Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Etika, Ethica veya Törebilim (Latince özgün adıyla Ethica Ordine Geometrico Demonstrata), Baruch Spinoza'nın 1661 ile 1675 yılları arasında yazılan, ilk kez ölümünden sonra 1677’de yayımlanan eseridir.
| Ethica Ordine Geometrico Demonstrata | |
 ilk baskının iç sayfası | |
| Yazar | Baruch Spinoza |
|---|---|
| Çevirmen | Hilmi Ziya Ülken (Fransızca) |
| Dil | Latince |
| Tür | Felsefe |
| Yayım | 1677 (özgün) 2004 (Türkçe) |
| Yayımcı | Dost Kitabevi |
| Sayfa | 342 |
| ISBN | |
Eserin İngilizce çevirileri genellikle Ethics ismi altında yapılmıştır. Latince yazılmış olan kitap, Spinoza'nın ölümünden sonra 1677'de basılmış ve onun en ünlü eseri olmuştur. Spinoza yaşadığı sırada birçok baskılara ve dışlanmalara maruz kalmış, Etika henüz yayımlanmadan belirli çevrelerde okunup tartışmalara vesile olduğundan dolayı kendisi tarafından yayımlatılmak istenmemiştir. Bugün yazarın başyapıtı olarak da anılır.
Önermelerin takip ettiği aksiyom ve tanımlar ile, Spinoza'nın da belirttiği gibi, eserin tarz ve sistemi "geometrik bir sırada düzenlenmiştir". Geometri, Spinoza'nın düşünce yapısında bir düşünce biçiminin kusursuz bir şekilde ortaya konulmasının yolu olarak anlaşılır. Tıpkı Öklid geometrisinde olduğu gibi, Spinoza da Etika'sında, temel aksiyomları önce ortaya koyar ve daha sonra sistemini bunun üzerinde inşa eder. Yani aksiyomların kesinlenmesinden sonra her şey tümdengelimli bir şekilde ortaya konulur. Geometrik yöntem Etika'nın kesinliğinin koşulu olarak öne sürüldüğü gibi, sonradan meydana gelen pek çok tartışmanın da kaynağıdır. Etika her şeyi açıklama iddiası içeren yapısı dolayısıyla, metafizik bir nitelikte de görülmüştür. Spinoza yapıtında Tanrı, doğa, gerçeklik, özgürlük, insan, tutkular, zihin gibi konulara kesin formüllü ancak yine de çok farklı şekillerde anlaşılan ve dolayısıyla da tartışılan açıklamalar getirir.
Eserin Törebilim ismine sahip olmasının nedeni kitabın düşünce ve akıl yollu bir yaşam (ki burada Spinoza'nın kastı kelimenin tam anlamıyla Tanrı'dır) ile ahlaki ve hoşnut bir yaşama ulaşılabileceğini göstermek amacını taşımasıdır. Ek olarak Spinoza, kişinin her şeyin önceden belirlenmiş bir şekilde olduğunu ve bunun değiştirilemeyeceğini fark ederek huzura kavuşabileceğini belirtmektedir. Bu şöyle de ifade edilebilir; özde her şey Tanrı'nın iradesiyle olmaktadır ve bu yüzden kişinin geleceği dert etmemesi veya gelecekten korkmaması gerekir. Belirtmekte yarar vardır ki Spinoza'nın felsefi görüşlerinde rastlanabilecek Tanrı kavramı ve ilgili terimler, klasik monoteistik dinî Tanrı kavramıyla eş tutulmamalıdır, zira Spinoza'nın kastı daha farklıdır.
Beş bölümden (veya kitaptan) oluşan eserin her bir bölümü belirli bir sırayla ilgili konuları ele alarak gelişir. Örneğin ilk bölüm, Tanrı'nın, daha uygun bir terminolojiyle Spinoza'nın tercih ettiği şekilde "Deus sive Natura"nın ("Tanrı ya da Doğa"), tek ve eşsiz bir varlık olarak gerekliliğini ifade etmeye çalışmaktadır. Spinoza'nın Tanrı ya da doğa deyişinden, Althusser tarzı bir materyalizm de çıkmıştır, en derin metafizik ve idealizm de.
Bölümler
1. Tanrı Hakkında
2. Ruhun Tabiatı ve Kökü Üzerine
3. Duygulanışların Kökü ve Tabiatı Üzerine
4. İnsanın Köleliği veya Duygulanışların Kuvvetleri Üzerine
5. Zihin Gücü veya İnsanın Hürlüğü Üzerine
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Lloyd, Genevieve (2002) [1996]. Routledge Philosophy Guidebook to Spinoza and the Ethics (İngilizce). London, England: Routledge. s. 24. ASIN B0B7QH99WF.
- ^ Batı Felsefesi Tarihi, Bertrand Russell, Say Yayınları, s. 553
- ^ Spinoza, Benedictus (Haziran 2011). "İçindekiler". Etika. Hilmi Ziya Ülken tarafından çevrildi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. ISBN .
Dış bağlantılar
- İngilizce Vikikaynak'ta Ethics (İngilizce)
- thelatinlibrary.com'da Ethica (Latince)
- Project Gutenberg'de Ethics (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Etika Ethica veya Torebilim Latince ozgun adiyla Ethica Ordine Geometrico Demonstrata Baruch Spinoza nin 1661 ile 1675 yillari arasinda yazilan ilk kez olumunden sonra 1677 de yayimlanan eseridir EtikaEthica Ordine Geometrico Demonstratailk baskinin ic sayfasiYazarBaruch SpinozaCevirmenHilmi Ziya Ulken Fransizca DilLatinceTurFelsefeYayim1677 ozgun 2004 Turkce YayimciDost KitabeviSayfa342ISBN975 298 147 X Eserin Ingilizce cevirileri genellikle Ethics ismi altinda yapilmistir Latince yazilmis olan kitap Spinoza nin olumunden sonra 1677 de basilmis ve onun en unlu eseri olmustur Spinoza yasadigi sirada bircok baskilara ve dislanmalara maruz kalmis Etika henuz yayimlanmadan belirli cevrelerde okunup tartismalara vesile oldugundan dolayi kendisi tarafindan yayimlatilmak istenmemistir Bugun yazarin basyapiti olarak da anilir Onermelerin takip ettigi aksiyom ve tanimlar ile Spinoza nin da belirttigi gibi eserin tarz ve sistemi geometrik bir sirada duzenlenmistir Geometri Spinoza nin dusunce yapisinda bir dusunce biciminin kusursuz bir sekilde ortaya konulmasinin yolu olarak anlasilir Tipki Oklid geometrisinde oldugu gibi Spinoza da Etika sinda temel aksiyomlari once ortaya koyar ve daha sonra sistemini bunun uzerinde insa eder Yani aksiyomlarin kesinlenmesinden sonra her sey tumdengelimli bir sekilde ortaya konulur Geometrik yontem Etika nin kesinliginin kosulu olarak one suruldugu gibi sonradan meydana gelen pek cok tartismanin da kaynagidir Etika her seyi aciklama iddiasi iceren yapisi dolayisiyla metafizik bir nitelikte de gorulmustur Spinoza yapitinda Tanri doga gerceklik ozgurluk insan tutkular zihin gibi konulara kesin formullu ancak yine de cok farkli sekillerde anlasilan ve dolayisiyla da tartisilan aciklamalar getirir Eserin Torebilim ismine sahip olmasinin nedeni kitabin dusunce ve akil yollu bir yasam ki burada Spinoza nin kasti kelimenin tam anlamiyla Tanri dir ile ahlaki ve hosnut bir yasama ulasilabilecegini gostermek amacini tasimasidir Ek olarak Spinoza kisinin her seyin onceden belirlenmis bir sekilde oldugunu ve bunun degistirilemeyecegini fark ederek huzura kavusabilecegini belirtmektedir Bu soyle de ifade edilebilir ozde her sey Tanri nin iradesiyle olmaktadir ve bu yuzden kisinin gelecegi dert etmemesi veya gelecekten korkmamasi gerekir Belirtmekte yarar vardir ki Spinoza nin felsefi goruslerinde rastlanabilecek Tanri kavrami ve ilgili terimler klasik monoteistik dini Tanri kavramiyla es tutulmamalidir zira Spinoza nin kasti daha farklidir Bes bolumden veya kitaptan olusan eserin her bir bolumu belirli bir sirayla ilgili konulari ele alarak gelisir Ornegin ilk bolum Tanri nin daha uygun bir terminolojiyle Spinoza nin tercih ettigi sekilde Deus sive Natura nin Tanri ya da Doga tek ve essiz bir varlik olarak gerekliligini ifade etmeye calismaktadir Spinoza nin Tanri ya da doga deyisinden Althusser tarzi bir materyalizm de cikmistir en derin metafizik ve idealizm de Bolumler1 Tanri Hakkinda 2 Ruhun Tabiati ve Koku Uzerine 3 Duygulanislarin Koku ve Tabiati Uzerine 4 Insanin Koleligi veya Duygulanislarin Kuvvetleri Uzerine 5 Zihin Gucu veya Insanin Hurlugu UzerineAyrica bakinizBaruch Spinoza Rasyonalizm 17 yuzyil felsefesiKaynakca Lloyd Genevieve 2002 1996 Routledge Philosophy Guidebook to Spinoza and the Ethics Ingilizce London England Routledge s 24 ASIN B0B7QH99WF Bati Felsefesi Tarihi Bertrand Russell Say Yayinlari s 553 Spinoza Benedictus Haziran 2011 Icindekiler Etika Hilmi Ziya Ulken tarafindan cevrildi Ankara Dost Kitabevi Yayinlari ISBN 978 975 298 147 8 Dis baglantilarIngilizce Vikikaynak ta Ethics Ingilizce thelatinlibrary com da Ethica Latince Project Gutenberg de Ethics Ingilizce