Francesco Rosi italyanca okunuşu franˈtʃesko ˈrɔːzi d 15 Kasım 1922 ö 10 Ocak 2015 italyan film yönetmeni Birey

Francesco Rosi (İtalyanca okunuşu:[franˈtʃesko ˈrɔːzi]; d. 15 Kasım 1922 - ö. 10 Ocak 2015), İtalyan film yönetmeni. Bireysel ve toplumsal sorunlara birlikte eğildiği filmleriyle uluslararası alanda tanınmıştır. Il caso Mattei filmiyle 1972 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazandı.

Francesco Rosi
1991 Cannes Film Festivali'nde Francesco Rosi
Doğum	15 Kasım 1922(1922-11-15) Napoli, İtalya
Ölüm	10 Ocak 2015 (92 yaşında) Roma, İtalya
Meslek	Film yönetmeni, film yapımcısı
Etkin yıllar	1948–1997
Çocuk(lar)	1

Rosi'nin filmleri, özellikle 1960'lar ve 1970'lerdeki filmleri, genellikle politik mesajlar taşıyorken, daha sonraki filmlerinin konuları daha az politik yönelimli ve edebiyata daha yakın hâle gelmiştir. 1997 yılına kadar film yönetmeye devam eden Rosi'nin son filmi, ünlü yazar Primo Levi'nin [it] kitabından uyarlanmıştı.

Hayatı

Francesco Rosi (Radiocorriere magazine, sayı:46, 1964)

Francesco Rosi (Augusto De Luca tarafından çekilen portresi, 1995)

Francesco Rosi'nin 1972'de Altın Palmiye kazandığı filminden.

Hukuk öğrenimi gördü. Bir ara kitap ressamlığı ve radyo muhabirliği yaptı. İki yıl tiyatroda çalıştıktan sonra Luchino Visconti'nin yardımcısı olarak sinemaya geçti. Bir süre senaryo yazarı ve yönetmen yardımcısı olarak çalıştı; La terra trema (1948; Yer Sarsılıyor), (1951) ve Senso (1954; Günahkâr Gönüller) filmlerinde Visconti'nin asistanlığını yaptı.

Yönettiği ilk film 1952 yapımı Camicie rosse' (Kırmızı Gömlekliler) idi. Bunu Robin Hood benzeri kişiliğiyle yola çıkan, mafya ile işbirliğine giden ve tartışmalı bir kişilik olan eşkiya Salvatore Giuliano'nun yaşam öyküsünün anlatıldığı Salvatore Giuliano (1962) ve Napoli kentini fon olarak kullandığı Le mani sulla città (1963; Şehrin Üzerindeki Eller) adlı filmler izledi. Film eleştirmeni David Shipman, "Sicilya'daki genel manzara ve insanlarla mükemmel bir birliktelik" içeren filmin ... Francesco Rosi'nin uluslararası üne sahip olmasını sağladığını öne sürmüştür. İlk dönem filmlerinde İtalyan yeni gerçekçiliği akımına bağlı kalan Rosi, C'era una volta... (1967; Bir Masal Gibi...) adlı filminden sonra, dönemin toplumunu sorgulayan ve bireyin sorunlarına eğilen güçlü yapıtlar verdi.

1970 yılında gerçekleştirdiği Erkeklere Karşı ("Uomini contro") filminde, İtalyan ordusundaki subayların, adamlarından çok fazlasını talep ettiği I. Dünya Savaşı sırasında 1916-17 Trentino Cephesi'nde yapılan savaşın saçmalığını ele almıştı. Filmin senaryosu 'nun Un anno sull'altopiano adlı romanından uyarlanmıştı.

1972'deki Il caso Mattei ( [it]) ve ünlü gangster Lucky Luciano'nun hayatını konu alan 1973 yılındaki (Talihli Gangster) filminde bir gazeteci tavrıyla yeraltı dünyası ile ilgili yapımlara yöneldi. Il caso Mattei filmiyle 1972 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye kazandı.

Kurmaca bir öyküden yola çıkan, 1976 yapımı Cadaveri eccelenti (Muhteşem Cesetler) ise mafya-devlet-polis ilişkileri üzerine gerçekleştirilmiş bir filmdi. 1979 tarihli Cristo si è fermato a Eboli (İsa Eboli'de Durdu) ve 1981'de çektiği Tre fratelli (Üç Kardeş) filmlerinde bireyin yaşamla ve toplumsal-siyasal kimliğiyle hesaplaşmasına ağırlık verdi. 1984'te özüne değiştirmeden Carmen operasını değişik bir yorumla perdeye aktardı.

1986'da ise Gabriel García Márquez'in Kırmızı Pazartesi adlı ünlü romanından uyarladığı Cronaca di una morte annunciata (Kırmızı Pazartesi) filmiyle çok ses getirdi.

Ödüller

BAFTA

British Academy of Film and Television Arts tarafından ödüllendirildi:

1983: BAFTA En İyi Yabancı Film Ödülü - Mesih Eboli'de Durduruldu
1986: En İyi Yabancı Film dalında aday gösterildi - Carmen

Cannes Film Festivali

Cannes Film Festivali'nde ödüllendirildi:

1972: Altın Palmiye - Mattei Olayı

Venedik Bienali

1963: Altın Aslan - Şehrin Üzerindeki Eller
2012: Altın Aslan Yaşam Boyu Başarı Ödülü

David di Donatello Ödülü

1965 : En İyi Yönetmen - The Moment of Truth
1976 : En İyi Yönetmen - Şanlı Corpses
1976 : En İyi Film - Illustrious Corpses
1979 : En İyi Yönetmen - Mesih Eboli'de Durduruldu
1979 : En İyi Film - Mesih Eboli'de Durduruldu
1981 : En İyi Yönetmen - Üç Kardeş
1981 : En İyi Senaryo - Üç Kardeş
1985 : En İyi Yönetmen - Carmen
1981 : En İyi Film - Carmen
1985 : En İyi Sinematografi - Carmen
1997 : En İyi Film - Ateşkes
1997 : En İyi Yönetmen - Ateşkes

Moskova Uluslararası Film Festivali

1979 : Grand Prix - Mesih Eboli'de Durduruldu

Gümüş şerit

Sindacato Nazionale Giornalisti Cinematografici Italiani tarafından Nastro d'Argento (Gümüş Kurdele) ile ödüllendirildi:

1959: En İyi Orijinal Film - Meydan Okuma
1963: En İyi Yönetmen - Salvatore Giuliano
1981: En İyi Yönetmen - Üç Kardeş
2014: Yaşam Boyu Başarı Ödülü

En İyi Yabancı Film Akademi Ödülü

1981 : En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü adaylığı - Three Brothers

Berlin Film Festivali

Berlin Uluslararası Film Festivali'nde ödüllendirildi:

1962 : En İyi Yönetmen dalında Gümüş Ayı Ödülü - Salvatore Giuliano
2008 : Altın Ayı Onur Ödülü

BIF (Bari Uluslararası Film Festivali)

2010 : Sanatsal mükemmellik için "Premio Federico Fellini Ödülü"

Onur ödülleri

Italy * 1995: Cavaliere di gran croce dell'Ordine al merito della Repubblica Italiana (İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı - Büyük Haç Şövalyesi)
Italy * 1987: Grande ufficiale dell'Ordine al merito della Repubblica Italiana (İtalya Cumhuriyeti Liyakat Nişanı - Büyük Subay)
France * 2009: Officier de la Légion d'honneur (Légion d'honneur Subayı)

Filmografi

Yönetmen

Rosi, 'nin Kırmızı Gömlekler filmindeki bazı sahnelerden başlayarak 20 film yönetti. Son filmi 1997'deki The Truce idi.

1952 – (Camicie rosse)
1956 – (Kean – Genio e sregolatezza), co-directed with .
1958 – (La sfida)
1959 – (I magliari)
1962 –
1963 – (Le mani sulla città)
1965 – (Il momento della verità)
1967 – (C'era una volta...)
1970 – (Uomini contro)
1972 – (Il caso Mattei)
1973 –
1976 – Muhteşem Cesetler (Cadaveri eccellenti)
1979 – (Cristo si è fermato a Eboli)
1981 – (Tre fratelli)
1984 –
1987 – (Cronaca di una morte annunciata)
1989 – , a collaboration work with 11 other directors.
1989 – (Dimenticare Palermo)
1992 – (Diario napoletano)
1997 – (La tregua)

Yazar

(1951)
(1952)
(1955)
(1956)

Yönetmen ve senarist

Orijinal senaryolar

(1958)
(1959)
(1962)
(1963)
(1964)
(1967)
(1971)
(1973)
Diario napoletano (1992)

Orijinal olmayan senaryolar

*Kean – Genio e sregolatezza (1956, Alexandre Dumas and Jean-Paul Sartre'dan esinlenerek)

(1970, 'nun eserinden uyarlanmıştır)
Muhteşem Cesetler (1976, Leonardo Sciascia'nın romanından)
(1979, Carlo Levi tarafından yazılan aynı isimli romandan uyarlanmıştır)
(1981, 'un "Üçüncü Oğul" hikâyesinden uyarlanmıştır)
[en] (1984, Georges Bizet'nin operasından uyarlanmıştır)
(1987, Gabriel García Márquez'in romanından uyarlanmıştır)
(1990, Edmonde Charles-Roux'nın aynı isimli romanından uyarlanmıştır)
(1997, Primo Levi'nin aynı isimli romanından uyarlanmıştır)

Tiyatro

Yönetmen

Bir Hanım Arkadaşın Anısına (, 1963)
Napoli Milyoneri (, 2003)
İçimizdeki Sesler (Eduardo De Filippo, 2006)
Filumena Marturano (Eduardo De Filippo, 2008)

Hakkındaki eserler

Testa, Carlo (1996). Poet of Civic Courage: The Films of Francesco Rosi (İngilizce). Greenwood Press. s. 202. ISBN .

İlgili yayınlar

Gieri, M. (1996), "Şehrin Üzerindeki Eller: Siyasi İddianame ve Sosyal Sorumluluk Olarak Sinema"
(İngilizce). 58. Berlinale. 2008. 18 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
(İngilizce). ArtsEditor.com. 2015. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
(İngilizce). cinepages.wordpress.com. 6 Şubat 2015. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Paparcone, Anna (2019). "Francesco Rosi's Hands over the City: A Contemporary Perspective on the Camorra". Mafia Movies (İngilizce). Toronto Üniversitesi Yayınları: 188-193. doi:10.3138/9781487510466-029. ISBN .
Derek Elley, (Ed.) (1991). Variety Movie Guide. Hamlyn Publishing Group. s. 365. ISBN .

Dış bağlantılar

IMDb'de Francesco Rosi
Iannone, Pasquale (12 Ocak 2015). (İngilizce). British Film Institute. 13 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Curcio, Annarita (20 Kasım 2020). [Salvatore Giuliano: Tarihsel bir benzetme] (İtalyanca). 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
The Hollywood Reporter'dan Rosi ile Soru-Cevap 31 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Senses of Cinema'dan Francesco Rosi'nin Biyografisi 30 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Francesco Rosi Üzerine Edebiyat 6 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Francesco Rosi, 1922-2015 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Rosi'nin ölüm haberi, BFI.
ROSI, Francesco 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . treccani.it Film Ansiklopedisi'nde (2004) (Kaynakça ile) (İtalyanca)

Kaynakça

^ . sanathaber.net. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2020.
^ Shipman, David (1991). The Story of Cinema: Volume Two – from Citizen Kane to the Present Day [Sinemanın Öyküsü: İkinci Cilt - “Yurttaş Kane” den Günümüze] (İngilizce). Hodder & Stoughton. ss. 1088-1092. ISBN .
^ Bolzoni, Francesco (1986). I Film Di Francesco Rosi (İtalyanca). Gremese Editore.
^ Roberto Chiti; Roberto Poppi; Enrico Lancia (2005). Dizionario del cinema italiano – I film (İtalyanca). Gremese Editore.
^ Iaccio, Pasquale (2004). La Storia sullo schermo: il Novecento (İtalyanca). Pellegrini Editore.
^ (İtalyanca). digilander.libero.it. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.
^ . The Hollywood Reporter (İngilizce). 11 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.
^ . BBC News (İngilizce). 15 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.
^ Patterson, John (14 Şubat 2009). "Made in Italy" (İngilizce). The Guardian. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.
^ (İngilizce). Variety dergisi. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.
^ . MIFF (İngilizce). 3 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2013.
^ . berlinale.de (İngilizce). 8 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010.
^ (İtalyanca). 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.
^ "Morto il regista Francesco Rosi, ecco la sua filmografia". Il Messaggero (İtalyanca). 10 Ocak 2015. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2015.
^ "Nota bio-bibliografica di Giuseppe Patroni Griffi" (İtalyanca). 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.

[1] . sanathaber.net. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2020.

[2] Shipman, David (1991). The Story of Cinema: Volume Two – from Citizen Kane to the Present Day [Sinemanın Öyküsü: İkinci Cilt - “Yurttaş Kane” den Günümüze] (İngilizce). Hodder & Stoughton. ss. 1088-1092. ISBN .

[Francesco_Bolzoni-3] Bolzoni, Francesco (1986). I Film Di Francesco Rosi (İtalyanca). Gremese Editore.

[4] Roberto Chiti; Roberto Poppi; Enrico Lancia (2005). Dizionario del cinema italiano – I film (İtalyanca). Gremese Editore.

[5] Iaccio, Pasquale (2004). La Storia sullo schermo: il Novecento (İtalyanca). Pellegrini Editore.

[6] (İtalyanca). digilander.libero.it. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.

[hollywood-7] . The Hollywood Reporter (İngilizce). 11 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.

[bbc-8] . BBC News (İngilizce). 15 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.

[guardian-9] Patterson, John (14 Şubat 2009). "Made in Italy" (İngilizce). The Guardian. 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Aralık 2020.

[variety-10] (İngilizce). Variety dergisi. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.

[Moscow1979-11] . MIFF (İngilizce). 3 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2013.

[berlinale_1962-12] . berlinale.de (İngilizce). 8 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2010.

[13] (İtalyanca). 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.

[14] "Morto il regista Francesco Rosi, ecco la sua filmografia". Il Messaggero (İtalyanca). 10 Ocak 2015. 12 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2015.

[15] "Nota bio-bibliografica di Giuseppe Patroni Griffi" (İtalyanca). 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ocak 2015.