Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Federico Commandino (1509 – 5 Eylül 1575), İtalyan bir hümanist ve matematikçiydi.
Federico Commandino | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1509 Urbino |
| Ölüm | 3 Eylül 1575 (66 yaşında) Urbino |
| Milliyet | İtalyan |
| Vatandaşlık | |
| Çocuk(lar) | Olimpia Commandino, Lorrena Commandino |
| Kariyeri | |
| Dalı | Matematik, matematik tarihi |
| Akademik danışmanları | , , |
| Önemli öğrencileri | |
Urbino'da doğdu, Padua ve Ferrara'da okudu ve burada tıp doktorasını aldı. En çok antik matematikçilerin eserlerinin çevirmeni olarak oynadığı önemli rolle ünlenmiştir. Bu konuda, kaynakları öncelikle Yunanca ve ikincil olarak Arapça yazılmışken, çevirileri öncelikle Latince ve ikincil olarak İtalyancaydı. Arşimet'in birçok çalışmasının yayınlanmasından sorumluydu. Ayrıca Samoslu Aristarchus'un (Güneş ve Ay'ın büyüklükleri ve uzaklıkları üzerine, "On the sizes and distances of the Sun and the Moon"), İskenderiyeli Pappus'un (Matematik koleksiyonu, "Mathematical collection"), İskenderiyeli Heron'un (Pnömatik), İskenderiyeli Batlamyus'un (Planisfer ve Analemma), Pergalı Apollonius'un (Konikler, "Conics") ve İskenderiyeli Öklid'in (Elemenanlar, "Elements") eserlerini çevirmiştir. Öğrencileri arasında ve de vardı. Commandino, astronom ile bir yazışma sürdürdü. Commandino teoremi olarak bilinen önerme ilk olarak onun ağırlık merkezleri üzerine yaptığı çalışmada ortaya çıkmıştır.
Biyografi
Frederico Commandino'nun babası, Urbino'nun önde gelen ailelerinden birine mensup olan Battista Commandino'ydu. Battista, Urbino'nun surlarını tasarlamış, babası yani Frederico'nun büyükbabası ise Urbino Dükü'nün sekreterliğini yapmıştır.
Commandino'nun gençliği hakkında çok az bilgi vardır ve erken dönem eğitimi hakkında bildiğimiz tek şey Fano'da hümanist G. Torelli'nin yanında Latince ve Yunanca okuduğudur. Avrupa'daki siyasi durum nedeniyle eğitiminin bir sonraki aşamasının gerçekleştiği Urbino'ya geri döndü. Kanuni Sultan Süleyman, 1520'de iktidara geldi ve kısa süre içinde Türklerin baskısı Avrupa'da hissedildi. Kutsal Roma İmparatoru V. Charles, görevinin Hristiyan Avrupa'yı Türklere karşı savunmak olduğunu düşünüyordu, ancak buna rağmen İspanyol ve Alman birlikleri Papa'ya karşı yürüdü ve Mayıs 1527'de Roma şehrine girdi. Binlerce kilise, saray ve evin tahrip edildiği meşhur 'nda şehri yağmaladılar. Roma'nın önde gelen ailelerinden biri olan Orsini ailesi şehirden kaçarak Urbino'ya sığındı. Orada oğullarından biri için bir matematik hocası tuttular ve aynı hoca Commandino'ya matematik öğretti.
Commandino'nun yetenekleri hocası tarafından kısa sürede fark edildi. Bu hoca, Haziran 1533'te piskopos olarak atandıktan sonra Commandino'nun Papa Clement VII'nin özel sekreteri olarak atanmasını sağladı. Haziran 1534'te bu göreve başladı ancak 25 Eylül 1534'te Papa Clement öldü ve Commandino bunun üzerine Padua Üniversitesi'ne gitti. Hayatının son döneminde Commandino'nun öğrencisi olan ve 1587'de onun kısa bir biyografisini yazan , 1534'ten 1544'e kadar Padua'da felsefe ve tıp okuduğunu iddia etmiştir, ancak bunun on yıl boyunca öğrenci olduğu anlamına geldiği düşünülmemelidir. Bağımsız imkânlara sahip olduğundan, belirli dereceler almadan akademik bir ortamda eğitim görebildiği neredeyse kesindir. Padua, tıp fakültesiyle ünlüydü ama buna rağmen tıp diplomasını 'nden aldı. Kopernik'in de yaklaşık 40 yıl önce benzer bir yol izlediğini belirtmek gerekir, çünkü o da Padua'da tıp okumuş ve Ferrara Üniversitesi'nden diploma almıştı; ancak Kopernik'in durumunda Ferrara diploması tıp değil hukuk alanındaydı.
Görünüşe göre Commandino hekimlik yapmak niyetindeydi ve gerçekten de bu amaçla Urbino'ya döndü. Ancak memleketine döndüğünde Urbino Dükü'ne özel öğretmen ve tıp danışmanı olarak atanmıştır. Evlendi ancak karısı iki kız ve bir erkek çocuk doğurduktan sonra öldü. Urbino Dükü'nün özel doktoru olduktan sonra, Dük'ün karısının kardeşi Kardinal Farnese ile tanıştı ve Kardinal onu 1550'lerin başında özel doktoru olarak Roma'ya taşınmaya ikna etti. Roma'dayken Kardinal Cervini ile dost oldu ve Cervini 1555'te Papa Marcello II seçildiğinde Commandino Papa'nın kişisel lütuflarıyla zenginleşecek gibi görünüyordu. Ancak Papa Marcello II seçildikten kısa bir süre sonra öldü ve Commandino Urbino Dükü ve Kardinal Farnese'nin hizmetine devam etti ancak daha sonra görevlerini yerine getirmek için Urbino'ya döndü.
Görünen o ki Commandino, tıp danışmanı olma konusunda hiçbir zaman o kadar hevesli olmamış. Onun gerçek aşkı matematik klasiklerini incelemekti ve bu kitapları düzenlemek ve çevirmek için matematik bilgisinin yanı sıra dil becerilerine de sahipti. Daha Roma'da yaşarken Batlamyus'un Planisfer'ini düzenleme işine başlamıştı ve o noktadan sonra hayatının geri kalanını Arşimet, Batlamyus, Öklid, Aristarkus, Pappus, Apollonius, Eutocius, Heron ve Serenus'un klasik metinlerinin yorumlarıyla birlikte çevirilerini (çoğunlukla Yunancadan Latinceye) yayınlayarak geçirdi. Yayınlanmış ilk eseri, 1558'de yayınladığı ve hamisi Kardinal Farnese'ye ithaf ettiği Arşimet'in bir baskısıydı. Yine 1558'de Commandino, Roma'da başladığı ve Batlamyus'un gök küresinin stereografik izdüşümünü anlattığı Commentarius in planisphaerium Ptolemaei adlı çalışmasını yayınladı. Burada ilginç olan Commandino'nun Batlamyus'un stereografik projeksiyonunun mimarlar tarafından sahne dekoru tasarlanırken yapılan perspektif çalışmalarıyla ilişkili olduğunu fark etmiş olmasıdır. Bu aslında önemli bir bağlantıdır ve Commandino'nun editörlüğünü yaptığı eserler hakkında derin bir kavrayışa sahip olduğunu göstermektedir.
Commandino'nun 3 Kasım 1560 tarihinde Parma ve Piacenza Dükü Ottavio Farnese'ye yazdığı ilginç bir mektup bize onun hayatı hakkında bir şeyler anlatmaktadır. Oğlu ölmüş ve bunun ardından iki kızını eğitim almaları için bir manastır okuluna göndermişti. Bu mektupta Dük'e kızlarından biri için bir koca bulduğunu ve ikinci kızının da yakında evleneceğini söylüyordu. Bunun konuyla ilgili olmasının nedeni, Commandino'nun iki kızı için bulması gereken çeyizin neredeyse tüm sermayesini götürmüş olması ve bu nedenle klasik matematik metinlerinin baskılarını yayınlamaya devam etmek için hamisi Kardinal Farnese'nin sürekli desteğine ihtiyaç duyması ve ayrıca yaşlılığında destek sözü almayı ummasıydı. Mektupta Commandino, Batlamyus'un De analemmate adlı eseri ve Apollonius'un bir edisyonu da dahil olmak üzere başka yayınlar için planlarını özetledi. Aslında Commandino'nun elinde sadece Batlamyus'un bu kitabının Arapça bir versiyonunun Latince çevirisinin el yazması vardı. De analemmate adlı eserin edisyonunu 1562'de metin üzerine bir yorum ve Batlamyus'un teorik tartışmalarına pratik bir boyut kattığını düşündüğü Güneş saatlerinin kalibrasyonu üzerine ("On the calibration of sundials") kendi çalışmasıyla birlikte yayınladı.
John Dee, 1563 yılında Urbino'da Commandino'yu ziyaret etti. Dee, 1559 yılında 'un De superficierum divisionibus adlı eserinin bir kopyasını çıkarmış ve bu kopyayı İtalya'ya götürerek yayınlaması için Commandino'ya vermişti. İki yıl sonra, 1565'te Kardinal Farnese, Bologna Piskoposu oldu ve Commandino da hamisini Bologna'ya kadar takip etti. Orada yerçekimi merkezleri üzerine De centro Gravitatis adlı özgün bir çalışma yayınladı. Bu çalışma Drake tarafından Galileo hakkındaki ünlü metninde şöyle tanımlanır:
| “ | ... Arşimet geleneğinde ağırlık merkezleri üzerine öncü bir çalışmadır. | „ |
Commandino, bu eserinin önsözünde Arşimet'in De iis quae vehuntur in aqua libri duo; De Insidentibus Aquae ("Yüzen Cisimler Üzerine", "On floating bodies") adlı eserinin baskıda olduğundan bahsetmektedir. Bu metni iyi bir duruma getirme çabaları, ağırlık merkezleri üzerine özgün bir çalışma yapmasına neden olmuş ve onu özgün katkısı için bu işi üstlenmeye sevk etmiştir. Arşimet'in Yüzen Cisimler Üzerine adlı eserinin baskısı da çok önemlidir, çünkü bu metin üzerinde sadece yorum yapmakla kalmamış, aynı zamanda düzeltmeler de yapmıştır:
| “ | Özellikle II. kitaptaki 2. önermenin ispatı eksikti ve Commandino bunu tamamladı. Bir aşama, parabolik bir konoidin herhangi bir parçasının ağırlık merkezinin yerini bilmeyi gerektiriyordu. O zamanlar böyle bir problemin eski bir çözümü bilinmiyordu ve Commandino'nunki bu boşluğu doldurmaya yönelik ilk modern girişimdi. | „ |
Bu iki eser Bologna'da yayımlandı ancak Commandino bu şehirde fazla kalamadı çünkü Kardinal Farnese 28 Ekim 1565'te öldü ve ardından Commandino Urbino'ya döndü. Urbino Dükü ona 1560 tarihli mektubunda umduğu emekli maaşını bağladı ve muhtemelen aşırı çalışmanın neden olduğu sağlık sorunları nedeniyle birkaç yıl boyunca oldukça durağan görünüyordu. Ancak Dük'ün oğlu Commandino'dan Öklid'in Elementleri'nin Latince çevirisini hazırlamasını istedi ve Commandino bu büyük görev üzerinde şevkle çalışmaya başladı. Urbino Dükü Francesco Maria'ya ithaf ettiği bu eser, her zamanki gibi ayrıntılı yorumlarıyla birlikte 1572'de yayımlandı. Aynı yıl Aristarchus'un Güneş ve Ay'ın Boyutları ve Uzaklıkları ("Sizes and distances of the Sun and Moon") adlı eserinin Latince baskısını yine yorumlarıyla birlikte yayınladı.
Bu sıralarda Commandino'nun yıllar boyunca kendisine yüklediği aşırı iş yükü artık ağır gelmeye başlamıştı. Yine de yayıncılıkta ilerlemek istediğinden, artık bu görevde öğrencilerini de denetliyordu. Özellikle Öklid'in İtalyanca baskısını yönetti, ancak Heron'un Pnömatik adlı eseri üzerinde çalışarak kendi çevirilerine de devam etti. Bu son çevirisi, öldüğünde henüz basılmamıştı ancak damadı bu son eksiksiz katkının 1575 yılında basılmasını sağladı. Son tamamlanmış eser diyoruz çünkü Pappus'un Koleksiyonu'nun III ila VIII. kitaplarının Latince çevirisini yarım bırakmıştır. Öğrencisi , bu görevi tamamlamış ve bu son katkıyı 1588'de yayımlamıştır.
Commandino'nun bir başka başarısından, yani indirgeme pergellerini geliştirerek orantılı pergele dönüştürmesinden de bahsetmek gerekir. İndirgeme pergeli, bir çift bölücüden oluşuyordu ve bölücülerin bacaklarının ne kadar açıldığıyla sabit orantılı olarak ölçümler verebilen bir cihaz sağlamak için kolları yukarı ve aşağı kaydırılabilen bir dizi keskin nokta eklenmişti. Fabricio Mordente tarafından bir çizim aleti olarak icat edildiği söylenir ancak kısa sürede şekiller arasındaki oranları bulmak için kullanılmaya başlanmıştır. Gamba, Mordente'nin Urbino'da bir süre kaldığını ve Commandino ve öğrencisi del Monte ile birçok tartışma yaptığını göstermektedir.
Bu nasıl orantılı pergele dönüştürüldü? Orantılı pergel, bir çift bölücü gibiydi ama ortasında hareketli bir menteşe vardı. Bacakların her iki ucunda da noktalar vardı ve menteşenin konumuna bağlı olarak, bir uçtaki noktalar ile diğer uçtaki noktalarla ölçülen mesafeler arasında sabit bir oran elde ediliyordu. Çizimleri büyütmek ya da küçültmek için kullanılırdı. Commandino ve del Monte'nin çabalarından bir sonraki adım, 1606 yılında Galileo'nun orantılı pusulayı bir tür sürgülü cetvele dönüştürmesi oldu.
Napolitani, klasik Yunan matematik metinlerinin basımlarını yayınlayarak bu metinlerin hayatta kalmasını sağlamada en büyük etkiye sahip olduğunu haklı olarak öne sürdüğü Commandino'nun başarılarını tartışmaktadır.
Edward Rosen makalesini şöyle bitiriyor:
| “ | 16. yüzyılda Batı matematiği bin yıllık bir düşüşten hızla çıkmıştır. Bu hızlı yükselişe Apollonius, Archimedes, Aristarchus, Euclid, Eutocius, Heron, Pappus, Ptolemy ve Serenus —Commandino tarafından yayınlandığı şekliyle— yardımcı oldu. | „ |
Notlar
- ^ P. L. Rose, Letters illustrating the career of Federico Commandino, Physis - Riv. Internaz. Storia Sci. 15 (1973), 401-410
- ^ a b E. Rosen (1970-1990). . Dictionary of Scientific Biography. New York. 24 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ E. Gamba, Documents of Muzio Oddi for the history of the proportional compass (İtalyanca), Physis Riv. Internaz. Storia Sci. (N.S.) 31 (3) (1994), 799-815.
- ^ P. D. Napolitani, Commandino and Maurolico : publishing the classics (Italian), in Torquato Tasso and the University (İtalyanca), Ferrara, 1995 (Floransa, 1997), 119-141.
Kaynakça
- Rosen, Edward (1981). "Commandino, Federico". Gillispie, C.C. (Ed.). Dictionary of Scientific Biography, volume II. New York: Charles Scribner's Sons. ISBN .
- E. Rosen, Biography in Dictionary of Scientific Biography (New York 1970-1990).
- , The invention of infinity : Mathematics and art in the Renaissance (Oxford, 1997).
- M. Kemp, The science of art (New Haven, 1992).
- D. Bertoloni Meli, Guidobaldo dal Monte and the Archimedean revival, Nuncius Ann. Storia Sci. 7 (1) (1992), 3-34.
- M. Biagioli, The social status of Italian mathematicians, 1450-1600, Hist. of Sci. 27 (75)(1) (1989), 41-95.
- S. Drake & I. Drabkin, Mechanics in Sixteenth-Century Italy (Madison, Wis., 1969), 41-44.
- T. Frangenberg, The image and the moving eye : Jean Pélerin (Viator) to Guidobaldo del Monte, J. Warburg Courtauld Inst. 49 (1986), 150-171.
- E. Gamba, Documents of for the history of the proportional compass (İtalyanca), Physis Riv. Internaz. Storia Sci. (N.S.) 31 (3) (1994), 799-815.
- P. D. Napolitani, Commandino and Maurolico : publishing the classics (İtalyanca), in Torquato Tasso and the University (Italian), Ferrara, 1995 (Florence, 1997), 119-141.
- P. Neville, The printer's copy of Commandino's translation of Archimedes, 1558, Nuncius Ann. Storia Sci. 1 (2) (1986), 7-12.
- P. L. Rose, Commandino, John Dee, and the De superficierum divisionibus of Machometus Bagdedinus, Isis 63 (216) (1972), 88-93.
- P. L. Rose, Plusieurs manuscrits autographes de Federico Commandino à la Bibliothèque Nationale de Paris, Rev. Histoire Sci. Appl. 24 (4) (1971), 299-307.
- P. L. Rose, The Italian Renaissance of Mathematics (Geneva, 1975), 185-221.
- P. L. Rose, Letters illustrating the career of Federico Commandino, Physis - Riv. Internaz. Storia Sci. 15 (1973), 401-410.
- E. Rosen, John Dee and Commandino, Scripta mathematica 28 (1970), 321-326.
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili okumalar
- Archimedis De iis quae vehuntur in aqua libri duo/ a Frederico Commandino restituti et commentariis illustrati, Bononiae: Ex officina Alexandri Benacii (1565), 45 p.
Dış bağlantılar
- . 8 Ocak 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Federico Commandino", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- . . 12 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Alessandro Benacci (1565). (Latince). Bologna. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Federico Commandino 1509 5 Eylul 1575 Italyan bir humanist ve matematikciydi Federico CommandinoDogum1509 UrbinoOlum3 Eylul 1575 66 yasinda UrbinoMilliyetItalyanVatandaslikCocuk lar Olimpia Commandino Lorrena CommandinoKariyeriDaliMatematik matematik tarihiAkademik danismanlari Onemli ogrencileri Urbino da dogdu Padua ve Ferrara da okudu ve burada tip doktorasini aldi En cok antik matematikcilerin eserlerinin cevirmeni olarak oynadigi onemli rolle unlenmistir Bu konuda kaynaklari oncelikle Yunanca ve ikincil olarak Arapca yazilmisken cevirileri oncelikle Latince ve ikincil olarak Italyancaydi Arsimet in bircok calismasinin yayinlanmasindan sorumluydu Ayrica Samoslu Aristarchus un Gunes ve Ay in buyuklukleri ve uzakliklari uzerine On the sizes and distances of the Sun and the Moon Iskenderiyeli Pappus un Matematik koleksiyonu Mathematical collection Iskenderiyeli Heron un Pnomatik Iskenderiyeli Batlamyus un Planisfer ve Analemma Pergali Apollonius un Konikler Conics ve Iskenderiyeli Oklid in Elemenanlar Elements eserlerini cevirmistir Ogrencileri arasinda ve de vardi Commandino astronom ile bir yazisma surdurdu Commandino teoremi olarak bilinen onerme ilk olarak onun agirlik merkezleri uzerine yaptigi calismada ortaya cikmistir BiyografiLiber de centro gravitatis solidorum 1565 Frederico Commandino nun babasi Urbino nun onde gelen ailelerinden birine mensup olan Battista Commandino ydu Battista Urbino nun surlarini tasarlamis babasi yani Frederico nun buyukbabasi ise Urbino Duku nun sekreterligini yapmistir Commandino nun gencligi hakkinda cok az bilgi vardir ve erken donem egitimi hakkinda bildigimiz tek sey Fano da humanist G Torelli nin yaninda Latince ve Yunanca okudugudur Avrupa daki siyasi durum nedeniyle egitiminin bir sonraki asamasinin gerceklestigi Urbino ya geri dondu Kanuni Sultan Suleyman 1520 de iktidara geldi ve kisa sure icinde Turklerin baskisi Avrupa da hissedildi Kutsal Roma Imparatoru V Charles gorevinin Hristiyan Avrupa yi Turklere karsi savunmak oldugunu dusunuyordu ancak buna ragmen Ispanyol ve Alman birlikleri Papa ya karsi yurudu ve Mayis 1527 de Roma sehrine girdi Binlerce kilise saray ve evin tahrip edildigi meshur nda sehri yagmaladilar Roma nin onde gelen ailelerinden biri olan Orsini ailesi sehirden kacarak Urbino ya sigindi Orada ogullarindan biri icin bir matematik hocasi tuttular ve ayni hoca Commandino ya matematik ogretti Commandino nun yetenekleri hocasi tarafindan kisa surede fark edildi Bu hoca Haziran 1533 te piskopos olarak atandiktan sonra Commandino nun Papa Clement VII nin ozel sekreteri olarak atanmasini sagladi Haziran 1534 te bu goreve basladi ancak 25 Eylul 1534 te Papa Clement oldu ve Commandino bunun uzerine Padua Universitesi ne gitti Hayatinin son doneminde Commandino nun ogrencisi olan ve 1587 de onun kisa bir biyografisini yazan 1534 ten 1544 e kadar Padua da felsefe ve tip okudugunu iddia etmistir ancak bunun on yil boyunca ogrenci oldugu anlamina geldigi dusunulmemelidir Bagimsiz imkanlara sahip oldugundan belirli dereceler almadan akademik bir ortamda egitim gorebildigi neredeyse kesindir Padua tip fakultesiyle unluydu ama buna ragmen tip diplomasini nden aldi Kopernik in de yaklasik 40 yil once benzer bir yol izledigini belirtmek gerekir cunku o da Padua da tip okumus ve Ferrara Universitesi nden diploma almisti ancak Kopernik in durumunda Ferrara diplomasi tip degil hukuk alanindaydi Gorunuse gore Commandino hekimlik yapmak niyetindeydi ve gercekten de bu amacla Urbino ya dondu Ancak memleketine dondugunde Urbino Duku ne ozel ogretmen ve tip danismani olarak atanmistir Evlendi ancak karisi iki kiz ve bir erkek cocuk dogurduktan sonra oldu Urbino Duku nun ozel doktoru olduktan sonra Duk un karisinin kardesi Kardinal Farnese ile tanisti ve Kardinal onu 1550 lerin basinda ozel doktoru olarak Roma ya tasinmaya ikna etti Roma dayken Kardinal Cervini ile dost oldu ve Cervini 1555 te Papa Marcello II secildiginde Commandino Papa nin kisisel lutuflariyla zenginlesecek gibi gorunuyordu Ancak Papa Marcello II secildikten kisa bir sure sonra oldu ve Commandino Urbino Duku ve Kardinal Farnese nin hizmetine devam etti ancak daha sonra gorevlerini yerine getirmek icin Urbino ya dondu Gorunen o ki Commandino tip danismani olma konusunda hicbir zaman o kadar hevesli olmamis Onun gercek aski matematik klasiklerini incelemekti ve bu kitaplari duzenlemek ve cevirmek icin matematik bilgisinin yani sira dil becerilerine de sahipti Daha Roma da yasarken Batlamyus un Planisfer ini duzenleme isine baslamisti ve o noktadan sonra hayatinin geri kalanini Arsimet Batlamyus Oklid Aristarkus Pappus Apollonius Eutocius Heron ve Serenus un klasik metinlerinin yorumlariyla birlikte cevirilerini cogunlukla Yunancadan Latinceye yayinlayarak gecirdi Yayinlanmis ilk eseri 1558 de yayinladigi ve hamisi Kardinal Farnese ye ithaf ettigi Arsimet in bir baskisiydi Yine 1558 de Commandino Roma da basladigi ve Batlamyus un gok kuresinin stereografik izdusumunu anlattigi Commentarius in planisphaerium Ptolemaei adli calismasini yayinladi Burada ilginc olan Commandino nun Batlamyus un stereografik projeksiyonunun mimarlar tarafindan sahne dekoru tasarlanirken yapilan perspektif calismalariyla iliskili oldugunu fark etmis olmasidir Bu aslinda onemli bir baglantidir ve Commandino nun editorlugunu yaptigi eserler hakkinda derin bir kavrayisa sahip oldugunu gostermektedir Commandino nun 3 Kasim 1560 tarihinde Parma ve Piacenza Duku Ottavio Farnese ye yazdigi ilginc bir mektup bize onun hayati hakkinda bir seyler anlatmaktadir Oglu olmus ve bunun ardindan iki kizini egitim almalari icin bir manastir okuluna gondermisti Bu mektupta Duk e kizlarindan biri icin bir koca buldugunu ve ikinci kizinin da yakinda evlenecegini soyluyordu Bunun konuyla ilgili olmasinin nedeni Commandino nun iki kizi icin bulmasi gereken ceyizin neredeyse tum sermayesini goturmus olmasi ve bu nedenle klasik matematik metinlerinin baskilarini yayinlamaya devam etmek icin hamisi Kardinal Farnese nin surekli destegine ihtiyac duymasi ve ayrica yasliliginda destek sozu almayi ummasiydi Mektupta Commandino Batlamyus un De analemmate adli eseri ve Apollonius un bir edisyonu da dahil olmak uzere baska yayinlar icin planlarini ozetledi Aslinda Commandino nun elinde sadece Batlamyus un bu kitabinin Arapca bir versiyonunun Latince cevirisinin el yazmasi vardi De analemmate adli eserin edisyonunu 1562 de metin uzerine bir yorum ve Batlamyus un teorik tartismalarina pratik bir boyut kattigini dusundugu Gunes saatlerinin kalibrasyonu uzerine On the calibration of sundials kendi calismasiyla birlikte yayinladi John Dee 1563 yilinda Urbino da Commandino yu ziyaret etti Dee 1559 yilinda un De superficierum divisionibus adli eserinin bir kopyasini cikarmis ve bu kopyayi Italya ya goturerek yayinlamasi icin Commandino ya vermisti Iki yil sonra 1565 te Kardinal Farnese Bologna Piskoposu oldu ve Commandino da hamisini Bologna ya kadar takip etti Orada yercekimi merkezleri uzerine De centro Gravitatis adli ozgun bir calisma yayinladi Bu calisma Drake tarafindan Galileo hakkindaki unlu metninde soyle tanimlanir Arsimet geleneginde agirlik merkezleri uzerine oncu bir calismadir Commandino bu eserinin onsozunde Arsimet in De iis quae vehuntur in aqua libri duo De Insidentibus Aquae Yuzen Cisimler Uzerine On floating bodies adli eserinin baskida oldugundan bahsetmektedir Bu metni iyi bir duruma getirme cabalari agirlik merkezleri uzerine ozgun bir calisma yapmasina neden olmus ve onu ozgun katkisi icin bu isi ustlenmeye sevk etmistir Arsimet in Yuzen Cisimler Uzerine adli eserinin baskisi da cok onemlidir cunku bu metin uzerinde sadece yorum yapmakla kalmamis ayni zamanda duzeltmeler de yapmistir Ozellikle II kitaptaki 2 onermenin ispati eksikti ve Commandino bunu tamamladi Bir asama parabolik bir konoidin herhangi bir parcasinin agirlik merkezinin yerini bilmeyi gerektiriyordu O zamanlar boyle bir problemin eski bir cozumu bilinmiyordu ve Commandino nunki bu boslugu doldurmaya yonelik ilk modern girisimdi Bu iki eser Bologna da yayimlandi ancak Commandino bu sehirde fazla kalamadi cunku Kardinal Farnese 28 Ekim 1565 te oldu ve ardindan Commandino Urbino ya dondu Urbino Duku ona 1560 tarihli mektubunda umdugu emekli maasini bagladi ve muhtemelen asiri calismanin neden oldugu saglik sorunlari nedeniyle birkac yil boyunca oldukca duragan gorunuyordu Ancak Duk un oglu Commandino dan Oklid in Elementleri nin Latince cevirisini hazirlamasini istedi ve Commandino bu buyuk gorev uzerinde sevkle calismaya basladi Urbino Duku Francesco Maria ya ithaf ettigi bu eser her zamanki gibi ayrintili yorumlariyla birlikte 1572 de yayimlandi Ayni yil Aristarchus un Gunes ve Ay in Boyutlari ve Uzakliklari Sizes and distances of the Sun and Moon adli eserinin Latince baskisini yine yorumlariyla birlikte yayinladi Bu siralarda Commandino nun yillar boyunca kendisine yukledigi asiri is yuku artik agir gelmeye baslamisti Yine de yayincilikta ilerlemek istediginden artik bu gorevde ogrencilerini de denetliyordu Ozellikle Oklid in Italyanca baskisini yonetti ancak Heron un Pnomatik adli eseri uzerinde calisarak kendi cevirilerine de devam etti Bu son cevirisi oldugunde henuz basilmamisti ancak damadi bu son eksiksiz katkinin 1575 yilinda basilmasini sagladi Son tamamlanmis eser diyoruz cunku Pappus un Koleksiyonu nun III ila VIII kitaplarinin Latince cevirisini yarim birakmistir Ogrencisi bu gorevi tamamlamis ve bu son katkiyi 1588 de yayimlamistir Orantili pergel Commandino nun bir baska basarisindan yani indirgeme pergellerini gelistirerek orantili pergele donusturmesinden de bahsetmek gerekir Indirgeme pergeli bir cift bolucuden olusuyordu ve boluculerin bacaklarinin ne kadar acildigiyla sabit orantili olarak olcumler verebilen bir cihaz saglamak icin kollari yukari ve asagi kaydirilabilen bir dizi keskin nokta eklenmisti Fabricio Mordente tarafindan bir cizim aleti olarak icat edildigi soylenir ancak kisa surede sekiller arasindaki oranlari bulmak icin kullanilmaya baslanmistir Gamba Mordente nin Urbino da bir sure kaldigini ve Commandino ve ogrencisi del Monte ile bircok tartisma yaptigini gostermektedir Bu nasil orantili pergele donusturuldu Orantili pergel bir cift bolucu gibiydi ama ortasinda hareketli bir mentese vardi Bacaklarin her iki ucunda da noktalar vardi ve mentesenin konumuna bagli olarak bir uctaki noktalar ile diger uctaki noktalarla olculen mesafeler arasinda sabit bir oran elde ediliyordu Cizimleri buyutmek ya da kucultmek icin kullanilirdi Commandino ve del Monte nin cabalarindan bir sonraki adim 1606 yilinda Galileo nun orantili pusulayi bir tur surgulu cetvele donusturmesi oldu Napolitani klasik Yunan matematik metinlerinin basimlarini yayinlayarak bu metinlerin hayatta kalmasini saglamada en buyuk etkiye sahip oldugunu hakli olarak one surdugu Commandino nun basarilarini tartismaktadir Edward Rosen makalesini soyle bitiriyor 16 yuzyilda Bati matematigi bin yillik bir dususten hizla cikmistir Bu hizli yukselise Apollonius Archimedes Aristarchus Euclid Eutocius Heron Pappus Ptolemy ve Serenus Commandino tarafindan yayinlandigi sekliyle yardimci oldu Notlar P L Rose Letters illustrating the career of Federico Commandino Physis Riv Internaz Storia Sci 15 1973 401 410 a b E Rosen 1970 1990 Dictionary of Scientific Biography New York 24 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi E Gamba Documents of Muzio Oddi for the history of the proportional compass Italyanca Physis Riv Internaz Storia Sci N S 31 3 1994 799 815 P D Napolitani Commandino and Maurolico publishing the classics Italian in Torquato Tasso and the University Italyanca Ferrara 1995 Floransa 1997 119 141 KaynakcaRosen Edward 1981 Commandino Federico Gillispie C C Ed Dictionary of Scientific Biography volume II New York Charles Scribner s Sons ISBN 0 684 16963 0 E Rosen Biography in Dictionary of Scientific Biography New York 1970 1990 The invention of infinity Mathematics and art in the Renaissance Oxford 1997 M Kemp The science of art New Haven 1992 D Bertoloni Meli Guidobaldo dal Monte and the Archimedean revival Nuncius Ann Storia Sci 7 1 1992 3 34 M Biagioli The social status of Italian mathematicians 1450 1600 Hist of Sci 27 75 1 1989 41 95 S Drake amp I Drabkin Mechanics in Sixteenth Century Italy Madison Wis 1969 41 44 T Frangenberg The image and the moving eye Jean Pelerin Viator to Guidobaldo del Monte J Warburg Courtauld Inst 49 1986 150 171 E Gamba Documents of for the history of the proportional compass Italyanca Physis Riv Internaz Storia Sci N S 31 3 1994 799 815 P D Napolitani Commandino and Maurolico publishing the classics Italyanca in Torquato Tasso and the University Italian Ferrara 1995 Florence 1997 119 141 P Neville The printer s copy of Commandino s translation of Archimedes 1558 Nuncius Ann Storia Sci 1 2 1986 7 12 P L Rose Commandino John Dee and the De superficierum divisionibus of Machometus Bagdedinus Isis 63 216 1972 88 93 P L Rose Plusieurs manuscrits autographes de Federico Commandino a la Bibliotheque Nationale de Paris Rev Histoire Sci Appl 24 4 1971 299 307 P L Rose The Italian Renaissance of Mathematics Geneva 1975 185 221 P L Rose Letters illustrating the career of Federico Commandino Physis Riv Internaz Storia Sci 15 1973 401 410 E Rosen John Dee and Commandino Scripta mathematica 28 1970 321 326 Ayrica bakinizCommandino teoremiKonuyla ilgili okumalarArchimedis De iis quae vehuntur in aqua libri duo a Frederico Commandino restituti et commentariis illustrati Bononiae Ex officina Alexandri Benacii 1565 45 p Dis baglantilar 8 Ocak 2002 tarihinde kaynagindan arsivlendi O Connor John J Robertson Edmund F Federico Commandino MacTutor Matematik Tarihi arsivi 12 Mart 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Alessandro Benacci 1565 Latince Bologna 8 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi