Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Mart 2024) |
Fiil soylu kelime; fiil kökünden oluşturulmuş, cümlede bir iş veya oluş bildiren sözcük. Türkçedeki fiil soylu sözcükler, fiiller ve fiilimsilerdir.
Fiilimsiler kendi içinde üçe ayrılır: İsim-fiil (mastar), Sıfat-fiil (ortaç), Zarf-fiil (ulaç).
- Dün gece birkaç saat televizyon izledim. (fiil)
- Sana bir şey sormak istiyorum. (fiil)
- Sana bir şey sormak istiyorum. (isim-fiil)
- Şu masayı kullanmamızın bir mahsuru var mı? (isim-fiil)
- Bahçede oynayan çocuklar benim sınıf arkadaşlarım. (sıfat-fiil)
- Gelecek sene Dubai'ye gideceğim. (sıfat-fiil)
- Gelecek sene Dubai'ye gideceğim. (fiil)
- Yarış köpekleri uçarcasına koşuyorlardı. (zarf-fiil)
- Yarış köpekleri uçarcasına koşuyorlardı. (fiil)
Fiil cümlelerinin yüklemi her zaman bir fiildir:
- Yarın kütüphaneye gideceğim. (fiil cümlesi. "Gitmek" fiili ile oluşturulmuş yüklem.)
İsim cümlelerinin yüklemi ise çoğunlukla isim soylu olmakla birlikte fiilimsi de olabilir. Ancak hiçbir zaman fiil olmaz:
- Bugün hava ne kadar güzel. (isim cümlesi. "Güzel" sözcüğü isim soylu.)
- Başarılı olmanın ilk şartı çok çalışmaktır. (isim cümlesi. "Çalışmak" sözcüğü isim-fiildir yani [fiil soylu]dur, ancak cümlede fiil yoktur.)
Fiil köklü isimler
Fiilimsilerin cümlede isim soylu sözcükler gibi (isim, sıfat, zarf vs. olarak) kullanımı bu sözcüklerin "geçici" bir özelliğidir. Eğer bu durum "kalıcı" hale gelirse, yani fiil soylu sözcük kalıcı olarak adlaşırsa fiil soyluluk özelliğini kaybeder. Bu durum sözcüğün sonuna -mek mastar eki getirilerek test edilebilir. Mastar eki getirildiğinde sözcüğün anlamı değişiyorsa bu sözcük artık fiil soylu değildir.
Fiil soyluluk ile fiil köklülük aynı anlama gelmez. Örneğin yiyecek anlamındaki "dolma" sözcüğü dolmak fiilinden gelmesine rağmen -ma yapım eki ile bir isme dönüşmüştür ve fiil kökünden gelmesine rağmen fiil soylu bir kelime değildir:
- Bu dolmalar çok lezzetli olmuş (isim. Dolmak fiili ile dolma aynı anlamda değildir.)
- Bardağının tamamen dolmasını istemiyorsan kahve makinesindeki şu düğmeye basmalısın. (isim-fiil. fiil soylu zira sözcük "dolmak" anlamında kullanılmış.)
 | Dilbilgisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mart 2024 Fiil soylu kelime fiil kokunden olusturulmus cumlede bir is veya olus bildiren sozcuk Turkcedeki fiil soylu sozcukler fiiller ve fiilimsilerdir Fiilimsiler kendi icinde uce ayrilir Isim fiil mastar Sifat fiil ortac Zarf fiil ulac Dun gece birkac saat televizyon izledim fiil Sana bir sey sormak istiyorum fiil Sana bir sey sormak istiyorum isim fiil Su masayi kullanmamizin bir mahsuru var mi isim fiil Bahcede oynayan cocuklar benim sinif arkadaslarim sifat fiil Gelecek sene Dubai ye gidecegim sifat fiil Gelecek sene Dubai ye gidecegim fiil Yaris kopekleri ucarcasina kosuyorlardi zarf fiil Yaris kopekleri ucarcasina kosuyorlardi fiil Fiil cumlelerinin yuklemi her zaman bir fiildir Yarin kutuphaneye gidecegim fiil cumlesi Gitmek fiili ile olusturulmus yuklem Isim cumlelerinin yuklemi ise cogunlukla isim soylu olmakla birlikte fiilimsi de olabilir Ancak hicbir zaman fiil olmaz Bugun hava ne kadar guzel isim cumlesi Guzel sozcugu isim soylu Basarili olmanin ilk sarti cok calismaktir isim cumlesi Calismak sozcugu isim fiildir yani fiil soylu dur ancak cumlede fiil yoktur Fiil koklu isimlerFiilimsilerin cumlede isim soylu sozcukler gibi isim sifat zarf vs olarak kullanimi bu sozcuklerin gecici bir ozelligidir Eger bu durum kalici hale gelirse yani fiil soylu sozcuk kalici olarak adlasirsa fiil soyluluk ozelligini kaybeder Bu durum sozcugun sonuna mek mastar eki getirilerek test edilebilir Mastar eki getirildiginde sozcugun anlami degisiyorsa bu sozcuk artik fiil soylu degildir Fiil soyluluk ile fiil kokluluk ayni anlama gelmez Ornegin yiyecek anlamindaki dolma sozcugu dolmak fiilinden gelmesine ragmen ma yapim eki ile bir isme donusmustur ve fiil kokunden gelmesine ragmen fiil soylu bir kelime degildir Bu dolmalar cok lezzetli olmus isim Dolmak fiili ile dolma ayni anlamda degildir Bardaginin tamamen dolmasini istemiyorsan kahve makinesindeki su dugmeye basmalisin isim fiil fiil soylu zira sozcuk dolmak anlaminda kullanilmis Dilbilgisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz