Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eyüp Sultan Türbesi, İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde Eyüp Sultan Camii'nin dış avlusunda bulunan ve Ebu Eyyûb el-Ensarî'nin kabrini barındıran türbe (1458). Tarihsel süreç içerisinde birçok bakım ve onarımdan geçerek günümüzdeki haline ulaşmıştı. Mimari olarak küfeki taşından yapılmadır, sekiz köşeli ve kubbeli bir yapıya sahiptir. I. Ahmed'in padişah olduğu yıllarda (XVII. yy başları) türbenin camiye bakan kısmı çinilerle kaplanmış aynı zamanda giriş yanına bronz şebekeli bir hacet penceresi eklenmiştir. İç mekân XVI. ve XIX. yy'den kalma farklı tarzdaki İznik ve Kütahya çinileriyle süslenmiştir. Çinilerin üst kısımlarından olmak üzere bir yazıt kuşağı bulunmaktadır. Orta kısımda bulunan ahşap sanduka III. Selim döneminde yapılan gümüş şebekeyle kaplıdır. II. Mahmud'un hediyesi olan (1819) atlastan yapılma sanduka örtüsünde ise hattat Rakım Efendi'nin yazmaları bulunmaktadır. Türbe içerisindeki levhalar Mustafa İzzet Efendi ve Celalettin Efendi gibi hattatlar dışında III. Ahmed ve II. Mahmud gibi padişahlara aittir. Türbenin çevresindeki hazirelerde tarihsel olarak birçok önemli kişinin kabri bulunmaktadır. Türbe aynı zamanda dini bayram ve özel günlerde aldığı yoğun ziyaretçileriyle Müslümanların önemli ziyaret noktalarından biridir.
Hakkında
Müslümanlar için önemli olan sahâbe ve ensârlarından biri olan Ebu Eyyûb el-Ensarî'nin türbesi dini ritüellerin yerine getirildiği önemli ziyaret noktalarından biridir ve kutsallığı sık sık vurgulanmaktadır. Mezarın yerinin II. Mehmed'in hocası Akşemseddin tarafından tespit edildiğine inanılmaktadır ve türbe tespit edilen yerin üzerine inşa edilmiştir. Türbenin etrafında gelişen külliye anlayışı buranın Osmanlı kaynaklarında “medîne-i Ebû Eyyûb” veya “kasaba-ı Hazret-i Hâlid” olarak geçmesine neden olmuştur. 1491 tarihli anonim Tevârîh-i Âl-i Osmân ve İdris-i Bitlisî'nin Heşt-Bihişt adlı eserlerinde ise gerçek mezarın başka bir konumda olduğu söylenmektedir. Genel olarak Arapça ve Osmanlıca kaynaklar mezarın gerçek konumu hakkında farklılıklar içerir.
Türbenin dini niteliğinin yüksek olması Osmanlı padişahlarınca seferlere çıkmadan önce ziyaret edilmesine neden olmuştur. Örneğin I. Selim Safevîler'e karşı yaptığı seferden önce türbeyi ziyaret etmiş, aynı şekilde I. Süleyman 1521’de Belgrad ve 1566’da Zigetvar, III. Mehmed ise 1596’da Macaristan seferi öncesinde türbeyi ziyaret etmiştir. Ayrıca I. Ahmed 3 Ocak 1604 tarihindeki tahta çıkmasında türbede kılıç kuşanmıştır.
Türbe I. Ahmed devrinde 1607-1608 arasında ihya edilmişken III. Selim devrinde ise 1798-1800 arasında onarım gördü, bu onarımda mimarisine dokunulmadı. Bir sonraki tamirini II. Mahmud devrinde 1820'de geçirdi. Türbe girişindeki kristal avizenin ne zaman eklendiğine ilişkin olarak Semavi Eyice III. Selim ismini vermekteyken, II. Mahmud ismine de atıf yapılmaktadır. Son araştırmalarda ise Ahmet Sadık Ziver Paşa ekseninde avizenin I. Abdülmecid devrinde "manevi bir beklentiyle" olarak eklendiği belirtilmektedir.
Türbenin tarihi öneme sahip değerli envanterlerin sergilendiği bir yer olması da önemlidir. Osmanlı döneminde Kâbe ve Ravza-i mutahharadan gelen örtüler Topkapı Sarayı'na nakledilmeden önce ilk olarak bu türbede sergileniyor ardından da özel bir tören sonrasında saraya taşınıyordu. İslam peygamberi Muhammed döneminden kalma sancak ve ayak izi ise türbe içerisinde özel olarak korunmaktadır.
İnanışlar ve pratikler
Yoğun ziyaret noktalarından biri olan türbede farklı inanış ve pratikler vardır. Evsâf-ı İstanbul (1524/1525) adlı eserde türbenin yardım ve istimdâd gibi nedenlerle ziyaret edildiği yazarken yabancı yazarların eserlerinde ise inanış ve pratikler daha fazla ele alınmıştır. Bu eserlerde tıpkı Fatih Camii içerisinde bulunan kuyu suyu gibi türbedeki kuyu suyunun da şifalı olduğuna inanıldığı belirtilmektedir. Türbeye Müslüman kılığı ile giren Barselona doğumlu İspanyol gezgin türbedeki kuyu suyunun gümüş bir kapla çekilerek halka dağıtıldığını aktarmaktadır. Folklore de Constantinople adlı eseri derleyen Fransız folklorik Émile Henry Carnoy ve Jean Nicolaïdès, eserlerinde türbeye yapılacak ziyaretin Mekke'de yapılacak hac ibadetinin yarısı sayıldığı, türbe karşısındaki devasa çınar ağacının yapraklarının ise kısırlık gibi birçok hastalığa iyi geldiğine inanıldığını yazmışlardır.
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Eyüp Sultan Türbesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Eyüpsultan türbesi (Milliyet bas.). İstanbul: Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi c.8. s. 3935.
- ^ Çoşkun, Feray. (PDF). Osmanlı İstanbulu. 2 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2017.
- ^ Çoşkun, a.g.e., s, 547
- ^ Çoşkun, a.g.e., s, 550
- ^ Çoşkun, a.g.e., s, 559/60
- ^ Semavi, Eyice (1995). "Eyüp Sultan Külliyesi". TDV İslâm Ansiklopedisi. Cilt 12. s. 11. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.
- ^ Aydın, Dilara (2020). "Klasik Türk Şiirinde Teberruk Kavramı". Journal of Turkish Language and Literature. 6 (3). s. 293. 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.
- ^ Çoşkun, a.g.e., s, 561
- ^ Çoşkun, a.g.e., s, 562/63
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eyup Sultan Turbesi Istanbul un Eyupsultan ilcesinde Eyup Sultan Camii nin dis avlusunda bulunan ve Ebu Eyyub el Ensari nin kabrini barindiran turbe 1458 Tarihsel surec icerisinde bircok bakim ve onarimdan gecerek gunumuzdeki haline ulasmisti Mimari olarak kufeki tasindan yapilmadir sekiz koseli ve kubbeli bir yapiya sahiptir I Ahmed in padisah oldugu yillarda XVII yy baslari turbenin camiye bakan kismi cinilerle kaplanmis ayni zamanda giris yanina bronz sebekeli bir hacet penceresi eklenmistir Ic mekan XVI ve XIX yy den kalma farkli tarzdaki Iznik ve Kutahya cinileriyle suslenmistir Cinilerin ust kisimlarindan olmak uzere bir yazit kusagi bulunmaktadir Orta kisimda bulunan ahsap sanduka III Selim doneminde yapilan gumus sebekeyle kaplidir II Mahmud un hediyesi olan 1819 atlastan yapilma sanduka ortusunde ise hattat Rakim Efendi nin yazmalari bulunmaktadir Turbe icerisindeki levhalar Mustafa Izzet Efendi ve Celalettin Efendi gibi hattatlar disinda III Ahmed ve II Mahmud gibi padisahlara aittir Turbenin cevresindeki hazirelerde tarihsel olarak bircok onemli kisinin kabri bulunmaktadir Turbe ayni zamanda dini bayram ve ozel gunlerde aldigi yogun ziyaretcileriyle Muslumanlarin onemli ziyaret noktalarindan biridir Turbe girisinde dua eden ziyaretciler Mart 2022 HakkindaDemir citle butunlesen turbe onundeki cinar agacindan bir goruntu sol ve Culus Yolu na acilan cami kapisi sag tarafta Eyup Sultan Turbesi bulunmaktadir sag Mart 2022 Muslumanlar icin onemli olan sahabe ve ensarlarindan biri olan Ebu Eyyub el Ensari nin turbesi dini rituellerin yerine getirildigi onemli ziyaret noktalarindan biridir ve kutsalligi sik sik vurgulanmaktadir Mezarin yerinin II Mehmed in hocasi Aksemseddin tarafindan tespit edildigine inanilmaktadir ve turbe tespit edilen yerin uzerine insa edilmistir Turbenin etrafinda gelisen kulliye anlayisi buranin Osmanli kaynaklarinda medine i Ebu Eyyub veya kasaba i Hazret i Halid olarak gecmesine neden olmustur 1491 tarihli anonim Tevarih i Al i Osman ve Idris i Bitlisi nin Hest Bihist adli eserlerinde ise gercek mezarin baska bir konumda oldugu soylenmektedir Genel olarak Arapca ve Osmanlica kaynaklar mezarin gercek konumu hakkinda farkliliklar icerir Turbenin dini niteliginin yuksek olmasi Osmanli padisahlarinca seferlere cikmadan once ziyaret edilmesine neden olmustur Ornegin I Selim Safeviler e karsi yaptigi seferden once turbeyi ziyaret etmis ayni sekilde I Suleyman 1521 de Belgrad ve 1566 da Zigetvar III Mehmed ise 1596 da Macaristan seferi oncesinde turbeyi ziyaret etmistir Ayrica I Ahmed 3 Ocak 1604 tarihindeki tahta cikmasinda turbede kilic kusanmistir Turbe I Ahmed devrinde 1607 1608 arasinda ihya edilmisken III Selim devrinde ise 1798 1800 arasinda onarim gordu bu onarimda mimarisine dokunulmadi Bir sonraki tamirini II Mahmud devrinde 1820 de gecirdi Turbe girisindeki kristal avizenin ne zaman eklendigine iliskin olarak Semavi Eyice III Selim ismini vermekteyken II Mahmud ismine de atif yapilmaktadir Son arastirmalarda ise Ahmet Sadik Ziver Pasa ekseninde avizenin I Abdulmecid devrinde manevi bir beklentiyle olarak eklendigi belirtilmektedir Turbenin tarihi oneme sahip degerli envanterlerin sergilendigi bir yer olmasi da onemlidir Osmanli doneminde Kabe ve Ravza i mutahharadan gelen ortuler Topkapi Sarayi na nakledilmeden once ilk olarak bu turbede sergileniyor ardindan da ozel bir toren sonrasinda saraya tasiniyordu Islam peygamberi Muhammed doneminden kalma sancak ve ayak izi ise turbe icerisinde ozel olarak korunmaktadir Inanislar ve pratiklerTurbe icinde Ebu Eyyub el Ensari nin kabri onundeki ziyaretciler Yogun ziyaret noktalarindan biri olan turbede farkli inanis ve pratikler vardir Evsaf i Istanbul 1524 1525 adli eserde turbenin yardim ve istimdad gibi nedenlerle ziyaret edildigi yazarken yabanci yazarlarin eserlerinde ise inanis ve pratikler daha fazla ele alinmistir Bu eserlerde tipki Fatih Camii icerisinde bulunan kuyu suyu gibi turbedeki kuyu suyunun da sifali olduguna inanildigi belirtilmektedir Turbeye Musluman kiligi ile giren Barselona dogumlu Ispanyol gezgin turbedeki kuyu suyunun gumus bir kapla cekilerek halka dagitildigini aktarmaktadir Folklore de Constantinople adli eseri derleyen Fransiz folklorik Emile Henry Carnoy ve Jean Nicolaides eserlerinde turbeye yapilacak ziyaretin Mekke de yapilacak hac ibadetinin yarisi sayildigi turbe karsisindaki devasa cinar agacinin yapraklarinin ise kisirlik gibi bircok hastaliga iyi geldigine inanildigini yazmislardir KaynakcaWikimedia Commons ta Eyup Sultan Turbesi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Eyupsultan turbesi Milliyet bas Istanbul Buyuk Larousse Sozluk ve Ansiklopedisi c 8 s 3935 Coskun Feray PDF Osmanli Istanbulu 2 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 1 Eylul 2017 Coskun a g e s 547 Coskun a g e s 550 Coskun a g e s 559 60 Semavi Eyice 1995 Eyup Sultan Kulliyesi TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 12 s 11 20 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2020 Aydin Dilara 2020 Klasik Turk Siirinde Teberruk Kavrami Journal of Turkish Language and Literature 6 3 s 293 7 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2020 Coskun a g e s 561 Coskun a g e s 562 63