Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fonseca Körfezi, Pasifik Okyanusu'nun bir parçası olarak, Orta Amerika'da bulunan, El Salvador, Honduras ve Nikaragua ile sınırları olan bir körfezdir.
Tarih
Fonseca Körfezi, 1522'de Gil González de Ávila tarafından keşfedildi ve kaşifi Columbus'un amansız düşmanı olan koruyucusu Başpiskopos Juan Fonseca'nın adını körfeze verdi.
1849'da EG Squier, Amerika Birleşik Devletleri ile Karayip Denizi'nden Körfez'e Honduras boyunca bir kanal inşa etmek için bir anlaşma müzakereleri yaptı. Orta Amerika'daki İngiliz komutanı Frederick Chatfield, Honduras'taki Amerikan varlığının İngiliz Sivrisinek Sahili'ni istikrarsızlaştıracağından korktuğundan dolayı filosunu Körfez girişinde yer alan El Tigre Adası'nı işgal etmesi için bölgeye gönderdi. Bu hareketten kısa bir süre sonra Squier, işgali önceden tahmin ettiği ve adanın ABD'ye geçici olarak bırakılması için müzakere ettiği için İngilizlerin adadan ayrılmasını talep etti.
Körfez'e kıyı şeridi olan üç ülke olan Honduras, El Salvador ve Nikaragua, Körfez ve içinde yer alan adalar üzerindeki haklar konusunda aralarında uzun süren bir anlaşmazlık yaşadı.
1917'de Orta Amerika Adalet Divanı, Fonseca davası olarak bilinen davada bir karara vardı. El Salvador ve Nikaragua arasındaki bir tartışmadan doğan davada bir deniz üssünün kurulması için körfezin bir kısmını Amerika Birleşik Devletleri'ne veren Bryan-Chamorro Antlaşması'na madde olarak eklendi. El Salvador, bu kararın körfezdeki ortak mülkiyet hakkını ihlal ettiğini savundu. Mahkeme El Salvador'un çekinclerine hak verse de ABD kararı görmezden gelmeye karar verdi.
Körfez üzerindeki uluslararası gerilimler, 1989'dan başlayarak Körfez'e özel atıfta bulunan Birleşmiş Milletler [ONUCA ve ONUSAL] misyonu tarafından ele alındı. Örneğin, bölgedeki arazinin doğası, statik gözlem noktalarının etkinliğini sınırlayacağından, en iyi sonuçların, karayolu, helikopter ve Fonseca Körfezi'nde ve yakın sularda devriye botları ve sürat tekneleri ile düzenli devriyeler yürütecek olan mobil gözlemci ekiplerinin oluşturulmasıyla elde edileceğine karar verildi
1992'de Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) bir odası, Körfez anlaşmazlığının bir parçası olduğu Kara, Ada ve Deniz Sınır Anlaşmazlığını sonuca bağladı. UAD, El Salvador, Honduras ve Nikaragua'nın Fonseca Körfezi'nin kontrolünü paylaşmasına karar verdi. El Salvador'a Meanguera ve Meanguerita adaları, Honduras'a ise El Tigre Adası verildi.
Fiziksel coğrafya
Fonseca Körfezi yaklaşık 3.200 kilometrekare (1.200 sq mi) alana sahiptir. 185 kilometre (115 mi) Honduras'ta, 40 kilometre (25 mi) Nikaragua'da ve 29 kilometre (18 mi) El Salvador'da bulunan 261 kilometre (162 mi) uzanan bir sahil şeridine sahiptir.
Körfez'deki iklim, yağmurlu ve kurak olmak üzere iki farklı mevsimi olan tropikal ve subtropikal bölgelere özgü bir iklimdir. Körfez, yıllık toplam yağış miktarı olan 1.400-1.600 milimetre (55-63 in) yağışın yaklaşık %80'ini Mayıs'tan Kasım'a kadar yağmur mevsimi boyunca almaktadır. Kuru mevsim Aralık ve Mayıs ayları arasında gerçekleşir ve yıllık 2.800 milimetre (110 in) buharlaşma oranına çıkmasını sağlar. Körfez'e daha az su akması sonucunda akıntılar Pasifik Okyanusu'ndan içeriye doğru akma eğilimi gösterir ve haliçlerdeki tuzluluk seviyeleri artarak mevsimsel kuraklık meydana gelir.
Körfez'deki sıcaklıklar ortalama 25 ve 30 °C (77-86 °F) arasındadır. Mart ve Nisan en sıcak aylar, Kasım ve Aralık ise en soğuk aylardır. Bağıl nem, konuma bağlı olarak %65 ile %86 arasında değişir. Buna karşılık, ülkenin iç kısmı yarı tropikal ve ortalama 26 °C (79 °F) bir sıcaklıkla genele göre daha soğuktur.
Sulak alan ekosisteminin bitki örtüsüne mangrov türleri hakimdir. Körfez'de tespit edilen altı mangrov türünden kırmızı mangrov (Rhizophora mangle ) en yaygın türdür ve genel olarak, sürekli olarak gelgitler tarafından sular altında kalan alanları işgal eder. Siyah mangrov (Avicennia germinans ) en yaygın ikinci türdür ve genel olarak kıyı şeridi boyunca tortuların biriktiği nehirlerin çevresinde bulunur. Beyaz mangrov (Laguncularia racemosa ) ise üçüncü en baskın olanıdır, onu botoncillo (Conocarpus erectus ) takip eder. Her iki tür de genellikle daha iç kesimlerde bulunur ve gelgit tarafından daa az sular altında kalır. Farklı türlerin diğerleri üzerindeki baskınlığı, taşkın sıklığı, su kalitesi ve tuzluluk seviyeleri ile ilişkilidir.
Körfez'deki gelgit genliği günde ortalama 23 metre (75 ft)'dir. Düşük gelgitler sırasında, topraklarda yengeçler, kabuklular ve diğer türler yaşar. Mangrovların kök yapısı daha büyük avcılardan sığınak sağladığından, yüksek gelgit sırasında mangrov ormanları balık, karides ve diğer türler için bir beslenme alanı ve yaşam alanı görevi görmektedir.
Körfezin içinde ve çevresinde bir dizi volkan bulunmaktadır.
Popüler kültürde
Horatio Hornblower'ın bir romanı olan The Happy Return (Beat To Quarters ) kısmen Fonseca Körfezi'nde geçmektedir.
Kaynakça
- ^ . 20 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2017.
- ^ "ONUCA - Background". 22 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Temmuz 2023.
- ^ Honduran Secretariat of Industry and Commerce, 2002: 23
- ^ El Comité para la Defensa y Desarrollo de la Flora y Fauna del Golfo de Fonseca (CODDEFFAGOLF), 2001: 10
- ^ Honduran Secretariat of Industry and Commerce, 2002: 14
- ^ Sanchez, 1999: 13
- ^ CODDEFFAGOLF, 2001: 14
Dış bağlantılar
- UNESCO 24 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kara, Ada ve Deniz Sınır Anlaşmazlığı (El Salvador/Honduras: Nikaragua müdahalesi) 3 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Uluslararası Adalet Divanı dava sicili
- Kara, Ada ve Deniz Sınır Anlaşmazlığına İlişkin Davada (El Salvador/Honduras: Nikaragua müdahalesi) (El Salvador v. 9 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Honduras) 9 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Uluslararası Adalet Divanı dava sicili
13°15′K 87°45′B / 13.250°K 87.750°B
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fonseca Korfezi Pasifik Okyanusu nun bir parcasi olarak Orta Amerika da bulunan El Salvador Honduras ve Nikaragua ile sinirlari olan bir korfezdir Fonseca Korfezi Uydu Goruntusu Ulusal Okyanus ve Atmosfer Idaresi 2001Honduras El Salvador ve Nikaragua ya gore Korfezin konumunu sol altta gosteren haritaTarihFonseca Korfezi 1522 de Gil Gonzalez de Avila tarafindan kesfedildi ve kasifi Columbus un amansiz dusmani olan koruyucusu Baspiskopos Juan Fonseca nin adini korfeze verdi 1849 da EG Squier Amerika Birlesik Devletleri ile Karayip Denizi nden Korfez e Honduras boyunca bir kanal insa etmek icin bir anlasma muzakereleri yapti Orta Amerika daki Ingiliz komutani Frederick Chatfield Honduras taki Amerikan varliginin Ingiliz Sivrisinek Sahili ni istikrarsizlastiracagindan korktugundan dolayi filosunu Korfez girisinde yer alan El Tigre Adasi ni isgal etmesi icin bolgeye gonderdi Bu hareketten kisa bir sure sonra Squier isgali onceden tahmin ettigi ve adanin ABD ye gecici olarak birakilmasi icin muzakere ettigi icin Ingilizlerin adadan ayrilmasini talep etti Korfez e kiyi seridi olan uc ulke olan Honduras El Salvador ve Nikaragua Korfez ve icinde yer alan adalar uzerindeki haklar konusunda aralarinda uzun suren bir anlasmazlik yasadi 1917 de Orta Amerika Adalet Divani Fonseca davasi olarak bilinen davada bir karara vardi El Salvador ve Nikaragua arasindaki bir tartismadan dogan davada bir deniz ussunun kurulmasi icin korfezin bir kismini Amerika Birlesik Devletleri ne veren Bryan Chamorro Antlasmasi na madde olarak eklendi El Salvador bu kararin korfezdeki ortak mulkiyet hakkini ihlal ettigini savundu Mahkeme El Salvador un cekinclerine hak verse de ABD karari gormezden gelmeye karar verdi Korfez uzerindeki uluslararasi gerilimler 1989 dan baslayarak Korfez e ozel atifta bulunan Birlesmis Milletler ONUCA ve ONUSAL misyonu tarafindan ele alindi Ornegin bolgedeki arazinin dogasi statik gozlem noktalarinin etkinligini sinirlayacagindan en iyi sonuclarin karayolu helikopter ve Fonseca Korfezi nde ve yakin sularda devriye botlari ve surat tekneleri ile duzenli devriyeler yurutecek olan mobil gozlemci ekiplerinin olusturulmasiyla elde edilecegine karar verildi 1992 de Uluslararasi Adalet Divani nin UAD bir odasi Korfez anlasmazliginin bir parcasi oldugu Kara Ada ve Deniz Sinir Anlasmazligini sonuca bagladi UAD El Salvador Honduras ve Nikaragua nin Fonseca Korfezi nin kontrolunu paylasmasina karar verdi El Salvador a Meanguera ve Meanguerita adalari Honduras a ise El Tigre Adasi verildi Fiziksel cografyaFonseca Korfezi yaklasik 3 200 kilometrekare 1 200 sq mi alana sahiptir 185 kilometre 115 mi Honduras ta 40 kilometre 25 mi Nikaragua da ve 29 kilometre 18 mi El Salvador da bulunan 261 kilometre 162 mi uzanan bir sahil seridine sahiptir Korfez Honduras taki Zacate Grande ve el Tigre gibi bircok volkanik ada grubundan olusuyor Korfez deki iklim yagmurlu ve kurak olmak uzere iki farkli mevsimi olan tropikal ve subtropikal bolgelere ozgu bir iklimdir Korfez yillik toplam yagis miktari olan 1 400 1 600 milimetre 55 63 in yagisin yaklasik 80 ini Mayis tan Kasim a kadar yagmur mevsimi boyunca almaktadir Kuru mevsim Aralik ve Mayis aylari arasinda gerceklesir ve yillik 2 800 milimetre 110 in buharlasma oranina cikmasini saglar Korfez e daha az su akmasi sonucunda akintilar Pasifik Okyanusu ndan iceriye dogru akma egilimi gosterir ve haliclerdeki tuzluluk seviyeleri artarak mevsimsel kuraklik meydana gelir Korfez deki sicakliklar ortalama 25 ve 30 C 77 86 F arasindadir Mart ve Nisan en sicak aylar Kasim ve Aralik ise en soguk aylardir Bagil nem konuma bagli olarak 65 ile 86 arasinda degisir Buna karsilik ulkenin ic kismi yari tropikal ve ortalama 26 C 79 F bir sicaklikla genele gore daha soguktur Sulak alan ekosisteminin bitki ortusune mangrov turleri hakimdir Korfez de tespit edilen alti mangrov turunden kirmizi mangrov Rhizophora mangle en yaygin turdur ve genel olarak surekli olarak gelgitler tarafindan sular altinda kalan alanlari isgal eder Siyah mangrov Avicennia germinans en yaygin ikinci turdur ve genel olarak kiyi seridi boyunca tortularin biriktigi nehirlerin cevresinde bulunur Beyaz mangrov Laguncularia racemosa ise ucuncu en baskin olanidir onu botoncillo Conocarpus erectus takip eder Her iki tur de genellikle daha ic kesimlerde bulunur ve gelgit tarafindan daa az sular altinda kalir Farkli turlerin digerleri uzerindeki baskinligi taskin sikligi su kalitesi ve tuzluluk seviyeleri ile iliskilidir Korfez deki gelgit genligi gunde ortalama 23 metre 75 ft dir Dusuk gelgitler sirasinda topraklarda yengecler kabuklular ve diger turler yasar Mangrovlarin kok yapisi daha buyuk avcilardan siginak sagladigindan yuksek gelgit sirasinda mangrov ormanlari balik karides ve diger turler icin bir beslenme alani ve yasam alani gorevi gormektedir Korfezin icinde ve cevresinde bir dizi volkan bulunmaktadir Populer kulturdeHoratio Hornblower in bir romani olan The Happy Return Beat To Quarters kismen Fonseca Korfezi nde gecmektedir Kaynakca 20 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Haziran 2017 ONUCA Background 22 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Temmuz 2023 Honduran Secretariat of Industry and Commerce 2002 23 El Comite para la Defensa y Desarrollo de la Flora y Fauna del Golfo de Fonseca CODDEFFAGOLF 2001 10 Honduran Secretariat of Industry and Commerce 2002 14 Sanchez 1999 13 CODDEFFAGOLF 2001 14Dis baglantilarUNESCO 24 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kara Ada ve Deniz Sinir Anlasmazligi El Salvador Honduras Nikaragua mudahalesi 3 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi Adalet Divani dava sicili Kara Ada ve Deniz Sinir Anlasmazligina Iliskin Davada El Salvador Honduras Nikaragua mudahalesi El Salvador v 9 Agustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Honduras 9 Agustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi Adalet Divani dava sicili 13 15 K 87 45 B 13 250 K 87 750 B 13 250 87 750