Evrimsel gelişim biyolojisi (gelişim evrimi veya gayri resmi olarak kısaca evo-devo), canlı türlerin ataları aralarındaki ilişkiyi belirlemek ve gelişimsel süreçlerin nasıl evrildiğini keşfetmek için farklı organizmaların gelişim süreçlerini karşılaştıran biyolojinin bir alt dalıdır. Bu anlamda evrimsel gelişim biyolojisi embriyonik gelişimin kökeni ve evrimini araştırarak tüylerin evrimi gibi gelişmeleri ve gelişim süreçlerini, yeni özelliklerin kazanılmasında ve ortaya çıkmasında nasıl etki ettikleri, gelişimsel plastisitenin evrimdeki rolü, ekolojik etkenlerin gelişime ve evrimsel değişime nasıl yol açtıkları, yakınsak evrimin ve homolojinin gelişimsel temelleri gibi konuları ele alır.
Ontojeni ve filogeni arasındaki ilişkiye olan bilimsel ilgi ondokuzuncu yüzyıla kadar uzanmasına rağmen, evrimsel gelişim biyolojisinin çağdaş alanı, model organizmalarda embriyonik gelişimi düzenleyen genlerin keşfi ile ivme kazanmıştır. Organizmalar şekil ve form olarak çok farklı oldukları için genel hipotezlerin test edilmesi zordur.
Bununla birlikte, evrimin eski gen parçalarından (moleküler ekonomi) yeni genler oluşturma eğiliminde olduğu gözlemlendiğinden beri evrimsel gelişim biyolojisi, evrimin (örneğin çene kemik yapılarını oselet orta kulak kemikçiklerine dönüştürme gibi) eski gen ağlarından yeni yapılar oluşturmak için gelişim süreçlerini değiştirdiğini veya yumuşakçalar, böcek ve omurgalılarda göz gelişimi ile ilgili olan genlerde bu gelişimlerin planlarını koruduğunu göstermeye çalışmaktadır ve bu konudaki araştırmalar yoğun olarak bu yönde yapılmaktadır. Evrimsel gelişim biyolojisinin başlangıçtaki ana ilgisi, vücut planı ile organ gelişimini düzenleyen hücresel ve moleküler mekanizmaların homolojinin kanıtı olarak görülüp görülmeyeceğine dair olmuştur. Ancak daha modern yaklaşımlar, türleşme ile ilişkili olan gelişimsel değişiklikleri de bu biyoloji dalına dahil etmektedir.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Scott F. Gilbert, Evrimsel Gelişim Biyolojisinin Morfogenezi 24 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Bir Evo-Devo Modeli Olarak Su Ayıları (Tardigrada), NPR Science Friday'den kısa bir video tanıtımı 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
Kaynakça
- ^ Prum, R.O., Brush, A.H. (Mart 2003). "Which Came First, the Feather or the Bird?". Scientific American. 288 (3). ss. 84-93. doi:10.1038/scientificamerican0303-84. (PMID) 12616863.
- ^ Hall, Brian K. (2000). "Evo-devo or devo-evo—does it matter". Evolution & Development. 2 (4). ss. 177-178. doi:10.1046/j.1525-142x.2000.00003e.x. (PMID) 11252559.
- ^ Palmer, RA (2004). "Symmetry breaking and the evolution of development". Science. 306 (5697). ss. 828-833. Bibcode:2004Sci...306..828P. doi:10.1126/science.1103707. (PMID) 15514148.
- ^ Tomarev, Stanislav I.; Callaerts, Patrick; Kos, Lidia; Zinovieva, Rina; Halder, Georg; Gehring, Walter; Piatigorsky, Joram (1997). "Squid Pax-6 and eye development". Proceedings of the National Academy of Sciences. 94 (6). ss. 2421-2426. Bibcode:1997PNAS...94.2421T. doi:10.1073/pnas.94.6.2421. (PMC) 20103 $2. (PMID) 9122210. 9 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2011.
- ^ Pichaud, Franck; Desplan, Claude (Ağustos 2002). "Pax genes and eye organogenesis". Current opinion in genetics and development. 12 (4). ss. 430-434. doi:10.1016/S0959-437X(02)00321-0. (PMID) 12100888.
- ^ Pennisi, E (2002). "EVOLUTIONARY BIOLOGY:Evo-Devo Enthusiasts Get Down to Details". Science. 298 (5595). ss. 953-955. doi:10.1126/science.298.5595.953. (PMID) 12411686.
Evrim ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Biyoloji ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Evrimsel gelisim biyolojisi gelisim evrimi veya gayri resmi olarak kisaca evo devo canli turlerin atalari aralarindaki iliskiyi belirlemek ve gelisimsel sureclerin nasil evrildigini kesfetmek icin farkli organizmalarin gelisim sureclerini karsilastiran biyolojinin bir alt dalidir Bu anlamda evrimsel gelisim biyolojisi embriyonik gelisimin kokeni ve evrimini arastirarak tuylerin evrimi gibi gelismeleri ve gelisim sureclerini yeni ozelliklerin kazanilmasinda ve ortaya cikmasinda nasil etki ettikleri gelisimsel plastisitenin evrimdeki rolu ekolojik etkenlerin gelisime ve evrimsel degisime nasil yol actiklari yakinsak evrimin ve homolojinin gelisimsel temelleri gibi konulari ele alir Ontojeni ve filogeni arasindaki iliskiye olan bilimsel ilgi ondokuzuncu yuzyila kadar uzanmasina ragmen evrimsel gelisim biyolojisinin cagdas alani model organizmalarda embriyonik gelisimi duzenleyen genlerin kesfi ile ivme kazanmistir Organizmalar sekil ve form olarak cok farkli olduklari icin genel hipotezlerin test edilmesi zordur Bununla birlikte evrimin eski gen parcalarindan molekuler ekonomi yeni genler olusturma egiliminde oldugu gozlemlendiginden beri evrimsel gelisim biyolojisi evrimin ornegin cene kemik yapilarini oselet orta kulak kemikciklerine donusturme gibi eski gen aglarindan yeni yapilar olusturmak icin gelisim sureclerini degistirdigini veya yumusakcalar bocek ve omurgalilarda goz gelisimi ile ilgili olan genlerde bu gelisimlerin planlarini korudugunu gostermeye calismaktadir ve bu konudaki arastirmalar yogun olarak bu yonde yapilmaktadir Evrimsel gelisim biyolojisinin baslangictaki ana ilgisi vucut plani ile organ gelisimini duzenleyen hucresel ve molekuler mekanizmalarin homolojinin kaniti olarak gorulup gorulmeyecegine dair olmustur Ancak daha modern yaklasimlar turlesme ile iliskili olan gelisimsel degisiklikleri de bu biyoloji dalina dahil etmektedir Ayrica bakinizHayvanlarin evrimi Baldwin etkisi Gelisim biyolojisi Hizlandirici Evrilebilirlik Gen duzenleyici ag Genetik asimilasyon Ontojeni Promotor Sinyal transduksiyonu Transkripsiyon faktoruDis baglantilarScott F Gilbert Evrimsel Gelisim Biyolojisinin Morfogenezi 24 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Bir Evo Devo Modeli Olarak Su Ayilari Tardigrada NPR Science Friday den kisa bir video tanitimi 11 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Kaynakca Prum R O Brush A H Mart 2003 Which Came First the Feather or the Bird Scientific American 288 3 ss 84 93 doi 10 1038 scientificamerican0303 84 PMID 12616863 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Hall Brian K 2000 Evo devo or devo evo does it matter Evolution amp Development 2 4 ss 177 178 doi 10 1046 j 1525 142x 2000 00003e x PMID 11252559 Palmer RA 2004 Symmetry breaking and the evolution of development Science 306 5697 ss 828 833 Bibcode 2004Sci 306 828P doi 10 1126 science 1103707 PMID 15514148 Tomarev Stanislav I Callaerts Patrick Kos Lidia Zinovieva Rina Halder Georg Gehring Walter Piatigorsky Joram 1997 Squid Pax 6 and eye development Proceedings of the National Academy of Sciences 94 6 ss 2421 2426 Bibcode 1997PNAS 94 2421T doi 10 1073 pnas 94 6 2421 PMC 20103 2 PMID 9122210 9 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2011 Pichaud Franck Desplan Claude Agustos 2002 Pax genes and eye organogenesis Current opinion in genetics and development 12 4 ss 430 434 doi 10 1016 S0959 437X 02 00321 0 PMID 12100888 Pennisi E 2002 EVOLUTIONARY BIOLOGY Evo Devo Enthusiasts Get Down to Details Science 298 5595 ss 953 955 doi 10 1126 science 298 5595 953 PMID 12411686 Evrim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Biyoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz