Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Engelli hakları hareketi, tüm engelli bireyler için eşit fırsatlar ve eşit haklar elde etmeyeçalışan küresel bir toplumsal harekettir.
Engelli hakları hareketi, dünyanın her yerinden engelli hakları savunucuları olarak da bilinen engelli aktivistlerinin örgütlenmelerinden oluşur. Bu aktivistler şu gibi ortak hede
f ve talepler üzerinde birlikte çalışırlar: mimari, ulaşım ve fiziksel çevrede erişilebilirlik ve güvenlik; bağımsız yaşamda eşit fırsatlar, istihdamda adalet, eğitim ve barınma; ayrımcılık, istismar, ihmal ve diğer hak ihlallerinden korunma Engelli hakları aktivistleri, engelli insanların diğer vatandaşlar gibi hayatlarını yaşamalarını engelleyen kurumsal, fiziksel ve toplumsal engelleri yıkmak için çalışmaktadır.
Engelli hakları karmaşık bir konudur. Bunun nedeni, farklı sosyo-politik, kültürel ve yasal bağlamlarda engelli bir kişinin haklarının çeşitli şekillerde ihlal edilebilmesidir. Örneğin, engelli bireylerin karşılaştığı ortak bir engel istihdamla ilgilidir. Özellikle, işverenler genellikle engelli bireylerin iş görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri için gerekli düzenlemeleri sağlamaya isteksiz veya yetersizdir.
Engellilik engelleri
Engellilik hakları modellemelerinden biri olan toplumsal model, engelliliğin bir kişinin sahip olduğu engelden ziyade toplumun organize edilme biçiminden kaynaklandığını öne sürer. Bu model, toplumdaki engellerin "yetenekçilik" nedeniyle yaratıldığını savunur. Bu engeller ortadan kaldırıldığında, engelli bireyler toplumda bağımsız ve eşit bireyler haline gelebilirler.
Üç ana engel türü vardır:
- Tutumsal engeller: Engelli bireylerle bir şekilde ilişki kurarken yalnızca sahip oldukları engeli gören kişiler tarafından yaratılır. Bu tutumsal engellere zorbalık, ayrımcılık ve korku yoluyla tanık olunabilir. Bu engeller, engelli bireylerden düşük beklentileri içerir. Bu engeller diğer tüm engellere de katkıda bulunur. Düşük ve orta gelirli ülkelerde engelli bireylere yönelik tutumlar daha da aşırı olabilir.
- Çevresel engeller: Erişilemeyen ortamlar, ister doğal ister inşa edilmiş olsun, kapsayıcılığa engel teşkil ederek engellilik yaratır.
- Kurumsal engeller: Engelli ayrımcılığına sebep olan birçok yasa, politika, uygulama veya stratejiyi içerir.,
Diğer engeller şunları içerir: içselleştirilmiş engeller (engelli insanlardan düşük beklentiler, öz güvenlerini ve arzularını zedeleyebilir), yetersiz veri ve istatistikler, engelli insanların katılım ve danışma eksikliği.
Sorunlar
Fiziksel engelliler
Son yıllarda fiziksel engelleri ortadan kaldırmak için yapılan en görünür değişikliklerden bazıları, şehir sokakları, kamu binaları ve tuvaletler gibi halka açık alanlara erişimdir. Dünyanın bazı bölgelerinde asansörlerin, otomatik kapıların, geniş kapı ve koridorların, erişim platformlarının, , ve rampa veya asansör bulunmayan yerlerde gereksiz basamakların kaldırılmasıyla, tekerlekli sandalye kullananlar ve diğer hareket kısıtlılığı olan kişilerin kaldırımları ve toplu taşımayı daha kolay ve güvenli bir şekilde kullanmalarına izin verilmektedir.
Görme engelliler
Renk görme eksikliği olan kişiler, belirli renkleri ayırt edemedikleri için düzenli olarak örtük ayrımcılıkla karşı karşıyadır. 2010 yılında Portekiz'deki Profesör Miguel Neiva, renkleri ayırt etmekte güçlük çeken kişilere renkleri belirtmek için adı verilen geometrik şekilli kod işaretleri sistemini geliştirmiştir.
Zihinsel ve gelişimsel engelliler
Kişilik hakları ve diğer insanlar ile eşit muamele görmek gibi temel insan haklarına sahip olmak, zihinsel ve gelişimsel engelli bireylerin mücadelelerinin merkezinde yer alır. 1960'larda kurulan öz savunuculuk hareketinin en önemli odak noktası, zihinsel ve gelişimsel engelli bireyleri kurumlardan çıkarıp topluma kazandırmaktır. Bir diğer önemli alan ise, bu bireylerin en azından asgari ücret ödeyen entegre iş yerlerinde çalışma imkanına kavuşturulmasıdır. ABD'de halen, zihinsel ve gelişimsel engelli bireyleri korunan iş yerlerinde asgari ücretin altında ücretlendirmek yasal olarak mümkündür. Ayrıca, birçok zihinsel ve gelişimsel engelli kişi üzerinde vesayet kurulmakta ve hayatları ile ilgili kendi kararlarını vermelerine izin verilmemektedir.
Devam eden bir diğer sorun ise, zihinsel ve gelişimsel engelli bireylerin insan olarak görülmemesidir. Bu durum, öz savunuculuk hareketinde hala bir slogan ve yaygın kurum adı olarak kullanılan "Önce İnsan" (People First) ifadesinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Öz savunucular ayrıca, "geri zekâlı" kelimesini ortadan kaldırmayı amaçlayan "G-Kelimesi" Kampanyası'nda yer almaktadırlar. Bu bağlamda, öz savunucular, isimli kuruluşun adının değiştirilmesi için de başarılı bir şekilde mücadele etmişlerdir.
Otizm hakları hareketi
Otizm hakları hareketi, otizm spektrumunu tedavi edilmesi gereken bir bozukluk olarak görmektense, insan beynindeki doğal varyasyonların bir sonucu olarak gören ve nöroçeşitlilik kavramını vurgulayan bir sosyal harekettir. Otizm hakları hareketi, daha fazla otistik davranış kabulü; otistik olmayan akranların davranışlarını taklit etmekten ziyade başa çıkma becerilerine odaklanan terapiler; otistik insanların kendi şartlarına göre sosyalleşmelerine izin veren sosyal ağların ve etkinliklerin oluşturulması; ve otistik topluluğunun bir azınlık grubu olarak tanınması gibi çeşitli hedefleri savunur.
Otizm hakları veya nöroçeşitlilik savunucuları, otizm spektrumunun öncelikle genetik olduğuna ve insan genomunun doğal bir ifadesi olarak kabul edilmesi gerektiğine inanırlar. Bu bakış açısı, tıbbi bakış açısı olan otizmin genetik bir kusurdan kaynaklandığı ve otizm geni veya genlerine yönelik olarak ele alınması gereken bir sorun olduğu fikrinden farklıdır
Hareket tartışmalıdır. Otizmli aktivistlere yöneltilen yaygın bir eleştiri, çoğunluğunun "yüksek işlevli" otizmli veya Asperger sendromuna sahip olması ve "düşük işlevli" otistiklerin görüşlerini temsil etmemesi yönündedir.
Ruh sağlığı sorunları olan kişiler
Ruh sağlığı engelli hakları savunucuları, esas olarak bireyin kendi kaderini tayin etme ve bağımsız yaşama yeteneğine odaklanır.
Engelli hakları hareketinin önemli bir hedefi, birey arzu ederse, yatılı kurumlarda kalmak yerine maaşlı asistan desteği ile bağımsız bir hayata sahip olma hakkıdır. Bu hedef, benzer şekilde bağımsız yaşam ve öz savunuculuk hareketlerinin de temel amacıdır. Bu hareketler en çok zihinsel engelli ve akıl sağlığı bozukluğu olan kişilerle ilişkilendirilir. Bu hareketler, engelli bireylerin toplumda daha aktif katılımcılar olarak yaşamaları için destek olmuşlardır.
İstihdam ve eğitime erişim
İstihdam ve eğitime erişimi de engelli hakları hareketinin ana odak noktalarından biri olmuştur. Daha önce yapamadıkları işleri yapmalarını sağlayan uyarlamalı teknolojiler, istihdama erişim ve ekonomik bağımsızlığı sağlamaya yardımcı olur. Sınıfta erişim sağlanması, engelli bireyler için eğitim fırsatlarını ve bağımsızlığı artırmaya yardımcı olmuştur.
Ayrımcılık ve istismardan korunma
Engelli hakları hareketinin önemli hedeflerinden biri de istismar, ihmâl ve hak ihlallerinin önlenmesidir. İstismar ve ihmâl; uygunsuz tecrit ve kısıtlama, personel ve/veya hizmet sağlayıcılar tarafından uygunsuz güç kullanımı, tehdit, taciz ve/veya personelden veya hizmet sağlayıcılardan misilleme, yetersiz beslenme, giyim ve/veya sağlık ve ruh sağlığı bakımı sağlanamaması, temiz ve güvenli bir yaşam ortamı sunulamaması ve engelli bireyin fiziksel ve psikolojik iyiliği için ciddi tehdit oluşturan diğer sorunları kapsar. Hasta haklarının ihlalleri ise tedavi için bilgilendirilmiş onam alınmaması, tedavi kayıtlarının gizliliğinin korunamaması, iletişim ve başkalarıyla ilişki kurma hakkının uygunsuz şekilde kısıtlanması ve diğer hak kısıtlamalarını içerir.
Engelli hakları hareketi sayesinde, 1970'lerden 1990'lara kadar pek çok ülkede önemli engelli hakları yasası çıkarılmıştır.
Konuyla ilgili yayınlar
- Independent Living Resources
- National Organization on Disability
- Society for Disability Studies
- Lives Worth Living site for on PBS
- The Disability Rights Movement An online exhibition from the National Museum of American History
Further reading
- Colker, Ruth and Milani, Adam. Everyday Law for Individuals with Disabilities (Paradigm Publishers, 2005).
- Fleischer, Doris Zames and Zames, Frieda. The Disability Rights Movement: From Charity to Confrontation (Temple University Press, 2nd Edition, 2011).
- Johnson, Mary and The Ragged Edge Online Community. Disability Awareness - do it right! Your all-in-one how-to guide (The Advocado Press, 2006).
- Longmore, Paul, K. and Umansky, Laurie, editors, The New Disability History: American Perspectives (New York University Press, 2001).
- . Crippled Justice: The History of Modern Disability Policy in the Workplace (University Of Chicago Press, 2001).
- Pelka, Fred. (1997). The ABC-CLIO Companion to the Disability Rights Movement. Santa Barbara CA: ABC-CLIO.
- Pelka, Fred. (2012). What We Have Done: An Oral History of the Disability Rights Movement. Amherst, Boston MA: University of Massachusetts Press.
- The Regents of the University of California. The Disability Rights and Independent Living Movement (Berkeley, CA: The University of California Berkeley, 2001). Web. Copyright © 2007 The Regents of the University of California. All rights reserved. Document maintained on server: www.lib.berkeley.edu/ by The Bancroft Library. www.bancroft.berkeley.edu/collections/drilm/aboutus/project.html 16 Ağustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Shapiro, Joseph P. (1993). No Pity: People with Disabilities Forging a New Civil Rights Movement. New York: Times Books
- Stroman, Duane. (2003). The Disability Rights Movement: From Deinstitutionalization to Self-Determination. University Press of America.
- Vega, Eugenio (2022) Crónica del siglo de la peste. Pandemias, discapacidad y diseño. Madrid, Experimenta Libros.
- Williamson, Bess (2019). Accessible America. A History of Disability and Design. New York University Press.
Kanyakça
- ^ Groce, Nora Ellen (1 Temmuz 2018). "Global disability: an emerging issue". The Lancet Global Health. 6 (7). ss. e724-e725. doi:10.1016/S2214-109X(18)30265-1. (PMID) 29903370.
- ^ "International Disability Rights". Disability Rights Education & Defense Fund. Berkeley CA, & Washington DC. 27 Aralık 2012. 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ Bell, Beverly (5 Ağustos 2014). "The Global Disability Rights Movement: Winning Power, Participation, and Access". Huffington Post. 9 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2017.
- ^ Karan, Joan. . Disability Rights Wisconsin. 18 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2014.
- ^ Bagenstos, Samuel (2009). Law and the Contradictions of the Disability Rights Movement. New Haven: Yale University Press. doi:10.12987/yale/9780300124491.001.0001. ISBN . JSTOR j.ctt1npkj3. OCLC 871782238.
- ^ "Indefinite leave is not a reasonable accommodation". Nonprofit Business Advisor. 2014 (302): 11-12. 30 Ekim 2014. doi:10.1002/nba.20081. ISSN 1531-5428.
- ^ a b Krahn, Gloria L. (Temmuz 2011). "WHO World Report on Disability: A review". Disability and Health Journal. 4 (3): 141-142. doi:10.1016/j.dhjo.2011.05.001. ISSN 1936-6574. 17 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ (PDF). Harvard Law School Project on Disability. London & Glasgow: Department for International Development (DFID). February 2000. 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ (PDF). UNICEF. 2013. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016.
- ^ . ADD International. 2014–2016. 24 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2016.
- ^ Vargas, Tatiana; Abrahamse, Augusta (31 Temmuz 2014). "TRAZADOR DE CURVAS I-V DE CÓDIGO ABIERTO PARA MONITOREO DE RENDIMIENTO DE PANELES FOTOVOLTAICOS EN BOLIVIA". INVESTIGACION & DESARROLLO. 14 (1): 100-116. doi:10.23881/idupbo.014.1-6i. ISSN 1814-6333.
- ^ Friedman, Carli (1 Aralık 2017). "Self-Advocacy Services for People With Intellectual and Developmental Disabilities: A National Analysis". Intellectual and Developmental Disabilities. 55 (6): 370-376. doi:10.1352/1934-9556-55.6.370. ISSN 1934-9491.
- ^ Rosqvist, Hanna Bertilsdotter; Keisu, Britt-Inger (2012). "Adaptation or recognition of the autistic subject? Reimagining autistic work life: Deconstructing the notion of "real jobs" in the Swedish autistic self-advocacy movement". Journal of Vocational Rehabilitation. 37 (3): 203-212. doi:10.3233/jvr-2012-0615. ISSN 1052-2263.
- ^ . PsycEXTRA Dataset. 2009. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ Sturmey, Peter (Kasım 1995). "The national reform agenda and people with mental retardation. Putting people first". Research in Developmental Disabilities. 16 (6): 501-502. doi:10.1016/0891-4222(95)90003-9. ISSN 0891-4222.
- ^ "Word of Mouth: September-October 2000". Word of Mouth. 12 (1): 1-11. Eylül 2000. doi:10.1177/104839500001200101. ISSN 1048-3950.
- ^ a b Gallo, Marcia M. (Nisan 2016). Martin, Del (05 May 1921–27 August 2008). American National Biography Online. Oxford University Press.
- ^ a b Ratner, Paul (10 Temmuz 2016). "Should Autism Be Cured or Is "Curing" Offensive?". Big Think (İngilizce). 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2019.
- ^ "Screenshot of Itunes Library - Archived Platform Itunes 2010". dx.doi.org. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ a b Jaarsma, Pier; Welin, Stellan (2012). "Autism as a natural human variation: reflections on the claims of the neurodiversity movement". Health Care Analysis. 20 (1). ss. 20-30. doi:10.1007/s10728-011-0169-9. ISSN 1573-3394. (PMID) 21311979. 22 Eylül 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ Barnartt, Sharon N.; Scotch, Richard K. (2001). Disability protests: contentious politics 1970 - 1999. Washington, DC: Gallaudet University Press. ISBN .
- ^ Freeman, Jo; Johnson, Victoria, (Ed.) (1999). Waves of protest: social movements since the sixties. People, passions, and power. Lanham, Md.: Rowman & Littlefield. ISBN .
- ^ Fleischer, Doris Zames; Zames, Frieda (2001). The disability rights movement: from charity to confrontation. Philadelphia: Temple University Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Engelli haklari hareketi tum engelli bireyler icin esit firsatlar ve esit haklar elde etmeyecalisan kuresel bir toplumsal harekettir Engelli haklari hareketi dunyanin her yerinden engelli haklari savunuculari olarak da bilinen engelli aktivistlerinin orgutlenmelerinden olusur Bu aktivistler su gibi ortak hede f ve talepler uzerinde birlikte calisirlar mimari ulasim ve fiziksel cevrede erisilebilirlik ve guvenlik bagimsiz yasamda esit firsatlar istihdamda adalet egitim ve barinma ayrimcilik istismar ihmal ve diger hak ihlallerinden korunma Engelli haklari aktivistleri engelli insanlarin diger vatandaslar gibi hayatlarini yasamalarini engelleyen kurumsal fiziksel ve toplumsal engelleri yikmak icin calismaktadir Engelli haklari karmasik bir konudur Bunun nedeni farkli sosyo politik kulturel ve yasal baglamlarda engelli bir kisinin haklarinin cesitli sekillerde ihlal edilebilmesidir Ornegin engelli bireylerin karsilastigi ortak bir engel istihdamla ilgilidir Ozellikle isverenler genellikle engelli bireylerin is gorevlerini etkin bir sekilde yerine getirebilmeleri icin gerekli duzenlemeleri saglamaya isteksiz veya yetersizdir Engellilik engelleriJaponya nin Narita Havalimani nda gorme engelliler icin Engellilik haklari modellemelerinden biri olan toplumsal model engelliligin bir kisinin sahip oldugu engelden ziyade toplumun organize edilme biciminden kaynaklandigini one surer Bu model toplumdaki engellerin yetenekcilik nedeniyle yaratildigini savunur Bu engeller ortadan kaldirildiginda engelli bireyler toplumda bagimsiz ve esit bireyler haline gelebilirler Uc ana engel turu vardir Tutumsal engeller Engelli bireylerle bir sekilde iliski kurarken yalnizca sahip olduklari engeli goren kisiler tarafindan yaratilir Bu tutumsal engellere zorbalik ayrimcilik ve korku yoluyla tanik olunabilir Bu engeller engelli bireylerden dusuk beklentileri icerir Bu engeller diger tum engellere de katkida bulunur Dusuk ve orta gelirli ulkelerde engelli bireylere yonelik tutumlar daha da asiri olabilir Cevresel engeller Erisilemeyen ortamlar ister dogal ister insa edilmis olsun kapsayiciliga engel teskil ederek engellilik yaratir Kurumsal engeller Engelli ayrimciligina sebep olan bircok yasa politika uygulama veya stratejiyi icerir Diger engeller sunlari icerir icsellestirilmis engeller engelli insanlardan dusuk beklentiler oz guvenlerini ve arzularini zedeleyebilir yetersiz veri ve istatistikler engelli insanlarin katilim ve danisma eksikligi SorunlarFiziksel engelliler Son yillarda fiziksel engelleri ortadan kaldirmak icin yapilan en gorunur degisikliklerden bazilari sehir sokaklari kamu binalari ve tuvaletler gibi halka acik alanlara erisimdir Dunyanin bazi bolgelerinde asansorlerin otomatik kapilarin genis kapi ve koridorlarin erisim platformlarinin ve rampa veya asansor bulunmayan yerlerde gereksiz basamaklarin kaldirilmasiyla tekerlekli sandalye kullananlar ve diger hareket kisitliligi olan kisilerin kaldirimlari ve toplu tasimayi daha kolay ve guvenli bir sekilde kullanmalarina izin verilmektedir Gorme engelliler Renk gorme yetersizligi olan kisiler icin kod isaretleri Renk gorme eksikligi olan kisiler belirli renkleri ayirt edemedikleri icin duzenli olarak ortuk ayrimcilikla karsi karsiyadir 2010 yilinda Portekiz deki Profesor Miguel Neiva renkleri ayirt etmekte gucluk ceken kisilere renkleri belirtmek icin adi verilen geometrik sekilli kod isaretleri sistemini gelistirmistir Zihinsel ve gelisimsel engelliler Kisilik haklari ve diger insanlar ile esit muamele gormek gibi temel insan haklarina sahip olmak zihinsel ve gelisimsel engelli bireylerin mucadelelerinin merkezinde yer alir 1960 larda kurulan oz savunuculuk hareketinin en onemli odak noktasi zihinsel ve gelisimsel engelli bireyleri kurumlardan cikarip topluma kazandirmaktir Bir diger onemli alan ise bu bireylerin en azindan asgari ucret odeyen entegre is yerlerinde calisma imkanina kavusturulmasidir ABD de halen zihinsel ve gelisimsel engelli bireyleri korunan is yerlerinde asgari ucretin altinda ucretlendirmek yasal olarak mumkundur Ayrica bircok zihinsel ve gelisimsel engelli kisi uzerinde vesayet kurulmakta ve hayatlari ile ilgili kendi kararlarini vermelerine izin verilmemektedir Devam eden bir diger sorun ise zihinsel ve gelisimsel engelli bireylerin insan olarak gorulmemesidir Bu durum oz savunuculuk hareketinde hala bir slogan ve yaygin kurum adi olarak kullanilan Once Insan People First ifadesinin ortaya cikmasina neden olmustur Oz savunucular ayrica geri zekali kelimesini ortadan kaldirmayi amaclayan G Kelimesi Kampanyasi nda yer almaktadirlar Bu baglamda oz savunucular isimli kurulusun adinin degistirilmesi icin de basarili bir sekilde mucadele etmislerdir Otizm haklari hareketi Otizm haklari hareketi otizm spektrumunu tedavi edilmesi gereken bir bozukluk olarak gormektense insan beynindeki dogal varyasyonlarin bir sonucu olarak goren ve norocesitlilik kavramini vurgulayan bir sosyal harekettir Otizm haklari hareketi daha fazla otistik davranis kabulu otistik olmayan akranlarin davranislarini taklit etmekten ziyade basa cikma becerilerine odaklanan terapiler otistik insanlarin kendi sartlarina gore sosyallesmelerine izin veren sosyal aglarin ve etkinliklerin olusturulmasi ve otistik toplulugunun bir azinlik grubu olarak taninmasi gibi cesitli hedefleri savunur Otizm haklari veya norocesitlilik savunuculari otizm spektrumunun oncelikle genetik olduguna ve insan genomunun dogal bir ifadesi olarak kabul edilmesi gerektigine inanirlar Bu bakis acisi tibbi bakis acisi olan otizmin genetik bir kusurdan kaynaklandigi ve otizm geni veya genlerine yonelik olarak ele alinmasi gereken bir sorun oldugu fikrinden farklidir Hareket tartismalidir Otizmli aktivistlere yoneltilen yaygin bir elestiri cogunlugunun yuksek islevli otizmli veya Asperger sendromuna sahip olmasi ve dusuk islevli otistiklerin goruslerini temsil etmemesi yonundedir Ruh sagligi sorunlari olan kisiler Ruh sagligi engelli haklari savunuculari esas olarak bireyin kendi kaderini tayin etme ve bagimsiz yasama yetenegine odaklanir Engelli haklari hareketinin onemli bir hedefi birey arzu ederse yatili kurumlarda kalmak yerine maasli asistan destegi ile bagimsiz bir hayata sahip olma hakkidir Bu hedef benzer sekilde bagimsiz yasam ve oz savunuculuk hareketlerinin de temel amacidir Bu hareketler en cok zihinsel engelli ve akil sagligi bozuklugu olan kisilerle iliskilendirilir Bu hareketler engelli bireylerin toplumda daha aktif katilimcilar olarak yasamalari icin destek olmuslardir Istihdam ve egitime erisim Istihdam ve egitime erisimi de engelli haklari hareketinin ana odak noktalarindan biri olmustur Daha once yapamadiklari isleri yapmalarini saglayan uyarlamali teknolojiler istihdama erisim ve ekonomik bagimsizligi saglamaya yardimci olur Sinifta erisim saglanmasi engelli bireyler icin egitim firsatlarini ve bagimsizligi artirmaya yardimci olmustur Ayrimcilik ve istismardan korunma Engelli haklari hareketinin onemli hedeflerinden biri de istismar ihmal ve hak ihlallerinin onlenmesidir Istismar ve ihmal uygunsuz tecrit ve kisitlama personel ve veya hizmet saglayicilar tarafindan uygunsuz guc kullanimi tehdit taciz ve veya personelden veya hizmet saglayicilardan misilleme yetersiz beslenme giyim ve veya saglik ve ruh sagligi bakimi saglanamamasi temiz ve guvenli bir yasam ortami sunulamamasi ve engelli bireyin fiziksel ve psikolojik iyiligi icin ciddi tehdit olusturan diger sorunlari kapsar Hasta haklarinin ihlalleri ise tedavi icin bilgilendirilmis onam alinmamasi tedavi kayitlarinin gizliliginin korunamamasi iletisim ve baskalariyla iliski kurma hakkinin uygunsuz sekilde kisitlanmasi ve diger hak kisitlamalarini icerir Engelli haklari hareketi sayesinde 1970 lerden 1990 lara kadar pek cok ulkede onemli engelli haklari yasasi cikarilmistir Konuyla ilgili yayinlarIndependent Living Resources National Organization on Disability Society for Disability Studies Lives Worth Living site for on PBS The Disability Rights Movement An online exhibition from the National Museum of American HistoryFurther readingColker Ruth and Milani Adam Everyday Law for Individuals with Disabilities Paradigm Publishers 2005 978 1 59451 145 5 Fleischer Doris Zames and Zames Frieda The Disability Rights Movement From Charity to Confrontation Temple University Press 2nd Edition 2011 978 1 4399 0743 6 Johnson Mary and The Ragged Edge Online Community Disability Awareness do it right Your all in one how to guide The Advocado Press 2006 978 0 9721189 1 0 Longmore Paul K and Umansky Laurie editors The New Disability History American Perspectives New York University Press 2001 978 0 8147 8564 5 Crippled Justice The History of Modern Disability Policy in the Workplace University Of Chicago Press 2001 978 0 226 61659 9 Pelka Fred 1997 The ABC CLIO Companion to the Disability Rights Movement Santa Barbara CA ABC CLIO 978 0 87436 834 5 Pelka Fred 2012 What We Have Done An Oral History of the Disability Rights Movement Amherst Boston MA University of Massachusetts Press 978 1 55849 919 5 The Regents of the University of California The Disability Rights and Independent Living Movement Berkeley CA The University of California Berkeley 2001 Web Copyright c 2007 The Regents of the University of California All rights reserved Document maintained on server www lib berkeley edu by The Bancroft Library www bancroft berkeley edu collections drilm aboutus project html 16 Agustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Shapiro Joseph P 1993 No Pity People with Disabilities Forging a New Civil Rights Movement New York Times Books 978 0 8129 2412 1 Stroman Duane 2003 The Disability Rights Movement From Deinstitutionalization to Self Determination University Press of America 978 0 7618 2480 0 Vega Eugenio 2022 Cronica del siglo de la peste Pandemias discapacidad y diseno Madrid Experimenta Libros 978 84 18049 73 6 Williamson Bess 2019 Accessible America A History of Disability and Design New York University Press 978 1 4798024 94Kanyakca Groce Nora Ellen 1 Temmuz 2018 Global disability an emerging issue The Lancet Global Health 6 7 ss e724 e725 doi 10 1016 S2214 109X 18 30265 1 PMID 29903370 International Disability Rights Disability Rights Education amp Defense Fund Berkeley CA amp Washington DC 27 Aralik 2012 31 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2017 Bell Beverly 5 Agustos 2014 The Global Disability Rights Movement Winning Power Participation and Access Huffington Post 9 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2017 Karan Joan Disability Rights Wisconsin 18 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Ekim 2014 Bagenstos Samuel 2009 Law and the Contradictions of the Disability Rights Movement New Haven Yale University Press doi 10 12987 yale 9780300124491 001 0001 ISBN 978 0 300 12449 1 JSTOR j ctt1npkj3 OCLC 871782238 Indefinite leave is not a reasonable accommodation Nonprofit Business Advisor 2014 302 11 12 30 Ekim 2014 doi 10 1002 nba 20081 ISSN 1531 5428 a b Krahn Gloria L Temmuz 2011 WHO World Report on Disability A review Disability and Health Journal 4 3 141 142 doi 10 1016 j dhjo 2011 05 001 ISSN 1936 6574 17 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 PDF Harvard Law School Project on Disability London amp Glasgow Department for International Development DFID February 2000 18 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi PDF UNICEF 2013 19 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2016 ADD International 2014 2016 24 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2016 Vargas Tatiana Abrahamse Augusta 31 Temmuz 2014 TRAZADOR DE CURVAS I V DE CoDIGO ABIERTO PARA MONITOREO DE RENDIMIENTO DE PANELES FOTOVOLTAICOS EN BOLIVIA INVESTIGACION amp DESARROLLO 14 1 100 116 doi 10 23881 idupbo 014 1 6i ISSN 1814 6333 Friedman Carli 1 Aralik 2017 Self Advocacy Services for People With Intellectual and Developmental Disabilities A National Analysis Intellectual and Developmental Disabilities 55 6 370 376 doi 10 1352 1934 9556 55 6 370 ISSN 1934 9491 Rosqvist Hanna Bertilsdotter Keisu Britt Inger 2012 Adaptation or recognition of the autistic subject Reimagining autistic work life Deconstructing the notion of real jobs in the Swedish autistic self advocacy movement Journal of Vocational Rehabilitation 37 3 203 212 doi 10 3233 jvr 2012 0615 ISSN 1052 2263 PsycEXTRA Dataset 2009 17 Nisan 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Sturmey Peter Kasim 1995 The national reform agenda and people with mental retardation Putting people first Research in Developmental Disabilities 16 6 501 502 doi 10 1016 0891 4222 95 90003 9 ISSN 0891 4222 Word of Mouth September October 2000 Word of Mouth 12 1 1 11 Eylul 2000 doi 10 1177 104839500001200101 ISSN 1048 3950 a b Gallo Marcia M Nisan 2016 Martin Del 05 May 1921 27 August 2008 American National Biography Online Oxford University Press a b Ratner Paul 10 Temmuz 2016 Should Autism Be Cured or Is Curing Offensive Big Think Ingilizce 16 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2019 Screenshot of Itunes Library Archived Platform Itunes 2010 dx doi org 26 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 a b Jaarsma Pier Welin Stellan 2012 Autism as a natural human variation reflections on the claims of the neurodiversity movement Health Care Analysis 20 1 ss 20 30 doi 10 1007 s10728 011 0169 9 ISSN 1573 3394 PMID 21311979 22 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2024 Barnartt Sharon N Scotch Richard K 2001 Disability protests contentious politics 1970 1999 Washington DC Gallaudet University Press ISBN 978 1 56368 112 7 Freeman Jo Johnson Victoria Ed 1999 Waves of protest social movements since the sixties People passions and power Lanham Md Rowman amp Littlefield ISBN 978 0 8476 8748 0 Fleischer Doris Zames Zames Frieda 2001 The disability rights movement from charity to confrontation Philadelphia Temple University Press ISBN 978 1 56639 811 4