid aktivitesi için incelenirken, α-endorfin ve γ-endorfin hem opiat reseptörleri için afiniteden yoksundur hem de vücudu β-endorfinin yaptığı gibi etkilemez. Bazı çalışmalar, α-endorfin aktivitesini, psikostimülanlara benzer şekilde ve γ-endorfin aktivitesini bu nöroleptiklere ayrı ayrı karakterize etmiştir.
| Ad | Sıra | Referans |
|---|---|---|
| α-endorfin | Tyr-Gly-Gly-Phe-Met-Thr-Ser-Glu-Lys-Ser-Gln-Thr-Pro-Leu-Val-Thr-OH | |
| β-endorfin | Tyr-Gly-Gly-Phe-Met-Thr-Ser-Glu-Lys-Ser-Gln-Thr-Pro-Leu-Val-Thr-Leu-Phe-Lys-Asn-Ala-Ile-Ile-Lys-Asn-Ala-Tyr-Lys-Lys-Gly-Glu | |
| γ-endorfin | Tyr-Gly-Gly-Phe-Met-Thr-Ser-Glu-Lys-Ser-Gln-Thr-Pro-Leu-Val-Thr-Leu-OH |
Sentez
Endorfin öncülleri öncelikle hipofiz bezinde üretilir. 27] Her üç endorfin türü de öncü protein proopiomelanokortinin (POMC) fragmanlarıdır. Trans-Golgi ağında, POMC membrana bağlı bir protein olan karboksipeptidaz E'ye (CPE) bağlanır. CPE, olgunlaşmamış tomurcuklanan veziküllere POMC taşınmasını kolaylaştırır. Memelilerde, pro-peptid konvertaz 1 (PC1), POMC'yi adrenokortikotropin (ACTH) ve beta-lipotropin (β-LPH) içine ayırır. Çok az afyon aktivitesine sahip bir hipofiz hormonu olan β-LPH, daha sonra sürekli olarak α-endorfin, β-endorfin ve γ-endorfin dahil olmak üzere farklı peptitlere ayrılır. Peptit konvertaz 2 (PC2), β-LPH'nin β-endorfin ve γ-lipotropin içine bölünmesinden sorumludur. α-endorfin ve γ-endorfin oluşumu, β-endorfinin proteolitik bölünmesinden kaynaklanır.
Yönetmelik
Noradrenalinin enflamatuar dokularda endorfin üretimini arttırdığı ve analjezik bir etkiye neden olduğu gösterilmiştir ; sempatik sinirlerin elektro-akupunktur ile uyarılmasının, analjezik etkilerinin nedeni olduğuna inanılmaktadır
Etki mekanizması
Endorfinler, tipik olarak ağrıya yanıt olarak hipofiz bezinden salınır ve hem merkezi sinir sisteminde (CNS) hem de periferik sinir sisteminde (PNS) hareket edebilir. PNS'de, β-endorfin, hipofiz bezinden salınan birincil endorfindir. Endorfinler, nörotransmitter madde P'nin salınımını bloke eden periferik sinirlerin μ-reseptörlerini bağlayarak ağrı sinyallerinin iletimini inhibe eder. CNS'deki mekanizma benzerdir, ancak farklı bir nörotransmitteri bloke ederek çalışır: gama-aminobütirik asit (GABA). Buna karşılık, GABA'nın inhibisyonu, ödül öğrenme ile ilişkili bir nörotransmitter olan dopaminin üretimini ve salınımını arttırır.
İşlevler
Endorfinler, vücudun ağrıya karşı inhibitör tepkisinde önemli bir rol oynar. Araştırmalar, eğitimli bireyler tarafından meditasyonun endorfin salınımını tetiklemek için kullanılabileceğini göstermiştir. Gülüş ayrıca endorfin üretimini uyarabilir ve kişinin ağrı eşiğini yükseltebilir.
Endorfin üretimi kuvvetli aerobik egzersizle tetiklenebilir. β-endorfin salınımının, "koşucunun yüksekliği" olarak bilinen fenomene katkıda bulunduğu varsayılmıştır. Bununla birlikte, birkaç çalışma, koşucunun yüksekliğinin endorfinlerden ziyade endokannabinoidlerin salınımından kaynaklandığı hipotezini desteklemiştir. Endorfinler, egzersizin anksiyete ve depresyon üzerindeki olumlu etkisine katkıda bulunabilir. Aynı fenomen egzersiz bağımlılığında da rol oynayabilir. Düzenli yoğun egzersiz, beynin homeostazı korumak için dinlenme dönemlerinde endorfin üretimini aşağı düzenlemesine neden olabilir ve bu da bir kişinin aynı hissi almak için daha yoğun egzersiz yapmasına neden olabilir.
Kaynakça
- ^ . UPMC Sports Medicine. University of Pittsburgh Schools of the Health Sciences. 7 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2008.
- ^ "'Sexercise' yourself into shape". Health. BBC News. 11 Şubat 2006. 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2008.
- ^ . Mind & body magazine - NHS Direct. UK National Health Service. 18 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2008.
Dış bağlantılar
- Medical Subject Headings Endorphins
- "A genetic influence on alcohol addiction found - lack of endorphin". News-Medical.Net. 1 Aralık 2007. 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2008.
 | Biyokimya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Endorfin Endorphin endogenous morphine vucutta bulunan morfin opiat benzeri etki gosteren peptit yapida hormonlardir Hipofiz bezi on lobu tarafindan sentezlenir ve salgilanirlar Insan vucudunda agriyan dokularda agrinin azalmasi icin beyin dokulari tarafindan uretilen hormonlara verilen isimdir Hormonun islevi agrinin siddetini azaltmak ve vucuda daha az rahatsizlik vermesini saglamak icin sinirleri uyusturmaktir Endorfinlerin agri kesici etkisi morfinden yaklasik 30 kat daha fazladir Beta endorfinin kimyasal yapisi Mutluluk hormonu olarak da anilir Heyecan agri egzersiz baharatli yiyecek tuketimi seks orgazm gibi durumlarda ve dus gibi suyla olan temaslarda salinimi artis gosterir GecmisBeyindeki opioid peptitler ilk olarak 1973 yilinda Aberdeen Universitesi John Hughes ve Hans Kosterlitz deki arastirmacilar tarafindan kesfedildi Enkefalinleri Yunanca egkefalos serebrumdan Met enkephalin ve Leu enkephalin olarak tanimlanan domuz beyninden izole ettiler 4 5 Bu morfin ve diger opioidlerin agri giderici analjezik etkilerini uretmek icin onerilen ve Kosterlitz ve Hughes u endojen opioid ligandlarini kesfetmelerine yol acan bir reseptorun kesfedilmesinden sonra geldi Bu sure zarfinda yapilan arastirmalar bagimlilik karakterine veya asiri dozda morfin riskine sahip olmayan bir agri kesici arayisina odaklanmistir Rabi Simantov ve Solomon H Snyder baldir beyninden morfin benzeri peptitleri izole etti Opioid reseptorlerini bagimsiz olarak kesfeden Eric J Simon daha sonra bu peptitleri endorfin olarak adlandiracakti Bu terim esas olarak morfin benzeri aktivite gosteren herhangi bir peptide atanmistir 1976 da Choh Hao Li ve David Chung opioid aktiviteleri nedeniyle deve hipofiz bezlerinden izole edilen a b ve g endorfin dizilerini kaydetti b endorfinin guclu analjezik etkiler urettigini belirlediler Wilhelm Feldberg ve Derek George Smyth 1977 de bu iddiayi dogruladi ve b endorfinin morfinden cok daha guclu oldugunu buldu Ek olarak tanimlanmis bir morfin antagonisti olan nalokson tarafindan afyon reseptorlerinden tamamen cikarildigini bulmuslardir Calismalar daha sonra enkefalinler endorfinler ve endojen olarak uretilen morfin arasinda bir peptit olmayan ayrim yapmistir Opioid peptitler oncu propeptitlerine gore siniflandirilir tum endorfinler proenkephalin A tarafindan kodlanan oncu proopiomelanokortinden POMC ve on dinorfin tarafindan kodlanan dinorfinlerden sentezlenir EtimolojiEndorfin kelimesi ἔndon Yunanca icinde anlamina gelen endon endojen ἐndogenhs Yunanca endogenes iceriden ilerleme ve morfin Morpheus tan Eski Yunanca Morfeys romanize Morpheus Yunan mitolojisinde ruya tanrisi Bu nedenle endorfin endo genous mo rphin morfin in morfin morfinin eski yazimidir bir daralmasidir TurlerEndorfin sinifi uc endojen opioid peptitten olusur a endorfin b endorfin ve g endorfin Endorfinlerin hepsi oncu protein olan proopiomelanokortinden sentezlenir ve hepsi N terminuslarinda bir Met enkephalin motifi icerir Tyr Gly Gly Phe Met a endorfin ve g endorfin sirasiyla Thr 16 Leu 17 kalintilari ve Lo 17 Fe 18 arasindaki proteolitik b endorfin bolunmesinden kaynaklanmaktadir a endorfin en kisa sekansa sahiptir ve b endorfin en uzun sekansa sahiptir a endorfin ve g endorfin oncelikle on ve orta hipofizde bulunur b endorfin opioid aktivitesi icin incelenirken a endorfin ve g endorfin hem opiat reseptorleri icin afiniteden yoksundur hem de vucudu b endorfinin yaptigi gibi etkilemez Bazi calismalar a endorfin aktivitesini psikostimulanlara benzer sekilde ve g endorfin aktivitesini bu noroleptiklere ayri ayri karakterize etmistir Ad Sira Referansa endorfin Tyr Gly Gly Phe Met Thr Ser Glu Lys Ser Gln Thr Pro Leu Val Thr OHb endorfin Tyr Gly Gly Phe Met Thr Ser Glu Lys Ser Gln Thr Pro Leu Val Thr Leu Phe Lys Asn Ala Ile Ile Lys Asn Ala Tyr Lys Lys Gly Glug endorfin Tyr Gly Gly Phe Met Thr Ser Glu Lys Ser Gln Thr Pro Leu Val Thr Leu OHSentezEndorfin onculleri oncelikle hipofiz bezinde uretilir 27 Her uc endorfin turu de oncu protein proopiomelanokortinin POMC fragmanlaridir Trans Golgi aginda POMC membrana bagli bir protein olan karboksipeptidaz E ye CPE baglanir CPE olgunlasmamis tomurcuklanan vezikullere POMC tasinmasini kolaylastirir Memelilerde pro peptid konvertaz 1 PC1 POMC yi adrenokortikotropin ACTH ve beta lipotropin b LPH icine ayirir Cok az afyon aktivitesine sahip bir hipofiz hormonu olan b LPH daha sonra surekli olarak a endorfin b endorfin ve g endorfin dahil olmak uzere farkli peptitlere ayrilir Peptit konvertaz 2 PC2 b LPH nin b endorfin ve g lipotropin icine bolunmesinden sorumludur a endorfin ve g endorfin olusumu b endorfinin proteolitik bolunmesinden kaynaklanir YonetmelikNoradrenalinin enflamatuar dokularda endorfin uretimini arttirdigi ve analjezik bir etkiye neden oldugu gosterilmistir sempatik sinirlerin elektro akupunktur ile uyarilmasinin analjezik etkilerinin nedeni olduguna inanilmaktadirEtki mekanizmasiEndorfinler tipik olarak agriya yanit olarak hipofiz bezinden salinir ve hem merkezi sinir sisteminde CNS hem de periferik sinir sisteminde PNS hareket edebilir PNS de b endorfin hipofiz bezinden salinan birincil endorfindir Endorfinler norotransmitter madde P nin salinimini bloke eden periferik sinirlerin m reseptorlerini baglayarak agri sinyallerinin iletimini inhibe eder CNS deki mekanizma benzerdir ancak farkli bir norotransmitteri bloke ederek calisir gama aminobutirik asit GABA Buna karsilik GABA nin inhibisyonu odul ogrenme ile iliskili bir norotransmitter olan dopaminin uretimini ve salinimini arttirir IslevlerEndorfinler vucudun agriya karsi inhibitor tepkisinde onemli bir rol oynar Arastirmalar egitimli bireyler tarafindan meditasyonun endorfin salinimini tetiklemek icin kullanilabilecegini gostermistir Gulus ayrica endorfin uretimini uyarabilir ve kisinin agri esigini yukseltebilir Endorfin uretimi kuvvetli aerobik egzersizle tetiklenebilir b endorfin saliniminin kosucunun yuksekligi olarak bilinen fenomene katkida bulundugu varsayilmistir Bununla birlikte birkac calisma kosucunun yuksekliginin endorfinlerden ziyade endokannabinoidlerin salinimindan kaynaklandigi hipotezini desteklemistir Endorfinler egzersizin anksiyete ve depresyon uzerindeki olumlu etkisine katkida bulunabilir Ayni fenomen egzersiz bagimliliginda da rol oynayabilir Duzenli yogun egzersiz beynin homeostazi korumak icin dinlenme donemlerinde endorfin uretimini asagi duzenlemesine neden olabilir ve bu da bir kisinin ayni hissi almak icin daha yogun egzersiz yapmasina neden olabilir Kaynakca UPMC Sports Medicine University of Pittsburgh Schools of the Health Sciences 7 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2008 Sexercise yourself into shape Health BBC News 11 Subat 2006 15 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2008 Mind amp body magazine NHS Direct UK National Health Service 18 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ekim 2008 Dis baglantilar Medical Subject Headings Endorphins A genetic influence on alcohol addiction found lack of endorphin News Medical Net 1 Aralik 2007 15 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2008 Biyokimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz