Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Freeman Havaüssü İsyanı, ABD'nin Indiana eyaleti kenti yakınlarında ABD Hava Kuvvetlerine ait Freeman Havaüssünde yaşanan olayları anlatır. Olaylar 477. Bombardıman Grubuna bağlı Afrikalı-Amerikalı subayların beyazlar için ayrılmış subay gazinosuna girmeye çalışmasıyla patlak verir. Ayaklanma sonunda 162 tutuklama yapılır. Üç subay görece düşük suçlardan askerî mahkemeye verilir. Sadece bir kişi ceza alır. 1995 yılında alınan karar sonrasında ABD Hava Kuvvetleri Afrikalı-Amerikalı subayların haklı olduğunu resmî olarak kabul ederek askerî mahkeme kararlarını bozar, ilgili subayların sicillerinden olaya dair kayıtların kaldırılmasına karar verir. İsyan, Sivil itaatsizlik hareketi için önemli bir adım olarak değerlendirilir.
Öncesi
Tuskegee havacıları
II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında Amerikan toplumunun çoğunluğunda olduğu gibi ABD Silahlı Kuvvetlerinde de ırk ayrımcılığı sürmekteydi. Tarihsel olarak Afrikalı-Amerikalılar orduda muharip görevler yerine daha çok cephe gerisi hizmetlerde kullanılıyordu. Ayrıca orduda kariyer yapma, rütbe alma şansları sınırlıydı.
1940 yılında ve Walter White gibi önemli Afrikalı-Amerikalı liderlerin Başkan Franklin D. Roosevelt’e yaptıkları baskı sonucu ABD Hava Kuvvetleri savaş pilotu olarak eğitilmek isteyen siyahilere kapılarını açar. İlk siyahi pilotlar Alabama eyaletindeki 99. Filosuna dahil edildikleri için siyahi savaş pilotlarına denilir. Ilk siyahi savaş pilotu subay Albay komutasındaki filo 1943 yılında Kuzey Afrika ve İtalya’da savaşır. 1944 yılında 99. Filo diğer filolarla birleştirilir.
477. Bombardıman grubu
Siyahi liderlerin artan baskısı sonucu Afrikalı-Amerikalı askerler bombardıman uçaklarında görev almalarının önü açılır. 15 Ocak 1944 tarihinde 477. Bombardıman Grubu yeniden hayata geçirilir. Afrikalı-Amerikalı havacılar B-25 Mitchell bombardıman uçaklarında görev almaya başlarlar. Beyaz subay Albay komutasındaki başlayan eğitimlere 270 subaylık kontenjan olmasına rağmen 175 kişi alınır. Michigan eyaletindeki bulunan siyahi askerler üste sıkı olarak uygulanan ırk ayrımcılığından şikayetçi olmaya başlar. Siyahi subayların beyaz subaylar için ayrılmış olan mekanları kullanmasına izin verilmez.
Kentucky’ye geliş
5 Mayıs 1944 günü 477. Bombardıman Grubu ırkçı davranışlara karşı bir protesto eyleminin yaşanması ihtimaline karşı Kentucky’deki Üssüne gönderilir. Bu üste siyahi subaylar gazinoya alınsa da beyaz subayların kullandığı sadece üyeler için ayrılmış bir kısım bulunmaktaydı. Bu durumun verdiği rahatsızlığa savaşta yer almış siyahi havacıların terfi ettirilmemesi eklenince siyahi subaylar arasında gerilim artar. 1945 yılında tam savaş kapasitesine çıkan 477’nin Temmuz ayında savaşa katılması planlanmaktaydı. Bu yüzden için B-25 uçuşları için uygun olan Freeman Havaüssüne transfer edilirler.
Protestolar
5-6 Nisan olayları
477, Freeman üssüne 1 Mart 1945 gününden itibaren giriş yapmaya başlar. Halen eski üste bulunan siyahi subaylara yeni gittikleri üste de ayrımcılığı devam ettirmek için iki ayrı sosyal tesis uygulaması yapıldığı bilgisi ulaşır. Bu uygulamaya göre sadece siyahilerin kullandığı kısım “stajyer” beyazların kullandığı kısım da “eğitmen” olarak ayrılmıştır. Geride kalan siyahi subaylar Üsteğmen önderliğinde ayrımcılığa karşı yeni gittikleri üste eylem yapma kararı alırlar. Daha önce de çeştli eylem teşebbüslerinin yaşandığı Freeman üssüne 5 Nisan akşamı gelen subaylar doğrudan beyazlar için ayrılan tesise giderek hizmet talep edirler. İlk grup siyahi subay Binbaşı tarafından geri çevrilir. Hemen sonrasında gelen subaylarla büyüyen grup ısrarcı olur. Young önderliğindeki 19 subaylık grup tesisi terk etmeyi reddedince tutuklanırlar. Aynı gece 17 subay daha benzer suçlarla tutuklanır. Sonraki gece 25 subay üç grup halinde aynı suçtan tutuklanınca iki gün boyunca toplamda 61 siyahi subay tutuklanmış olur. Olaylar sırasında ufak çaplı itişmeler dışında fiziksel şiddet görülmemiştir.
85-2 numaralı talimatname
5-6 Nisan olaylarını inceleyen Hava Kuvvetleri Komutanlığı denetmeni Albay Teğmen Terry ve iki subay haricinde diğer subayların tamamı hakkında suçlamaların düşürülmesini önerir. Üs komutanlığı bunun üzerine 58 subayı serbest bırakır. Bundan sonra subay sosyal tesislerinin ayrılmasının talimatnamelere uygun yapılmadığından hareketle Albay Selway 85-2 numaralı talimatnameyi yayınlar. Afrikalı-Amerikalı subayların talimatnameden haberdar olmadıklarını iddia etmelerine karşılık olarak 10 Nisan günü yüzlerine okumak suretiyle tebliğ eder. Bunun ardından herkesten okuyup anladıklarına dair imza atmaları istendiğinde kimse imza atmaz. Sonunda 2 siyahi ve 2 beyaz subaydan oluşturulan bir komitenin her siyahi subayla tek tek görüşerek önlerine üç seçenek sunmasına karar verilir. Buna göre seçenekler şöyledir:
- Metni okuduğuna ve anladığına dair imza atabilir
- Metni kabul etmediklerine dair bir belge imzalayabilirler
- Askeri Suçlar Kanunu 90.Madde gereği üstlerine itaatsizlikten dolayı tutuklanabilirlerdi.
11 Nisan günü tüm subaylarla tek tek görüşen komite görüşmelerinin ardından 101 subayın tamamı herhangi bir belgeyi imzalamayı reddettikleri için tutuklanırlar.
Salıverilme
Tutuklanan 101 subay Godman Üssüne geri götürülüp dava gününü beklemeye koyulurlar. Bu sırada Afrikalı-Amerikalı örgütler, kurumlar, sendikalar ve kongre üyelerinin Savunma Bakanlığına baskıları artar. Sonunda Genelkurmay Başkanı George C. Marshall’ın talimatıyla 101 subay 23 Nisan günü salıverilir. Bu karara rağmen General Hunter tüm subayların sicil dosyasına olayla ilgili olumsuz yorum ve görüşlerini ekler.
Üstlerine fiziksel olarak direndikleri iddiasıyla tutuklanmış olan üç subayın davası ise Temmuz ayında görülür. Üsteğmenler ve suçsuz bulunurlar. Teğmen Terry ise emre itaatsizlikten suçsuz bulunurken, Teğmen Rogers’ı fiziksel olarak darp etmekten dolayı 150 USD para cezası, rütbelerinin düşürülmesi ve ordudan atılma ile cezalandırılır.
Sonrası
Protestoların ardından 477. Filo gerisin geriye Godman üssüne kaydırılır. İki bombardıman filosu kapatılır. Beyaz subayların yerine tüm kademelerde siyahi subaylar göreve katılır. Savaşa girilmeden önceki son eğitimlerin 31 Ağustos 1945 tarihinde sona ermesi planlanırken 14 Ağustos günü Japonya kayıtsız şartsız teslim olunca savaş sona erer. Savaşın ardından hiç muharebe görmemiş olan 477 küçültülür. 1946 yılında Ohio’daki Lockbourne Hava üssüne kaydırılır. 1947 yılında tamamen kapatılır.
1948 yılında dönemin Başkanı Harry S. Truman’ın 9981 numaralı talimatıyla ABD Silahlı Kuvvetleri bünyesinde ırkçı ayrıma son verilir. Freeman Havaüssü 1948 yılında kapatılınca çeşitli farklı amaçlarla kullanılır, günümüzde bir sanayi parkı kapsamında değerlendirilmektedir.
İtibar iadesi
1995 yılında 477 gazilerinin başvurusu sonucunda General Hunter’ın eylemci subayların sicillerine koyduğu olumsuz değerlendirme kaldırılır. Ordudan atılan Roger Terry’den ise özür dilenir, rütbesi ve hakları iade edilir.
İlgili eserler
Yazar James Gould Cozzens Hava Kuvvetlerindeki kendi anılarının yanı sıra Freeman Havaüssünde olan olaylar hakkında yazdığı Guard of Honor adlı romanla 1949 yılında Pulitzer Ödülünü alır.
Kaynakça
- ^ Young ileride Detroit eyalet valisi ve deneyimli bir sendikacı olacaktır
- ^ İlgili makale 3 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 2 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir
- ^ Longmans 1949 ASIN: B00439DVRI
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Freeman Havaüssü resmî internet sitesi 14 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 2 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir
- Olayların kronolojisi22 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 2 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Freeman Havaussu Isyani ABD nin Indiana eyaleti kenti yakinlarinda ABD Hava Kuvvetlerine ait Freeman Havaussunde yasanan olaylari anlatir Olaylar 477 Bombardiman Grubuna bagli Afrikali Amerikali subaylarin beyazlar icin ayrilmis subay gazinosuna girmeye calismasiyla patlak verir Ayaklanma sonunda 162 tutuklama yapilir Uc subay gorece dusuk suclardan askeri mahkemeye verilir Sadece bir kisi ceza alir 1995 yilinda alinan karar sonrasinda ABD Hava Kuvvetleri Afrikali Amerikali subaylarin hakli oldugunu resmi olarak kabul ederek askeri mahkeme kararlarini bozar ilgili subaylarin sicillerinden olaya dair kayitlarin kaldirilmasina karar verir Isyan Sivil itaatsizlik hareketi icin onemli bir adim olarak degerlendirilir Bu Freeman Field Indiana daki 477 Bombardiman Grubuna Orta bagli 101 Afro Amerikan Birlesik Devletler Ordusu Hava Kuvvetleri subayindan olusan bir grubun onlari Kentucky deki Godman Field a goturmek uzere hava nakil araclarina binmek uzereyken biraz kirpilmis bir goruntusudur Memurlar tamamen beyazlardan olusan bir subay kulubune girmelerine izin vermeyen bir yonetmeligi okuduklarini kabul eden bir belgeyi imzalamayi reddettikleri icin tutuklandilar Fotograf Nisan 1945 te muhtemelen bir ayakkabi kutusuna kamera saklayan Kidemli Bascavus Harold J Beaulieu tarafindan cekilmistir Bkz James C Warren The Freeman Field Mutiny ISBN 0 9641067 2 8 s 93 Beaulieu tarafindan cekilen benzer bir fotograf Pittsburgh Courier de cikti Olay yerinde baska bir Afrikali Amerikali fotografci tarafindan cekilen fotograflarin beyaz bir polis memuru tarafindan imha edildigi bildirildi Warren s 92 OncesiTuskegee havacilari II Dunya Savasi oncesi ve sirasinda Amerikan toplumunun cogunlugunda oldugu gibi ABD Silahli Kuvvetlerinde de irk ayrimciligi surmekteydi Tarihsel olarak Afrikali Amerikalilar orduda muharip gorevler yerine daha cok cephe gerisi hizmetlerde kullaniliyordu Ayrica orduda kariyer yapma rutbe alma sanslari sinirliydi 1940 yilinda ve Walter White gibi onemli Afrikali Amerikali liderlerin Baskan Franklin D Roosevelt e yaptiklari baski sonucu ABD Hava Kuvvetleri savas pilotu olarak egitilmek isteyen siyahilere kapilarini acar Ilk siyahi pilotlar Alabama eyaletindeki 99 Filosuna dahil edildikleri icin siyahi savas pilotlarina denilir Ilk siyahi savas pilotu subay Albay komutasindaki filo 1943 yilinda Kuzey Afrika ve Italya da savasir 1944 yilinda 99 Filo diger filolarla birlestirilir 477 Bombardiman grubu Siyahi liderlerin artan baskisi sonucu Afrikali Amerikali askerler bombardiman ucaklarinda gorev almalarinin onu acilir 15 Ocak 1944 tarihinde 477 Bombardiman Grubu yeniden hayata gecirilir Afrikali Amerikali havacilar B 25 Mitchell bombardiman ucaklarinda gorev almaya baslarlar Beyaz subay Albay komutasindaki baslayan egitimlere 270 subaylik kontenjan olmasina ragmen 175 kisi alinir Michigan eyaletindeki bulunan siyahi askerler uste siki olarak uygulanan irk ayrimciligindan sikayetci olmaya baslar Siyahi subaylarin beyaz subaylar icin ayrilmis olan mekanlari kullanmasina izin verilmez Kentucky ye gelis 5 Mayis 1944 gunu 477 Bombardiman Grubu irkci davranislara karsi bir protesto eyleminin yasanmasi ihtimaline karsi Kentucky deki Ussune gonderilir Bu uste siyahi subaylar gazinoya alinsa da beyaz subaylarin kullandigi sadece uyeler icin ayrilmis bir kisim bulunmaktaydi Bu durumun verdigi rahatsizliga savasta yer almis siyahi havacilarin terfi ettirilmemesi eklenince siyahi subaylar arasinda gerilim artar 1945 yilinda tam savas kapasitesine cikan 477 nin Temmuz ayinda savasa katilmasi planlanmaktaydi Bu yuzden icin B 25 ucuslari icin uygun olan Freeman Havaussune transfer edilirler Protestolar5 6 Nisan olaylari 477 Freeman ussune 1 Mart 1945 gununden itibaren giris yapmaya baslar Halen eski uste bulunan siyahi subaylara yeni gittikleri uste de ayrimciligi devam ettirmek icin iki ayri sosyal tesis uygulamasi yapildigi bilgisi ulasir Bu uygulamaya gore sadece siyahilerin kullandigi kisim stajyer beyazlarin kullandigi kisim da egitmen olarak ayrilmistir Geride kalan siyahi subaylar Ustegmen onderliginde ayrimciliga karsi yeni gittikleri uste eylem yapma karari alirlar Daha once de cestli eylem tesebbuslerinin yasandigi Freeman ussune 5 Nisan aksami gelen subaylar dogrudan beyazlar icin ayrilan tesise giderek hizmet talep edirler Ilk grup siyahi subay Binbasi tarafindan geri cevrilir Hemen sonrasinda gelen subaylarla buyuyen grup israrci olur Young onderligindeki 19 subaylik grup tesisi terk etmeyi reddedince tutuklanirlar Ayni gece 17 subay daha benzer suclarla tutuklanir Sonraki gece 25 subay uc grup halinde ayni suctan tutuklaninca iki gun boyunca toplamda 61 siyahi subay tutuklanmis olur Olaylar sirasinda ufak capli itismeler disinda fiziksel siddet gorulmemistir 85 2 numarali talimatname 5 6 Nisan olaylarini inceleyen Hava Kuvvetleri Komutanligi denetmeni Albay Tegmen Terry ve iki subay haricinde diger subaylarin tamami hakkinda suclamalarin dusurulmesini onerir Us komutanligi bunun uzerine 58 subayi serbest birakir Bundan sonra subay sosyal tesislerinin ayrilmasinin talimatnamelere uygun yapilmadigindan hareketle Albay Selway 85 2 numarali talimatnameyi yayinlar Afrikali Amerikali subaylarin talimatnameden haberdar olmadiklarini iddia etmelerine karsilik olarak 10 Nisan gunu yuzlerine okumak suretiyle teblig eder Bunun ardindan herkesten okuyup anladiklarina dair imza atmalari istendiginde kimse imza atmaz Sonunda 2 siyahi ve 2 beyaz subaydan olusturulan bir komitenin her siyahi subayla tek tek goruserek onlerine uc secenek sunmasina karar verilir Buna gore secenekler soyledir Metni okuduguna ve anladigina dair imza atabilir Metni kabul etmediklerine dair bir belge imzalayabilirler Askeri Suclar Kanunu 90 Madde geregi ustlerine itaatsizlikten dolayi tutuklanabilirlerdi 11 Nisan gunu tum subaylarla tek tek gorusen komite gorusmelerinin ardindan 101 subayin tamami herhangi bir belgeyi imzalamayi reddettikleri icin tutuklanirlar Saliverilme Tutuklanan 101 subay Godman Ussune geri goturulup dava gununu beklemeye koyulurlar Bu sirada Afrikali Amerikali orgutler kurumlar sendikalar ve kongre uyelerinin Savunma Bakanligina baskilari artar Sonunda Genelkurmay Baskani George C Marshall in talimatiyla 101 subay 23 Nisan gunu saliverilir Bu karara ragmen General Hunter tum subaylarin sicil dosyasina olayla ilgili olumsuz yorum ve goruslerini ekler Ustlerine fiziksel olarak direndikleri iddiasiyla tutuklanmis olan uc subayin davasi ise Temmuz ayinda gorulur Ustegmenler ve sucsuz bulunurlar Tegmen Terry ise emre itaatsizlikten sucsuz bulunurken Tegmen Rogers i fiziksel olarak darp etmekten dolayi 150 USD para cezasi rutbelerinin dusurulmesi ve ordudan atilma ile cezalandirilir SonrasiProtestolarin ardindan 477 Filo gerisin geriye Godman ussune kaydirilir Iki bombardiman filosu kapatilir Beyaz subaylarin yerine tum kademelerde siyahi subaylar goreve katilir Savasa girilmeden onceki son egitimlerin 31 Agustos 1945 tarihinde sona ermesi planlanirken 14 Agustos gunu Japonya kayitsiz sartsiz teslim olunca savas sona erer Savasin ardindan hic muharebe gormemis olan 477 kucultulur 1946 yilinda Ohio daki Lockbourne Hava ussune kaydirilir 1947 yilinda tamamen kapatilir 1948 yilinda donemin Baskani Harry S Truman in 9981 numarali talimatiyla ABD Silahli Kuvvetleri bunyesinde irkci ayrima son verilir Freeman Havaussu 1948 yilinda kapatilinca cesitli farkli amaclarla kullanilir gunumuzde bir sanayi parki kapsaminda degerlendirilmektedir Itibar iadesi 1995 yilinda 477 gazilerinin basvurusu sonucunda General Hunter in eylemci subaylarin sicillerine koydugu olumsuz degerlendirme kaldirilir Ordudan atilan Roger Terry den ise ozur dilenir rutbesi ve haklari iade edilir Ilgili eserlerYazar James Gould Cozzens Hava Kuvvetlerindeki kendi anilarinin yani sira Freeman Havaussunde olan olaylar hakkinda yazdigi Guard of Honor adli romanla 1949 yilinda Pulitzer Odulunu alir Kaynakca Young ileride Detroit eyalet valisi ve deneyimli bir sendikaci olacaktir Ilgili makale 3 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 2 Kasim 2011 tarihinde erisilmistir Longmans 1949 ASIN B00439DVRIAyrica bakinizBuffalo soldierDis baglantilarFreeman Havaussu resmi internet sitesi 14 Kasim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 2 Kasim 2011 tarihinde erisilmistir Olaylarin kronolojisi22 Eylul 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 2 Kasim 2011 tarihinde erisilmistir