Füruzan doğum adı ile Feruze Çerçi (29 Ekim 1932, İstanbul – 11 Şubat 2024, İstanbul), Türk yazar, senarist ve yönetmen.
Füruzan | |
---|---|
Füruzan'ın 2013 İstanbul Kitap Fuarı'ndaki imza günü | |
Doğum | Feruze Çerçi 29 Ekim 1932 İstanbul, Türkiye |
Ölüm | 11 Şubat 2024 (91 yaşında) İstanbul, Türkiye |
Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı |
Meslek | Hikâye, roman ve oyun yazarı Senarist, yönetmen |
Milliyet | Türk |
Dönem | Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı |
Edebî akım | Modernizm |
Önemli ödülleri | Sait Faik Hikâye Armağanı (1972) Türk Dil Kurumu Roman Ödülü (1975) Erdal Öz Edebiyat Ödülü (2023) |
Çağdaş Türk edebiyatının önemli isimlerinden birisidir. Türk öykücülüğünde genellikle "küçük insanlar" diye adlandırılan toplumun ezilmiş, hakkı yenmiş, duyarlıklı iç dünyaları keşfedilmemiş insanlarını yazmıştır. Öykünün yanı sıra şiirden, romana, gezi yazısından, denemeye ve çocuk edebiyatına kadar edebiyatın farklı türlerinde eserler vermiş, öykülerinin bazıları tiyatro sahnesine ve sinema perdesine taşınmıştır. 1970'li yıllarda en çok dikkat çeken üç kadın yazardan biri olarak Sevgi Soysal ve Adalet Ağaoğlu’yla birlikte anılır.
Yönettiği Benim Sinemalarım filmi, Türk sinema tarihinin en başarılı eserleri arasında sayılır. Kızı Aslı Selçuk filmin yardımcı yönetmenliğinde yer almıştır.
Hayatı
29 Ekim 1932'de İstanbul'da doğdu. Babasını küçük yaşta kaybetti. Yalova ve İstanbul'un değişik okullarında ilköğretimini tamamladı. Ailesinin kısıtlı ekonomik imkanları nedeniyle ortaokula gidemedi.
1950'li yıllarda tiyatrocu olmaya karar verdi. Bir süre Küçük Sahne’de bulundu. Uzun bir süre resim ile ilgili çalışmalar yaptıktan sonra tamamen edebiyatla ilgilenmeye karar vererek çalışmalarını bu alana yöneltti. İlk öyküsü Olumsuz Hikâye, 1956’da Seçilmiş Hikâyeler Dergisi’nde yayımlandı. 1956’dan 1958'e dek öykülerini Türk Dili, Yenilik ve Pazar Postası’nda yayımladı. 4 Temmuz 1958'de karikatürist Turhan Selçuk ile evlendi. Boşanma ile sona eren bu evliliğinden kızı Aslı dünyaya geldi. Eserlerinde sadece Füruzan adını kullandı. Parasız Yatılı ile Sait Faik Hikâye Armağını'nı aldığında törene eşi Turhan Selçuk'la birlikte katıldı.
Yazarlığının ilk dönemini “gençlik hevesi” olarak tanımlayan Füruzan, asıl eserlerini 1960’lı yıllarda vermeye başladı. 1964-1972 arasında Dost, Yeni Dergi ve Papirüs'te yayınlanan öyküleriyle dikkat çekti.
İlk kitabı Parasız Yatılı ile 1972 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazanınca ünlendi. Bu ödülü kazanan ilk kadın yazar ünvanını aldı. Parasız Yatılı'yı Kuşatma (1971) ve Benim Sinemalarım (1973) adlı öykü kitapları izledi. Öykülerinde kötü yola düşmüş kadın ve kızların, çöküş sürecindeki burjuva ailelerin, yeni yaşama koşullarından bunalan, yurt özlemi çeken göçmenlerin, yoksulluk içinde yaşama savaşı veren, tek silahları sevgi olan yalnız kalmış kadınların, çocukların dramlarına sevecen bir bakışla eğildi. Benim Sinemalarım kitabının ardından öyküye 9 yıl ara verdi.
1974'te ilk romanı Kırkyedililer 'i yayımladı. Türkiye tarihine 68'liler olarak geçmiş, devrim ve isyancı bir kuşak olan 1947 doğumluların hikâyesini anlatan eser, geniş bir kitle tarafından sevildi, 1975'te Türk Dil Kurumu Roman Ödülü'nü aldı.
1975 yılında Alman Akademik Değişim Servisi (D.A.A.D.) adlı bir sanatçı programı kapsamında davet edildiği Berlin'de bir yıl kaldı. Bu şehirde Türk işçilerle röportajlar yaptı. Röportajlarını Yeni Konuklar adlı kitabında topladı (1977). Dokuz Çağdaş Türk Öykücüsü (1982) adlı antolojisini ve Türkiye Çocukları (1979) adlı çocuk kitabını da Berlin'de hazırladı. Füruzan, daha sonraki yıllarda da göçmen ve gurbetçi işçi sorunları üzerinde durmuştur. 1988'de yayımlanan, belge niteliğinde bir kitap olan Ev Sahipleri 'nde Almanya'nın önde gelen aydınları ve konuk işçileriyle konuşmalar yaptı. 1988'de yayımlanan ikinci romanı Berlin'in Nar Çiçeği 'nde de Almanya'daki göçmenlerin hayatını işledi.
Ah Güzel İstanbul öyküsünden uyarlanan aynı isimdeki filmde 1981’de Ömer Kavur ile birlikte senaryo çalışması yaptı. Film, hiçbir filmin birinciliğe değer görülmediği Antalya Altın Portakal Film Festivalinde ikincilik ödülü aldı.
1982'de yayımladığı Gecenin Öteki Yüzü kitabında yer alan ve kitapla aynı adı taşıyan öykü, 1986'da TRT tarafından dizi olarak çekildi. Dizi, TRT ve Modern Gazeteciler Kurumu tarafından en iyi dizi olarak seçildi. Bütün çekimlerde sette bulunan Füruzan, bu deneyimden sonra kendisi de yönetmenlik yapmaya karar verdi. 1988-1989’da "Benim Sinemalarım" adlı öyküsünü senaryolaştırarak çevre tasarımcısı Gülsün Karamustafa ile birlikte aynı adla sinema filmi olarak çekti. Film, uluslararası festivallerde büyük ilgi gördü.
Yazar, Redife'ye Güzelleme, Kış Gelmeden ve Sevda Dolu Bir Yaz adlı öykülerini ise oyunlaştırmıştır. "Kış Gelmeden" ve "Sevda Dolu Bir Yaz" Ankara Devlet Tiyatroları tarafından sahnelendi.
1991'de Lodoslar Kenti adlı ilk ve tek şiir kitabını yayımladı.
Kariyeri boyunca hiç soyadı kullanmamasını şu şekilde açıkladı:
- “Ben o yıllar çok ünlü bir soyadı taşıyordum. Çok ünlü, çok saygıdeğer iki adamın kendi akıllarıyla,
- emekleriyle ve yetenekleriyle ünlendirdiği saygıdeğer bir soyadıydı. Ben, o ünlenmiş soyadının bana
- sağlama ihtimali olan kolaylıklarına hiç yanaşmak istemedim. Ben, yazarlığımın sınanmasını öyle
- bir şekilde tek başıma yapıp bu büyük addan yararlanmamalıydım.” şeklinde açıklar.
Bosna Savaşı esnasında Balkanlar'ı kapsayan yolculuğunun izlenimlerini İşte Bizim Rumeli (1994) ve yeni baskısı Balkan Yolcusu (1996) kitaplarında paylaştı.
Yapıtları başta Almanca olmak üzere İtalyanca, İngilizce, Fransızca, Boşnakça, Bulgarca, Farsça gibi çeşitli dillere çevrilmiştir.
2006 yılında Ankara Öykü Günleri Onur Ödülü alan yazar, 2008 yılında 27. İstanbul Kitap Fuarı'nın Onur yazarı olarak seçilmiş ve hakkında Füruzan Diye Bir Öykü adlı kitap hazırlanmıştır. 11 Şubat 2024'te doğum yeri İstanbul'da doğal nedenlerden 91 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi 16 Şubat 2024'te Zincirlikuyu Camii'nden kaldırılarak Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.
Eserleri
- Öykü
- Parasız Yatılı (1971, Bilgi)
- Kuşatma (1972, Bilgi)
- Benim Sinemalarım (1973, Bilgi)
- Gecenin Öteki Yüzü (1982, Adam)
- Gül Mevsimidir (1985, Can)
- Yedi Öykü (1992, Gendaş)
- Sevda Dolu Bir Yaz (1999, YKY)
- Toplu Öyküler (2004, YKY)
- Haraç (2008, Notos)
- Yaz Geldi - Seçme Öyküler (2009, YKY)
- Roman
- Kırk Yedi'liler (1974, Bilgi)
- Berlin'in Nar Çiçeği (1988, Can)
- Kırk Yedi'liler 40 Yaşında (2014, YKY)
- Gezi ve röportaj
- Yeni Konuklar (1977, Bilgi)
- Ev Sahipleri (1981)
- İşte Bizim Rumeli (1994, Can)
- Balkan Yolcusu (1996, YKY)
- Oyun
- Redife'ye Güzelleme (1981, Bilgi)
- Kış Gelmeden (1997)
- Şiir
- Lodoslar Kenti (1991, Can)
- Çocuk kitabı
- Die Kinder Der Türkei (1979, Türkiye Çocukları)
Ödülleri
- 1972 - Sait Faik Hikâye Armağanı (Parasız Yatılı adlı öyküsüyle),
- 1975 - Türk Dil Kurumu Roman Ödülü (47’liler adlı romanı ile),
- 2023 - Erdal Öz Edebiyat Ödülü
Kaynakça
- Tanzimat'tan Günümüze Edebiyatçılar Ansiklopedisi, Cilt 1, 2001, YKY.
- ^ a b "Doğan Hızlan, Füruzan Diye Bir Öykü, Hürriyet Gazetesi, 3 Kasım 2008". 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2013.
- ^ (PDF). 14 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2013.
- ^ a b "Semiha Şentürk, Sessizliğe Ses Veren Yazar, Milliyet, 4 Kasım 2008". 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2013.
- ^ "Nüfus kütüğü". Milliyet. 14 Temmuz 1958. s. 3.
- ^ a b . 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2013.
- ^ Darüşşafaka cemiyeti 31 Mayıs 2016 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016
- ^ . 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2013.
- ^ "Füruzan'a Onur Ödülü, Milliyet Gazetesi, 23.06.2006". 1 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2013.
- ^ "İstanbul Kitap Fuarı'nın Onur Yazarı Füruzan, Milliyet Gazetesi, 21.06.2013". 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2013.
- ^ "Füruzan hayatını kaybetti". Cumhuriyet. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Şubat 2024.
- ^ "Usta yazar Füruzan son yolculuğuna uğurlandı" 16 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Milliyet Gazetesi: 16 Şubat 2023
Önce gelen: Metin And | İstanbul Kitap Fuarı'nda onur yazarı 27. İstanbul Kitap Fuarı | Sonra gelen: Cevat Çapan |
Önce gelen: Bekir Yıldız Bilge Karasu | Sait Faik Hikâye Armağanı kazananı 8. Sait Faik Hikâye Armağanı | Sonra gelen: Demirtaş Ceyhun |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Furuzan dogum adi ile Feruze Cerci 29 Ekim 1932 Istanbul 11 Subat 2024 Istanbul Turk yazar senarist ve yonetmen FuruzanFuruzan in 2013 Istanbul Kitap Fuari ndaki imza gunuDogumFeruze Cerci 29 Ekim 1932 1932 10 29 Istanbul TurkiyeOlum11 Subat 2024 91 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeriZincirlikuyu MezarligiMeslekHikaye roman ve oyun yazari Senarist yonetmenMilliyetTurkDonemCumhuriyet donemi Turk edebiyatiEdebi akimModernizmOnemli odulleriSait Faik Hikaye Armagani 1972 Turk Dil Kurumu Roman Odulu 1975 Erdal Oz Edebiyat Odulu 2023 Cagdas Turk edebiyatinin onemli isimlerinden birisidir Turk oykuculugunde genellikle kucuk insanlar diye adlandirilan toplumun ezilmis hakki yenmis duyarlikli ic dunyalari kesfedilmemis insanlarini yazmistir Oykunun yani sira siirden romana gezi yazisindan denemeye ve cocuk edebiyatina kadar edebiyatin farkli turlerinde eserler vermis oykulerinin bazilari tiyatro sahnesine ve sinema perdesine tasinmistir 1970 li yillarda en cok dikkat ceken uc kadin yazardan biri olarak Sevgi Soysal ve Adalet Agaoglu yla birlikte anilir Yonettigi Benim Sinemalarim filmi Turk sinema tarihinin en basarili eserleri arasinda sayilir Kizi Asli Selcuk filmin yardimci yonetmenliginde yer almistir Hayati29 Ekim 1932 de Istanbul da dogdu Babasini kucuk yasta kaybetti Yalova ve Istanbul un degisik okullarinda ilkogretimini tamamladi Ailesinin kisitli ekonomik imkanlari nedeniyle ortaokula gidemedi 1950 li yillarda tiyatrocu olmaya karar verdi Bir sure Kucuk Sahne de bulundu Uzun bir sure resim ile ilgili calismalar yaptiktan sonra tamamen edebiyatla ilgilenmeye karar vererek calismalarini bu alana yoneltti Ilk oykusu Olumsuz Hikaye 1956 da Secilmis Hikayeler Dergisi nde yayimlandi 1956 dan 1958 e dek oykulerini Turk Dili Yenilik ve Pazar Postasi nda yayimladi 4 Temmuz 1958 de karikaturist Turhan Selcuk ile evlendi Bosanma ile sona eren bu evliliginden kizi Asli dunyaya geldi Eserlerinde sadece Furuzan adini kullandi Parasiz Yatili ile Sait Faik Hikaye Armagini ni aldiginda torene esi Turhan Selcuk la birlikte katildi Yazarliginin ilk donemini genclik hevesi olarak tanimlayan Furuzan asil eserlerini 1960 li yillarda vermeye basladi 1964 1972 arasinda Dost Yeni Dergi ve Papirus te yayinlanan oykuleriyle dikkat cekti Ilk kitabi Parasiz Yatili ile 1972 Sait Faik Hikaye Armagani ni kazaninca unlendi Bu odulu kazanan ilk kadin yazar unvanini aldi Parasiz Yatili yi Kusatma 1971 ve Benim Sinemalarim 1973 adli oyku kitaplari izledi Oykulerinde kotu yola dusmus kadin ve kizlarin cokus surecindeki burjuva ailelerin yeni yasama kosullarindan bunalan yurt ozlemi ceken gocmenlerin yoksulluk icinde yasama savasi veren tek silahlari sevgi olan yalniz kalmis kadinlarin cocuklarin dramlarina sevecen bir bakisla egildi Benim Sinemalarim kitabinin ardindan oykuye 9 yil ara verdi 1974 te ilk romani Kirkyedililer i yayimladi Turkiye tarihine 68 liler olarak gecmis devrim ve isyanci bir kusak olan 1947 dogumlularin hikayesini anlatan eser genis bir kitle tarafindan sevildi 1975 te Turk Dil Kurumu Roman Odulu nu aldi 1975 yilinda Alman Akademik Degisim Servisi D A A D adli bir sanatci programi kapsaminda davet edildigi Berlin de bir yil kaldi Bu sehirde Turk iscilerle roportajlar yapti Roportajlarini Yeni Konuklar adli kitabinda topladi 1977 Dokuz Cagdas Turk Oykucusu 1982 adli antolojisini ve Turkiye Cocuklari 1979 adli cocuk kitabini da Berlin de hazirladi Furuzan daha sonraki yillarda da gocmen ve gurbetci isci sorunlari uzerinde durmustur 1988 de yayimlanan belge niteliginde bir kitap olan Ev Sahipleri nde Almanya nin onde gelen aydinlari ve konuk iscileriyle konusmalar yapti 1988 de yayimlanan ikinci romani Berlin in Nar Cicegi nde de Almanya daki gocmenlerin hayatini isledi Ah Guzel Istanbul oykusunden uyarlanan ayni isimdeki filmde 1981 de Omer Kavur ile birlikte senaryo calismasi yapti Film hicbir filmin birincilige deger gorulmedigi Antalya Altin Portakal Film Festivalinde ikincilik odulu aldi 1982 de yayimladigi Gecenin Oteki Yuzu kitabinda yer alan ve kitapla ayni adi tasiyan oyku 1986 da TRT tarafindan dizi olarak cekildi Dizi TRT ve Modern Gazeteciler Kurumu tarafindan en iyi dizi olarak secildi Butun cekimlerde sette bulunan Furuzan bu deneyimden sonra kendisi de yonetmenlik yapmaya karar verdi 1988 1989 da Benim Sinemalarim adli oykusunu senaryolastirarak cevre tasarimcisi Gulsun Karamustafa ile birlikte ayni adla sinema filmi olarak cekti Film uluslararasi festivallerde buyuk ilgi gordu Yazar Redife ye Guzelleme Kis Gelmeden ve Sevda Dolu Bir Yaz adli oykulerini ise oyunlastirmistir Kis Gelmeden ve Sevda Dolu Bir Yaz Ankara Devlet Tiyatrolari tarafindan sahnelendi 1991 de Lodoslar Kenti adli ilk ve tek siir kitabini yayimladi Kariyeri boyunca hic soyadi kullanmamasini su sekilde acikladi Ben o yillar cok unlu bir soyadi tasiyordum Cok unlu cok saygideger iki adamin kendi akillariyla emekleriyle ve yetenekleriyle unlendirdigi saygideger bir soyadiydi Ben o unlenmis soyadinin bana saglama ihtimali olan kolayliklarina hic yanasmak istemedim Ben yazarligimin sinanmasini oyle bir sekilde tek basima yapip bu buyuk addan yararlanmamaliydim seklinde aciklar Bosna Savasi esnasinda Balkanlar i kapsayan yolculugunun izlenimlerini Iste Bizim Rumeli 1994 ve yeni baskisi Balkan Yolcusu 1996 kitaplarinda paylasti Yapitlari basta Almanca olmak uzere Italyanca Ingilizce Fransizca Bosnakca Bulgarca Farsca gibi cesitli dillere cevrilmistir 2006 yilinda Ankara Oyku Gunleri Onur Odulu alan yazar 2008 yilinda 27 Istanbul Kitap Fuari nin Onur yazari olarak secilmis ve hakkinda Furuzan Diye Bir Oyku adli kitap hazirlanmistir 11 Subat 2024 te dogum yeri Istanbul da dogal nedenlerden 91 yasinda hayatini kaybetti Cenazesi 16 Subat 2024 te Zincirlikuyu Camii nden kaldirilarak Zincirlikuyu Mezarligi nda topraga verildi EserleriOykuParasiz Yatili 1971 Bilgi Kusatma 1972 Bilgi Benim Sinemalarim 1973 Bilgi Gecenin Oteki Yuzu 1982 Adam Gul Mevsimidir 1985 Can Yedi Oyku 1992 Gendas Sevda Dolu Bir Yaz 1999 YKY Toplu Oykuler 2004 YKY Harac 2008 Notos Yaz Geldi Secme Oykuler 2009 YKY RomanKirk Yedi liler 1974 Bilgi Berlin in Nar Cicegi 1988 Can Kirk Yedi liler 40 Yasinda 2014 YKY Gezi ve roportajYeni Konuklar 1977 Bilgi Ev Sahipleri 1981 Iste Bizim Rumeli 1994 Can Balkan Yolcusu 1996 YKY OyunRedife ye Guzelleme 1981 Bilgi Kis Gelmeden 1997 SiirLodoslar Kenti 1991 Can Cocuk kitabiDie Kinder Der Turkei 1979 Turkiye Cocuklari Odulleri1972 Sait Faik Hikaye Armagani Parasiz Yatili adli oykusuyle 1975 Turk Dil Kurumu Roman Odulu 47 liler adli romani ile 2023 Erdal Oz Edebiyat OduluKaynakcaTanzimat tan Gunumuze Edebiyatcilar Ansiklopedisi Cilt 1 2001 YKY a b Dogan Hizlan Furuzan Diye Bir Oyku Hurriyet Gazetesi 3 Kasim 2008 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2013 PDF 14 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Eylul 2013 a b Semiha Senturk Sessizlige Ses Veren Yazar Milliyet 4 Kasim 2008 4 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2013 Nufus kutugu Milliyet 14 Temmuz 1958 s 3 erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim a b 28 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Eylul 2013 Darussafaka cemiyeti 31 Mayis 2016 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Erisim tarihi 31 Mayis 2016 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Eylul 2013 Furuzan a Onur Odulu Milliyet Gazetesi 23 06 2006 1 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2013 Istanbul Kitap Fuari nin Onur Yazari Furuzan Milliyet Gazetesi 21 06 2013 20 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2013 Furuzan hayatini kaybetti Cumhuriyet 15 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Subat 2024 Usta yazar Furuzan son yolculuguna ugurlandi 16 Subat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milliyet Gazetesi 16 Subat 2023 Once gelen Metin And Istanbul Kitap Fuari nda onur yazari 27 Istanbul Kitap Fuari Sonra gelen Cevat CapanOnce gelen Bekir Yildiz Bilge Karasu Sait Faik Hikaye Armagani kazanani 8 Sait Faik Hikaye Armagani Sonra gelen Demirtas Ceyhun