Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alabama (), Amerika Birleşik Devletleri'nin Güneydoğu bölgesinde, kuzeyde Tennessee; doğuda Georgia; güneyde Florida ve Meksika Körfezi; ve batıda Mississippi ile sınırlanan bir eyalettir. Alabama, ABD eyaletleri arasında yüzölçümü bakımından en büyük 30. ve en kalabalık 24. eyalettir. Alabama, toplam 1.500 mil (2.400 km) iç su yolu ile tüm eyaletler arasında en fazla iç su yoluna sahip olan eyalettir.
| Alabama | |
|---|---|
 Bayrak  Mühür | |
 | |
| Ülke |  Amerika Birleşik Devletleri |
| Başkent | Montgomery |
| En büyük şehir | Huntsville |
| İdare | |
| • Vali | Kay Ivey (R) |
| • Vali vekili | Will Ainsworth |
| • Üst meclis | |
| • Alt meclis | |
| • | (R) (R) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 135,765 km² |
| • Kara | 131,426 km² (50,743 mil²) |
| • Su | 4,338 km² (1,674 mil²) |
| Rakım | 150 m |
| En yüksek nokta | 735,5 m (24.130 ft) |
| En alçak nokta | 0 m (0 ft) |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 5,024,279 |
| • Yoğunluk | 38,4/km² |
| Zaman dilimi | UTC-06.00 |
| • Yaz (YSU) | UTC-05.00 |
| ISO 3166 kodu | US-AL |
Resmî site alabama.gov | |
Alabama, eyalet kuşundan sonra Sarıçekiç Eyaleti olarak adlandırılır. Alabama aynı zamanda "Dixie'nin Kalbi" ve "Pamuk Eyaleti" olarak da bilinir. Eyaletin ağacı longleaf çamı, eyaletin çiçeği ise kamelyadır. Alabama'nın başkenti Montgomery, nüfus ve yüzölçümü bakımından en büyük şehri ise Huntsville'dir. En eski şehri, 1702 yılında Fransız sömürgeciler tarafından Fransız Louisiana'sının başkenti olarak kurulan Mobile'dir. Greater Birmingham, Alabama'nın en büyük metropol alanı ve ekonomik merkezidir.
Başlangıçta birçok yerli kabileye ev sahipliği yapan bugünkü Alabama, on altıncı yüzyıldan başlayarak on sekizinci yüzyılın başlarında Fransızların eline geçene kadar bir İspanyol bölgesiydi. İngilizler bölgeyi 1763 yılında kazandı ve Amerikan Devrim Savaşı'nda kaybetti. İspanya Mobile'i 1813 yılına kadar İspanyol Batı Florida'sının bir parçası olarak elinde tuttu. Aralık 1819'da Alabama bir eyalet olarak tanındı. Antebellum döneminde Alabama önemli bir pamuk üreticisiydi ve Afro-Amerikan köle emeğini yaygın olarak kullanıyordu. Eyalet 1861 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrılarak Montgomery'nin ilk başkenti olduğu Amerika Konfedere Devletleri'nin bir parçası haline geldi ve 1868 yılında yeniden Birliğe katıldı. Amerikan İç Savaşı'nın ardından Alabama, kısmen tarım ve birkaç nakit ürünün eyalet ekonomisinin ana itici gücü olması nedeniyle onlarca yıl ekonomik zorluklar yaşayacaktı. Diğer eski köleci eyaletlere benzer şekilde, Alabamalı yasa koyucular 19. yüzyılın sonlarından 1960'lara kadar Afrikalı Amerikalıları ve Alabama'nın Fransız Kreol nüfusunu haklarından mahrum eden ve ayrımcılığa maruz bırakan Jim Crow yasalarını uygulamışlardır.
20. yüzyılın başlarında, büyük sanayilerin ve şehir merkezlerinin büyümesine rağmen, beyaz kırsal çıkarlar 20. yüzyılın ortalarına kadar eyalet yasama meclisine hakim olmuştur. Bu süre zarfında, kentsel çıkarlar ve Afrikalı Amerikalılar belirgin bir şekilde yeterince temsil edilmedi. Selma'dan Montgomery'ye yürüyüş gibi yüksek profilli olaylar, eyaleti 1950'lerde ve 1960'larda sivil haklar hareketinin önemli bir odak noktası haline getirdi. İkinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında Alabama, eyalet ekonomisinin yeni endüstrilerle çeşitlenmesiyle büyüdü. NASA'nın Huntsville'deki Marshall Uzay Uçuş Merkezi, havacılık ve uzay endüstrisini geliştirerek Alabama'nın 20. yüzyılın ortalarından sonlarına kadar ekonomik büyümesine yardımcı olacaktır. Alabama'nın 21. yüzyıldaki ekonomisi otomotiv, finans, turizm, imalat, havacılık, maden çıkarma, sağlık, eğitim, perakende ve teknolojiye dayanmaktadır.
Eyaletin coğrafyası çeşitlilik gösterir; kuzeyde dağlık Tennessee Vadisi, güneyde ise tarihsel olarak önemli bir liman olan Mobile Körfezi yer alır. Siyasi olarak, Derin Güney'in bir parçası olan Alabama, ağırlıklı olarak muhafazakar bir eyalettir ve Güney kültürüyle tanınır. Alabama'da özellikle Alabama Üniversitesi, Auburn Üniversitesi, Alabama A&M Üniversitesi, Alabama Eyalet Üniversitesi, Troy Üniversitesi, Güney Alabama Üniversitesi ve Jacksonville Eyalet Üniversitesi gibi okullarda üniversite düzeyinde oynanan Amerikan futbolu eyalet kültürünün önemli bir parçasıdır.
Etimoloji
Alabama Nehri'nin ve eyaletin Avrupalı-Amerikalılar tarafından adlandırılması, üyeleri Coosa ve Tallapoosa nehirlerinin birleştiği yerin hemen altında, nehrin yukarı kesimlerinde yaşayan ve Muskogean dilini konuşan bir kabile olan Alabama halkından gelmektedir. Alabama dilinde, Alabama soyundan gelen bir kişi için kullanılan sözcük Albaamo'dur (ya da farklı lehçelerde çeşitli şekillerde Albaama ya da Albàamo; çoğul hali Albaamaha'dır). Kelimenin yazılışı tarihi kaynaklar arasında önemli farklılıklar göstermektedir. İlk kullanım 1540'taki Hernando de Soto seferinin üç anlatımında görülür: Alibamo'yu kullanırken, Elvas Şövalyesi ve Rodrigo Ranjel terimin transliterasyonunda sırasıyla Alibamu ve Limamu yazmışlardır. 1702 gibi erken bir tarihte Fransızlar kabileyi Alibamon olarak adlandırmış ve Fransız haritaları nehri Rivière des Alibamons olarak tanımlamıştır. İsmin diğer yazılışları arasında Alibamu, Alabamo, Albama, Alebamon, Alibama, Alibamou, Alabamu, Allibamou bulunmaktadır. ve muhtemelen Alabahmu. ABD'de Kızılderili dillerinden türetilen eyalet isimlerinin kullanımı yaygındır; tahminen 27 eyalet Kızılderili kökenli isimlere sahiptir.
Kaynaklar kelimenin anlamı konusunda hemfikir değildir. Bazı araştırmacılar kelimenin Choctaw alba ('bitkiler' veya 'yabani otlar' anlamına gelir) ve amo ('kesmek', 'kırpmak' veya 'toplamak' anlamına gelir) kelimelerinden geldiğini öne sürmektedir. Anlamı 'çalılıkları temizleyenler' ya da 'ot toplayanlar' olabilir, bu da ekim için araziyi temizlemeye ya da şifalı bitkileri toplamaya atıfta bulunur. Eyalette Kızılderili kökenli çok sayıda yer adı bulunmaktadır. Ancak Alabama dilinde buna karşılık gelen benzer bir kelime bulunmamaktadır.
Jacksonville Republican'da 1842 yılında yayınlanan bir makalede bu kelimenin 'Burada Dinleniyoruz' anlamına geldiği öne sürülmüştür. Bu kavram 1850'lerde Alexander Beaufort Meek'in yazılarıyla popüler hale gelmiştir. Muskogean dilleri uzmanları böyle bir çeviriyi destekleyecek herhangi bir kanıt bulamamıştır.
Tarihçe
Avrupa öncesi yerleşim
Farklı kültürlere sahip yerli halklar, Avrupa kolonizasyonunun gelişinden önce binlerce yıl boyunca bölgede yaşamıştır. Ohio Nehri kıyısındaki kuzeydoğu kabileleriyle ticaret, Mezar Höyüğü Dönemi'nde (MÖ 1000 - MS 700) başlamış ve Avrupalıların temasına kadar devam etmiştir.
Tarımsal Mississippian kültürü, MS 1000 ila 1600 yılları arasında eyaletin büyük bir bölümünü kapsamış ve en önemli merkezlerinden biri şu anda Moundville, Alabama'da bulunan Moundville Arkeolojik Alanı'nda inşa edilmiştir. Burası, kültürün merkezi olan günümüz Illinois'indeki Cahokia'dan sonra, klasik Orta Mississippian döneminin en büyük ikinci kompleksidir. Moundville'deki arkeolojik kazılardan elde edilen eserlerin analizi, akademisyenlerin Güneydoğu Tören Kompleksi'nin (SECC) özelliklerini formüle etmelerinin temelini oluşturmuştur. Yaygın inanışın aksine, SECC'nin Mezoamerikan kültürüyle doğrudan bir bağlantısı olmadığı, bağımsız olarak geliştiği görülmektedir. Tören Kompleksi, Mississippian halklarının dininin önemli bir bileşenini temsil eder; dinlerinin anlaşılmasını sağlayan başlıca araçlardan biridir.
Avrupalılarla temas kurulduğu sırada günümüz Alabama'sında yaşayan tarihi Kızılderili kabileleri arasında Iroquoian dilli bir halk olan Cherokee; ve Muskogean dilli Alabama (Alibamu), Chickasaw, Choctaw, Creek ve Koasati vardı. Muskogee kabileleri aynı büyük dil ailesinin bir parçası olsalar da farklı kültürler ve diller geliştirmişlerdir.
Avrupa yerleşimleri
İspanyollar, 16. yüzyılda Kuzey Amerika'yı keşifleri sırasında Alabama'ya ulaşan ilk Avrupalılardı. Hernando de Soto'nun keşif gezisi 1540 yılında Mabila'dan ve eyaletin diğer bölgelerinden geçmiştir. Bundan 160 yıldan fazla bir süre sonra Fransızlar 1702 yılında Old Mobile'da bölgenin ilk Avrupalı yerleşimini kurdular. Şehir 1711 yılında şu anki Mobile bölgesine taşınmıştır. Bu bölge 1702'den 1763'e kadar Fransızlar tarafından La Louisiane'ın bir parçası olarak talep edildi.
Fransızların Yedi Yıl Savaşları'nda İngilizlere yenilmesinin ardından, 1763'ten 1783'e kadar İngiliz Batı Florida'sının bir parçası oldu. Amerika Birleşik Devletleri'nin Amerikan Devrim Savaşı'ndaki zaferinden sonra bölge Amerika Birleşik Devletleri ve İspanya arasında paylaşıldı. İspanya 1783'ten Mobile'deki İspanyol garnizonunun 13 Nisan 1813'te ABD kuvvetlerine teslim olmasına kadar bu batı bölgesinin kontrolünü elinde tuttu.
Devrim döneminde İngiliz monarşisine sadık olan Thomas Bassett, eyaletin Mobile dışındaki ilk beyaz yerleşimcilerinden biriydi. 1770'lerin başında Tombigbee Bölgesi'ne yerleşti. Bölgenin sınırları kabaca Tombigbee Nehri'nin birkaç mil içindeki alanla sınırlıydı ve bugün güney Clarke County, en kuzeydeki Mobile County ve Washington County'nin büyük bölümünü içeriyordu.
Bugün Baldwin ve Mobile ilçeleri olan bölge 1783 yılında İspanyol Batı Florida'sının bir parçası olmuş, 1810 yılında bağımsız Batı Florida Cumhuriyeti'nin bir parçası haline gelmiş ve son olarak 1812 yılında Mississippi Bölgesi'ne eklenmiştir. Bugün Alabama'nın kuzey üçte ikilik bölümünün büyük bir kısmı İngiliz sömürge döneminden itibaren Yazoo toprakları olarak bilinmekteydi. Bu topraklar 1767'den itibaren Georgia Eyaleti tarafından talep edilmiştir. Devrim Savaşı'nın ardından, yoğun tartışmalara rağmen Georgia'nın bir parçası olarak kaldı.
Mobile ve Yazoo topraklarının etrafındaki bölge hariç, Alabama'nın bugünkü üçte birlik bölümü 1798'de kurulduğunda Mississippi Bölgesi'nin bir parçasıydı. Yazoo toprakları, Yazoo toprak skandalının ardından 1804 yılında bölgeye eklendi. İspanya, 1819 yılında Adams-Onís Antlaşması ile resmen Amerika Birleşik Devletleri'ne devredilene kadar, kıyı ilçeleri haline gelecek olan eski İspanyol Batı Florida toprakları üzerinde hak iddia etmeye devam etti.
19. yüzyıl
Mississippi'nin 10 Aralık 1817'de eyalet olarak kabul edilmesinden önce, bölgenin daha seyrek yerleşimli doğu yarısı ayrılmış ve Alabama Bölgesi olarak adlandırılmıştır. Birleşik Devletler Kongresi 3 Mart 1817'de Alabama Bölgesini oluşturdu. Şimdi terk edilmiş olan St. Stephens, 1817'den 1819'a kadar bölgenin başkenti olarak hizmet verdi.
Alabama 14 Aralık 1819'da 22. eyalet olarak kabul edildi ve Kongre ilk Anayasa Konvansiyonu için Huntsville'i seçti. Delegeler 5 Temmuz - 2 Ağustos 1819 tarihleri arasında yeni eyalet anayasasını hazırlamak üzere bir araya geldi. Huntsville, hükûmet merkezinin Dallas County'deki Cahaba'ya taşındığı 1819'dan 1820'ye kadar geçici başkent olarak görev yaptı.
Şu anda hayalet bir kasaba olan Cahaba, 1820'den 1825'e kadar eyaletin ilk daimi başkentiydi. Alabama Ateşi eyaleti Birliğe kabul edildiğinde, pamuk ekimine uygun verimli topraklardan yararlanmak için eyalete akın eden yerleşimciler ve arazi spekülatörleri ile araziye hücum başlamıştı. 1820'ler ve 1830'larda sınır bölgesinin bir parçası olan bu ülkenin anayasası beyaz erkekler için genel oy hakkı öngörüyordu.
Güneydoğulu ekiciler ve Yukarı Güney'den gelen tüccarlar, Alabama'daki pamuk plantasyonları genişledikçe yanlarında köleler de getirdiler. Orta Kara Kuşak'ın (adını koyu renkli, verimli toprağından alan) ekonomisi, sahiplerinin serveti esas olarak köle emeği ile büyüyen büyük pamuk plantasyonları etrafında inşa edildi. Bölge aynı zamanda geçimlik çiftçilik yapan çok sayıda yoksul ve haklarından mahrum bırakılmış insanı da kendine çekti. Alabama'nın 1810'daki tahmini nüfusu 10.000'in altındaydı, ancak 1830'da 300.000'den fazla kişiye ulaştı. Kızılderili kabilelerinin çoğu, 1830'da Kongre tarafından Kızılderili Kaldırma Yasası'nın kabul edilmesinden sonraki birkaç yıl içinde eyaletten tamamen çıkarıldı.
Tuscaloosa 1826'dan 1846'ya kadar Alabama'nın başkenti olarak hizmet vermiştir. 30 Ocak 1846'da Alabama yasama meclisi, başkentin Tuscaloosa'dan Montgomery'ye taşınmasına karar verdiğini açıkladı. Yeni başkentteki ilk yasama oturumu Aralık 1847'de toplandı.Philadelphia'lı Stephen Decatur Button yönetiminde yeni bir başkent binası inşa edildi. İlk yapı 1849 yılında yanmış, ancak 1851 yılında aynı yerde yeniden inşa edilmiştir. Montgomery'deki bu ikinci başkent binası günümüze kadar ayakta kalmıştır. Exeter, Maine'den Barachias Holt tarafından tasarlanmıştır.
Amerikan İç Savaşı ve yeniden yapılanma
1860'a gelindiğinde nüfus 964.201 kişiye yükselmişti ve bunun neredeyse yarısı, 435.080'i köleleştirilmiş Afrikalı Amerikalılardan, 2.690'ı ise özgür beyaz olmayan insanlardan oluşuyordu. 11 Ocak 1861'de Alabama Birlik'ten ayrıldığını ilan etti. Birkaç gün bağımsız bir cumhuriyet olarak kaldıktan sonra Amerika Konfedere Devletleri'ne katıldı. Konfederasyonun başkenti başlangıçta Montgomery'deydi. Alabama, Amerikan İç Savaşı'na yoğun bir şekilde katılmıştır. Eyalette nispeten az sayıda savaş yapılmış olmasına rağmen Alabama savaşta yaklaşık 120.000 askerle katkıda bulunmuştur.
Alabama, Huntsville'den bir süvari bölüğü Kentucky, Hopkinsville'de taburuna katıldı. Bölük, kollarında, yakasında ve kuyruklarında sarı süslemeler bulunan yeni üniformalar giydi. Bu durum onların "Sarı Çekiç" lakabıyla karşılanmasına yol açtı ve bu isim daha sonra Konfederasyon Ordusu'ndaki tüm Alabama birliklerine verilmesine sebep oldu.
Alabama'nın köleleri 1865 yılında 13. Değişiklik ile serbest bırakılması kararını aldı. Alabama, Mayıs 1865'te savaşın sona ermesinden 1868'de Birliğe resmen geri dönmesine kadar askeri yönetim altındaydı. 1867'den 1874'e kadar, beyaz vatandaşların çoğunun geçici olarak oy kullanmasının yasaklanması ve serbest bırakılanların haklarının verilmesiyle, birçok Afrikalı Amerikalı eyalette siyasi lider olarak ortaya çıktı. Alabama bu dönemde Kongre'de üç Afro-Amerikan kongre üyesi tarafından temsil edildi: Jeremiah Haralson, Benjamin S. Turner ve James T. Rapier.
Savaşın ardından eyalet, pamuğa bağlı bir ekonomiyle esas olarak tarımsal kalmıştır. Yeniden yapılanma sırasında eyalet yasa koyucuları 1868 yılında eyaletin ilk devlet okulu sistemini oluşturan ve kadın haklarını genişleten yeni bir eyalet anayasasını onayladı. Yasa koyucular çok sayıda kamu karayolu ve demiryolu projesini finanse etti, ancak bunlar dolandırıcılık ve suistimal iddialarıyla boğuştu. Örgütlü isyancı ve direnişçi gruplar, özgürlükçüleri ve Cumhuriyetçileri bastırmaya çalıştı. Kısa ömürlü orijinal Ku Klux Klan'ın yanı sıra bunlar arasında Solgun Yüzler, Beyaz Kamelya Şövalyeleri, Kırmızı Gömlekliler ve Beyaz Birlik de vardı.
Alabama'daki yeniden yapılanma 1874 yılında Demokratların hile ve şiddetin hakim olduğu bir seçimle yasama meclisinin ve valilik makamının kontrolünü yeniden ele geçirmesiyle sona erdi. Demokratlar 1875 yılında yeni bir anayasa yazdılar ve yasama meclisi kamu parasının dini okulları finanse etmek için kullanılmasını yasaklayan Blaine Değişikliğini kabul etti. Aynı yıl, okulların ırk temelinde ayrıştırılmasını öngören yasa onaylandı. Demiryolu yolcu vagonları 1891 yılında ayrıştırıldı.
20. yüzyıl
Alabama'nın yeni 1901 Anayasası, seçmen kaydını zorlaştırarak, yoklama vergisi ve okuryazarlık testi gerektirerek, neredeyse tüm Afrikalı Amerikalılar ve Amerikan yerlileri ile on binlerce yoksul Avrupalı Amerikalı da dahil olmak üzere nüfusun büyük bölümünü etkili bir şekilde haklarından mahrum bırakan seçmen kaydı hükümleri içeriyordu. 1901 anayasası devlet okullarında ırk ayrımı yapılmasını gerektiriyordu. 1903 yılına gelindiğinde Alabama'da sadece 2.980 Afrikalı Amerikalı kayıtlıydı, ancak en az 74.000'i okuma yazma biliyordu. Bu sayı 1900 yılında oy kullanma hakkına sahip 181.000'den fazla Afrikalı Amerikalı ile karşılaştırıldığında oldukça düşüktü. Sayılar sonraki yıllarda daha da düştü. Eyalet yasama organı 1950'lere kadar kamu tesisleriyle ilgili ek ırk ayrımı yasaları çıkardı: 1911'de hapishaneler; 1915'te hastaneler; 1928'de tuvaletler, oteller ve restoranlar; 1945'te otobüs durağı bekleme odaları ayrıştırıldı.
Ekici sınıf, siyahların oy vermesini engellemeye yönelik bu yasama çabasına oy vermeleri için yoksul beyazları ikna etmiş olsa da, yeni kısıtlamalar, çoğunlukla kümülatif bir yoklama vergisinin uygulanması nedeniyle, onların da haklarından mahrum bırakılmasıyla sonuçlandı. 1941 yılına gelindiğinde, bu yasalarla haklarından mahrum bırakılanların küçük çoğunluğunu beyazlar oluşturuyordu: 600,000 beyaza karşılık 520,000 Afrikalı Amerikalı. Neredeyse tüm Siyahlar oy kullanma hakkını kaybetmişti. Belirli hükümleri iptal ettirmeyi başaran çok sayıda yasal mücadeleye rağmen, eyalet yasama organı hak mahrumiyetini sürdürmek için yenilerini yaratacaktı. Siyahların siyasi sistemden dışlanması, 1965 yılında vatandaş olarak anayasal haklarının uygulanması için federal medeni haklar yasasının kabul edilmesine kadar devam etti.
Alabama'nın kırsal ağırlıklı yasama organı, haklarından mahrum bırakılmış Afrikalı Amerikalılar için okulları ve hizmetleri sürekli olarak yetersiz finanse etti, ancak onları vergi ödemekten kurtarmadı. Rosenwald Fonu, kısmen Güney'deki Afrikalı Amerikalıların eğitiminin kronik olarak yetersiz finanse edilmesine bir yanıt olarak, Rosenwald Okulları olarak bilinen okulların inşasını finanse etmeye başladı. Alabama'da bu okullar tasarlandı ve inşaat maliyetlerinin üçte birini karşılayan Rosenwald fonları ile inşaat kısmen finanse edildi. Fon, geri kalanı ödemek için yerel topluluk ve eyaletin eşleştirme fonları toplamasını gerektiriyordu. Siyah sakinler, birçok kırsal bölgede inşa edilen bu tür okullara eşleştirme fonu sağlamak için ek para toplayarak kendilerini iki kez vergilendirmiş oldular. Genellikle arazi ve işgücü de bağışladılar.
1913 yılından itibaren Alabama'da Afro-Amerikan çocuklar için ilk 80 Rosenwald Okulu inşa edildi. Eyalette 1937 yılına kadar toplam 387 okul, yedi öğretmen evi ve birkaç mesleki bina tamamlandı. Eyalette ayakta kalan okul binalarının birçoğu şu anda Ulusal Tarihi Yerler Sicilinde listelenmiştir.
Devam eden ırk ayrımcılığı ve linçler, tarımsal bunalım ve koza kurdu istilası nedeniyle pamuk mahsulünün başarısız olması, Alabama kırsalından ve diğer eyaletlerden on binlerce Afrikalı Amerikalının 20. yüzyılın ilk on yıllarında Güney'den Büyük Göç'ün bir parçası olarak kuzey ve orta batı şehirlerinde fırsatlar aramasına yol açtı. Bu göçü yansıtan Alabama'daki nüfus artış oranı (aşağıdaki "tarihsel nüfuslar" tablosuna bakınız) 1910'dan 1920'ye kadar neredeyse yarı yarıya düşmüştür.
Aynı zamanda, birçok kırsal kesim insanı yeni sanayi işlerinde çalışmak üzere Birmingham şehrine göç etti. Birmingham o kadar hızlı bir büyüme yaşadı ki "Sihirli Şehir" olarak anılmaya başlandı. 1920 yılına gelindiğinde Birmingham, Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük 36. şehriydi. Ağır sanayi ve madencilik ekonomisinin temelini oluşturuyordu. Eyalet anayasasının gerektirdiği gibi, her on yıllık nüfus sayımından sonra nüfus değişikliklerine göre yeniden sınırlandırmayı reddeden eyalet yasama meclisinde sakinleri onlarca yıl boyunca yetersiz temsil edildi. Bu durum 1960'ların sonlarına kadar bir dava ve mahkeme kararının ardından değişmedi.
1940'lardan itibaren, mahkemeler siyah seçmenlerin oy kullanma haklarını tanımak için ilk adımları atmaya başladığında, Alabama yasama organı siyah seçmenlerin haklarını ellerinden almak için tasarlanmış birkaç karşı adım attı. Yasama meclisi, yerel nüfus memurlarına seçmen kaydı için başvuranları diskalifiye etme konusunda daha fazla serbestlik tanıyan bir eyalet anayasa değişikliğini kabul etti ve seçmenler de onayladı çünkü bunlar çoğunlukla beyaz seçmenlerdi. Mobile'deki siyah vatandaşlar bu değişikliğe On Beşinci Değişikliğin ihlali olarak başarılı bir şekilde itiraz ettiler. Yasama organı ayrıca Tuskegee'nin sınırlarını, siyahları şehir sınırlarından uzaklaştırmak için tasarlanmış 28 kenarlı bir şekle dönüştürdü. Yüksek Mahkeme oybirliğiyle bu ırksal "gerrymandering "in Anayasa'yı ihlal ettiğine karar verdi. 1961 yılında, Alabama yasama organı da yerel seçimler için numaralı yer zorunluluğu getirerek siyah oyların etkisini kasıtlı olarak azaltmıştır
Dünya Savaşı'nın taleplerine bağlı endüstriyel gelişme, devlete iç savaş öncesinden bu yana görülmemiş bir refah düzeyi getirdi. Kırsal kesimdeki işçiler daha iyi işler ve daha yüksek bir yaşam standardı için eyaletin en büyük şehirlerine akın etti. Bu büyük işçi akınının bir örneği Mobile'de yaşandı. 1940 ve 1943 yılları arasında 89.000'den fazla kişi savaşla ilgili endüstrilerde çalışmak üzere şehre taşındı. Eyalet bir imalat ve hizmet üssü geliştirdikçe pamuk ve diğer nakit mahsullerin önemi azaldı.
1901'den 1961'e kadar eyaletteki büyük nüfus değişikliklerine rağmen, kırsal kesimin çoğunlukta olduğu yasama organı, eyalet anayasasının on yıllık nüfus sayımlarının sonuçlarını takip etmesini gerektirdiği gibi, Meclis ve Senato koltuklarını nüfusa göre yeniden paylaştırmayı reddetti. Tarımsal bölgelerdeki siyasi ve ekonomik gücü korumak için eski temsili sürdürdüler. Bunun sonuçlarından biri, Birmingham'ın sanayi ve ekonomik güç merkezini içeren Jefferson County'nin eyalete tüm vergi gelirlerinin üçte birinden fazlasını sağlaması, ancak orantılı miktarda hizmet alamamasıydı. Kentsel çıkarlar yasama meclisinde sürekli olarak yetersiz temsil ediliyordu. 1960 yılında yapılan bir araştırma, kırsal kesimin hakimiyeti nedeniyle "toplam eyalet nüfusunun yaklaşık %25'ini oluşturan bir azınlığın Alabama yasama meclisinin çoğunluğunu kontrol ettiğini" belirtmiştir.
Birleşik Devletler Yüksek Mahkemesi'nin Baker v. Carr (1962) ve Reynolds v. Sims (1964) davalarında mahkeme, "bir adam, bir oy" ilkesinin eyalet yasama organlarının her iki meclisinin de temeli olması gerektiğine ve bölgelerinin coğrafi ilçelerden ziyade nüfusa dayalı olması gerektiğine karar verdi.
Afrikalı Amerikalılar 1950'lerde ve 1960'larda yasal mücadeleler de dahil olmak üzere sivil haklar hareketi aracılığıyla eyaletteki hak mahrumiyetine ve ayrımcılığa son verilmesi için baskı yapmaya devam etti. 1954 yılında ABD Yüksek Mahkemesi Brown v. Board of Education davasında devlet okullarının ayrıştırılması gerektiğine hükmetti ancak Alabama buna uymakta yavaş davrandı. Alabama, 1960'lı yıllarda Vali George Wallace yönetiminde federal taleplere uymakta direnmiştir. Sivil haklar hareketi, Alabama'da Montgomery otobüs boykotu (1955-1956), 1961'deki Özgürlük Yürüyüşleri ve 1965 Selma'dan Montgomery'ye yürüyüşler gibi önemli olaylara sahne oldu. Bunlar, 1964 tarihli Medeni Haklar Yasası ve 1965 tarihli Oy Hakkı Yasası'nın ABD Kongresi tarafından kabul edilip yürürlüğe girmesine katkıda bulunmuştur.
Yasal ayrımcılık 1964'te eyaletlerde sona erdi, ancak Jim Crow gelenekleri mahkemede özel olarak sorgulanana kadar genellikle devam etti.The New York Times'a göre, 2017 yılı itibarıyla Alabama'daki Afrikalı Amerikalıların çoğu Birmingham ve Montgomery gibi Alabama şehirlerinde yaşamaktadır. Ayrıca, Alabama'nın orta kesimlerinde yer alan Siyah Kuşak bölgesi "ağırlıklı olarak Afro-Amerikan olan yoksul ilçelere ev sahipliği yapmaktadır. Bu ilçeler arasında Dallas, Lowndes, Marengo ve Perry bulunmaktadır."
1972 yılında, 1901 yılından bu yana ilk kez, yasama organı on yıllık nüfus sayımına dayalı olarak kongre yeniden bölgelendirmesini tamamladı. Bu, gelişen kentsel alanların yanı sıra altmış yıldan fazla bir süredir yeterince temsil edilmeyen nüfusun tamamına fayda sağladı. Temsili eyalet meclisi ve senato bölgelerini uygulamak için başka değişiklikler de yapılmıştır.
Alabama 20. yüzyılın sonlarından bu yana bazı değişiklikler yapmış ve temsili artırmak için yeni oylama türleri kullanmıştır. 1980'lerde, Dillard v. Crenshaw County adlı çok kapsamlı bir yeniden bölgelendirme davası, ilçeler ve okul kurulları da dahil olmak üzere 180 Alabama yargı bölgesinin temsilci koltukları için geniş oylamaya meydan okudu. Çoğunluk tüm sandalyeleri alma eğiliminde olduğundan, geniş kapsamlı oylama bir ilçedeki herhangi bir azınlığın oylarını sulandırmıştı. Afrikalı Amerikalılar eyalette önemli bir azınlık oluşturmalarına rağmen, geniş katılımlı yargı bölgelerinin çoğunda herhangi bir temsilci seçememişlerdi
Bu davanın çözümünün bir parçası olarak, Chilton County de dahil olmak üzere beş Alabama şehri ve ilçesi, çok sandalyeli yargı bölgelerinde temsilcilerin seçilmesi için kümülatif oylama sistemini benimsemiştir. Bu, seçmenler için daha orantılı temsil ile sonuçlanmıştır. Nispi temsilin bir başka şekli olarak, Conecuh İlçesinde olduğu gibi 23 yargı bölgesi sınırlı oy kullanmaktadır. Sınırlı oylama ilk kez 1982 yılında Conecuh İlçesinde test edilmiştir. Bu sistemlerin birlikte kullanılması, yerel makamlara seçilen Afrikalı Amerikalıların ve kadınların sayısını artırarak vatandaşlarını daha iyi temsil eden yönetimler ortaya çıkarmıştır.
1960'lardan itibaren artan dış rekabet nedeniyle eyalet ekonomisi geleneksel kereste, çelik ve tekstil sektörlerinden uzaklaşmıştır. Örneğin, 1950 yılında 46.314 olan çelik işleri 2011 yılında 14.185'e düşmüştür. Ancak eyalet, özellikle de Huntsville, Satürn roket programının ve uzay mekiğinin geliştirilmesinde önemli bir tesis olan George C. Marshall Uzay Uçuş Merkezi'nin 1960 yılında açılmasından yararlanmıştır. Otomobil montajı gibi teknoloji ve imalat sanayileri yirminci yüzyılın sonlarında eyaletin bazı eski sanayilerinin yerini aldı, ancak eyaletin ekonomisi ve büyümesi Georgia ve Florida gibi bölgedeki diğer eyaletlerin gerisinde kaldı.
21. yüzyıl
2001 yılında Alabama Yüksek Mahkemesi başyargıcı Roy Moore, Montgomery'deki başkente On Emir'in bir heykelini yerleştirdi. 2002 yılında 11. ABD Bölge Mahkemesi heykelin kaldırılmasını emretti, ancak Moore mahkeme kararına uymayı reddetti, bu da anıtın kalması lehine başkent çevresinde protestolara yol açtı. Anıt Ağustos 2003'te kaldırıldı.
Yirmi birinci yüzyılda eyalette birkaç doğal afet meydana gelmiştir. 2004 yılında 3. kategori bir fırtına olan Ivan Kasırgası eyaleti vurmuş ve 18 milyar doların üzerinde hasara yol açmıştır. Bu, modern tarihinde eyaleti vuran en yıkıcı fırtınalar arasındaydı. Nisan 2011'de 62 hortumdan oluşan süper bir salgın eyaleti vurmuş ve 238 kişinin ölümüne yol açarak birçok toplumu harap etmiştir.
Coğrafya
Alabama, 135.760 km² toplam alanıyla Amerika Birleşik Devletleri'nin en büyük otuzuncu eyaletidir: Alanın %3,2'si sudur, bu da Alabama'yı yüzey suyu miktarında 23. sıraya yerleştirir ve aynı zamanda ABD'deki en büyük ikinci iç suyolu sistemine sahip olmasını sağlar. Arazi alanının yaklaşık beşte üçü, Mississippi Nehri ve Meksika Körfezi'ne doğru genel bir inişe sahip yumuşak bir ova olan Gulf Coastal Plain'in bir parçasıdır. Kuzey Alabama bölgesi çoğunlukla dağlıktır, Tennessee Nehri büyük bir vadiyi keser ve çok sayıda dere, akarsu, nehir, dağ ve göl oluşturur.
Alabama kuzeyde Tennessee, doğuda Georgia, güneyde Florida ve batıda Mississippi eyaletleriyle komşudur. Alabama'nın Meksika Körfezi'nde, eyaletin en güney ucunda kıyı şeridi vardır. Eyaletin yüksekliği deniz seviyesinden Mobile Körfezi'ne, kuzeydoğuda 610 m fazla yüksekliğe ve 735 m yüksekliğindeki Cheaha Dağı'na kadar değişmektedir.
Alabama'nın arazisi 89.000 km² ormandan veya eyaletin toplam arazi alanının %67'sinden oluşmaktadır. Körfez Kıyısı boyunca uzanan banliyö Baldwin County, hem yüzölçümü hem de su alanı bakımından eyaletin en büyük ilçesidir.
Alabama'da Ulusal Park Servisi tarafından yönetilen alanlar arasında Alexander City yakınlarındaki Horseshoe Bend Ulusal Askeri Parkı; Fort Payne yakınlarındaki Little River Canyon Ulusal Koruma Alanı; Bridgeport'taki Russell Mağarası Ulusal Anıtı; Tuskegee'deki Tuskegee Havacıları Ulusal Tarihi Alanı ve Tuskegee yakınlarındaki Tuskegee Enstitüsü Ulusal Tarihi Alanı bulunmaktadır.. Ayrıca Alabama'da dört Ulusal Orman bulunmaktadır: Conecuh, Talladega, Tuskegee ve William B. Bankhead. Alabama'da ayrıca Natchez Trace Parkway, Selma'dan Montgomery'ye Ulusal Tarihi Yolu ve Trail of Tears Ulusal Tarihi Yolu bulunmaktadır.
Kayda değer doğa harikaları arasında şunlar yer almaktadır: Haleyville'in hemen güneyinde bulunan ve Rockies'in doğusundaki en uzun doğal köprü olan "Doğal Köprü" kayası; Marshall County'de bulunan ve katedral benzeri görünümünden dolayı bu adı alan Katedral Mağaraları, dünyanın en büyük mağara girişlerinden ve dikitlerinden birine sahiptir; Fairhope'taki Ecor Rouge, Maine ve Meksika arasındaki en yüksek kıyı şeridi noktasıdır. Childersburg'daki DeSoto Mağaraları, Amerika Birleşik Devletleri'nde resmi olarak kaydedilen ilk mağarasıdır. Gadsden'deki Noccalula Şelaleleri 90 metrelik bir şelaleye sahiptir. Phil Campbell yakınlarındaki Dismals Kanyonu iki şelaleye, altı doğal köprüye ev sahipliği yapar ve efsanevi kanun kaçağı Jesse James'in saklanma yeri olduğu iddia edilir.Jackson County'deki Stephens Gap Mağarası 143 metrelik bir çukura, iki şelaleye sahiptir ve Amerika'da en çok fotoğrafı çekilen vahşi mağara manzaralarından biridir.Fort Payne yakınlarındaki Little River Kanyonu, ülkenin en uzun dağ nehirlerinden biridir. Warrior yakınlarındaki Rickwood Mağaraları'nda bir yeraltı havuzu, kör mağara balıkları ve 260 milyon yıllık kireçtaşı oluşumları bulunmaktadır.
Montgomery'nin hemen kuzeyindeki Elmore County'de 8 km genişliğinde bir krater bulunmaktadır. Burası "Alabama'nın en büyük doğal felaketinin" yaşandığı Wetumpka krateridir. Yaklaşık 80 milyon yıl önce bölgeye 300 m genişliğinde bir göktaşı çarpmıştır. Wetumpka şehir merkezinin hemen doğusundaki tepeler, ana kayaya patlatılan çarpma kraterinin aşınmış kalıntılarını sergilemektedir ve bölge, yüzeyin altında bulunabilen kırıkların ve parçalanmış kaya bölgelerinin eşmerkezli halkaları nedeniyle Wetumpka krateri veya astrobleme ("yıldız yarası") olarak etiketlenmiştir. 2002 yılında, Viyana Üniversitesi Jeokimya Enstitüsü'nden Christian Koeberl kanıtları yayınladı ve bölgeyi Dünya üzerinde tanınan 157. çarpma krateri olarak belirledi.
İklim
Eyalet, Koppen İklim Sınıflandırması altında nemli subtropikal (Cfa) olarak sınıflandırılmıştır. Yıllık ortalama sıcaklık 18 °C'dir. Sıcaklıklar, Meksika Körfezi'ne yakınlığı nedeniyle eyaletin güney kesiminde daha sıcak olma eğilimindeyken, eyaletin kuzey kesimlerinde, özellikle kuzeydoğudaki Appalachian Dağları'nda biraz daha soğuk olma eğilimindedir. Genel olarak Alabama'da yazlar çok sıcak, kışlar ise ılık geçer ve yıl boyunca bol yağış alır. Alabama yılda ortalama 1.400 mm yağış alır ve eyaletin güney kesiminde 300 güne varan uzun bir büyüme mevsimine sahiptir.
Alabama'da yazlar ABD'nin en sıcak yazları arasında yer alır ve eyaletin bazı bölgelerinde yaz boyunca ortalama 32 °C üzerinde yüksek sıcaklıklar görülür. Alabama ayrıca tropikal fırtınalara ve kasırgalara da eğilimlidir. Eyaletin Körfez'den uzak bölgeleri, iç kesimlere doğru ilerleyip zayıfladıklarında genellikle muazzam miktarda yağmur bırakan fırtınaların etkilerine karşı bağışık değildir.
Güney Alabama çok sayıda gök gürültülü fırtına bildirmektedir. Mobile Körfezi çevresindeki Körfez Kıyısı'nda yılda ortalama 70 ila 80 gün gök gürültüsü rapor edilmektedir. Bu aktivite eyaletin kuzeyine doğru biraz azalır, ancak eyaletin en kuzeyinde bile yılda yaklaşık 60 gün gök gürültüsü rapor edilir. Bazen gök gürültülü fırtınalar sık sık şimşek ve büyük dolu yağışlarıyla birlikte şiddetli olur; eyaletin orta ve kuzey kesimleri bu tür fırtınalara karşı en savunmasız bölgelerdir. Alabama yıldırımdan ölenlerin sayısında dokuzuncu, kişi başına düşen yıldırım çarpması sonucu ölenlerin sayısında ise onuncu sırada yer almaktadır.
Alabama, Oklahoma ve Iowa ile birlikte, Ulusal İklim Veri Merkezi'nin 1 Ocak 1950'den Haziran 2013'e kadar olan döneme ilişkin istatistiklerine göre, herhangi bir eyalet arasında en fazla teyit edilmiş F5 ve EF5 hortumuna sahiptir. Uzun süredir takip edilen birkaç F5/EF5 kasırgası, Alabama'nın 1950'den bu yana diğer tüm eyaletlerden daha fazla kasırga ölümü bildirmesine katkıda bulunmuştur. Eyalet 1974 Süper Salgını'ndan etkilenmiş ve 2011 Süper Salgını'nda büyük bir yıkıma uğramıştır. 2011 Süper Salgını eyalette rekor sayıda hortum üretmiştir. Bu sayı 62'ye ulaşmıştır.
Hortumların en yoğun olduğu mevsim eyaletin kuzey ve güney kesimleri arasında değişiklik gösterir. Alabama, tipik şiddetli ilkbaharın yanı sıra Kasım ve Aralık aylarında ikinci bir hortum sezonuna sahip olan dünyadaki birkaç yerden biridir. Vadisi boyunca uzanan kuzey kesimi en savunmasız bölgedir. Alabama ve Mississippi'nin hortumlardan en çok etkilenen bölgesi, Güney Ovalarındaki Tornado Alley'den farklı olarak bazen Dixie Alley olarak adlandırılır.
Güneydoğu Amerika Birleşik Devletleri'nin çoğunda olduğu gibi Alabama'da da kışlar genellikle ılık geçer ve Ocak ayı ortalama düşük sıcaklıkları Mobile'da 4 °C ve Birmingham'da 0 °C civarındadır. Alabama'nın büyük bir bölümünde kar yağışı nadiren görülse de, eyaletin Montgomery'nin kuzeyindeki bölgeleri her kış birkaç kez toz halinde kar alabilir ve birkaç yılda bir orta derecede yoğun kar yağışı görülebilir. Tarihi kar yağışı olayları arasında 1963 Yeni Yıl Arifesi kar fırtınası ve 1993 Yüzyılın Fırtınası bulunmaktadır. Birmingham bölgesi için yıllık ortalama kar yağışı yılda 51 mm'dir. Güney Körfez kıyısında kar yağışı daha seyrektir, bazen birkaç yıl hiç kar yağışı olmaz.
Alabama'nın en yüksek sıcaklığı olan 44 °C, 5 Eylül 1925'te, şirketleşmemiş Centerville topluluğunda kaydedilmiştir. Rekor düşük sıcaklık olan -33 °C 30 Ocak 1966'da New Market'te meydana gelmiştir.
Flora ve fauna
Alabama, Tennessee Vadisi, Appalachian Platosu ve kuzeydeki Ridge-and-Valley Appalachians'tan orta bölgedeki Piedmont, Canebrake ve Black Belt'e, güneydeki Gulf Coastal Plain ve Meksika Körfezi boyunca uzanan sahillere kadar uzanan habitatlarda çok çeşitli flora ve faunaya ev sahipliği yapmaktadır. Eyalet, genel biyolojik çeşitlilik açısından genellikle ülkenin en üst sıralarında yer almaktadır.
Alabama subtropikal iğne yapraklı orman biyomunda yer alır ve bir zamanlar, halen eyaletteki ormanların en büyük oranını oluşturan geniş çam ormanlarına sahiptir. Şu anda florasının çeşitliliği açısından ülkede beşinci sırada yer almaktadır. Yaklaşık 4.000 pteridofit ve spermatofit bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır.
Eyaletteki yerli hayvan türleri arasında 62 memeli türü, 93 sürüngen türü, 73 amfibi türü, yaklaşık 307 yerli tatlı su balığı türü ve yılın en az bir bölümünü eyalette geçiren 420 kuş türü bulunmaktadır.Omurgasızlar arasında 97 kerevit türü ve 383 yumuşakça türü bulunmaktadır. Bu yumuşakça türlerinden 113'ü eyalet dışında hiç toplanmamıştır.
Nüfus sayımına göre belirlenmiş alanlar ve metropoliten alanlar
| Sıralama | Birleştirilmiş istatistiki bölgeler | Nüfus (2021 tahmini) | Nüfus (2020 tahmini) |
|---|---|---|---|
| 1 | Birmingham–Hoover–Talladega | 1,350,646 | 1,290,744 |
| 2 | Chattanooga–Cleveland–Dalton | 1,000,303 | 951,434 |
| 3 | Mobile–Daphne–Fairhope | 661,964 | 612,838 |
| 4 | Huntsville–Decatur–Albertville | 648,217 | 571,422 |
| 5 | Columbus–Auburn–Opelika | 503,124 | 448,035 |
| 6 | Dothan–Enterprise–Ozark | 200,333 | 195,890 |
| Sıralama | Metropol alanları | Nüfus (2021 tahmini) | Nüfus (2020 tahmini) |
|---|---|---|---|
| 1 | Birmingham–Hoover | 1,114,262 | 1,115,289 |
| 2 | Huntsville | 502,728 | 491,723 |
| 3 | Mobile | 429,536 | 430,573 |
| 4 | Montgomery | 385,798 | 386,047 |
| 5 | Tuscaloosa | 268,191 | 268,674 |
| 6 | Daphne–Fairhope–Foley | 239,294 | 231,767 |
| 7 | Auburn–Opelika | 177,218 | 174,241 |
| 8 | Decatur | 156,758 | 156,494 |
| 9 | Dothan | 151,618 | 151,007 |
| 10 | Florence–Muscle Shoals | 147,970 | 147,137 |
| 11 | Anniston–Oxford–Jacksonville | 115,972 | 116,441 |
| 12 | Gadsden | 103,162 | 103,436 |
Şehirler
| Sıralama | Şehirler | Nüfus (2020 nüfus sayımı) | İlçe(ler) |
|---|---|---|---|
| 1 | Huntsville | 215,006 | Madison, Limestone, Morgan |
| 2 | Birmingham | 200.733 | Jefferson, Shelby |
| 3 | Montgomery | 200.603 | Montgomery |
| 4 | Mobile | 187.041 | Mobile |
| 5 | Tuscaloosa | 99.600 | Tuscaloosa |
| 6 | Hoover | 92.606 | Jefferson, Shelby |
| 7 | Auburn | 76.143 | Lee |
| 8 | Dothan | 71.072 | Houston, , Henry |
| 9 | Decatur | 57.938 | Morgan, Limestone |
| 10 | Madison | 56.933 | Madison, Limestone |
| 11 | Florence | 40.184 | Lauderdale |
| 12 | Vestavia Hills | 39.102 | Jefferson, Shelby |
| 13 | Phenix City | 38.816 | Russell |
| 14 | Prattville | 37.781 | Autauga, Elmore |
| 15 | Gadsden | 33.945 | Etowah |
Demografi
2020 Amerika Birleşik Devletleri nüfus sayımına göre Alabama'nın nüfusu 1 Nisan 2020'de 5.024.279'dur ve 2010 nüfus sayımından bu yana 244.543 veya %5,12'lik bir artış göstermiştir. Bu, son nüfus sayımından bu yana 121.054'lük doğal bir artışı (502.457 doğum eksi 381.403 ölüm) ve eyalete net göç nedeniyle 104.991'lik bir artışı içermektedir.
ABD dışından gelen göç 31.180 kişilik net bir artışa neden olurken, ülke içindeki göç 73.811 kişilik net bir kazanç sağlamıştır. Eyalette 108.000 yabancı doğumlu (eyalet nüfusunun %2,4'ü) bulunmaktadır ve bunların tahmini %22,2'si belgesizdir (24.000). Alabama, 2020 itibarıyla %25,8 ile ABD eyaletleri arasında en yüksek 5. Afro-Amerikan nüfusa sahiptir.
Alabama'nın nüfus merkezi Chilton County'de, Jemison kasabasının dışında yer almaktadır.
Dil
Alabama'da yaşayanların çoğu (beş yaş ve üzerindekilerin %95,1'i) 2010 yılında evde yalnızca İngilizce konuşmaktaydı; bu oran 2000 yılındaki %96,1'e göre küçük bir düşüş göstermiştir. Alabama İngilizcesi ağırlıklı olarak Güney İngilizcesidir ve Tennessee'den sınır ötesine taşınan Güney Midland konuşmasıyla ilişkilidir. Büyük Güney konuşma bölgesinde, örneğin "bird" kelimesinin "boyd" telaffuzu gibi, sondaki r'nin giderek kaybolması söz konusudur. Eyaletin kuzey üçte birinde, sırasıyla "form" ve "orb" ile kafiyeli bir Güney Midland "arm" ve "barb" vardır. Alabama İngilizcesindeki benzersiz kelimeler şunlardır: redworm (solucan), peckerwood (ağaçkakan), snake doctor ve snake feeder (yusufçuk), tow sack (çuval bezi torbası), plum peach (şeftali eriği), French harp (mızıka) ve dog ironons (andiron).
| Dil | Nüfus yüzdesi (2010 itibarıyla) |
|---|---|
| İspanyolca | 2.2% |
| Almanca | 0.4% |
| Fransizca | 0.3% |
| Çince, Vietnamca, Korece, Arapça, Afrika dilleri, Japonca ve İtalyanca | 0.1% |
Din
2008 Amerikan Dini Kimlik Araştırması'nda Alabamalı katılımcıların %86'sı dinlerini Hristiyan, %6'sı Katolik olarak bildirirken, %11'inin dini yoktur. Diğer geleneklerin bileşimi ise %0,5 Mormon, %0,5 Yahudi, %0,5 Müslüman, %0,5 Budist ve %0,5 Hindu şeklindedir.
Alabama, çok sayıda Protestan Hristiyanın yaşadığı bir bölge olan İncil Kuşağı'nın ortasında yer almaktadır. Alabama, nüfusun yaklaşık %58'inin düzenli olarak kiliseye gittiği, Amerika Birleşik Devletleri'nin en dindar eyaletlerinden biri olarak tanımlanmaktadır. Eyaletteki insanların çoğunluğu kendilerini Evanjelik Protestan olarak tanımlamaktadır. 2010 yılı itibarıyla Alabama'daki en büyük üç mezhep grubu Güney Baptist Konvansiyonu, Birleşik Metodist Kilisesi ve mezhepsel olmayan Evanjelik Protestan.
Alabama'da Güney Baptist Konvansiyonu 1.380.121 kişi ile en fazla taraftara sahip konvansiyon olup, bunu 327.734 kişi ile Birleşik Metodist Kilisesi, 220.938 kişi ile mezhepsel olmayan Evanjelik Protestan ve 150.647 kişi ile Katolik Kilisesi takip etmektedir. Birçok Baptist ve Metodist cemaati 19. yüzyılın başlarında vaizlerin Güney'de din değiştirdiği Büyük Uyanış döneminde kurulmuştur. Tanrı Meclisleri'nin yaklaşık 60.000, Mesih Kiliseleri'nin ise yaklaşık 120.000 üyesi vardı. İskoç-İrlandalı 18. yüzyıl göçmenleri ve onların soyundan gelenlerle güçlü bağları olan Presbiteryen kiliselerinin toplam üye sayısı 75.000 civarındaydı (PCA 108 cemaatte 28.009 üye, PC(USA)- 147 cemaatte 26.247 üye, Cumberland Presbiteryen Kilisesi 59 cemaatte 6.000 üye, Amerika'daki Cumberland Presbiteryen Kilisesi 5.000 üye ve 50 cemaat, ayrıca EPC ve Ortak Reform Presbiteryenleri 230 üye ve dokuz cemaat).
2007 yılında yapılan bir ankete katılanların yaklaşık %70'i Hristiyan İncillerinin dördünü de sayabilmiştir. Dini tercihini belirtenlerin %59'u inançları hakkında "tam bir anlayışa" sahip olduklarını ve daha fazla öğrenmeye ihtiyaç duymadıklarını söylemiştir. 2007 yılında yapılan bir ankette Alabamalıların %92'si eyaletteki kiliselere en azından biraz güven duyduklarını belirtmiştir.
Çok daha az sayıda olmakla birlikte, Yahudilik, İslam, Hinduizm, Budizm, Sihizm, Bahai İnancı ve Üniteryen Evrenselcilik de dahil olmak üzere diğer birçok dini inanç da eyalette temsil edilmektedir.
Yahudiler, Sefarad Yahudilerinin Londra'dan göç ettiği 1763 yılından beri, Mobile'nin sömürge döneminde, bugünkü Alabama'da bulunmaktadır. Eyaletteki en eski Yahudi cemaati Mobile'deki Congregation Sha'arai Shomayim'dir. Eyalet yasama organı tarafından 25 Ocak 1844 tarihinde resmen tanınmıştır. On dokuzuncu ve yirminci yüzyıllardaki sonraki göçmenler Doğu Avrupa'dan gelen Aşkenaz Yahudileri olma eğilimindeydi. Eyaletteki Yahudi mezhepleri arasında iki Ortodoks, dört Muhafazakâr, on Reform ve bir Hümanist sinagog bulunmaktadır.
Alabama'da Müslümanların sayısı giderek artıyor. 2011 yılına kadar çoğu Afro-Amerikan din değiştirenler tarafından inşa edilen 31 cami bulunuyor.
Eyaletteki birçok Hindu tapınağı ve kültür merkezi Hintli göçmenler ve onların torunları tarafından kurulmuştur; bunların en bilinenleri Birmingham'daki Shri Swaminarayan Mandir, Pelham'daki Hindu Tapınağı ve Birmingham Kültür Merkezi, Capshaw'daki Kuzey Alabama Hindu Kültür Merkezi ve Tuscaloosa'daki Hindu Mandir ve Kültür Merkezidir.
Theravada Budistleri için altı Dharma merkezi ve kuruluşu vardır. Manastır Budist tapınaklarının çoğu Mobile County'nin güneyinde, Bayou La Batre yakınlarında yoğunlaşmıştır. Bu bölge 1970'lerde ve sonrasında Kamboçya, Laos ve Vietnam'dan gelen mültecilerin akınına uğramıştır. Bayou La Batre'nin on mil yarıçapındaki dört tapınak arasında Chua Chanh Giac, Wat Buddharaksa ve Wat Lao Phoutthavihan bulunmaktadır.
Alabama'da Bahai Dini'ne bağlı ilk topluluk 1896 yılında Chicago'dan Fairhope'a taşınan Paul K. Dealy tarafından kurulmuştur. Alabama'daki Bahai merkezleri Birmingham, Huntsville ve Florence'da bulunmaktadır.
Sağlık
2018 yılında Alabama'da beklenen yaşam süresi 75,1 yıl olup, 78,7 yıl olan ulusal ortalamanın altındadır ve ülkedeki en düşük üçüncü yaşam süresidir. Ortalama yaşam süresinin düşmesine neden olabilecek faktörler arasında anne ölümleri, intihar ve silah suçları yer almaktadır.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin 2008 yılında yaptığı bir araştırma, Alabama'da obezitenin bir sorun olduğunu ve %26 ile %29 arasında bir orana sahip olan on ilçe dışında çoğu ilçede yetişkinlerin %29'undan fazlasının obez olduğunu göstermiştir. Eyalet sakinleri, diğer beş eyalette yaşayanlarla birlikte, ülke genelinde boş zamanlarında fiziksel olarak aktif olma olasılığı en düşük olan gruptur. Alabama ve genel olarak ABD'nin güneydoğusu, yetişkinlerin %10'unu aşan oranıyla ülkedeki en yüksek yetişkin başlangıçlı diyabet vakalarından birine sahiptir.
Alabama, 14 Mayıs 2019 tarihinde, tecavüz ve ensest istisnası olmaksızın, "ciddi bir sağlık riski" olmadığı sürece hamileliğin herhangi bir aşamasında kürtajı yasaklayan İnsan Hayatını Koruma Yasasını kabul etti. Yasa, kürtaj yapan doktorları 10 ila 99 yıl hapis cezasına çarptırıyor. Yasanın aslında bir sonraki Kasım ayında yürürlüğe girmesi gerekiyordu, ancak 29 Ekim 2019'da ABD Bölge Yargıcı Myron Thompson, 1973 tarihli ABD Yüksek Mahkemesi davası ile çeliştiği gerekçesiyle yasanın yürürlüğe girmesini engelledi. 24 Haziran 2022'de, ABD Yüksek Mahkemesi'nin Dobbs v. Jackson Kadın Sağlığı Örgütü davasında Roe v. Wade kararını bozmasının ardından, Yargıç Thompson tedbir kararını kaldırarak yasanın yürürlüğe girmesine izin verdi.
Ekonomi
Eyalet havacılık, eğitim, sağlık hizmetleri, bankacılık ve otomobil imalatı, maden çıkarma, çelik üretimi ve fabrikasyon dahil olmak üzere çeşitli ağır sanayilere yatırım yapmıştır. 2006 yılı itibarıyla Alabama'daki bitkisel ve hayvansal üretim 1,5 milyar dolar değerindeydi. Bir önceki yüzyılın tarım ağırlıklı ekonomisinin aksine, bu rakam eyaletin gayri safi yurtiçi hasılasının sadece yüzde biri kadardı. Arazilerin müteahhitlere, kereste şirketlerine ve büyük çiftlik holdinglerine satılması nedeniyle 1960'lardan bu yana özel çiftliklerin sayısı sabit bir oranda azalmıştır.
2008'de tarım dışı istihdam yönetim mesleklerinde 121.800; iş ve finansal operasyonlarda 71.750; bilgisayarla ilgili ve matematiksel mesleklerde 36.790; mimarlık ve mühendislikte 44.200; yaşam, fizik ve sosyal bilimlerde 12.410; toplum ve sosyal hizmetlerde 32.260; yasal mesleklerde 12.770; eğitim, öğretim ve kütüphane hizmetlerinde 116.250; sanat, tasarım ve medya mesleklerinde 27.840; sağlık hizmetlerinde 121.110'dur; 44,750 yangınla mücadele, kolluk kuvvetleri ve güvenlik; 154,040 gıda hazırlama ve servis; 76,650 bina ve zemin temizliği ve bakımı; 53,230 kişisel bakım ve hizmetler; 244,510 satış; 338,760 büro ve yönetim desteği; 20,510 çiftçilik, balıkçılık ve ormancılık; 120,155 inşaat ve madencilik, gaz ve petrol çıkarma; 106,280 kurulum, bakım ve onarım; 224,110 üretim; ve 167,160 ulaştırma ve malzeme taşıma.
göre, 2008 yılı toplam gayri safi eyalet hasılası 170 milyar dolar veya kişi başına 29.411 dolardı. Alabama'nın 2012 GSYİH'si bir önceki yıla göre %1,2 artmıştır. En büyük artış bilgi teknolojileri alanında gerçekleşmiştir. 2010 yılında eyalette kişi başına düşen gelir 22.984 dolardı.
Eyaletin mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı Nisan 2015'te %5,8 idi. Bu oran, ülke genelinde mevsimsellikten arındırılmış %5,4'lük oranla karşılaştırıldığında.
Alabama'da asgari ücret yoktur ve Şubat 2016'da belediyelerin asgari ücret belirlemesini engelleyen bir yasa çıkarılmıştır. (Birmingham'da çıkarılan bir yönetmelik asgari ücreti 10.10 dolara çıkaracaktı).
2018 yılı itibarıyla Alabama, ABD'deki eyaletler arasında en yüksek altıncı yoksulluk oranına sahiptir. 2017 yılında Birleşmiş Milletler Özel Raportörü Philip Alston, Alabama'nın kırsal bölgelerini gezdi ve gelişmiş dünyada gördüğü her yerden daha kötü olduğunu söylediği çevre koşullarını gözlemledi.
En büyük işverenler
Nisan 2011'de Alabama'da en çok işçi çalıştıran beş işveren şunlardı.
| İşveren | Çalışanlar |
|---|---|
| 25,373 | |
| 18,750 | |
| 12,280 | |
| 9,500 | |
| 8,100 |
Sonraki en büyük yirmi işveren 2011 yılı itibarıyla şunlardır.
| İşveren | Konum |
|---|---|
| Anniston | |
| Birden fazla | |
| Auburn University | Auburn |
| Baptist Medical Center South | Montgomery |
| Birmingham | |
| City of Birmingham | Birmingham |
| DCH Health System | Tuscaloosa |
| Huntsville | |
| Huntsville | |
| Montgomery | |
| Infirmary Health System | Mobile |
| Birmingham | |
| Marshall Space Flight Center | Huntsville |
| Montgomery | |
| Birden fazla | |
| Boeing | Birden fazla |
| University of Alabama | Tuscaloosa |
| Mobile | |
| Walmart | Birden fazla |
Tarım
Alabama'nın tarımsal çıktıları arasında kümes hayvanları ve yumurta, büyükbaş hayvan, balık, bitki fidanları, yer fıstığı, pamuk, mısır ve sorgum gibi tahıllar, sebzeler, süt, soya fasulyesi ve şeftali bulunmaktadır. "Pamuk Eyaleti" olarak bilinmesine rağmen Alabama, çeşitli raporlara göre ulusal pamuk üretiminde sekizinci ile onuncu sıralar arasında yer almaktadır ve Texas, Georgia ve Mississippi ilk üçü oluşturmaktadır.
Su ürünleri yetiştiriciliği
Su ürünleri yetiştiriciliği Alabama ekonomisinin büyük bir parçasıdır. Alabamalılar 1960'ların başında su ürünleri yetiştiriciliği yapmaya başladı. ABD'de çiftlikte yetiştirilen yayın balığı Amerika'daki en popüler 8. deniz ürünüdür. 2008 yılı itibarıyla Alabama'da yaklaşık 4.000 kişi yayın balığı endüstrisinde istihdam edilmiş ve Alabama 59 milyon kg yayın balığı üretmiştir. 2020 yılında Alabama, Amerika Birleşik Devletleri'nde çiftlikte yetiştirilen yayın balığının 1/3'ünü üretmiştir. Alabama'da yetiştirilen yayın balığının 2020 yılı toplam satışları 307 milyon dolara eşittir, ancak 2020 yılına kadar Alabamalıların toplam istihdamı 2.442'ye düşmüştür.
2000'lerin başından 2020'ye kadar Alabama yayın balığı endüstrisi 250 çiftlik ve 4 işleyiciden 66 çiftlik ve 2 işleyiciye gerilemiştir. Bu düşüşün nedenleri arasında artan yem fiyatları, yayın balığı alternatifleri, COVID-19'un restoran satışları üzerindeki etkisi, hastalık ve balık boyutu yer almaktadır.
Endüstri
Alabama'nın endüstriyel çıktıları arasında demir ve çelik ürünleri (dökme demir ve çelik boru dahil); kağıt, kereste ve ahşap ürünleri; madencilik (çoğunlukla kömür); plastik ürünler; otomobiller ve kamyonlar; ve giyim eşyaları bulunmaktadır. Ayrıca Alabama, çoğunlukla NASA'nın George C. Marshall Uzay Uçuş Merkezi'nin ve merkezi Redstone Arsenal'de bulunan ABD Ordusu Malzeme Komutanlığı'nın bulunduğu Huntsville bölgesinde havacılık ve elektronik ürünler üretmektedir.
Alabama'nın 1990'lardan bu yana kaydettiği ekonomik büyümenin büyük bir kısmı, eyaletin genişleyen otomotiv imalat endüstrisinden kaynaklanmaktadır. Eyalette Honda Manufacturing of Alabama, Hyundai Motor Manufacturing Alabama, Mercedes-Benz U.S. International ve Toyota Motor Manufacturing Alabama'nın yanı sıra bunların çeşitli tedarikçileri de bulunmaktadır. Otomobil endüstrisi 1993 yılından bu yana eyalette 67.800'den fazla yeni istihdam yaratmıştır. Alabama şu anda araç ihracatında ülke genelinde 4. sırada yer almaktadır.
Otomobil üreticileri 2012 yılında eyaletteki endüstriyel genişlemenin yaklaşık üçte birini oluşturmuştur. Eyaletteki otomobil fabrikalarında üretilen sekiz modelin 2012 yılı toplam satışları 74.335 adet olmuştur. Bu dönemde en güçlü model satışları Hyundai Elantra kompakt otomobil, Mercedes-Benz GL-Serisi spor hizmet aracı ve Honda Ridgeline spor hizmet kamyonu olmuştur.
Çelik üreticileri Outokumpu, Nucor, SSAB, ThyssenKrupp ve U.S. Steel Alabama'da tesislere sahiptir ve 10.000'den fazla kişiye istihdam sağlamaktadır. Mayıs 2007'de Alman çelik üreticisi ThyssenKrupp, 4.65 milyar dolarlık kombine paslanmaz ve karbon çelik işleme tesisi için Mobile County'deki Calvert'i seçti. ThyssenKrupp'un paslanmaz çelik bölümü Inoxum, Calvert tesisinin paslanmaz kısmı da dahil olmak üzere, 2012 yılında Finlandiyalı paslanmaz çelik şirketi Outokumpu'ya satıldı. ThyssenKrupp tesisinin kalan kısmı için ArcelorMittal ve Nippon Steel Mart 2013'te 1,6 milyar dolarlık nihai tekliflerini sunmuştu. Companhia Siderúrgica Nacional Calvert'teki değirmen ve Brezilya'daki ThyssenKrupp değirmeninin çoğunluk hissesi için 3.8 milyar dolarlık kombine bir teklif sundun. Temmuz 2013'te tesis ArcelorMittal ve Nippon Steel'e satıldı.
Hunt Consolidated, Inc. şirketinin bir iştiraki olan Hunt Refining Company'nin merkezi Tuscaloosa'dadır ve burada bir rafineri işletmektedir. Şirket ayrıca Mobile, Melvin ve Moundville'de terminaller işletmektedir. JVC America, Inc. Tuscaloosa'da bir optik disk çoğaltma ve paketleme tesisi işletmektedir.
Goodyear Lastik ve Kauçuk Şirketi, Gadsden'de yaklaşık 1.400 kişinin çalıştığı büyük bir fabrika işletmektedir. Tesis 1929 yılından beri faaliyet göstermektedir.
Mobile'de bir Airbus A320 ailesi uçak montaj fabrikasının inşa edileceği Airbus CEO'su Fabrice Brégier tarafından 2 Temmuz 2012 tarihinde Mobile Kongre Merkezi'nde resmen duyuruldu. Planlar, A319, A320 ve A321 uçaklarının montajı için Brookley Aeroplex'te 600 milyon dolarlık bir fabrikayı içeriyor. İnşaatına 2013 yılında başlanan fabrikanın 2015 yılına kadar faaliyete geçmesi ve 2017 yılına kadar yılda 50 uçak üretmesi planlanıyor. Montaj tesisi, şirketin Amerika Birleşik Devletleri sınırları içinde kurduğu ilk fabrika olma özelliğini taşıyor. Airbus'ın tesisin inşaatını yürütmek üzere Alabama merkezli Hoar Construction ile anlaştığı 1 Şubat 2013 tarihinde duyuruldu. Resmi açılışı 14 Eylül 2015 tarihinde yapılan fabrika, 53 dönümlük düz bir arazide bir milyon metrekarelik bir alanı kaplıyor.
Turizm ve eğlence
Business Insider'a göre Alabama, 2014 yılında ziyaret edilecek en popüler eyaletler arasında 14. sırada yer aldı. 2017 yılında tahmini 26 milyon turist eyaleti ziyaret etmiş ve 14,3 milyar dolar harcayarak eyalette doğrudan ya da dolaylı olarak 186.900 kişiye iş imkanı sağlamıştır buna 589 milyon dolar harcayan 362.000 uluslararası turist de dahildir.
Eyalet, dünyanın dört bir yanından ziyaretçi çeken çeşitli cazibe merkezlerine, doğal özelliklere, parklara ve etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır; özellikle Gulf Shores'un halka açık plajlarında düzenlenen yıllık Hangout Müzik Festivali; dünyanın en büyük on Shakespeare festivalinden biri olan Alabama Shakespeare Festivali eyaletin dört bir yanına dağılmış şampiyona kalibresindeki golf sahalarından oluşan Robert Trent Jones Golf Trail Victoryland gibi kumarhaneler, Alabama Splash Adventure gibi eğlence parkları, güneydoğudaki en büyük alışveriş merkezlerinden biri olan Riverchase Galleria, Southern Living Magazine okuyucuları tarafından Alabama'daki en iyi göl seçilen Guntersville Gölü ve eyaletteki en eski müze olan Alabama Doğal Tarih Müzesi.
Mobile, 1703 yılında başlayan Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en eski organize Mardi Gras kutlamasına sahip olmasıyla bilinir. Ayrıca 1830 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde resmi olarak düzenlenen ilk Mardi Gras geçit törenine ev sahipliği yapmıştır ve bu gelenek günümüzde de devam etmektedir. Mardi Gras, Mobile ve Baldwin eyaletlerinde resmi tatil günüdür.
2018 yılında Mobile'daki Mardi Gras geçit töreni 892.811 kişilik katılımla eyaletin en çok turist çeken etkinliği olmuştur. Huntsville'deki ABD Uzay ve Roket Merkezi 849.981 kişilik katılımla en çok ziyaretçi çeken yer olurken, onu 543.090 kişiyle Birmingham Hayvanat Bahçesi takip etti. Parklar ve doğal destinasyonlar arasında Alabama'nın Körfez Kıyısı 6.700.000 ziyaretçi ile listenin başında yer aldı.
Alabama, çeşitli manzaraları ve ortamların zıtlığı nedeniyle tarihsel olarak film çekimleri için popüler bir bölge olmuştur. Alabama'da çekilen filmler arasında Close Encounters of the Third Kind, Get Out, 42, Selma, Big Fish, The Final Destination, Due Date, Need For Speed ve çok daha fazlası.
Sağlık hizmetleri
UAB Hastanesi, USA Health Üniversite Hastanesi, Huntsville Hastanesi ve Alabama Çocuk Hastanesi Alabama'daki tek I. Seviye travma merkezleridir. UAB, yaklaşık 18.000 kişilik işgücü ile Alabama'daki en büyük kamu işvereni konumundadır. 2017 yılında yapılan bir araştırma Alabama'nın ülkedeki en az rekabetçi sağlık sigortası pazarına sahip olduğunu ortaya koymuştur. Blue Cross and Blue Shield of Alabama %84'lük bir pazar payına sahiptir ve onu %7 ile UnitedHealth Group takip etmektedir.
Bankacılık
Regions Financial Corporation, merkezi Alabama'da bulunan veya Alabama'da faaliyet gösteren en büyük bankadır. PNC Financial Services ve Wells Fargo da Alabama'da önemli bir varlığa sahiptir.
Birmingham'da bölgesel bir genel merkezi, bir operasyon merkezi kampüsü ve 400 milyon dolarlık bir veri merkezi bulunmaktadır. ServisFirst ve New South Federal Savings Bank da dahil olmak üzere birçok küçük bankanın merkezi de Birmingham bölgesinde bulunmaktadır. Birmingham ayrıca Harbert Management Corporation da dahil olmak üzere birçok büyük yatırım yönetimi şirketinin merkezi olarak hizmet vermektedir.
Elektronik ve iletişim
Telekomünikasyon sağlayıcısı , eski adıyla BellSouth, Birmingham'daki birkaç büyük ofisiyle Alabama'da önemli bir varlığa sahiptir.
Ağ erişim şirketi ADTRAN, bilgisayar grafik şirketi Intergraph ve BT altyapı şirketi Avocent gibi birçok teknoloji şirketinin merkezi Huntsville'de bulunmaktadır.
İnşaat
Merkezi Alabama'da bulunan ve URS Corporation'ın iştirakleri olan Brasfield & Gorrie, BE&K, Hoar Construction ve B.L. Harbert International, Engineering News-Record'un en iyi tasarım, uluslararası inşaat ve mühendislik firmaları listelerinde rutin olarak yer almaktadır.
Hukuk ve hükümet
Eyalet hükümeti
Alabama hükûmetinin temel belgesi 1901 yılında onaylanan Alabama Anayasası'dır. 850'den fazla değişiklik ve yaklaşık 87.000 kelime ile bazı hesaplara göre dünyanın en uzun anayasasıdır ve Birleşik Devletler Anayasası'nın yaklaşık kırk katı uzunluğundadır.
Alabama anayasasının yeniden yazılması ve modernleştirilmesi için önemli bir hareket olmuştur. Eleştirmenler, Alabama anayasasının eyalet yasama organına oldukça merkezi bir güç verdiğini ve yerelde neredeyse hiç güç bırakmadığını savunuyor. Çoğu ilçenin kendi kendini yönetme yetkisi yoktur. Eyaletin farklı bölgelerinde önerilen herhangi bir politika değişikliğinin Alabama yasama meclisinin tamamı tarafından ve sıklıkla eyalet referandumu ile onaylanması gerekmektedir. Mevcut anayasaya yöneltilen eleştirilerden biri, karmaşıklığı ve uzunluğunun ayrımcılığı ve ırkçılığı kasıtlı olarak kodladığını iddia etmektedir.
Alabama hükûmeti üç eşit kola ayrılmıştır. Yasama organı, 105 üyeli Alabama Temsilciler Meclisi ve 35 üyeli Alabama Senatosu'ndan oluşan iki meclisli bir meclis olan Alabama Yasama Organı'dır. Yasama organı eyalet yasalarının yazılması, tartışılması, kabul edilmesi ya da reddedilmesinden sorumludur. Cumhuriyetçi Parti şu anda Yasama Meclisinin her iki kanadında da çoğunluğu elinde bulundurmaktadır. Yasama Meclisi, valinin vetosunu salt çoğunlukla geçersiz kılma yetkisine sahiptir (çoğu eyalet Yasama Meclisinde vetoyu geçersiz kılmak için üçte iki çoğunluk gerekmektedir).
Eyalet, 1964 yılına kadar eyalet senatörlerini her ilçeye bir senatör düşecek şekilde coğrafi temelde seçiyordu. Anayasanın kabul edildiği 1901 yılından bu yana kongre bölgeleri yeniden belirlenmemişti; bunun sonucunda kentleşmiş bölgeler büyük ölçüde yetersiz temsil ediliyordu. Yasama bölgelerini de on yıllık nüfus sayımlarını yansıtacak şekilde değiştirmemişti. Reynolds v. Sims (1964) davasında, ABD Yüksek Mahkemesi "bir adam, bir oy" ilkesini uygulayarak, kongre bölgelerinin nüfus sayımlarına göre yeniden paylaştırılması gerektiğine karar verdi (eyaletin anayasasında zaten yer aldığı ancak uygulamadığı gibi.) Ayrıca mahkeme, eyaletlerin coğrafi temelli sistemlere sahip olması için anayasal bir dayanak olmadığından, iki meclisli eyalet yasama meclislerinin her iki meclisinin de nüfusa göre paylaştırılması gerektiğine karar verdi.
O dönemde Alabama ve diğer pek çok eyalet yasama bölgelerini değiştirmek zorunda kalmıştı, zira ülke genelinde pek çok eyalet kentsel alanları ve bölgeleri yeterince temsil etmeyen sistemlere sahipti. Bu durum söz konusu bölgelere onlarca yıl eksik yatırım yapılmasına neden olmuştu. Örneğin, Birmingham ve Jefferson County vergileri eyalet bütçesinin üçte birini karşılıyordu, ancak Jefferson County eyalet hizmetlerinin yalnızca 1/67'sini finansman olarak alıyordu. Alabama yasama organı, yasama delegasyonları aracılığıyla ilçe yönetimlerinin kontrolünü elinde tutuyordu.
Yürütme organı yasaların uygulanmasından ve gözetiminden sorumludur. Alabama valisi tarafından yönetilir. Yürütme organının diğer üyeleri arasında kabine, Alabama vali yardımcısı, Alabama Başsavcısı, Alabama Dışişleri Bakanı, Alabama Eyalet Saymanı ve Alabama Eyalet Denetçisi bulunmaktadır. Mevcut vali Cumhuriyetçi Kay Ivey'dir.
Yasama Meclisi üyeleri Kasım seçimlerinden hemen sonra göreve başlarlar. Vali, vali yardımcısı, başsavcı ve diğer anayasal görevliler gibi eyalet çapındaki yetkililer bir sonraki Ocak ayında göreve başlar.
Yargı, Alabama Anayasasını yorumlamaktan ve eyalet ceza ve hukuk davalarında yasaları uygulamaktan sorumludur. Eyaletin en yüksek mahkemesi Alabama Yüksek Mahkemesi'dir. Alabama, yargıçları seçmek için partizan seçimleri kullanır. 1980'lerden bu yana yargı kampanyaları giderek daha politize hale gelmiştir. Alabama Yüksek Mahkemesi'nin şu anki başyargıcı Cumhuriyetçi Tom Parker'dır. Alabama Yüksek Mahkemesi'nde görev yapan tüm yargıçlar Cumhuriyetçi Parti üyesidir. İki ara temyiz mahkemesi, Hukuk Temyiz Mahkemesi ve Ceza Temyiz Mahkemesi ve dört duruşma mahkemesi vardır: devre mahkemesi (genel yargı mahkemesi) ve bölge, vasiyet ve belediye mahkemeleri.
Bazı eleştirmenler, yargıçların seçiminin aşırı yüksek infaz oranlarına katkıda bulunduğuna inanmaktadır. Alabama, ülkede kişi başına düşen en yüksek idam cezası oranına sahip eyalettir. Bazı yıllarda, nüfusu beş kat daha fazla olan Teksas eyaletinden daha fazla ölüm cezası uygulamaktadır. Ancak, Teksas'ta kişi başına düşen infaz sayısı önemli ölçüde daha yüksektir. Bazı davalar oldukça tartışmalı olmuştur. ABD Yüksek Mahkemesi ölüm cezası davalarında 24 mahkûmiyet kararını bozmuştur. İdam cezasının uygulanıp uygulanmayacağı konusunda hakimlerin jüri kararlarını geçersiz kılmasına izin veren tek eyaletti. 10 davada hakimler jürilerin oybirliğiyle verdiği şartlı tahliye olmaksızın müebbet hapis cezalarını bozdu. Bu yargı yetkisi Nisan 2017'de kaldırılmıştır.
Alabama, devlet piyangolarının oluşturulmasına izin vermeyen çok az sayıdaki eyaletten biridir.
Vergiler
Vergiler Alabama Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından toplanır. Alabama, kazanılan miktara ve dosyalama durumuna bağlı olarak %2, %4 veya %5 kişisel gelir vergisi almaktadır. Vergi mükelleflerinin, standart kesintiyi alsalar bile, federal gelir vergilerini Alabama eyalet vergilerinden düşmelerine izin verilir ve vergi kesintisi yapanlar ayrıca FICA'yı (the Social Security and Medicare tax) da düşebilirler.
Eyaletin genel satış vergisi oranı %4'tür. Şehirler ve ilçeler için satış vergisi oranları da satın alımlara eklenir. Örneğin, Mobile County, Alabama'daki toplam satış vergisi oranı %10'dur ve %1'lik ek bir restoran vergisi vardır; bu da Mobile County, Alabama'da yemek yiyen bir kişinin yemek için %11 vergi ödeyeceği anlamına gelir.
2020 yılında Alabama'daki satış ve tüketim vergileri, tüm eyalet ve yerel gelirlerin %38'ini oluşturmuştur.
Sadece Alabama, Mississippi ve Güney Dakota bakkaliye ürünlerini tam eyalet satış vergisi oranı üzerinden vergilendirmektedir.
Alabama'da kurumlar vergisi oranı %6,5'tir. Alabama'daki genel federal, eyalet ve yerel vergi yükü, eyaleti ülkede vergi yükü en az olan ikinci eyalet konumuna getirmektedir.
Yıllık olarak değerlendirilen değerin %.40'ı oranındaki emlak vergileri, Hawaii'den sonra ABD'deki en düşük ikinci vergi oranıdır. Mevcut eyalet anayasası, emlak vergilerinin artırılması için seçmen referandumu gerektirmektedir.
İlçe ve yerel yönetimler
Alabama'da 67 ilçe bulunmaktadır. Her ilçenin genellikle ilçe komisyonu olarak adlandırılan kendi seçilmiş yasama organı vardır. Ayrıca ilçede sınırlı yürütme yetkisi vardır. Alabama Anayasası'nın gücü eyalet yasama organında merkezileştiren kısıtlamaları nedeniyle, eyalette sadece yedi ilçenin (Jefferson, Lee, Mobile, Madison, Montgomery, Shelby ve Tuscaloosa) sınırlı özerkliği vardır. Bunun yerine, eyaletteki çoğu ilçe, atık bertarafından arazi kullanımı imarına kadar basit yerel politikaları onaylatmak için eyalet yasama organının Yerel Mevzuat Komitesi'nde lobi yapmak zorundadır.
Eyalet yasama organı, 1973 Alabama Anayasa Komisyonu'nun önerdiği gibi, ilçeler için özerklik getiren bir anayasa değişikliğini kabul etmeyi reddederek yerel yönetimler üzerindeki yetkisini elinde tutmuştur. Yasama delegasyonları her bir ilçe üzerinde belirli yetkilere sahiptir. Birleşik Devletler Yüksek Mahkemesi'nin Baker v. Carr (1964) davasında aldığı karar, "bir adam, bir oy" ilkesini uygulamak için her iki mecliste de nüfusa dayalı olarak belirlenen ve her nüfus sayımından sonra yeniden belirlenen bölgelerin olmasını gerektirmiştir. Bundan önce, her ilçe bir eyalet senatörü tarafından temsil ediliyordu ve bu da daha şehirleşmiş, kalabalık ilçelerin eyalet senatosunda daha az temsil edilmesine yol açıyordu. Eyalet meclisindeki koltukları yeniden paylaştırmada da başarısız olan eyalet yasama meclisinin kırsal önyargısı, sanayi kentlerinin ve kentleşmiş bölgelerin yükselişini fark edemeyerek siyaseti 20. yüzyıla kadar etkiledi.
"Alabama'da ilçeler için iç yönetimin olmaması, ilçelerin eyalet anayasası tarafından yetkilendirilmeyen şeyleri yapmasına izin veren yerel mevzuatın çoğalmasına neden oldu. Alabama anayasası 700'den fazla kez değiştirilmiştir ve bu değişikliklerin neredeyse üçte biri yerel nitelikte olup sadece bir ilçe veya şehir için geçerlidir. Her yasama oturumunun önemli bir kısmı yerel yasalara harcanmakta, bu da yasa koyucuların zamanını ve dikkatini eyalet çapında önem taşıyan konulardan uzaklaştırmaktadır."
Alabama alkollü içeceklerin kontrol edildiği bir eyalettir, yani eyalet hükûmeti alkol satışı üzerinde tekel sahibidir. Alabama Alkollü İçecek Kontrol Kurulu eyalette alkollü içeceklerin satışını ve dağıtımını kontrol etmektedir. Toplam 67 ilçeden 25'i alkol satışını yasaklayan "kuru ilçelerdir" ve alkol satışına izin veren ilçelerde çok sayıda kuru belediye bulunmaktadır.
| Sıralama | İlçe | Nüfus (2019 tahmini) | Nüfus (2010 nüfus sayımı) | Merkez | Büyükşehir |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Jefferson | 658,573 | 658,158 | Birmingham | Birmingham |
| 2 | Mobile | 413,210 | 412,992 | Mobile | Mobile |
| 3 | Madison | 372,909 | 334,811 | Huntsville | Huntsville |
| 4 | Montgomery | 226,486 | 229,363 | Montgomery | Montgomery |
| 5 | Shelby | 217,702 | 195,085 | Hoover (part) Alabaster | |
| 6 | Baldwin | 223,234 | 182,265 | Bay Minette | Daphne |
| 7 | Tuscaloosa | 209,355 | 194,656 | Tuscaloosa | Tuscaloosa |
| 8 | Lee | 164,542 | 140,247 | Opelika | Auburn |
| 9 | Morgan | 119,679 | 119,490 | Decatur | Decatur |
| 10 | Calhoun | 113,605 | 118,572 | Anniston | Anniston |
| 11 | Houston | 105,882 | 101,547 | Dothan | Dothan |
| 12 | Etowah | 102,268 | 104,303 | Gadsden | Gadsden |
| 13 | Limestone | 98,915 | 82,782 | Athens | Athens |
| 14 | Marshall | 96,774 | 93,019 | Albertville | |
| 15 | Lauderdale | 92,729 | 92,709 | Florence | Florence |
Politika
Amerikan İç Savaşı'nı izleyen Yeniden Yapılanma döneminde Alabama, General John Pope komutasındaki Üçüncü Askeri Bölge'ye bağlı federal birlikler tarafından işgal edildi. 1874 yılında, Kurtarıcılar olarak bilinen beyaz Demokratlardan oluşan siyasi koalisyon, kısmen şiddet, dolandırıcılık ve gözdağı yoluyla siyahların oylarını bastırarak eyalet hükûmetinin kontrolünü Cumhuriyetçilerden aldı.
1890'dan sonra, Beyaz Demokrat politikacılardan oluşan bir koalisyon, Afro-Amerikan sakinleri ayrıştırmak ve haklarından mahrum bırakmak için yasalar çıkardı ve bu süreç 1901 anayasasının hükümleriyle tamamlandı. Siyahları haklarından mahrum eden hükümler, birçok yoksul Beyazın da dışlanmasıyla sonuçlandı. 1941 yılına gelindiğinde Siyahlardan çok Beyazlar haklarından mahrum bırakılmıştı: 600.000'e karşı 520.000. Neredeyse tüm vatandaşları haklarından mahrum bırakıldığı ve yasalar karşısında ayrı ve eşit olmayan muameleye tabi tutulduğu için siyah toplum üzerindeki toplam etkileri daha büyük oldu.
1901'den 1960'lara kadar eyalet, kentleşme ve belirli bölgelerin sanayileşmesi sırasında nüfus arttıkça ve eyalet içinde yer değiştirdikçe seçim bölgelerini yeniden çizmedi. Seçim bölgelerinin temelini ilçeler oluşturduğundan, sonuç, bir dizi federal mahkeme davası 1972'de eşit temsili sağlamak için yeniden sınırlandırmayı gerektirene kadar, yüzyılın neredeyse dörtte üçü boyunca eyalet siyasetine hakim olan kırsal bir azınlık oldu.
Alabama eyalet siyaseti, beyazların seçim ve sosyal reform protestolarına bürokratik olarak ve zaman zaman şiddetle direndiği 1950'ler ve 1960'larda sivil haklar hareketi sırasında ülke çapında ve uluslararası alanda dikkat çekti. Eyaletin dört dönem görev yapan tek valisi olan Vali George Wallace, ayrımcılığı sürdürmeye yemin etmiş tartışmalı bir figürdü. Afrikalı Amerikalılar ancak 1964 tarihli federal Medeni Haklar Yasası ve 1965 tarihli Oy Hakkı Yasası'nın kabul edilmesinden sonra diğer medeni hakların yanı sıra oy kullanma hakkını da yeniden elde ettiler. Birçok yargı bölgesinde, nüfusun çoğunluğunun seçimlere hakim olmasına izin veren geniş kapsamlı seçim sistemleri tarafından temsilden dışlanmaya devam ettiler. İlçe düzeyinde bazı değişiklikler, ilçe kurulları arasında daha çeşitli bir temsile olanak tanıyan tek üyeli bölgelerin oluşturulmasına yönelik mahkeme itirazlarının ardından gerçekleşmiştir.
2007 yılında Alabama Yasama Meclisi, Cumhuriyetçi Vali Bob Riley'in imzasıyla kölelik ve köleliğin kalıcı etkileri konusunda "derin üzüntü" ifade eden bir karar tasarısını kabul etti. Tasarı, Amerika Konfedere Devletleri Kongresi'ne ev sahipliği yapan Alabama Eyaleti Meclis Binası'nda sembolik bir törenle imzalandı.
2010 yılında Cumhuriyetçiler 136 yıl sonra ilk kez yasama meclisinin her iki kanadının da kontrolünü ele geçirdi.
Mayıs 2021 itibarıyla eyalette 3.518.285'i aktif, diğerleri aktif olmayan toplam 3.589.839 kayıtlı seçmen bulunmaktadır.
Seçimler
2020 yılında yapılan bir araştırmada Alabama, vatandaşlar için oy kullanmanın en zor olduğu 12. eyalet olarak sıralandı.
Eyalet seçimleri
1901'de Siyahların haklarından mahrum bırakılmasıyla birlikte eyalet, Demokrat Parti'nin her Güney eyaletinde etkin bir şekilde tek geçerli siyasi parti olarak faaliyet gösterdiği bir sistem olan "Katı Güneyin" bir parçası haline geldi. Yaklaşık yüz yıl boyunca Alabama'daki yerel ve eyalet seçimleri Demokrat Parti önseçimlerinde belirlenmiş ve genel seçimlerde genellikle sadece göstermelik Cumhuriyetçi rakipler yarışmıştır. Ancak 20. yüzyılın ortalarından sonlarına doğru beyaz muhafazakarlar Cumhuriyetçi Parti'ye kaymaya başladı. Alabama'da beyazların çoğunlukta olduğu bölgelerin artık düzenli olarak Cumhuriyetçi adayları federal, eyalet ve yerel makamlara seçmesi bekleniyor.
Alabama Yüksek Mahkemesi'ndeki dokuz sandalyenin ve eyalet temyiz mahkemelerindeki on sandalyenin tamamı seçimle göreve gelmektedir. 1994 yılına kadar hiçbir Cumhuriyetçi mahkeme koltuğuna oturmamıştı. Bu genel seçimde, o sırada görevde olan başyargıç Ernest C. Hornsby, Cumhuriyetçi Perry O. Hooper Sr. karşısında yaklaşık 3.000 oyla seçimi kaybettikten sonra görevi bırakmayı reddetti. Hornsby Alabama'ya dava açtı ve mahkemeyi kaybettikten sonra koltuğu bırakmadan önce yaklaşık bir yıl boyunca meydan okurcasına görevde kaldı. Demokratlar, kürsüdeki son Demokratın istifasıyla Ağustos 2011'de on dokuz mahkeme koltuğunun sonuncusunu da kaybetti.
21. yüzyılın başlarında Cumhuriyetçiler eyalet çapında seçilmiş yedi yürütme organı makamının tamamına sahiptir. Alabama Eyaleti Eğitim Kurulu'ndaki sekiz seçilmiş koltuktan altısı Cumhuriyetçilerin elinde. 2010 yılında Cumhuriyetçiler eyalet yasama meclisinin her iki kanadında da büyük çoğunluğu ele geçirerek 136 yıl sonra ilk kez bu organın kontrolünü ele geçirdiler. Alabama Kamu Hizmeti Komisyonu'nda görev yapan eyalet çapındaki son Demokrat 2012'de yenilgiye uğramıştır.
Cumhuriyetçilerin genellikle yeniden yapılanma hükûmetini temsil ettiği Yeniden Yapılanma döneminin sona ermesinden bu yana sadece üç Cumhuriyetçi vali yardımcısı seçilmiştir. Üç GOP vali yardımcısı Steve Windom (1999-2003), Kay Ivey (2011-2017) ve Will Ainsworth (2019-günümüz).
Yerel seçimler
Eyaletteki pek çok yerel makam (ilçe komiserleri, eğitim kurulları, vergi tahakkuk memurları, vergi tahsildarları, vb) hala Demokratların elindedir. Birçok kırsal ilçede seçmenlerin çoğunluğu Demokratlardan oluşuyor ve bu da yerel seçimlerin Demokratların ön seçimiyle belirlenmesine neden oluyor. Benzer şekilde birçok metropol ve banliyö ilçesinin çoğunluğu Cumhuriyetçidir ve istisnalar olsa da seçimler Cumhuriyetçi önseçimlerde belirlenmektedir.
Alabama'nın 67 ilçe şerifi partizan, geniş katılımlı yarışlarda seçiliyor ve Demokratlar hala bu görevlerin dar çoğunluğunu elinde tutuyor. Şu anki dağılım 35 Demokrat, 31 Cumhuriyetçi ve bir Bağımsız Fayette. Ancak Demokrat şeriflerin çoğu kırsal ve az nüfuslu ilçelere başkanlık etmektedir. Cumhuriyetçi şeriflerin çoğunluğu daha kentsel/banliyö ve yoğun nüfuslu ilçelerde seçilmiştir. 2015 yılı itibarıyla Alabama eyaletinde Morgan County, Alabama'da bir kadın şerif ve on Afro-Amerikan şerif bulunmaktadır.
Federal seçimler
Eyaletin iki ABD senatörü ve olup her ikisi de Cumhuriyetçidir. Shelby ilk olarak 1986 yılında Demokrat olarak Senato'ya seçilmiş ve 1992 yılında yeniden seçilmiştir, ancak Kasım 1994 genel seçimlerinin hemen ardından parti değiştirmiştir.
ABD Temsilciler Meclisi'nde eyalet, altısı Cumhuriyetçi (, Mike Rogers, , , ve ) ve biri Demokrat olmak üzere yedi üye tarafından temsil edilmektedir. , Siyah Kuşak'ın yanı sıra Birmingham, Tuscaloosa ve Montgomery'nin ağırlıklı olarak siyahların yaşadığı bölgelerini temsil etmektedir.
Eğitim
İlk ve orta öğretim
Alabama'da kamuya açık ilk ve orta öğretim Alabama Eyaleti Eğitim Kurulu'nun yanı sıra 67 ilçe okul kurulu ve 60 şehir eğitim kurulu tarafından yerel gözetim altındadır. Birlikte, 1.496 ayrı okul 744.637 ilk ve orta öğretim öğrencisine eğitim vermektedir.
Devlet okulu finansmanı Alabama Yasama Meclisi tarafından Eğitim Güven Fonu aracılığıyla tahsis edilmektedir. 2006-2007 mali yılında Alabama, ilk ve orta öğretim için 3.775.163.578 $ ödenek ayırmıştır. Bu rakam bir önceki mali yıla göre 444.736.387 $'lık bir artışı temsil etmektedir. 2007 yılında okulların yüzde 82'sinden fazlası, Alabama eyaleti tarafından belirlenen ölçütler kullanılarak, Ulusal Hiçbir Çocuk Geride Kalmasın yasası kapsamında öğrenci yeterliliğine yönelik yeterli yıllık ilerleme (AYP) kaydetmiştir.
Alabama'nın kamu eğitim sistemi son yıllarda gelişme göstermiş olsa da, diğer eyaletlerle karşılaştırıldığında başarı açısından geride kalmaktadır. ABD Nüfus Sayımı verilerine göre (2000), Alabama'nın lise mezuniyet oranı (%75) ABD'deki en düşük dördüncü orandır (Kentucky, Louisiana ve Mississippi'den sonra). En büyük eğitim kazanımları, üniversite eğitimi almış ancak diploması olmayan kişiler arasındaydı.
Genel olarak Batı'da yasak olan okullarda bedensel cezalandırma Alabama'da alışılmadık bir durum değildir. 2011-2012 eğitim-öğretim yılı hükûmet verilerine göre 27.260 devlet okulu öğrencisi en az bir kez dayak yemiştir. Alabama'da okullarda uygulanan fiziksel ceza oranı sadece Mississippi ve Arkansas'ta görülmektedir.
Kolejler ve üniversiteler
Alabama'nın yükseköğretim programları arasında 14 adet dört yıllık devlet üniversitesi, iki yıllık toplum kolejleri ve 17 adet özel, lisans ve lisansüstü üniversite bulunmaktadır. Eyalette dört tıp fakültesi (2015 sonbaharı itibarıyla) (Alabama Üniversitesi Tıp Fakültesi, Güney Alabama Üniversitesi ve Alabama Osteopatik Tıp Koleji ve Edward Via Osteopatik Tıp Koleji-Auburn Kampüsü), iki veterinerlik koleji (Auburn Üniversitesi ve Tuskegee Üniversitesi) bulunmaktadır, Bir dişçilik okulu (Alabama Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi), bir optometri koleji (Birmingham'daki Alabama Üniversitesi), iki eczacılık okulu (Auburn Üniversitesi ve Samford Üniversitesi) ve beş hukuk fakültesi (Alabama Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Birmingham Hukuk Fakültesi, Cumberland Hukuk Fakültesi, Miles Hukuk Fakültesi ve Thomas Goode Jones Hukuk Fakültesi). Alabama'daki kamu, ortaöğretim sonrası eğitim Alabama Yükseköğretim Komisyonu ve Alabama Ortaöğretim Sonrası Eğitim Departmanı tarafından denetlenmektedir. Alabama'daki kolejler ve üniversiteler, iki yıllık ön lisans derecelerinden çok sayıda doktora düzeyindeki programlara kadar derece programları sunmaktadır.
Tek başına en büyük kampüs Tuscaloosa'da bulunan Alabama Üniversitesi'dir ve 2016 sonbaharında 37.665 öğrenci kayıt yaptırmıştır. Troy Üniversitesi 2010 yılında dört Alabama kampüsünde (Troy, Dothan, Montgomery ve Phenix City) 29.689 öğrencinin yanı sıra on yedi başka eyalette ve on bir başka ülkede bulunan altmış öğrenim sitesiyle eyaletin en büyük kurumuydu. En eski kurumlar, her ikisi de 1830 yılında kurulmuş olan Floransa'daki devlet üniversitesi Kuzey Alabama ve Mobile'deki Katolik Kilisesi'ne bağlı Spring Hill College'dır.
Akademik programların akreditasyonu Güney Kolejler ve Okullar Birliği (SACS) ve İncil Yüksek Eğitimi Birliği (ABHE), Mesleki Eğitim Konseyi (COE) ve Bağımsız Kolejler ve Okullar Akreditasyon Konseyi (ACICS) gibi diğer konu odaklı ulusal ve uluslararası akreditasyon kurumları aracılığıyla yapılmaktadır.
2011 U.S. News & World Report'a göre Alabama, Amerika'daki en iyi 100 Devlet Okulu arasında üç üniversiteye sahiptir (31. sırada Alabama Üniversitesi, 36. sırada Auburn Üniversitesi ve 73. sırada Birmingham Alabama Üniversitesi).
2012 U.S. News & World Report'a göre Alabama'da dört adet birinci kademe üniversite bulunmaktadır (Alabama Üniversitesi, Auburn Üniversitesi, Birmingham'daki Alabama Üniversitesi ve Huntsville'deki Alabama Üniversitesi).
Medya
Başlıca gazeteler arasında Birmingham News, Mobile Press-Register ve Montgomery Advertiser bulunmaktadır.
Alabama'daki başlıca televizyon kanalları şunlardır:
- ABC
- 40.2 ABC, Anniston
- / ABC, Birmingham
- 18 ABC, Dothan
- 31 ABC, Huntsville
- 3 ABC Pensacola, Florida/Mobile
- 32 ABC, Montgomery
- 17.2 ABC, Tuscaloosa
- CBS
- 42 CBS, Birmingham
- 4 CBS, Dothan
- 19 CBS, Huntsville
- 5 CBS, Mobile
- 8 CBS, Selma/Montgomery
- Fox
- 6 FOX, Birmingham
- 54 FOX, Huntsville
- 10 FOX, Mobile
- 20 FOX, Montgomery
- 34 FOX, Ozark/Dothan
- NBC
- 13 NBC, Birmingham
- 23 NBC, Dothan
- 48 NBC, Huntsville
- 15 NBC, Mobile
- 12 NBC, Montgomery
- PBS/
- WBIQ 10 PBS, Birmingham
- WIIQ 41 PBS, Demopolis
- WDIQ 2 PBS, Dozier
- WFIQ 36 PBS, Florence
- WHIQ 25 PBS, Huntsville
- WGIQ 43 PBS, Louisville
- WEIQ 42 PBS, Mobile
- WAIQ 26 PBS, Montgomery
- WCIQ 7 PBS, Mount Cheaha
- The CW
- 21, Homewood/Birmingham
- 4.3, Dothan
- 15, Florence/Huntsville
- 55, Gulf Shores/Mobile/Pensacola, FL
- 17, Tuscaloosa
- 22, Tuskegee/Montgomery
Kültür
Sporlar
Profesyonel sporlar
Alabama, üç küçük lig beyzbol takımı da dahil olmak üzere birçok profesyonel ve yarı profesyonel spor takımına sahiptir.
| Kulüp | Şehir | Spor | Lig | Yer |
|---|---|---|---|---|
| Mobile | Futbol | Archbishop Lipscomb Athletic Complex | ||
| Pelham | Buz hokeyi | |||
| Birmingham | Futbol | USL Championship | ||
| Birmingham | Beyzbol | |||
| Huntsville | Buz hokeyi | Southern Professional Hockey League | ||
| Montgomery | Beyzbol | Double-A South | ||
| Madison | Beyzbol | Double-A South | ||
| Huntsville | Amerikan futbolu |
Talladega Superspeedway motor sporları kompleksi bir dizi NASCAR etkinliğine ev sahipliği yapmaktadır. Oturma kapasitesi 143.000 olup dünyanın en büyük on üçüncü, Amerika'nın ise en büyük altıncı stadyumudur. Ayrıca Barber Motorsports Park, IndyCar Serisi ve Rolex Sports Car Serisi yarışlarına ev sahipliği yapmıştır.
ATP Birmingham, 1973'ten 1980'e kadar düzenlenen bir Dünya Şampiyonası Tenis turnuvasıydı.
Alabama, 1984 ve 1990 PGA Championship at Shoal Creek, Barbasol Championship (PGA Tour), Mobile LPGA Tournament of Champions, Airbus LPGA Classic ve Yokohama Tire LPGA Classic (LPGA Tour) ve The Tradition (Champions Tour) gibi birçok profesyonel golf turnuvasına ev sahipliği yapmıştır.
Kolej sporları
Alabama'da kolej futbolu, özellikle de Güneydoğu Konferansı'ndaki rakipler Alabama Üniversitesi Crimson Tide ve Auburn Üniversitesi Tigers son derece popülerdir. Alabama'da maç başına ortalama 100.000'in üzerinde, Auburn'de ise 80.000'in üzerinde taraftar bulunmaktadır; her iki rakam da ülkede ilk yirmi arasındadır. Bryant-Denny Stadyumu Alabama futbol takımının evidir ve 101.821 kişilik oturma kapasitesine sahiptir ve Amerika'daki en büyük beşinci stadyumdur. Jordan-Hare Stadyumu, Auburn futbol takımının iç sahasıdır ve 87.451 kişiliktir.
Legion Field, UAB Blazers futbol programına ve Birmingham Bowl'a ev sahipliği yapmaktadır. Oturma kapasitesi 71,594. Mobile'deki Ladd-Peebles Stadyumu, Güney Alabama Üniversitesi futbol takımının evidir ve NCAA Senior Bowl, LendingTree Bowl ve Alabama-Mississippi All Star Classic'e ev sahipliği yapmaktadır; stadyum 40.646 kişiliktir. 2009 yılında Bryant-Denny Stadyumu ve Jordan-Hare Stadyumu, daha önce Birmingham'daki Legion Field'da düzenlenen Alabama Lise Atletizm Birliği eyalet futbol şampiyonası maçlarına ev sahipliği yapmaya başladı.
Toplu taşıma
Havacılık
Alabama'da faaliyetlerini sürdüren başlıca havalimanları arasında Birmingham-Shuttlesworth Uluslararası Havalimanı (BHM), Huntsville Uluslararası Havalimanı (HSV), Dothan Bölgesel Havalimanı (DHN), Mobile Bölgesel Havalimanı (MOB), Montgomery Bölgesel Havalimanı (MGM), Kuzeybatı Alabama Bölgesel Havalimanı (MSL) ve Kuzeydoğu Alabama Bölgesel Havalimanı (GAD) bulunmaktadır.
Demiryolu
Demiryolu ulaşımı için Amtrak, Anniston, Birmingham ve Tuscaloosa'daki istasyon duraklarıyla New York'tan New Orleans'a giden günlük bir yolcu treni olan Crescent'i planlamaktadır.
Yollar
Alabama'da altı büyük eyaletler arası güzergah bulunmaktadır: Interstate 65 (I-65) kabaca eyaletin ortasından kuzey-güney yönünde ilerler; I-20/I-59 Mississippi eyaletinin orta batı sınırından Birmingham'a gider, burada I-59 eyaletin kuzeydoğu köşesine devam eder ve I-20 doğuya Atlanta'ya doğru devam eder; I-85 Montgomery'de başlar ve doğu-kuzeydoğu yönünde Georgia eyalet sınırına kadar ilerleyerek Atlanta'ya giden ana yolu sağlar; ve I-10 eyaletin en güney kısmından geçerek batıdan doğuya Mobile'a doğru ilerler. I-22 Mississippi'den eyalete girer ve Birmingham'ı Memphis, Tennessee'e bağlar. Buna ek olarak, eyalette şu anda beş adet yardımcı eyaletler arası güzergah bulunmaktadır: Mobile'de I-165, Tuscaloosa'da I-359, Birmingham çevresinde I-459, Decatur ve Huntsville'de I-565 ve Gadsden'de I-759. Altıncı bir güzergah olan I-685, I-85'in Montgomery'nin yeni bir güney baypası boyunca yeniden yönlendirilmesiyle oluşacaktır. Birmingham'ın önerilen bir kuzey baypası I-422 olarak belirlenecektir. I-22'den I-422'ye doğrudan bir bağlantı mümkün olmayacağından, I-222 de önerilmiştir.
US Route 11 (US-11), US-29, US-31, US-43, US-45, US-72, US-78, US-80, US-82, US-84, US-90, US-98, US-231, US-278, US-280, US-331, US-411 ve US-431 gibi çeşitli ABD Otoyolları da eyaletten geçmektedir.
Eyalette dört ücretli yol bulunmaktadır: Montgomery'de Montgomery Expressway; Tuscaloosa ve Northport'ta Northport/Tuscaloosa Western Bypass; Wetumpka'da Emerald Mountain Expressway; ve Orange Beach'te Beach Express.
Limanlar
Alabama'nın tek tuzlu su limanı olan Mobile Limanı, Tennessee-Tombigbee Su Yolu aracılığıyla Orta Batı'ya iç su yolu erişimi olan Meksika Körfezi'nde büyük bir limandır. Mobile Limanı 2009 yılında Birleşik Devletler'de ton trafiğine göre 12. sırada yer almıştır. Mobile Limanı'ndaki yeni genişletilen konteyner terminali 2011 yılında konteyner trafiği açısından ülkenin en yoğun 25. terminali olmuştur. Eyaletin diğer limanları Meksika Körfezi'ne erişimi olan nehirler üzerindedir.
Alabama'nın su limanları, kuzeyden güneye doğru sıralanmıştır:
| Liman adı | Konum | Bağlı olduğu yer |
|---|---|---|
| Florence | Florence/Muscle Shoals, | |
| Decatur, | Tennessee Nehri | |
| Demopolis | Demopolis, | |
| Guntersville | , | Tennessee Nehri |
| Birmingham | Birmingham, | Tennessee–Tombigbee Suyolu |
| Tuscaloosa | Tuscaloosa, Black Warrior Nehri | Tennessee–Tombigbee Suyolu |
| Montgomery | Montgomery, | |
| Mobile, | Meksika Körfezi |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Bureau, US Census (26 Nisan 2021). (PDF). The United States Census Bureau. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2022.
- ^ (PDF). Economic Development Partnership of Alabama. 13 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2017.
- ^ "Huntsville rockets past Birmingham in Census, now Alabama's largest city". al (İngilizce). 12 Ağustos 2021. 12 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ Thomason, Michael (2001). Mobile: The New History of Alabama's First City. Tuscaloosa: University of Alabama Press. ss. 2-21. ISBN .
- ^ "Alabama's largest county looks to continue economic development momentum". 31 Ağustos 2018. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2020.
- ^ (PDF). Alabama Department of Industrial Relations. State of Alabama. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ a b c Read, William A. (1984). Indian Place Names in Alabama. University of Alabama Press. ISBN . OCLC 10724679.
- ^ Sylestine, Cora; Hardy, Heather; (1993). . Austin: University of Texas Press. ISBN . OCLC 26590560. 24 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f g . All About Alabama. Alabama Department of Archives and History. 28 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2007.
- ^ a b Wills, Charles A. (1995). A Historical Album of Alabama. The Millbrook Press. ISBN . OCLC 32242468.
- ^ Griffith, Lucille (1972). Alabama: A Documentary History to 1900. University of Alabama Press. ISBN . OCLC 17530914.
- ^ Weiss, Sonia (1999). The Complete Idiot's Guide to Baby Names. Macmillan USA. ISBN . OCLC 222611214.
- ^ a b Rogers, William W.; Robert D. Ward; Leah R. Atkins; Wayne Flynt (1994). Alabama: the History of a Deep South State. University of Alabama Press. ISBN . OCLC 28634588.
- ^ a b (1953). "The Indian Tribes of North America". Bureau of American Ethnology Bulletin. 145: 153-174. hdl:2027/mdp.39015005395804. 4 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ağustos 2007.
- ^ (1937). "Review of Read, Indian Place Names of Alabama". American Speech. 12 (3): 212-215. doi:10.2307/452431. JSTOR 452431.
- ^ William A. Read (1994). "Southeastern Indian Place Names in what is now Alabama" (PDF). Indian Place Names in Alabama. Alabama Department of Archives and History. 1 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Ekim 2011.
- ^ Bright, William (2004). Native American placenames of the United States. University of Oklahoma Press. ss. 29-559. ISBN . 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
- ^ . The New York Times Almanac 2004. 11 Ağustos 2006. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ Welch, Paul D. (1991). Moundville's Economy. University of Alabama Press. ISBN . OCLC 21330955.
- ^ Walthall, John A. (1990). Prehistoric Indians of the Southeast-Archaeology of Alabama and the Middle South. University of Alabama Press. ISBN . OCLC 26656858.
- ^ Townsend, Richard F. (2004). Hero, Hawk, and Open Hand. Yale University Press. ISBN . OCLC 56633574.
- ^ F. Kent Reilly; James Garber, (Ed.) (2004). Ancient Objects and Sacred Realms. Foreword by Vincas P. Steponaitis. University of Texas Press. ISBN . OCLC 70335213.
- ^ "Alabama Indian Tribes". Indian Tribal Records. AccessGenealogy.com. 2006. 12 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ "Alabama State History". theUS50.com. 25 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ a b "Alabama History Timeline". Alabama Department of Archives and History. 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ a b Thomason, Michael (2001). Mobile: The New History of Alabama's First City. Tuscaloosa: University of Alabama Press. s. 61. ISBN .
- ^ . Archives.state.al.us. 22 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011.
- ^ Clark, Thomas D.; John D. W. Guice (1989). The Old Southwest 1795–1830: Frontiers in Conflict. Albuquerque: University of New Mexico Press. ss. 44-65, 210-257. ISBN .
- ^ Hamilton, Peter Joseph (1910). Colonial Mobile: An Historical Study of the Alabama-Tombigbee Basin and the Old South West from the Discovery of the Spiritu Sancto in 1519 until the Demolition of Fort Charlotte in 1821. Boston: Hougthon Mifflin. ss. 241-244. OCLC 49073155.
- ^ In Alabama, only Jackson County (2019 population: 51,626; 2010 population: 53,227) is included in the Chattanooga CSA
- ^ a b Pickett, Albert James (1851). History of Alabama and incidentally of Georgia and Mississippi, from the earliest period. Charleston: Walker and James. ss. 408-428.
- ^ . About North Georgia. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ . Encyclopedia of Alabama. Auburn University. 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2011.
- ^ . The Encyclopedia of Alabama. Alabama Humanities Foundation. 22 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013.
- ^ "Old Cahawba, Alabama's first state capital, 1820 to 1826". Old Cahawba: A Cahawba Advisory Committee Project. 21 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ a b LeeAnna Keith (13 Ekim 2011). . Encyclopedia of Alabama. Auburn University. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ . Alabama Department of Archives and History. State of Alabama. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ a b c d Tullos, Allen (19 Nisan 2004). "The Black Belt". Southern Spaces. Emory University. doi:10.18737/M70K6P
![image]()
. 11 Ocak 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2006. - ^ Wayne Flynt (9 Temmuz 2008). . Encyclopedia of Alabama. Auburn University. 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ "Capitals of Alabama". Alabama Department of Archives and History. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2011.
- ^ Gamble, Robert (1987). The Alabama Catalog: A Guide to the Early Architecture of the State. University, AL: University of Alabama Press. ss. 144, 323-324. ISBN .
- ^ Bowsher, Alice Meriwether (2001). Alabama Architecture. Tuscaloosa: University of Alabama Press. ss. 90-91. ISBN .
- ^ "Alabama History Timeline". Alabama Department of Archives and History. State of Alabama. 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ Official Symbols and Emblems of Alabama, State Bird of Alabama, Yellowhammer 2 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Alabama State Archives
- ^ . Historical Documents. HistoricalDocuments.com. 2005. 31 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ a b c d . Alabama Moments in American History. Alabama Department of Archives and History. 13 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ . Schoolreport.com. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011.
- ^ a b c "Jim Crow Laws in Alabama". Emmett Till, It All Began with a Whistle. Classroomhelp. 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ Morgan Kousser. The Shaping of Southern Politics: Suffrage Restriction and the Establishment of the One-Party South, New Haven: Yale University Press, 1974
- ^ a b c Glenn Feldman. The Disfranchisement Myth: Poor Whites and Suffrage Restriction in Alabama. Athens: University of Georgia Press, 2004, p. 136.
- ^ "Segregation (Jim Crow)". Encyclopedia of Alabama. 30 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018.
- ^ a b "The Rosenwald School Building Fund and Associated Buildings MPS". National Register Information System. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2012.
- ^ Hine, Darlene; Hine, William; Harrold, Stanley (2012). African Americans: A Concise History (4.4isbn=9780205806270 bas.). Boston: Pearson Education, Inc. ss. 388-389.
- ^ "Great Migration | African-American history". Encyclopedia Britannica. 27 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018.
- ^ Resident Population Data. . 2010.census.gov. 19 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2017.
- ^ "Birmingham | Encyclopedia of Alabama". Encyclopedia of Alabama. 8 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018.
- ^ . United States Census Bureau. 14 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Johnson, Frank Minis (2001). Defending Constitutional Rights. University of Georgia Press. ISBN . 31 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
- ^ Thomason, Michael (2001). Mobile : the new history of Alabama's first city. Tuscaloosa: University of Alabama Press. ss. 213-217. ISBN .
- ^ a b . 17 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2010.
- ^ "Reynolds v. Sims". Encyclopedia of Alabama. 27 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018.
- ^ "Baker V. Carr and Legislative Apportionments: A Problem of Standards". The Yale Law Journal. 72 (5): 968-1040. 1963. doi:10.2307/794657. JSTOR 794657. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2019.
- ^ Klarman, Michael J. (31 Temmuz 2007). Brown v. Board of Education and the Civil Rights Movement. Oxford University Press. ISBN . 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
- ^ "September 2, 1963: Gov. Wallace halts integration". ABA Journal. Mark Curriden. 27 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018.
- ^ "Civil Rights Movement in Alabama Feature". Encyclopedia of Alabama. 27 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018.
- ^ . Finduslaw.com. 21 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2010.
- ^ Berman, Ari (1 Ekim 2015). "Alabama, Birthplace of the Voting Rights Act, Is Once Again Gutting Voting Rights". The Nation. ISSN 0027-8378. 27 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2018.
- ^ . Civil Rights: Law and History. U.S. Department of Justice. 9 Ocak 2002. 21 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ Martin, Jonathan; Blinder, Alan (12 Aralık 2017). "Alabama Senate Race Between Roy Moore and Doug Jones Ends With More Controversy".
- ^ "Cumulative Elections in Alabama (2004)". FairVote Archives. 3 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2015.
- ^ Bridges, Edwin (2016). Alabama: The Making of an American State. Tuscaloosa, AL: University of Alabama Press. s. 224.
- ^ Bridges, Edwin (2016). Alabama: The Making of an American State. Tuscaloosa, AL: University of Alabama Press. ss. 224-229.
- ^ Faulk, Kent (8 Mayıs 2016). "A Roy Moore timeline: From Ten Commandments to senate candidate". al.com. 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2021.
- ^ Morgan, Leigh (16 Eylül 2018). "Remembering Hurricane Ivan 14 years later". al.com. 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2021.
- ^ Leada, Gore (27 Nisan 2019). "April 27, 2011 tornadoes in Alabama: A by-the-numbers look at day of devastation". al.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2021.
- ^ "GCT-PH1-R. Population, Housing Units, Area, and Density (areas ranked by population): 2000". Geographic Comparison Table. U.S. Census Bureau. 2000. 3 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ a b c "The Geography of Alabama". Geography of the States. NetState.com. 11 Ağustos 2006. 17 Eylül 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ . U.S. Geological Survey. 29 Nisan 2005. 16 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2006.
- ^ "NGS Data Sheet for Cheaha Mountain". U.S. National Geodetic Survey. 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2011.
- ^ Alabama Forest Owner's Guide to Information Resources, Introduction, Alabamaforests.org 27 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . Geographic Comparison Table. U.S. Census Bureau. 2000. 11 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2007.
- ^ "National Park Guide". Geographic Search. Washington, D.C: National Park Service—U.S. Department of the Interior. 30 Eylül 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ "National Forests in Alabama". USDA Forest Service. United States Department of Agriculture. 7 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2008.
- ^ Pappas, Breck (14 Ocak 2016). "Coastal Clay". Mobile Bay Magazine. 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2020.
- ^ Collector, Representative (3rd District) Bob Riley-- (21 Eylül 2000). . lcweb2.loc.gov. 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Dismals Canyon". Encyclopedia of Alabama. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2020.
- ^ "Preserve: Stephens Gap Callahan Cave Preserve". www.saveyourcaves.org. 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2019.
- ^ "The Wetumpka Astrobleme" by John C. Hall, Alabama Heritage, Fall 1996, Number 42.
- ^ King, David T. Jr. (23 Nisan 2010). "Wetumpka Crater". Encyclopedia of Alabama. 16 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2011.
- ^ . University of Alabama. 17 Ağustos 2007. 21 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ a b "Alabama Climate". Encyclopædia Britannica. 16 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ekim 2010.
- ^ Lightning Fatalities, Injuries and Damages in the United States, 2004–2013 27 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. NLSI. Retrieved April 26, 2014.
- ^ . 26 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
- ^ Oliver, Mike (4 Ağustos 2011). "April 27's record tally: 62 tornadoes in Alabama". al.com. 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
- ^ "Record high and low temperatures for all 50 states". Internet Accuracy Project. accuracyproject.org. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ a b c Mirarchi, Ralph E. (2004). Alabama Wildlife: Volume One. Tuscaloosa, Alabama: University of Alabama Press. ss. 1-3, 60. ISBN .
- ^ . Outdoor Alabama. Alabama Department of Conservation and Natural Resources. 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2012.
- ^ "About the Atlas". Alabama Plant Atlas. Alabama Herbarium Consortium and University of West Alabama. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2012.
- ^ . Outdoor Alabama. Alabama Department of Conservation and Natural Resources. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017.
- ^ . Outdoor Alabama. Alabama Department of Conservation and Natural Resources. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017.
- ^ . Outdoor Alabama. Alabama Department of Conservation and Natural Resources. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017.
- ^ . Outdoor Alabama. Alabama Department of Conservation and Natural Resources. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017.
- ^ . Outdoor Alabama. Alabama Department of Conservation and Natural Resources. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017.
- ^ . Outdoor Alabama. Alabama Department of Conservation and Natural Resources. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2017.
- ^ a b "Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas Population Totals and Components of Change: 2020-2021". United States Census Bureau. 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2022.
- ^ . 2010.census.gov. 30 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2014.
- ^ a b . U.S. Census Bureau. 5 Şubat 2009 tarihinde kaynağından () arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2012.
- ^ . United States Census Bureau. 18 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2008.
- ^ Barry A. Kosmin; Ariela Keysar (2009). (PDF). Hartford, Connecticut, USA: Trinity College. s. 20. 7 Nisan 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2009.
- ^ "Religion in America: U.S. Religious Data, Demographics and Statistics—Pew Research Center". Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 11 Mayıs 2015. 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
- ^ . The San Diego Union-Tribune. 13 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
- ^ . The Association of Religion Data Archives. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2013.
- ^ . The Association of Religion Data Archives. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
- ^ a b . thearda.com. 2000. 29 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2010.
- ^ Campbell, Kirsten (25 Mart 2007). "Alabama rates well in biblical literacy". Mobile Register. Advance Publications, Inc. s. A1.
- ^ (PDF). Capital Survey Research Center. 14 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2007.
- ^ White, David (1 Nisan 2007). "Poll says we feel good about state Trust in government, unlike some institutions, hasn't fallen". Birmingham News. s. 13A.
- ^ a b Zietz, Robert (1994). The Gates of Heaven : Congregation Sha'arai Shomayim, the first 150 years, Mobile, Alabama, 1844–1994. Mobile, Alabama: Congregation Sha'arai Shomayim. ss. 1-7.
- ^ "Synagogues in Alabama". Kosher Delight. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
- ^ Kay Campbell (29 Şubat 2012). "Survey: U.S. Muslims grow by 30 percent since 2000". The Huntsville Times. 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2012.
- ^ "Hindu Temples in the South East: catering to the needs of NRI and Indians in US". GaramChai. 22 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ . Hindu Mandir & Cultural Center. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ . Manjushri Buddhist Community. AcuMaestro. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ Frye Gaillard (December 2007). . Journal of American History. Organization of American Historians. 1 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ Roy Hoffman (22 Ekim 2011). "For Vietnamese Buddhists in South Alabama, A Goddess of Mercy Is A Powerful Figure". Press-Register. 17 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ Debbie M. Lord (29 Ağustos 2009). "A Welcome Gateway to the Far East". Press-Register. 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ Katherine Sayre (17 Mayıs 2012). "Buddhist Monk Killed Temple Leader During Argument Over Food, Prosecutor Says". Press-Register. 17 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ . shoalsbahais.com. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
- ^ "Here are which states have the longest life expectancies — and which have the shortest". www.yahoo.com. 11 Mart 2021. 11 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2021.
- ^ . Centers for Disease Control and Prevention. 2008. 31 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Highest Rates of Leisure-Time Physical Inactivity in Appalachia and South". Centers for Disease Control and Prevention. 2008. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
- ^ . Centers for Disease Control and Prevention. 2010. 18 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Apps.nccd.cdc.gov. 15 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011.
- ^ York, Erin Durkin Jessica Glenza in New (15 Mayıs 2019). "Alabama abortion ban: Republican senate passes most restrictive law in US". The Guardian. ISSN 0261-3077. 15 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Mayıs 2019.
- ^ Chandler, Kim (29 Ekim 2019). "Federal judge blocks Alabama's strict abortion ban". Montgomery: Associated Press. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2019.
- ^ "YASHICA ROBINSON vs STEVEN MARSHALL Court Docket" (PDF). bloximages.newyork1.vip.townnews.com. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ Ijaz, Ahmad; Addy, Samuel N. (6 Temmuz 2009). . The Encyclopedia of Alabama. Auburn University. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2012.
- ^ "GDP by State (2008)". Bureau of Economic Analysis, Regional Economic Accounts. 2 Haziran 2009. 26 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ekim 2009. full release with tables 30 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . State and County Quick Facts. 26 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
- ^ "Local Area Unemployment Statistics—Alabama". Bureau of Labor Statistics. 9 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ "Bureau of Labor Statistics Data". United States Department of Labor. 24 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2015.
- ^ Kasperkevic, Jana (26 Şubat 2016). "Alabama passes law banning cities and towns from increasing minimum wage". The Guardian. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2016.
- ^ Scott, Kristina. "AP_PovertyFactSheet_2018_Web". 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.
- ^ Ballesteros, Carlos (10 Aralık 2017). "Alabama Has the Worst Poverty in the Developed World, U.N. Official Says". Newsweek. 8 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.
- ^ Aneesa Macmillan. "Top of the List: Alabama's largest employers 26 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." (April 22, 2011). Birmingham Business Journal.
- ^ "Alabama's Largest Employers". Birmingham Business Journal. American Registry. April 2011. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Eylül 2012.
- ^ (PDF). Alabama Business. Center for Business and Economic Research, Culverhouse College of Commerce, The University of Alabama. 2005. 27 Eylül 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ (PDF). Alabama Cooperative Extension System. USDA, NASS, Alabama Statistical Office. 2005. 21 Eylül 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2006.
- ^ a b Hanson, TE. 2015. Economics of Aquaculture Production in Alabama. United States Department of Agriculture. Project No. ALA016-1-10022. Available from: https://reeis.usda.gov/web/crisprojectpages/0222158-economics-of-aquaculture-production-in-alabama.html 24 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Pine, H.J.; Boyd, C.E. (2011). "Stream Salinization by Inland Brackish-Water Aquaculture". North American Journal of Aquaculture. 73 (2): 107-113. doi:10.1080/15222055.2011.545580.
- ^ a b c d e Hanson, Terry; Roy, Luke; Kelly, Anita (2021). "2020 Alabama Farm-Raised Catfish Industry Highlights". 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından .
- ^ . .eere.energy.gov. 6 Ekim 2008. 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2010.
- ^ McCreless, Patrick (31 Ekim 2012). . The Anniston Star. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ Kent, Dawn (2 Nisan 2013). "U.S. auto sales see gains in March, as Alabama-made models rise 4 percent". AL.com. 18 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ "ThyssenKrupp's Alabama incentive package tops $811 million". Press-Register. 11 Mayıs 2007. 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ "New owners of ThyssenKrupp stainless steel division plan visit in June". Press-Register. 31 Mayıs 2012. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ "Report: ThyssenKrupp gets final bids for Steel Americas plants". AL.com. 1 Mart 2013. 7 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2013.
- ^ . stahl-online.de. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
- ^ "Hunt Refining Company 18 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Linkedin.
- ^ "". JVC America, Inc.
- ^ Melissa Nelson-Gabriel (2 Temmuz 2012). . Associated Press. 3 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2012.
- ^ "Airbus confirms its first US factory to build A320 jet". BBC News. 2 Temmuz 2012. 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2012.
- ^ Nicola Clark (2 Temmuz 2012). "EADS to Build United States Assembly Line for Airbus A320". The New York Times. 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Temmuz 2012.
- ^ . Airbus. 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2013.
- ^ Arielle Emmett (June 2016). "Airbus Lands In Alabama". Air & Space Smithsonian. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
- ^ Polland, Jennifer. "A Detailed Look At How Americans Travel Within The US". Business Insider. 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2019.
- ^ "Tourist spending in Alabama hit all-time high in 2017". al. 23 Mayıs 2018. 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2019.
- ^ Nusbaum, Lydia (30 Kasım 2018). "International travel agents descend on Alabama". WSFA 12 News. 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2021.
- ^ Jim Volz (21 Şubat 2007). "Alabama Shakespeare Festival (ASF)". The Encyclopedia of Alabama. Auburn University. 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Nisan 2012.
- ^ "Guntersville Dam and Lake". Encyclopedia of Alabama. 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2020.
- ^ "Planning Your Alabama Visit". alabama.travel.com. Sweet Home Alabama. 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^ a b "Carnival/Mobile Mardi Gras Timeline". Museum of Mobile. Museum of Mobile. 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2012.
- ^ "HOLIDAYS ENUMERATED; PERSONAL LEAVE DAYS; STATE HOLIDAYS OBSERVED BY CLOSING OF STATE OFFICES; COMPENSATORY LEAVE DAYS", Alabama Code, ss. 1-3-8(c), 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 2 Aralık 2014
- ^ Roberts, Ken. "Alabama ranks top tourist attractions". Tuscaloosa News. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2019.
- ^ "Four Alabama-Filmed Movies to Watch In 2013". LocationsHub. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2019.
- ^ Walburn, Jackie Romine (10 Aralık 2018). "A Growing List of Movies Have Been Made in Alabama". 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2019.
- ^ "Trauma Centers | Alabama Department of Public Health (ADPH)". www.alabamapublichealth.gov. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Kasım 2020.
- ^ "UAB—Human Resources—Home". uab.edu. 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2015.
- ^ "Competition in health insurance research". American Medical Association. 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2019.
- ^ "Deposit Market Share Report". Federal Deposit Insurance Corporation. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ Tim Lockette, Is the Alabama Constitution the longest constitution in the world?Truth Rating: 4 out of 5 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Anniston Star.
- ^ Campbell Robertson, Alabama Simmers Before Vote on Its Constitution's Racist Language 23 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., New York Times, October 10, 2012.
- ^ Roig-Franzia, Manuel (28 Kasım 2004). "Alabama Vote Opens Old Racial Wounds". The Washington Post. 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2021.
- ^ . The Alabama Legislative Information System. 23 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2006.
- ^ . Constitutionalreform.org. 15 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2010.
- ^ Lee, McDowell (2009). . State of Alabama. 2 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Judicial Selection in the States: Alabama 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., American Judicature Society.
- ^ SARA RIMER, "Questions of Death Row Justice For Poor People in Alabama" 29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. New York Times, March 1, 2000. Accessed March 11, 2017.
- ^ a b Rebecca Buckwalter-Poza (27 Temmuz 2014). "With Judges Overriding Death Penalty Cases, Alabama Is An Outlier". NPR. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2016.
- ^ "State Execution Rates (through 2020)". Death Penalty Information Center. 7 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Aralık 2019.
- ^ . EJI. 21 Haziran 2016. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2016.
- ^ "Alabama Gov. Kay Ivey signs bill: Judges can no longer override juries in death penalty cases". Al.com. 12 Nisan 2017. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2017.
- ^ Alabama Law, Article IV, §65
- ^ "Alabama Department of Revenue". Alabama Department of Revenue. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ocak 2020.
- ^ Loughead, Katherine (17 Şubat 2021). "State Individual Income Tax Rates and Brackets for 2021". . 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ MORENO, TONYA (27 Mayıs 2021). "States That Allow You to Deduct Federal Income Taxes". . 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ "Sales Tax". Alabama Department of Revenue. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ "City and County Tax Rates". Alabama Department of Revenue. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ Chandler, Chuck (8 Ocak 2021). "Alabama collected record $12.2B revenues in 2020". Alabama News Center. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ FIGUEROA, ERIC; LEGENDRE, JULIAN (1 Nisan 2020). "States That Still Impose Sales Taxes on Groceries Should Consider Reducing or Eliminating Them". . 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ "Taxes In Alabama". . 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ Richardson, Brenda (9 Nisan 2020). "Residents Pay The Lowest Property Taxes In These States". Forbes. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ a b Brewer, Albert P. "Home Rule". . 3 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Şubat 2015.
- ^ "Wet Cities". Alabama ABC Board. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ Rawls, Phillip (1 Haziran 2007). "Alabama offers an apology for slavery". The Virginian Pilot.
- ^ White, David (2 Kasım 2010). "GOP takes control of Alabama Legislature after 136 years". . 9 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Temmuz 2018.
- ^ "Elections Data Downloads". Alabama Secretary of State. 8 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.
- ^ Pomante II, Michael J.; Li, Quan (15 Aralık 2020). "Cost of Voting in the American States: 2020". Election Law Journal: Rules, Politics, and Policy. 19 (4): 503-509. doi:10.1089/elj.2020.0666. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ocak 2022.
- ^ "Sue Bell Cobb considering running for governor". The Birmingham News. 2 Mayıs 2009. 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2009.
- ^ "Chief Justice Perry Hooper remembered as GOP pioneer". al. 26 Nisan 2016. 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2021.
- ^ . Psc.state.al.us. 18 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2009.
- ^ Special (5 Kasım 2008). "Lucy Baxley wins Alabama Public Service Commission presidency, but recount possible". Birmingham News via al.com. 2 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2009.
- ^ Jeff Amy. "Public Service Commission: Twinkle Cavanaugh, Terry Dunn join GOP sweep". al.com. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011.
- ^ "2006 Gubernatorial Democratic Primary Election Results—Alabama". Uselectionatlas.org. 19 Kasım 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2009.
- ^ "2006 Gubernatorial Republican Primary Election Results—Alabama". Uselectionatlas.org. 15 Şubat 2007. 19 Kasım 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2009.
- ^ a b "Alabama Sheriffs 2015–2019". www.alabamasheriffs.com. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Eylül 2015.
- ^ "Alabama Education Quick Facts 2012–13" (PDF). 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Nisan 2014.
- ^ "Educational Attainment : 2000 : Census 2000 Brief" (PDF). Census.gov. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2016.
- ^ Education Statistics 13 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. CensusScope.org
- ^ a b Farrell, Colin (February 2016). "Corporal punishment in US schools". . 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Nisan 2016.
- ^ . Alabama Commission on Higher Education. 11 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013.
- ^ "The University of Alabama". www.ua.edu. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2017.
- ^ . University of North Alabama. 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ . Spring Hill College. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ "Members". Association for Biblical Higher Education. 10 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2011.
- ^ (PDF). Council on Operational Education. November 2010. 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2011.
- ^ (PDF). Accrediting Council for Independent Colleges and Schools. 20 Temmuz 2009. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2011.
- ^ . U.S. News & World Report. 17 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2011.
- ^ National University Rankings | Top National Universities | US News Best Colleges 8 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. U.S. News & World Report. Retrieved on July 12, 2013.
- ^ "Alabama". Encyclopædia Britannica. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mart 2017.
- ^ "APT—WGIQ Channel 43 Television". stationindex.com. 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2017.
- ^ STRAKA, DEAN (5 Ocak 2022). "College football: Top 10 teams by average home game attendance during 2021 season". . 9 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ "Bryant–Denny Stadium". RollTide.com. University of Alabama. 5 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ . World Stadiums. 23 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2012.
- ^ . Auburn University. 1 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Legion Field". Birmingham, Alabama. 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ "Welcome to Ladd Peebles Stadium". . 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ Sentell, Jeff (8 Nisan 2009). "Super 6 leaving Birmingham for Bryant-Denny, Jordan-Hare stadiums | al.com". . 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2022.
- ^ (PDF). U.S. Army Corps of Engineers. 19 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2013.
- ^ . U.S. Army Corps of Engineers. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2013.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alabama ˌ ae l e ˈ b ae m e Amerika Birlesik Devletleri nin Guneydogu bolgesinde kuzeyde Tennessee doguda Georgia guneyde Florida ve Meksika Korfezi ve batida Mississippi ile sinirlanan bir eyalettir Alabama ABD eyaletleri arasinda yuzolcumu bakimindan en buyuk 30 ve en kalabalik 24 eyalettir Alabama toplam 1 500 mil 2 400 km ic su yolu ile tum eyaletler arasinda en fazla ic su yoluna sahip olan eyalettir AlabamaEyaletBayrakMuhurUlkeAmerika Birlesik DevletleriBaskentMontgomeryEn buyuk sehirHuntsvilleIdare ValiKay Ivey R Vali vekiliWill Ainsworth Ust meclis Alt meclis R R Yuzolcumu Toplam135 765 km Kara131 426 km 50 743 mil Su4 338 km 1 674 mil Rakim150 mEn yuksek nokta735 5 m 24 130 ft En alcak nokta0 m 0 ft Nufus 2020 Toplam5 024 279 Yogunluk38 4 km Zaman dilimiUTC 06 00 Yaz YSU UTC 05 00ISO 3166 koduUS ALResmi site alabama gov Alabama eyalet kusundan sonra Saricekic Eyaleti olarak adlandirilir Alabama ayni zamanda Dixie nin Kalbi ve Pamuk Eyaleti olarak da bilinir Eyaletin agaci longleaf cami eyaletin cicegi ise kamelyadir Alabama nin baskenti Montgomery nufus ve yuzolcumu bakimindan en buyuk sehri ise Huntsville dir En eski sehri 1702 yilinda Fransiz somurgeciler tarafindan Fransiz Louisiana sinin baskenti olarak kurulan Mobile dir Greater Birmingham Alabama nin en buyuk metropol alani ve ekonomik merkezidir Baslangicta bircok yerli kabileye ev sahipligi yapan bugunku Alabama on altinci yuzyildan baslayarak on sekizinci yuzyilin baslarinda Fransizlarin eline gecene kadar bir Ispanyol bolgesiydi Ingilizler bolgeyi 1763 yilinda kazandi ve Amerikan Devrim Savasi nda kaybetti Ispanya Mobile i 1813 yilina kadar Ispanyol Bati Florida sinin bir parcasi olarak elinde tuttu Aralik 1819 da Alabama bir eyalet olarak tanindi Antebellum doneminde Alabama onemli bir pamuk ureticisiydi ve Afro Amerikan kole emegini yaygin olarak kullaniyordu Eyalet 1861 yilinda Amerika Birlesik Devletleri nden ayrilarak Montgomery nin ilk baskenti oldugu Amerika Konfedere Devletleri nin bir parcasi haline geldi ve 1868 yilinda yeniden Birlige katildi Amerikan Ic Savasi nin ardindan Alabama kismen tarim ve birkac nakit urunun eyalet ekonomisinin ana itici gucu olmasi nedeniyle onlarca yil ekonomik zorluklar yasayacakti Diger eski koleci eyaletlere benzer sekilde Alabamali yasa koyucular 19 yuzyilin sonlarindan 1960 lara kadar Afrikali Amerikalilari ve Alabama nin Fransiz Kreol nufusunu haklarindan mahrum eden ve ayrimciliga maruz birakan Jim Crow yasalarini uygulamislardir 20 yuzyilin baslarinda buyuk sanayilerin ve sehir merkezlerinin buyumesine ragmen beyaz kirsal cikarlar 20 yuzyilin ortalarina kadar eyalet yasama meclisine hakim olmustur Bu sure zarfinda kentsel cikarlar ve Afrikali Amerikalilar belirgin bir sekilde yeterince temsil edilmedi Selma dan Montgomery ye yuruyus gibi yuksek profilli olaylar eyaleti 1950 lerde ve 1960 larda sivil haklar hareketinin onemli bir odak noktasi haline getirdi Ikinci Dunya Savasi sirasinda ve sonrasinda Alabama eyalet ekonomisinin yeni endustrilerle cesitlenmesiyle buyudu NASA nin Huntsville deki Marshall Uzay Ucus Merkezi havacilik ve uzay endustrisini gelistirerek Alabama nin 20 yuzyilin ortalarindan sonlarina kadar ekonomik buyumesine yardimci olacaktir Alabama nin 21 yuzyildaki ekonomisi otomotiv finans turizm imalat havacilik maden cikarma saglik egitim perakende ve teknolojiye dayanmaktadir Eyaletin cografyasi cesitlilik gosterir kuzeyde daglik Tennessee Vadisi guneyde ise tarihsel olarak onemli bir liman olan Mobile Korfezi yer alir Siyasi olarak Derin Guney in bir parcasi olan Alabama agirlikli olarak muhafazakar bir eyalettir ve Guney kulturuyle taninir Alabama da ozellikle Alabama Universitesi Auburn Universitesi Alabama A amp M Universitesi Alabama Eyalet Universitesi Troy Universitesi Guney Alabama Universitesi ve Jacksonville Eyalet Universitesi gibi okullarda universite duzeyinde oynanan Amerikan futbolu eyalet kulturunun onemli bir parcasidir EtimolojiAlabama Nehri nin ve eyaletin Avrupali Amerikalilar tarafindan adlandirilmasi uyeleri Coosa ve Tallapoosa nehirlerinin birlestigi yerin hemen altinda nehrin yukari kesimlerinde yasayan ve Muskogean dilini konusan bir kabile olan Alabama halkindan gelmektedir Alabama dilinde Alabama soyundan gelen bir kisi icin kullanilan sozcuk Albaamo dur ya da farkli lehcelerde cesitli sekillerde Albaama ya da Albaamo cogul hali Albaamaha dir Kelimenin yazilisi tarihi kaynaklar arasinda onemli farkliliklar gostermektedir Ilk kullanim 1540 taki Hernando de Soto seferinin uc anlatiminda gorulur Alibamo yu kullanirken Elvas Sovalyesi ve Rodrigo Ranjel terimin transliterasyonunda sirasiyla Alibamu ve Limamu yazmislardir 1702 gibi erken bir tarihte Fransizlar kabileyi Alibamon olarak adlandirmis ve Fransiz haritalari nehri Riviere des Alibamons olarak tanimlamistir Ismin diger yazilislari arasinda Alibamu Alabamo Albama Alebamon Alibama Alibamou Alabamu Allibamou bulunmaktadir ve muhtemelen Alabahmu ABD de Kizilderili dillerinden turetilen eyalet isimlerinin kullanimi yaygindir tahminen 27 eyalet Kizilderili kokenli isimlere sahiptir Kaynaklar kelimenin anlami konusunda hemfikir degildir Bazi arastirmacilar kelimenin Choctaw alba bitkiler veya yabani otlar anlamina gelir ve amo kesmek kirpmak veya toplamak anlamina gelir kelimelerinden geldigini one surmektedir Anlami caliliklari temizleyenler ya da ot toplayanlar olabilir bu da ekim icin araziyi temizlemeye ya da sifali bitkileri toplamaya atifta bulunur Eyalette Kizilderili kokenli cok sayida yer adi bulunmaktadir Ancak Alabama dilinde buna karsilik gelen benzer bir kelime bulunmamaktadir Jacksonville Republican da 1842 yilinda yayinlanan bir makalede bu kelimenin Burada Dinleniyoruz anlamina geldigi one surulmustur Bu kavram 1850 lerde Alexander Beaufort Meek in yazilariyla populer hale gelmistir Muskogean dilleri uzmanlari boyle bir ceviriyi destekleyecek herhangi bir kanit bulamamistir TarihceAvrupa oncesi yerlesim Hale County deki Moundville Arkeolojik Alani MS 1000 ila 1450 yillari arasinda Mississippian kulturune mensup Amerikan yerlileri tarafindan isgal edilmistir Farkli kulturlere sahip yerli halklar Avrupa kolonizasyonunun gelisinden once binlerce yil boyunca bolgede yasamistir Ohio Nehri kiyisindaki kuzeydogu kabileleriyle ticaret Mezar Hoyugu Donemi nde MO 1000 MS 700 baslamis ve Avrupalilarin temasina kadar devam etmistir Tarimsal Mississippian kulturu MS 1000 ila 1600 yillari arasinda eyaletin buyuk bir bolumunu kapsamis ve en onemli merkezlerinden biri su anda Moundville Alabama da bulunan Moundville Arkeolojik Alani nda insa edilmistir Burasi kulturun merkezi olan gunumuz Illinois indeki Cahokia dan sonra klasik Orta Mississippian doneminin en buyuk ikinci kompleksidir Moundville deki arkeolojik kazilardan elde edilen eserlerin analizi akademisyenlerin Guneydogu Toren Kompleksi nin SECC ozelliklerini formule etmelerinin temelini olusturmustur Yaygin inanisin aksine SECC nin Mezoamerikan kulturuyle dogrudan bir baglantisi olmadigi bagimsiz olarak gelistigi gorulmektedir Toren Kompleksi Mississippian halklarinin dininin onemli bir bilesenini temsil eder dinlerinin anlasilmasini saglayan baslica araclardan biridir Avrupalilarla temas kuruldugu sirada gunumuz Alabama sinda yasayan tarihi Kizilderili kabileleri arasinda Iroquoian dilli bir halk olan Cherokee ve Muskogean dilli Alabama Alibamu Chickasaw Choctaw Creek ve Koasati vardi Muskogee kabileleri ayni buyuk dil ailesinin bir parcasi olsalar da farkli kulturler ve diller gelistirmislerdir Avrupa yerlesimleri Ispanyollar 16 yuzyilda Kuzey Amerika yi kesifleri sirasinda Alabama ya ulasan ilk Avrupalilardi Hernando de Soto nun kesif gezisi 1540 yilinda Mabila dan ve eyaletin diger bolgelerinden gecmistir Bundan 160 yildan fazla bir sure sonra Fransizlar 1702 yilinda Old Mobile da bolgenin ilk Avrupali yerlesimini kurdular Sehir 1711 yilinda su anki Mobile bolgesine tasinmistir Bu bolge 1702 den 1763 e kadar Fransizlar tarafindan La Louisiane in bir parcasi olarak talep edildi Fransizlarin Yedi Yil Savaslari nda Ingilizlere yenilmesinin ardindan 1763 ten 1783 e kadar Ingiliz Bati Florida sinin bir parcasi oldu Amerika Birlesik Devletleri nin Amerikan Devrim Savasi ndaki zaferinden sonra bolge Amerika Birlesik Devletleri ve Ispanya arasinda paylasildi Ispanya 1783 ten Mobile deki Ispanyol garnizonunun 13 Nisan 1813 te ABD kuvvetlerine teslim olmasina kadar bu bati bolgesinin kontrolunu elinde tuttu Devrim doneminde Ingiliz monarsisine sadik olan Thomas Bassett eyaletin Mobile disindaki ilk beyaz yerlesimcilerinden biriydi 1770 lerin basinda Tombigbee Bolgesi ne yerlesti Bolgenin sinirlari kabaca Tombigbee Nehri nin birkac mil icindeki alanla sinirliydi ve bugun guney Clarke County en kuzeydeki Mobile County ve Washington County nin buyuk bolumunu iceriyordu Bugun Baldwin ve Mobile ilceleri olan bolge 1783 yilinda Ispanyol Bati Florida sinin bir parcasi olmus 1810 yilinda bagimsiz Bati Florida Cumhuriyeti nin bir parcasi haline gelmis ve son olarak 1812 yilinda Mississippi Bolgesi ne eklenmistir Bugun Alabama nin kuzey ucte ikilik bolumunun buyuk bir kismi Ingiliz somurge doneminden itibaren Yazoo topraklari olarak bilinmekteydi Bu topraklar 1767 den itibaren Georgia Eyaleti tarafindan talep edilmistir Devrim Savasi nin ardindan yogun tartismalara ragmen Georgia nin bir parcasi olarak kaldi Mobile ve Yazoo topraklarinin etrafindaki bolge haric Alabama nin bugunku ucte birlik bolumu 1798 de kuruldugunda Mississippi Bolgesi nin bir parcasiydi Yazoo topraklari Yazoo toprak skandalinin ardindan 1804 yilinda bolgeye eklendi Ispanya 1819 yilinda Adams Onis Antlasmasi ile resmen Amerika Birlesik Devletleri ne devredilene kadar kiyi ilceleri haline gelecek olan eski Ispanyol Bati Florida topraklari uzerinde hak iddia etmeye devam etti 19 yuzyil Mississippi nin 10 Aralik 1817 de eyalet olarak kabul edilmesinden once bolgenin daha seyrek yerlesimli dogu yarisi ayrilmis ve Alabama Bolgesi olarak adlandirilmistir Birlesik Devletler Kongresi 3 Mart 1817 de Alabama Bolgesini olusturdu Simdi terk edilmis olan St Stephens 1817 den 1819 a kadar bolgenin baskenti olarak hizmet verdi Alabama 14 Aralik 1819 da 22 eyalet olarak kabul edildi ve Kongre ilk Anayasa Konvansiyonu icin Huntsville i secti Delegeler 5 Temmuz 2 Agustos 1819 tarihleri arasinda yeni eyalet anayasasini hazirlamak uzere bir araya geldi Huntsville hukumet merkezinin Dallas County deki Cahaba ya tasindigi 1819 dan 1820 ye kadar gecici baskent olarak gorev yapti Su anda hayalet bir kasaba olan Cahaba 1820 den 1825 e kadar eyaletin ilk daimi baskentiydi Alabama Atesi eyaleti Birlige kabul edildiginde pamuk ekimine uygun verimli topraklardan yararlanmak icin eyalete akin eden yerlesimciler ve arazi spekulatorleri ile araziye hucum baslamisti 1820 ler ve 1830 larda sinir bolgesinin bir parcasi olan bu ulkenin anayasasi beyaz erkekler icin genel oy hakki ongoruyordu Greene County deki Thornhill de 1833 yilinda insa edilen ana ev Eski bir Black Belt plantasyonudur Guneydogulu ekiciler ve Yukari Guney den gelen tuccarlar Alabama daki pamuk plantasyonlari genisledikce yanlarinda koleler de getirdiler Orta Kara Kusak in adini koyu renkli verimli topragindan alan ekonomisi sahiplerinin serveti esas olarak kole emegi ile buyuyen buyuk pamuk plantasyonlari etrafinda insa edildi Bolge ayni zamanda gecimlik ciftcilik yapan cok sayida yoksul ve haklarindan mahrum birakilmis insani da kendine cekti Alabama nin 1810 daki tahmini nufusu 10 000 in altindaydi ancak 1830 da 300 000 den fazla kisiye ulasti Kizilderili kabilelerinin cogu 1830 da Kongre tarafindan Kizilderili Kaldirma Yasasi nin kabul edilmesinden sonraki birkac yil icinde eyaletten tamamen cikarildi Tuscaloosa 1826 dan 1846 ya kadar Alabama nin baskenti olarak hizmet vermistir 30 Ocak 1846 da Alabama yasama meclisi baskentin Tuscaloosa dan Montgomery ye tasinmasina karar verdigini acikladi Yeni baskentteki ilk yasama oturumu Aralik 1847 de toplandi Philadelphia li Stephen Decatur Button yonetiminde yeni bir baskent binasi insa edildi Ilk yapi 1849 yilinda yanmis ancak 1851 yilinda ayni yerde yeniden insa edilmistir Montgomery deki bu ikinci baskent binasi gunumuze kadar ayakta kalmistir Exeter Maine den Barachias Holt tarafindan tasarlanmistir Amerikan Ic Savasi ve yeniden yapilanma 1860 a gelindiginde nufus 964 201 kisiye yukselmisti ve bunun neredeyse yarisi 435 080 i kolelestirilmis Afrikali Amerikalilardan 2 690 i ise ozgur beyaz olmayan insanlardan olusuyordu 11 Ocak 1861 de Alabama Birlik ten ayrildigini ilan etti Birkac gun bagimsiz bir cumhuriyet olarak kaldiktan sonra Amerika Konfedere Devletleri ne katildi Konfederasyonun baskenti baslangicta Montgomery deydi Alabama Amerikan Ic Savasi na yogun bir sekilde katilmistir Eyalette nispeten az sayida savas yapilmis olmasina ragmen Alabama savasta yaklasik 120 000 askerle katkida bulunmustur Huntsville deki Courthouse Meydani nin 1864 yilinda federal gucler tarafindan ele gecirilip isgal edilmesinin ardindan Birlik Ordusu birlikleri burayi isgal ediyor Alabama Huntsville den bir suvari bolugu Kentucky Hopkinsville de taburuna katildi Boluk kollarinda yakasinda ve kuyruklarinda sari suslemeler bulunan yeni uniformalar giydi Bu durum onlarin Sari Cekic lakabiyla karsilanmasina yol acti ve bu isim daha sonra Konfederasyon Ordusu ndaki tum Alabama birliklerine verilmesine sebep oldu Alabama nin koleleri 1865 yilinda 13 Degisiklik ile serbest birakilmasi kararini aldi Alabama Mayis 1865 te savasin sona ermesinden 1868 de Birlige resmen geri donmesine kadar askeri yonetim altindaydi 1867 den 1874 e kadar beyaz vatandaslarin cogunun gecici olarak oy kullanmasinin yasaklanmasi ve serbest birakilanlarin haklarinin verilmesiyle bircok Afrikali Amerikali eyalette siyasi lider olarak ortaya cikti Alabama bu donemde Kongre de uc Afro Amerikan kongre uyesi tarafindan temsil edildi Jeremiah Haralson Benjamin S Turner ve James T Rapier Savasin ardindan eyalet pamuga bagli bir ekonomiyle esas olarak tarimsal kalmistir Yeniden yapilanma sirasinda eyalet yasa koyuculari 1868 yilinda eyaletin ilk devlet okulu sistemini olusturan ve kadin haklarini genisleten yeni bir eyalet anayasasini onayladi Yasa koyucular cok sayida kamu karayolu ve demiryolu projesini finanse etti ancak bunlar dolandiricilik ve suistimal iddialariyla bogustu Orgutlu isyanci ve direnisci gruplar ozgurlukculeri ve Cumhuriyetcileri bastirmaya calisti Kisa omurlu orijinal Ku Klux Klan in yani sira bunlar arasinda Solgun Yuzler Beyaz Kamelya Sovalyeleri Kirmizi Gomlekliler ve Beyaz Birlik de vardi Alabama daki yeniden yapilanma 1874 yilinda Demokratlarin hile ve siddetin hakim oldugu bir secimle yasama meclisinin ve valilik makaminin kontrolunu yeniden ele gecirmesiyle sona erdi Demokratlar 1875 yilinda yeni bir anayasa yazdilar ve yasama meclisi kamu parasinin dini okullari finanse etmek icin kullanilmasini yasaklayan Blaine Degisikligini kabul etti Ayni yil okullarin irk temelinde ayristirilmasini ongoren yasa onaylandi Demiryolu yolcu vagonlari 1891 yilinda ayristirildi 20 yuzyil 1915 te Birmingham in gelisen silueti Alabama nin yeni 1901 Anayasasi secmen kaydini zorlastirarak yoklama vergisi ve okuryazarlik testi gerektirerek neredeyse tum Afrikali Amerikalilar ve Amerikan yerlileri ile on binlerce yoksul Avrupali Amerikali da dahil olmak uzere nufusun buyuk bolumunu etkili bir sekilde haklarindan mahrum birakan secmen kaydi hukumleri iceriyordu 1901 anayasasi devlet okullarinda irk ayrimi yapilmasini gerektiriyordu 1903 yilina gelindiginde Alabama da sadece 2 980 Afrikali Amerikali kayitliydi ancak en az 74 000 i okuma yazma biliyordu Bu sayi 1900 yilinda oy kullanma hakkina sahip 181 000 den fazla Afrikali Amerikali ile karsilastirildiginda oldukca dusuktu Sayilar sonraki yillarda daha da dustu Eyalet yasama organi 1950 lere kadar kamu tesisleriyle ilgili ek irk ayrimi yasalari cikardi 1911 de hapishaneler 1915 te hastaneler 1928 de tuvaletler oteller ve restoranlar 1945 te otobus duragi bekleme odalari ayristirildi Ekici sinif siyahlarin oy vermesini engellemeye yonelik bu yasama cabasina oy vermeleri icin yoksul beyazlari ikna etmis olsa da yeni kisitlamalar cogunlukla kumulatif bir yoklama vergisinin uygulanmasi nedeniyle onlarin da haklarindan mahrum birakilmasiyla sonuclandi 1941 yilina gelindiginde bu yasalarla haklarindan mahrum birakilanlarin kucuk cogunlugunu beyazlar olusturuyordu 600 000 beyaza karsilik 520 000 Afrikali Amerikali Neredeyse tum Siyahlar oy kullanma hakkini kaybetmisti Belirli hukumleri iptal ettirmeyi basaran cok sayida yasal mucadeleye ragmen eyalet yasama organi hak mahrumiyetini surdurmek icin yenilerini yaratacakti Siyahlarin siyasi sistemden dislanmasi 1965 yilinda vatandas olarak anayasal haklarinin uygulanmasi icin federal medeni haklar yasasinin kabul edilmesine kadar devam etti Alabama nin kirsal agirlikli yasama organi haklarindan mahrum birakilmis Afrikali Amerikalilar icin okullari ve hizmetleri surekli olarak yetersiz finanse etti ancak onlari vergi odemekten kurtarmadi Rosenwald Fonu kismen Guney deki Afrikali Amerikalilarin egitiminin kronik olarak yetersiz finanse edilmesine bir yanit olarak Rosenwald Okullari olarak bilinen okullarin insasini finanse etmeye basladi Alabama da bu okullar tasarlandi ve insaat maliyetlerinin ucte birini karsilayan Rosenwald fonlari ile insaat kismen finanse edildi Fon geri kalani odemek icin yerel topluluk ve eyaletin eslestirme fonlari toplamasini gerektiriyordu Siyah sakinler bircok kirsal bolgede insa edilen bu tur okullara eslestirme fonu saglamak icin ek para toplayarak kendilerini iki kez vergilendirmis oldular Genellikle arazi ve isgucu de bagisladilar Autauga County kirsalindaki eski Mount Sinai Okulu 1919 yilinda tamamlanmistir Eyalette insa edilen 387 Rosenwald Okulundan biriydi 1913 yilindan itibaren Alabama da Afro Amerikan cocuklar icin ilk 80 Rosenwald Okulu insa edildi Eyalette 1937 yilina kadar toplam 387 okul yedi ogretmen evi ve birkac mesleki bina tamamlandi Eyalette ayakta kalan okul binalarinin bircogu su anda Ulusal Tarihi Yerler Sicilinde listelenmistir Devam eden irk ayrimciligi ve lincler tarimsal bunalim ve koza kurdu istilasi nedeniyle pamuk mahsulunun basarisiz olmasi Alabama kirsalindan ve diger eyaletlerden on binlerce Afrikali Amerikalinin 20 yuzyilin ilk on yillarinda Guney den Buyuk Goc un bir parcasi olarak kuzey ve orta bati sehirlerinde firsatlar aramasina yol acti Bu gocu yansitan Alabama daki nufus artis orani asagidaki tarihsel nufuslar tablosuna bakiniz 1910 dan 1920 ye kadar neredeyse yari yariya dusmustur Ayni zamanda bircok kirsal kesim insani yeni sanayi islerinde calismak uzere Birmingham sehrine goc etti Birmingham o kadar hizli bir buyume yasadi ki Sihirli Sehir olarak anilmaya baslandi 1920 yilina gelindiginde Birmingham Amerika Birlesik Devletleri nin en buyuk 36 sehriydi Agir sanayi ve madencilik ekonomisinin temelini olusturuyordu Eyalet anayasasinin gerektirdigi gibi her on yillik nufus sayimindan sonra nufus degisikliklerine gore yeniden sinirlandirmayi reddeden eyalet yasama meclisinde sakinleri onlarca yil boyunca yetersiz temsil edildi Bu durum 1960 larin sonlarina kadar bir dava ve mahkeme kararinin ardindan degismedi 1940 lardan itibaren mahkemeler siyah secmenlerin oy kullanma haklarini tanimak icin ilk adimlari atmaya basladiginda Alabama yasama organi siyah secmenlerin haklarini ellerinden almak icin tasarlanmis birkac karsi adim atti Yasama meclisi yerel nufus memurlarina secmen kaydi icin basvuranlari diskalifiye etme konusunda daha fazla serbestlik taniyan bir eyalet anayasa degisikligini kabul etti ve secmenler de onayladi cunku bunlar cogunlukla beyaz secmenlerdi Mobile deki siyah vatandaslar bu degisiklige On Besinci Degisikligin ihlali olarak basarili bir sekilde itiraz ettiler Yasama organi ayrica Tuskegee nin sinirlarini siyahlari sehir sinirlarindan uzaklastirmak icin tasarlanmis 28 kenarli bir sekle donusturdu Yuksek Mahkeme oybirligiyle bu irksal gerrymandering in Anayasa yi ihlal ettigine karar verdi 1961 yilinda Alabama yasama organi da yerel secimler icin numarali yer zorunlulugu getirerek siyah oylarin etkisini kasitli olarak azaltmistir Dunya Savasi nin taleplerine bagli endustriyel gelisme devlete ic savas oncesinden bu yana gorulmemis bir refah duzeyi getirdi Kirsal kesimdeki isciler daha iyi isler ve daha yuksek bir yasam standardi icin eyaletin en buyuk sehirlerine akin etti Bu buyuk isci akininin bir ornegi Mobile de yasandi 1940 ve 1943 yillari arasinda 89 000 den fazla kisi savasla ilgili endustrilerde calismak uzere sehre tasindi Eyalet bir imalat ve hizmet ussu gelistirdikce pamuk ve diger nakit mahsullerin onemi azaldi 1901 den 1961 e kadar eyaletteki buyuk nufus degisikliklerine ragmen kirsal kesimin cogunlukta oldugu yasama organi eyalet anayasasinin on yillik nufus sayimlarinin sonuclarini takip etmesini gerektirdigi gibi Meclis ve Senato koltuklarini nufusa gore yeniden paylastirmayi reddetti Tarimsal bolgelerdeki siyasi ve ekonomik gucu korumak icin eski temsili surdurduler Bunun sonuclarindan biri Birmingham in sanayi ve ekonomik guc merkezini iceren Jefferson County nin eyalete tum vergi gelirlerinin ucte birinden fazlasini saglamasi ancak orantili miktarda hizmet alamamasiydi Kentsel cikarlar yasama meclisinde surekli olarak yetersiz temsil ediliyordu 1960 yilinda yapilan bir arastirma kirsal kesimin hakimiyeti nedeniyle toplam eyalet nufusunun yaklasik 25 ini olusturan bir azinligin Alabama yasama meclisinin cogunlugunu kontrol ettigini belirtmistir Birlesik Devletler Yuksek Mahkemesi nin Baker v Carr 1962 ve Reynolds v Sims 1964 davalarinda mahkeme bir adam bir oy ilkesinin eyalet yasama organlarinin her iki meclisinin de temeli olmasi gerektigine ve bolgelerinin cografi ilcelerden ziyade nufusa dayali olmasi gerektigine karar verdi Afrikali Amerikalilar 1950 lerde ve 1960 larda yasal mucadeleler de dahil olmak uzere sivil haklar hareketi araciligiyla eyaletteki hak mahrumiyetine ve ayrimciliga son verilmesi icin baski yapmaya devam etti 1954 yilinda ABD Yuksek Mahkemesi Brown v Board of Education davasinda devlet okullarinin ayristirilmasi gerektigine hukmetti ancak Alabama buna uymakta yavas davrandi Alabama 1960 li yillarda Vali George Wallace yonetiminde federal taleplere uymakta direnmistir Sivil haklar hareketi Alabama da Montgomery otobus boykotu 1955 1956 1961 deki Ozgurluk Yuruyusleri ve 1965 Selma dan Montgomery ye yuruyusler gibi onemli olaylara sahne oldu Bunlar 1964 tarihli Medeni Haklar Yasasi ve 1965 tarihli Oy Hakki Yasasi nin ABD Kongresi tarafindan kabul edilip yururluge girmesine katkida bulunmustur Yasal ayrimcilik 1964 te eyaletlerde sona erdi ancak Jim Crow gelenekleri mahkemede ozel olarak sorgulanana kadar genellikle devam etti The New York Times a gore 2017 yili itibariyla Alabama daki Afrikali Amerikalilarin cogu Birmingham ve Montgomery gibi Alabama sehirlerinde yasamaktadir Ayrica Alabama nin orta kesimlerinde yer alan Siyah Kusak bolgesi agirlikli olarak Afro Amerikan olan yoksul ilcelere ev sahipligi yapmaktadir Bu ilceler arasinda Dallas Lowndes Marengo ve Perry bulunmaktadir 1972 yilinda 1901 yilindan bu yana ilk kez yasama organi on yillik nufus sayimina dayali olarak kongre yeniden bolgelendirmesini tamamladi Bu gelisen kentsel alanlarin yani sira altmis yildan fazla bir suredir yeterince temsil edilmeyen nufusun tamamina fayda sagladi Temsili eyalet meclisi ve senato bolgelerini uygulamak icin baska degisiklikler de yapilmistir Alabama 20 yuzyilin sonlarindan bu yana bazi degisiklikler yapmis ve temsili artirmak icin yeni oylama turleri kullanmistir 1980 lerde Dillard v Crenshaw County adli cok kapsamli bir yeniden bolgelendirme davasi ilceler ve okul kurullari da dahil olmak uzere 180 Alabama yargi bolgesinin temsilci koltuklari icin genis oylamaya meydan okudu Cogunluk tum sandalyeleri alma egiliminde oldugundan genis kapsamli oylama bir ilcedeki herhangi bir azinligin oylarini sulandirmisti Afrikali Amerikalilar eyalette onemli bir azinlik olusturmalarina ragmen genis katilimli yargi bolgelerinin cogunda herhangi bir temsilci secememislerdi Bu davanin cozumunun bir parcasi olarak Chilton County de dahil olmak uzere bes Alabama sehri ve ilcesi cok sandalyeli yargi bolgelerinde temsilcilerin secilmesi icin kumulatif oylama sistemini benimsemistir Bu secmenler icin daha orantili temsil ile sonuclanmistir Nispi temsilin bir baska sekli olarak Conecuh Ilcesinde oldugu gibi 23 yargi bolgesi sinirli oy kullanmaktadir Sinirli oylama ilk kez 1982 yilinda Conecuh Ilcesinde test edilmistir Bu sistemlerin birlikte kullanilmasi yerel makamlara secilen Afrikali Amerikalilarin ve kadinlarin sayisini artirarak vatandaslarini daha iyi temsil eden yonetimler ortaya cikarmistir 1960 lardan itibaren artan dis rekabet nedeniyle eyalet ekonomisi geleneksel kereste celik ve tekstil sektorlerinden uzaklasmistir Ornegin 1950 yilinda 46 314 olan celik isleri 2011 yilinda 14 185 e dusmustur Ancak eyalet ozellikle de Huntsville Saturn roket programinin ve uzay mekiginin gelistirilmesinde onemli bir tesis olan George C Marshall Uzay Ucus Merkezi nin 1960 yilinda acilmasindan yararlanmistir Otomobil montaji gibi teknoloji ve imalat sanayileri yirminci yuzyilin sonlarinda eyaletin bazi eski sanayilerinin yerini aldi ancak eyaletin ekonomisi ve buyumesi Georgia ve Florida gibi bolgedeki diger eyaletlerin gerisinde kaldi 21 yuzyil 2001 yilinda Alabama Yuksek Mahkemesi basyargici Roy Moore Montgomery deki baskente On Emir in bir heykelini yerlestirdi 2002 yilinda 11 ABD Bolge Mahkemesi heykelin kaldirilmasini emretti ancak Moore mahkeme kararina uymayi reddetti bu da anitin kalmasi lehine baskent cevresinde protestolara yol acti Anit Agustos 2003 te kaldirildi Yirmi birinci yuzyilda eyalette birkac dogal afet meydana gelmistir 2004 yilinda 3 kategori bir firtina olan Ivan Kasirgasi eyaleti vurmus ve 18 milyar dolarin uzerinde hasara yol acmistir Bu modern tarihinde eyaleti vuran en yikici firtinalar arasindaydi Nisan 2011 de 62 hortumdan olusan super bir salgin eyaleti vurmus ve 238 kisinin olumune yol acarak bircok toplumu harap etmistir CografyaBaldwin County deki Ono AdasiHuntsville deki Monte Sano Eyalet ParkiMarshall County deki Katedral Magaralari Alabama 135 760 km toplam alaniyla Amerika Birlesik Devletleri nin en buyuk otuzuncu eyaletidir Alanin 3 2 si sudur bu da Alabama yi yuzey suyu miktarinda 23 siraya yerlestirir ve ayni zamanda ABD deki en buyuk ikinci ic suyolu sistemine sahip olmasini saglar Arazi alaninin yaklasik beste ucu Mississippi Nehri ve Meksika Korfezi ne dogru genel bir inise sahip yumusak bir ova olan Gulf Coastal Plain in bir parcasidir Kuzey Alabama bolgesi cogunlukla dagliktir Tennessee Nehri buyuk bir vadiyi keser ve cok sayida dere akarsu nehir dag ve gol olusturur Alabama kuzeyde Tennessee doguda Georgia guneyde Florida ve batida Mississippi eyaletleriyle komsudur Alabama nin Meksika Korfezi nde eyaletin en guney ucunda kiyi seridi vardir Eyaletin yuksekligi deniz seviyesinden Mobile Korfezi ne kuzeydoguda 610 m fazla yukseklige ve 735 m yuksekligindeki Cheaha Dagi na kadar degismektedir Alabama nin arazisi 89 000 km ormandan veya eyaletin toplam arazi alaninin 67 sinden olusmaktadir Korfez Kiyisi boyunca uzanan banliyo Baldwin County hem yuzolcumu hem de su alani bakimindan eyaletin en buyuk ilcesidir Winston County deki Dogal Kopru Kayasi Rockies in dogusundaki en uzun dogal koprudur Alabama da Ulusal Park Servisi tarafindan yonetilen alanlar arasinda Alexander City yakinlarindaki Horseshoe Bend Ulusal Askeri Parki Fort Payne yakinlarindaki Little River Canyon Ulusal Koruma Alani Bridgeport taki Russell Magarasi Ulusal Aniti Tuskegee deki Tuskegee Havacilari Ulusal Tarihi Alani ve Tuskegee yakinlarindaki Tuskegee Enstitusu Ulusal Tarihi Alani bulunmaktadir Ayrica Alabama da dort Ulusal Orman bulunmaktadir Conecuh Talladega Tuskegee ve William B Bankhead Alabama da ayrica Natchez Trace Parkway Selma dan Montgomery ye Ulusal Tarihi Yolu ve Trail of Tears Ulusal Tarihi Yolu bulunmaktadir Kayda deger doga harikalari arasinda sunlar yer almaktadir Haleyville in hemen guneyinde bulunan ve Rockies in dogusundaki en uzun dogal kopru olan Dogal Kopru kayasi Marshall County de bulunan ve katedral benzeri gorunumunden dolayi bu adi alan Katedral Magaralari dunyanin en buyuk magara girislerinden ve dikitlerinden birine sahiptir Fairhope taki Ecor Rouge Maine ve Meksika arasindaki en yuksek kiyi seridi noktasidir Childersburg daki DeSoto Magaralari Amerika Birlesik Devletleri nde resmi olarak kaydedilen ilk magarasidir Gadsden deki Noccalula Selaleleri 90 metrelik bir selaleye sahiptir Phil Campbell yakinlarindaki Dismals Kanyonu iki selaleye alti dogal kopruye ev sahipligi yapar ve efsanevi kanun kacagi Jesse James in saklanma yeri oldugu iddia edilir Jackson County deki Stephens Gap Magarasi 143 metrelik bir cukura iki selaleye sahiptir ve Amerika da en cok fotografi cekilen vahsi magara manzaralarindan biridir Fort Payne yakinlarindaki Little River Kanyonu ulkenin en uzun dag nehirlerinden biridir Warrior yakinlarindaki Rickwood Magaralari nda bir yeralti havuzu kor magara baliklari ve 260 milyon yillik kirectasi olusumlari bulunmaktadir Wetumpka kraterinin kenarindaki kayaliklar Montgomery nin hemen kuzeyindeki Elmore County de 8 km genisliginde bir krater bulunmaktadir Burasi Alabama nin en buyuk dogal felaketinin yasandigi Wetumpka krateridir Yaklasik 80 milyon yil once bolgeye 300 m genisliginde bir goktasi carpmistir Wetumpka sehir merkezinin hemen dogusundaki tepeler ana kayaya patlatilan carpma kraterinin asinmis kalintilarini sergilemektedir ve bolge yuzeyin altinda bulunabilen kiriklarin ve parcalanmis kaya bolgelerinin esmerkezli halkalari nedeniyle Wetumpka krateri veya astrobleme yildiz yarasi olarak etiketlenmistir 2002 yilinda Viyana Universitesi Jeokimya Enstitusu nden Christian Koeberl kanitlari yayinladi ve bolgeyi Dunya uzerinde taninan 157 carpma krateri olarak belirledi Iklim Eyalet Koppen Iklim Siniflandirmasi altinda nemli subtropikal Cfa olarak siniflandirilmistir Yillik ortalama sicaklik 18 C dir Sicakliklar Meksika Korfezi ne yakinligi nedeniyle eyaletin guney kesiminde daha sicak olma egilimindeyken eyaletin kuzey kesimlerinde ozellikle kuzeydogudaki Appalachian Daglari nda biraz daha soguk olma egilimindedir Genel olarak Alabama da yazlar cok sicak kislar ise ilik gecer ve yil boyunca bol yagis alir Alabama yilda ortalama 1 400 mm yagis alir ve eyaletin guney kesiminde 300 gune varan uzun bir buyume mevsimine sahiptir Alabama da yazlar ABD nin en sicak yazlari arasinda yer alir ve eyaletin bazi bolgelerinde yaz boyunca ortalama 32 C uzerinde yuksek sicakliklar gorulur Alabama ayrica tropikal firtinalara ve kasirgalara da egilimlidir Eyaletin Korfez den uzak bolgeleri ic kesimlere dogru ilerleyip zayifladiklarinda genellikle muazzam miktarda yagmur birakan firtinalarin etkilerine karsi bagisik degildir Guney Alabama cok sayida gok gurultulu firtina bildirmektedir Mobile Korfezi cevresindeki Korfez Kiyisi nda yilda ortalama 70 ila 80 gun gok gurultusu rapor edilmektedir Bu aktivite eyaletin kuzeyine dogru biraz azalir ancak eyaletin en kuzeyinde bile yilda yaklasik 60 gun gok gurultusu rapor edilir Bazen gok gurultulu firtinalar sik sik simsek ve buyuk dolu yagislariyla birlikte siddetli olur eyaletin orta ve kuzey kesimleri bu tur firtinalara karsi en savunmasiz bolgelerdir Alabama yildirimdan olenlerin sayisinda dokuzuncu kisi basina dusen yildirim carpmasi sonucu olenlerin sayisinda ise onuncu sirada yer almaktadir Eyalet capindaki 27 Nisan 2011 hortum salgininin ardindan Phil Campbell da meydana gelen hortum hasari Alabama Oklahoma ve Iowa ile birlikte Ulusal Iklim Veri Merkezi nin 1 Ocak 1950 den Haziran 2013 e kadar olan doneme iliskin istatistiklerine gore herhangi bir eyalet arasinda en fazla teyit edilmis F5 ve EF5 hortumuna sahiptir Uzun suredir takip edilen birkac F5 EF5 kasirgasi Alabama nin 1950 den bu yana diger tum eyaletlerden daha fazla kasirga olumu bildirmesine katkida bulunmustur Eyalet 1974 Super Salgini ndan etkilenmis ve 2011 Super Salgini nda buyuk bir yikima ugramistir 2011 Super Salgini eyalette rekor sayida hortum uretmistir Bu sayi 62 ye ulasmistir Hortumlarin en yogun oldugu mevsim eyaletin kuzey ve guney kesimleri arasinda degisiklik gosterir Alabama tipik siddetli ilkbaharin yani sira Kasim ve Aralik aylarinda ikinci bir hortum sezonuna sahip olan dunyadaki birkac yerden biridir Vadisi boyunca uzanan kuzey kesimi en savunmasiz bolgedir Alabama ve Mississippi nin hortumlardan en cok etkilenen bolgesi Guney Ovalarindaki Tornado Alley den farkli olarak bazen Dixie Alley olarak adlandirilir Guneydogu Amerika Birlesik Devletleri nin cogunda oldugu gibi Alabama da da kislar genellikle ilik gecer ve Ocak ayi ortalama dusuk sicakliklari Mobile da 4 C ve Birmingham da 0 C civarindadir Alabama nin buyuk bir bolumunde kar yagisi nadiren gorulse de eyaletin Montgomery nin kuzeyindeki bolgeleri her kis birkac kez toz halinde kar alabilir ve birkac yilda bir orta derecede yogun kar yagisi gorulebilir Tarihi kar yagisi olaylari arasinda 1963 Yeni Yil Arifesi kar firtinasi ve 1993 Yuzyilin Firtinasi bulunmaktadir Birmingham bolgesi icin yillik ortalama kar yagisi yilda 51 mm dir Guney Korfez kiyisinda kar yagisi daha seyrektir bazen birkac yil hic kar yagisi olmaz Alabama nin en yuksek sicakligi olan 44 C 5 Eylul 1925 te sirketlesmemis Centerville toplulugunda kaydedilmistir Rekor dusuk sicaklik olan 33 C 30 Ocak 1966 da New Market te meydana gelmistir Flora ve fauna Cahaba Nehri Ulusal Yaban Hayati Siginagi icindeki Cahaba Nehri nde bir Cahaba zambagi Hymenocallis coronaria standi Alabama Tennessee Vadisi Appalachian Platosu ve kuzeydeki Ridge and Valley Appalachians tan orta bolgedeki Piedmont Canebrake ve Black Belt e guneydeki Gulf Coastal Plain ve Meksika Korfezi boyunca uzanan sahillere kadar uzanan habitatlarda cok cesitli flora ve faunaya ev sahipligi yapmaktadir Eyalet genel biyolojik cesitlilik acisindan genellikle ulkenin en ust siralarinda yer almaktadir Alabama subtropikal igne yaprakli orman biyomunda yer alir ve bir zamanlar halen eyaletteki ormanlarin en buyuk oranini olusturan genis cam ormanlarina sahiptir Su anda florasinin cesitliligi acisindan ulkede besinci sirada yer almaktadir Yaklasik 4 000 pteridofit ve spermatofit bitki turune ev sahipligi yapmaktadir Eyaletteki yerli hayvan turleri arasinda 62 memeli turu 93 surungen turu 73 amfibi turu yaklasik 307 yerli tatli su baligi turu ve yilin en az bir bolumunu eyalette geciren 420 kus turu bulunmaktadir Omurgasizlar arasinda 97 kerevit turu ve 383 yumusakca turu bulunmaktadir Bu yumusakca turlerinden 113 u eyalet disinda hic toplanmamistir Nufus sayimina gore belirlenmis alanlar ve metropoliten alanlar Birlestirilmis istatistiki bolgeler Siralama Birlestirilmis istatistiki bolgeler Nufus 2021 tahmini Nufus 2020 tahmini 1 Birmingham Hoover Talladega 1 350 646 1 290 7442 Chattanooga Cleveland Dalton 1 000 303 951 4343 Mobile Daphne Fairhope 661 964 612 8384 Huntsville Decatur Albertville 648 217 571 4225 Columbus Auburn Opelika 503 124 448 0356 Dothan Enterprise Ozark 200 333 195 890Metropol alanlari Siralama Metropol alanlari Nufus 2021 tahmini Nufus 2020 tahmini 1 Birmingham Hoover 1 114 262 1 115 2892 Huntsville 502 728 491 7233 Mobile 429 536 430 5734 Montgomery 385 798 386 0475 Tuscaloosa 268 191 268 6746 Daphne Fairhope Foley 239 294 231 7677 Auburn Opelika 177 218 174 2418 Decatur 156 758 156 4949 Dothan 151 618 151 00710 Florence Muscle Shoals 147 970 147 13711 Anniston Oxford Jacksonville 115 972 116 44112 Gadsden 103 162 103 436Sehirler Vestavia Hills teki Ozgurluk Parki nda Ozgurluk Heykeli replikasiMobile Dauphin CaddesiGuntersville Golu ndeki Deniz FeneriEn buyuk sehirler Siralama Sehirler Nufus 2020 nufus sayimi Ilce ler 1 Huntsville 215 006 Madison Limestone Morgan2 Birmingham 200 733 Jefferson Shelby3 Montgomery 200 603 Montgomery4 Mobile 187 041 Mobile5 Tuscaloosa 99 600 Tuscaloosa6 Hoover 92 606 Jefferson Shelby7 Auburn 76 143 Lee8 Dothan 71 072 Houston Henry9 Decatur 57 938 Morgan Limestone10 Madison 56 933 Madison Limestone11 Florence 40 184 Lauderdale12 Vestavia Hills 39 102 Jefferson Shelby13 Phenix City 38 816 Russell14 Prattville 37 781 Autauga Elmore15 Gadsden 33 945 EtowahDemografiAlabama nin nufus yogunlugu 2010Alabama daki ilcelerin 2020 ABD Nufus Sayimina gore irksal cogunluga gore haritasi 2020 Amerika Birlesik Devletleri nufus sayimina gore Alabama nin nufusu 1 Nisan 2020 de 5 024 279 dur ve 2010 nufus sayimindan bu yana 244 543 veya 5 12 lik bir artis gostermistir Bu son nufus sayimindan bu yana 121 054 luk dogal bir artisi 502 457 dogum eksi 381 403 olum ve eyalete net goc nedeniyle 104 991 lik bir artisi icermektedir ABD disindan gelen goc 31 180 kisilik net bir artisa neden olurken ulke icindeki goc 73 811 kisilik net bir kazanc saglamistir Eyalette 108 000 yabanci dogumlu eyalet nufusunun 2 4 u bulunmaktadir ve bunlarin tahmini 22 2 si belgesizdir 24 000 Alabama 2020 itibariyla 25 8 ile ABD eyaletleri arasinda en yuksek 5 Afro Amerikan nufusa sahiptir Alabama nin nufus merkezi Chilton County de Jemison kasabasinin disinda yer almaktadir Dil Alabama da yasayanlarin cogu bes yas ve uzerindekilerin 95 1 i 2010 yilinda evde yalnizca Ingilizce konusmaktaydi bu oran 2000 yilindaki 96 1 e gore kucuk bir dusus gostermistir Alabama Ingilizcesi agirlikli olarak Guney Ingilizcesidir ve Tennessee den sinir otesine tasinan Guney Midland konusmasiyla iliskilidir Buyuk Guney konusma bolgesinde ornegin bird kelimesinin boyd telaffuzu gibi sondaki r nin giderek kaybolmasi soz konusudur Eyaletin kuzey ucte birinde sirasiyla form ve orb ile kafiyeli bir Guney Midland arm ve barb vardir Alabama Ingilizcesindeki benzersiz kelimeler sunlardir redworm solucan peckerwood agackakan snake doctor ve snake feeder yusufcuk tow sack cuval bezi torbasi plum peach seftali erigi French harp mizika ve dog ironons andiron Alabama da en cok konusulan Ingilizce disindaki diller Dil Nufus yuzdesi 2010 2010 itibariyla Ispanyolca 2 2 Almanca 0 4 Fransizca 0 3 Cince Vietnamca Korece Arapca Afrika dilleri Japonca ve Italyanca 0 1 Din Birmingham daki Highlands United Methodist Kilisesi Five Points South Tarihi Bolgesi nin bir parcasiHuntsville deki B Nai Sholom Tapinagi 1876 yilinda kurulmustur Eyalette surekli kullanimda olan en eski sinagog binasidir Tuscaloosa Islam Merkezi 2008 Amerikan Dini Kimlik Arastirmasi nda Alabamali katilimcilarin 86 si dinlerini Hristiyan 6 si Katolik olarak bildirirken 11 inin dini yoktur Diger geleneklerin bilesimi ise 0 5 Mormon 0 5 Yahudi 0 5 Musluman 0 5 Budist ve 0 5 Hindu seklindedir Alabama cok sayida Protestan Hristiyanin yasadigi bir bolge olan Incil Kusagi nin ortasinda yer almaktadir Alabama nufusun yaklasik 58 inin duzenli olarak kiliseye gittigi Amerika Birlesik Devletleri nin en dindar eyaletlerinden biri olarak tanimlanmaktadir Eyaletteki insanlarin cogunlugu kendilerini Evanjelik Protestan olarak tanimlamaktadir 2010 yili itibariyla Alabama daki en buyuk uc mezhep grubu Guney Baptist Konvansiyonu Birlesik Metodist Kilisesi ve mezhepsel olmayan Evanjelik Protestan Alabama da Guney Baptist Konvansiyonu 1 380 121 kisi ile en fazla taraftara sahip konvansiyon olup bunu 327 734 kisi ile Birlesik Metodist Kilisesi 220 938 kisi ile mezhepsel olmayan Evanjelik Protestan ve 150 647 kisi ile Katolik Kilisesi takip etmektedir Bircok Baptist ve Metodist cemaati 19 yuzyilin baslarinda vaizlerin Guney de din degistirdigi Buyuk Uyanis doneminde kurulmustur Tanri Meclisleri nin yaklasik 60 000 Mesih Kiliseleri nin ise yaklasik 120 000 uyesi vardi Iskoc Irlandali 18 yuzyil gocmenleri ve onlarin soyundan gelenlerle guclu baglari olan Presbiteryen kiliselerinin toplam uye sayisi 75 000 civarindaydi PCA 108 cemaatte 28 009 uye PC USA 147 cemaatte 26 247 uye Cumberland Presbiteryen Kilisesi 59 cemaatte 6 000 uye Amerika daki Cumberland Presbiteryen Kilisesi 5 000 uye ve 50 cemaat ayrica EPC ve Ortak Reform Presbiteryenleri 230 uye ve dokuz cemaat 2007 yilinda yapilan bir ankete katilanlarin yaklasik 70 i Hristiyan Incillerinin dordunu de sayabilmistir Dini tercihini belirtenlerin 59 u inanclari hakkinda tam bir anlayisa sahip olduklarini ve daha fazla ogrenmeye ihtiyac duymadiklarini soylemistir 2007 yilinda yapilan bir ankette Alabamalilarin 92 si eyaletteki kiliselere en azindan biraz guven duyduklarini belirtmistir Cok daha az sayida olmakla birlikte Yahudilik Islam Hinduizm Budizm Sihizm Bahai Inanci ve Uniteryen Evrenselcilik de dahil olmak uzere diger bircok dini inanc da eyalette temsil edilmektedir Yahudiler Sefarad Yahudilerinin Londra dan goc ettigi 1763 yilindan beri Mobile nin somurge doneminde bugunku Alabama da bulunmaktadir Eyaletteki en eski Yahudi cemaati Mobile deki Congregation Sha arai Shomayim dir Eyalet yasama organi tarafindan 25 Ocak 1844 tarihinde resmen taninmistir On dokuzuncu ve yirminci yuzyillardaki sonraki gocmenler Dogu Avrupa dan gelen Askenaz Yahudileri olma egilimindeydi Eyaletteki Yahudi mezhepleri arasinda iki Ortodoks dort Muhafazakar on Reform ve bir Humanist sinagog bulunmaktadir Alabama da Muslumanlarin sayisi giderek artiyor 2011 yilina kadar cogu Afro Amerikan din degistirenler tarafindan insa edilen 31 cami bulunuyor Eyaletteki bircok Hindu tapinagi ve kultur merkezi Hintli gocmenler ve onlarin torunlari tarafindan kurulmustur bunlarin en bilinenleri Birmingham daki Shri Swaminarayan Mandir Pelham daki Hindu Tapinagi ve Birmingham Kultur Merkezi Capshaw daki Kuzey Alabama Hindu Kultur Merkezi ve Tuscaloosa daki Hindu Mandir ve Kultur Merkezidir Theravada Budistleri icin alti Dharma merkezi ve kurulusu vardir Manastir Budist tapinaklarinin cogu Mobile County nin guneyinde Bayou La Batre yakinlarinda yogunlasmistir Bu bolge 1970 lerde ve sonrasinda Kambocya Laos ve Vietnam dan gelen multecilerin akinina ugramistir Bayou La Batre nin on mil yaricapindaki dort tapinak arasinda Chua Chanh Giac Wat Buddharaksa ve Wat Lao Phoutthavihan bulunmaktadir Alabama da Bahai Dini ne bagli ilk topluluk 1896 yilinda Chicago dan Fairhope a tasinan Paul K Dealy tarafindan kurulmustur Alabama daki Bahai merkezleri Birmingham Huntsville ve Florence da bulunmaktadir Saglik 2018 yilinda Alabama da beklenen yasam suresi 75 1 yil olup 78 7 yil olan ulusal ortalamanin altindadir ve ulkedeki en dusuk ucuncu yasam suresidir Ortalama yasam suresinin dusmesine neden olabilecek faktorler arasinda anne olumleri intihar ve silah suclari yer almaktadir Hastalik Kontrol ve Onleme Merkezlerinin 2008 yilinda yaptigi bir arastirma Alabama da obezitenin bir sorun oldugunu ve 26 ile 29 arasinda bir orana sahip olan on ilce disinda cogu ilcede yetiskinlerin 29 undan fazlasinin obez oldugunu gostermistir Eyalet sakinleri diger bes eyalette yasayanlarla birlikte ulke genelinde bos zamanlarinda fiziksel olarak aktif olma olasiligi en dusuk olan gruptur Alabama ve genel olarak ABD nin guneydogusu yetiskinlerin 10 unu asan oraniyla ulkedeki en yuksek yetiskin baslangicli diyabet vakalarindan birine sahiptir Alabama 14 Mayis 2019 tarihinde tecavuz ve ensest istisnasi olmaksizin ciddi bir saglik riski olmadigi surece hamileligin herhangi bir asamasinda kurtaji yasaklayan Insan Hayatini Koruma Yasasini kabul etti Yasa kurtaj yapan doktorlari 10 ila 99 yil hapis cezasina carptiriyor Yasanin aslinda bir sonraki Kasim ayinda yururluge girmesi gerekiyordu ancak 29 Ekim 2019 da ABD Bolge Yargici Myron Thompson 1973 tarihli ABD Yuksek Mahkemesi davasi ile celistigi gerekcesiyle yasanin yururluge girmesini engelledi 24 Haziran 2022 de ABD Yuksek Mahkemesi nin Dobbs v Jackson Kadin Sagligi Orgutu davasinda Roe v Wade kararini bozmasinin ardindan Yargic Thompson tedbir kararini kaldirarak yasanin yururluge girmesine izin verdi EkonomiEyalet havacilik egitim saglik hizmetleri bankacilik ve otomobil imalati maden cikarma celik uretimi ve fabrikasyon dahil olmak uzere cesitli agir sanayilere yatirim yapmistir 2006 yili itibariyla Alabama daki bitkisel ve hayvansal uretim 1 5 milyar dolar degerindeydi Bir onceki yuzyilin tarim agirlikli ekonomisinin aksine bu rakam eyaletin gayri safi yurtici hasilasinin sadece yuzde biri kadardi Arazilerin muteahhitlere kereste sirketlerine ve buyuk ciftlik holdinglerine satilmasi nedeniyle 1960 lardan bu yana ozel ciftliklerin sayisi sabit bir oranda azalmistir Robert Trent Jones Golf Yolu nun eyalet uzerinde buyuk bir ekonomik etkisi vardir 2008 de tarim disi istihdam yonetim mesleklerinde 121 800 is ve finansal operasyonlarda 71 750 bilgisayarla ilgili ve matematiksel mesleklerde 36 790 mimarlik ve muhendislikte 44 200 yasam fizik ve sosyal bilimlerde 12 410 toplum ve sosyal hizmetlerde 32 260 yasal mesleklerde 12 770 egitim ogretim ve kutuphane hizmetlerinde 116 250 sanat tasarim ve medya mesleklerinde 27 840 saglik hizmetlerinde 121 110 dur 44 750 yanginla mucadele kolluk kuvvetleri ve guvenlik 154 040 gida hazirlama ve servis 76 650 bina ve zemin temizligi ve bakimi 53 230 kisisel bakim ve hizmetler 244 510 satis 338 760 buro ve yonetim destegi 20 510 ciftcilik balikcilik ve ormancilik 120 155 insaat ve madencilik gaz ve petrol cikarma 106 280 kurulum bakim ve onarim 224 110 uretim ve 167 160 ulastirma ve malzeme tasima Guneydogudaki en buyuk alisveris merkezlerinden biri olan Hoover daki Riverchase Galleria gore 2008 yili toplam gayri safi eyalet hasilasi 170 milyar dolar veya kisi basina 29 411 dolardi Alabama nin 2012 GSYIH si bir onceki yila gore 1 2 artmistir En buyuk artis bilgi teknolojileri alaninda gerceklesmistir 2010 yilinda eyalette kisi basina dusen gelir 22 984 dolardi Eyaletin mevsimsellikten arindirilmis issizlik orani Nisan 2015 te 5 8 idi Bu oran ulke genelinde mevsimsellikten arindirilmis 5 4 luk oranla karsilastirildiginda Alabama da asgari ucret yoktur ve Subat 2016 da belediyelerin asgari ucret belirlemesini engelleyen bir yasa cikarilmistir Birmingham da cikarilan bir yonetmelik asgari ucreti 10 10 dolara cikaracakti 2018 yili itibariyla Alabama ABD deki eyaletler arasinda en yuksek altinci yoksulluk oranina sahiptir 2017 yilinda Birlesmis Milletler Ozel Raportoru Philip Alston Alabama nin kirsal bolgelerini gezdi ve gelismis dunyada gordugu her yerden daha kotu oldugunu soyledigi cevre kosullarini gozlemledi En buyuk isverenler Uzay Mekigi Atilgan 1978 yilinda Marshall Uzay Ucus Merkezi nde test ediliyorHyundai Motor Manufacturing Alabama 2010 yilinda Montgomery deShelby Hall Bilgisayar Okulu Mobile daki Guney Alabama Universitesi nde Nisan 2011 de Alabama da en cok isci calistiran bes isveren sunlardi Isveren Calisanlar25 37318 75012 2809 5008 100 Sonraki en buyuk yirmi isveren 2011 yili itibariyla sunlardir Isveren KonumAnnistonBirden fazlaAuburn University AuburnBaptist Medical Center South MontgomeryBirminghamCity of Birmingham BirminghamDCH Health System TuscaloosaHuntsvilleHuntsvilleMontgomeryInfirmary Health System MobileBirminghamMarshall Space Flight Center HuntsvilleMontgomeryBirden fazlaBoeing Birden fazlaUniversity of Alabama TuscaloosaMobileWalmart Birden fazlaTarim Alabama nin tarimsal ciktilari arasinda kumes hayvanlari ve yumurta buyukbas hayvan balik bitki fidanlari yer fistigi pamuk misir ve sorgum gibi tahillar sebzeler sut soya fasulyesi ve seftali bulunmaktadir Pamuk Eyaleti olarak bilinmesine ragmen Alabama cesitli raporlara gore ulusal pamuk uretiminde sekizinci ile onuncu siralar arasinda yer almaktadir ve Texas Georgia ve Mississippi ilk ucu olusturmaktadir Su urunleri yetistiriciligi Su urunleri yetistiriciligi Alabama ekonomisinin buyuk bir parcasidir Alabamalilar 1960 larin basinda su urunleri yetistiriciligi yapmaya basladi ABD de ciftlikte yetistirilen yayin baligi Amerika daki en populer 8 deniz urunudur 2008 yili itibariyla Alabama da yaklasik 4 000 kisi yayin baligi endustrisinde istihdam edilmis ve Alabama 59 milyon kg yayin baligi uretmistir 2020 yilinda Alabama Amerika Birlesik Devletleri nde ciftlikte yetistirilen yayin baliginin 1 3 unu uretmistir Alabama da yetistirilen yayin baliginin 2020 yili toplam satislari 307 milyon dolara esittir ancak 2020 yilina kadar Alabamalilarin toplam istihdami 2 442 ye dusmustur 2000 lerin basindan 2020 ye kadar Alabama yayin baligi endustrisi 250 ciftlik ve 4 isleyiciden 66 ciftlik ve 2 isleyiciye gerilemistir Bu dususun nedenleri arasinda artan yem fiyatlari yayin baligi alternatifleri COVID 19 un restoran satislari uzerindeki etkisi hastalik ve balik boyutu yer almaktadir Endustri Alabama nin endustriyel ciktilari arasinda demir ve celik urunleri dokme demir ve celik boru dahil kagit kereste ve ahsap urunleri madencilik cogunlukla komur plastik urunler otomobiller ve kamyonlar ve giyim esyalari bulunmaktadir Ayrica Alabama cogunlukla NASA nin George C Marshall Uzay Ucus Merkezi nin ve merkezi Redstone Arsenal de bulunan ABD Ordusu Malzeme Komutanligi nin bulundugu Huntsville bolgesinde havacilik ve elektronik urunler uretmektedir Tuscaloosa County deki Mercedes Benz U S International eyalette kurulan ilk otomotiv tesisidir Alabama nin 1990 lardan bu yana kaydettigi ekonomik buyumenin buyuk bir kismi eyaletin genisleyen otomotiv imalat endustrisinden kaynaklanmaktadir Eyalette Honda Manufacturing of Alabama Hyundai Motor Manufacturing Alabama Mercedes Benz U S International ve Toyota Motor Manufacturing Alabama nin yani sira bunlarin cesitli tedarikcileri de bulunmaktadir Otomobil endustrisi 1993 yilindan bu yana eyalette 67 800 den fazla yeni istihdam yaratmistir Alabama su anda arac ihracatinda ulke genelinde 4 sirada yer almaktadir Otomobil ureticileri 2012 yilinda eyaletteki endustriyel genislemenin yaklasik ucte birini olusturmustur Eyaletteki otomobil fabrikalarinda uretilen sekiz modelin 2012 yili toplam satislari 74 335 adet olmustur Bu donemde en guclu model satislari Hyundai Elantra kompakt otomobil Mercedes Benz GL Serisi spor hizmet araci ve Honda Ridgeline spor hizmet kamyonu olmustur Mobile daki Brookley Aeroplex te bulunan Airbus Mobil Muhendislik Merkezi Celik ureticileri Outokumpu Nucor SSAB ThyssenKrupp ve U S Steel Alabama da tesislere sahiptir ve 10 000 den fazla kisiye istihdam saglamaktadir Mayis 2007 de Alman celik ureticisi ThyssenKrupp 4 65 milyar dolarlik kombine paslanmaz ve karbon celik isleme tesisi icin Mobile County deki Calvert i secti ThyssenKrupp un paslanmaz celik bolumu Inoxum Calvert tesisinin paslanmaz kismi da dahil olmak uzere 2012 yilinda Finlandiyali paslanmaz celik sirketi Outokumpu ya satildi ThyssenKrupp tesisinin kalan kismi icin ArcelorMittal ve Nippon Steel Mart 2013 te 1 6 milyar dolarlik nihai tekliflerini sunmustu Companhia Siderurgica Nacional Calvert teki degirmen ve Brezilya daki ThyssenKrupp degirmeninin cogunluk hissesi icin 3 8 milyar dolarlik kombine bir teklif sundun Temmuz 2013 te tesis ArcelorMittal ve Nippon Steel e satildi Hunt Consolidated Inc sirketinin bir istiraki olan Hunt Refining Company nin merkezi Tuscaloosa dadir ve burada bir rafineri isletmektedir Sirket ayrica Mobile Melvin ve Moundville de terminaller isletmektedir JVC America Inc Tuscaloosa da bir optik disk cogaltma ve paketleme tesisi isletmektedir Goodyear Lastik ve Kaucuk Sirketi Gadsden de yaklasik 1 400 kisinin calistigi buyuk bir fabrika isletmektedir Tesis 1929 yilindan beri faaliyet gostermektedir Mobile de bir Airbus A320 ailesi ucak montaj fabrikasinin insa edilecegi Airbus CEO su Fabrice Bregier tarafindan 2 Temmuz 2012 tarihinde Mobile Kongre Merkezi nde resmen duyuruldu Planlar A319 A320 ve A321 ucaklarinin montaji icin Brookley Aeroplex te 600 milyon dolarlik bir fabrikayi iceriyor Insaatina 2013 yilinda baslanan fabrikanin 2015 yilina kadar faaliyete gecmesi ve 2017 yilina kadar yilda 50 ucak uretmesi planlaniyor Montaj tesisi sirketin Amerika Birlesik Devletleri sinirlari icinde kurdugu ilk fabrika olma ozelligini tasiyor Airbus in tesisin insaatini yurutmek uzere Alabama merkezli Hoar Construction ile anlastigi 1 Subat 2013 tarihinde duyuruldu Resmi acilisi 14 Eylul 2015 tarihinde yapilan fabrika 53 donumluk duz bir arazide bir milyon metrekarelik bir alani kapliyor Turizm ve eglence Alabama nin plajlari eyaletin en onemli turizm merkezlerinden biridir Business Insider a gore Alabama 2014 yilinda ziyaret edilecek en populer eyaletler arasinda 14 sirada yer aldi 2017 yilinda tahmini 26 milyon turist eyaleti ziyaret etmis ve 14 3 milyar dolar harcayarak eyalette dogrudan ya da dolayli olarak 186 900 kisiye is imkani saglamistir buna 589 milyon dolar harcayan 362 000 uluslararasi turist de dahildir Eyalet dunyanin dort bir yanindan ziyaretci ceken cesitli cazibe merkezlerine dogal ozelliklere parklara ve etkinliklere ev sahipligi yapmaktadir ozellikle Gulf Shores un halka acik plajlarinda duzenlenen yillik Hangout Muzik Festivali dunyanin en buyuk on Shakespeare festivalinden biri olan Alabama Shakespeare Festivali eyaletin dort bir yanina dagilmis sampiyona kalibresindeki golf sahalarindan olusan Robert Trent Jones Golf Trail Victoryland gibi kumarhaneler Alabama Splash Adventure gibi eglence parklari guneydogudaki en buyuk alisveris merkezlerinden biri olan Riverchase Galleria Southern Living Magazine okuyuculari tarafindan Alabama daki en iyi gol secilen Guntersville Golu ve eyaletteki en eski muze olan Alabama Dogal Tarih Muzesi Mobile ABD de Mardi Gras in dogdugu yerdir Mobile 1703 yilinda baslayan Amerika Birlesik Devletleri ndeki en eski organize Mardi Gras kutlamasina sahip olmasiyla bilinir Ayrica 1830 yilinda Amerika Birlesik Devletleri nde resmi olarak duzenlenen ilk Mardi Gras gecit torenine ev sahipligi yapmistir ve bu gelenek gunumuzde de devam etmektedir Mardi Gras Mobile ve Baldwin eyaletlerinde resmi tatil gunudur 2018 yilinda Mobile daki Mardi Gras gecit toreni 892 811 kisilik katilimla eyaletin en cok turist ceken etkinligi olmustur Huntsville deki ABD Uzay ve Roket Merkezi 849 981 kisilik katilimla en cok ziyaretci ceken yer olurken onu 543 090 kisiyle Birmingham Hayvanat Bahcesi takip etti Parklar ve dogal destinasyonlar arasinda Alabama nin Korfez Kiyisi 6 700 000 ziyaretci ile listenin basinda yer aldi Alabama cesitli manzaralari ve ortamlarin zitligi nedeniyle tarihsel olarak film cekimleri icin populer bir bolge olmustur Alabama da cekilen filmler arasinda Close Encounters of the Third Kind Get Out 42 Selma Big Fish The Final Destination Due Date Need For Speed ve cok daha fazlasi Saglik hizmetleri UAB Hastanesi USA Health Universite Hastanesi Huntsville Hastanesi ve Alabama Cocuk Hastanesi Alabama daki tek I Seviye travma merkezleridir UAB yaklasik 18 000 kisilik isgucu ile Alabama daki en buyuk kamu isvereni konumundadir 2017 yilinda yapilan bir arastirma Alabama nin ulkedeki en az rekabetci saglik sigortasi pazarina sahip oldugunu ortaya koymustur Blue Cross and Blue Shield of Alabama 84 luk bir pazar payina sahiptir ve onu 7 ile UnitedHealth Group takip etmektedir Bankacilik Birmingham in finans bolgesindeki Regions Harbert Plaza Regions Center ve Wells Fargo Tower Regions Financial Corporation merkezi Alabama da bulunan veya Alabama da faaliyet gosteren en buyuk bankadir PNC Financial Services ve Wells Fargo da Alabama da onemli bir varliga sahiptir Birmingham da bolgesel bir genel merkezi bir operasyon merkezi kampusu ve 400 milyon dolarlik bir veri merkezi bulunmaktadir ServisFirst ve New South Federal Savings Bank da dahil olmak uzere bircok kucuk bankanin merkezi de Birmingham bolgesinde bulunmaktadir Birmingham ayrica Harbert Management Corporation da dahil olmak uzere bircok buyuk yatirim yonetimi sirketinin merkezi olarak hizmet vermektedir Elektronik ve iletisim Telekomunikasyon saglayicisi AT amp T eski adiyla BellSouth Birmingham daki birkac buyuk ofisiyle Alabama da onemli bir varliga sahiptir Ag erisim sirketi ADTRAN bilgisayar grafik sirketi Intergraph ve BT altyapi sirketi Avocent gibi bircok teknoloji sirketinin merkezi Huntsville de bulunmaktadir Insaat Merkezi Alabama da bulunan ve URS Corporation in istirakleri olan Brasfield amp Gorrie BE amp K Hoar Construction ve B L Harbert International Engineering News Record un en iyi tasarim uluslararasi insaat ve muhendislik firmalari listelerinde rutin olarak yer almaktadir Hukuk ve hukumetEyalet hukumeti Montgomery de 1851 yilinda tamamlanan Eyalet Meclis Binasi Alabama hukumetinin temel belgesi 1901 yilinda onaylanan Alabama Anayasasi dir 850 den fazla degisiklik ve yaklasik 87 000 kelime ile bazi hesaplara gore dunyanin en uzun anayasasidir ve Birlesik Devletler Anayasasi nin yaklasik kirk kati uzunlugundadir Alabama anayasasinin yeniden yazilmasi ve modernlestirilmesi icin onemli bir hareket olmustur Elestirmenler Alabama anayasasinin eyalet yasama organina oldukca merkezi bir guc verdigini ve yerelde neredeyse hic guc birakmadigini savunuyor Cogu ilcenin kendi kendini yonetme yetkisi yoktur Eyaletin farkli bolgelerinde onerilen herhangi bir politika degisikliginin Alabama yasama meclisinin tamami tarafindan ve siklikla eyalet referandumu ile onaylanmasi gerekmektedir Mevcut anayasaya yoneltilen elestirilerden biri karmasikligi ve uzunlugunun ayrimciligi ve irkciligi kasitli olarak kodladigini iddia etmektedir Montgomery deki Heflin Torbert Yargi Binasi Alabama Yuksek Mahkemesi Alabama Hukuk Temyiz Mahkemesi ve Alabama Ceza Temyiz Mahkemesine ev sahipligi yapmaktadir Alabama hukumeti uc esit kola ayrilmistir Yasama organi 105 uyeli Alabama Temsilciler Meclisi ve 35 uyeli Alabama Senatosu ndan olusan iki meclisli bir meclis olan Alabama Yasama Organi dir Yasama organi eyalet yasalarinin yazilmasi tartisilmasi kabul edilmesi ya da reddedilmesinden sorumludur Cumhuriyetci Parti su anda Yasama Meclisinin her iki kanadinda da cogunlugu elinde bulundurmaktadir Yasama Meclisi valinin vetosunu salt cogunlukla gecersiz kilma yetkisine sahiptir cogu eyalet Yasama Meclisinde vetoyu gecersiz kilmak icin ucte iki cogunluk gerekmektedir Eyalet 1964 yilina kadar eyalet senatorlerini her ilceye bir senator dusecek sekilde cografi temelde seciyordu Anayasanin kabul edildigi 1901 yilindan bu yana kongre bolgeleri yeniden belirlenmemisti bunun sonucunda kentlesmis bolgeler buyuk olcude yetersiz temsil ediliyordu Yasama bolgelerini de on yillik nufus sayimlarini yansitacak sekilde degistirmemisti Reynolds v Sims 1964 davasinda ABD Yuksek Mahkemesi bir adam bir oy ilkesini uygulayarak kongre bolgelerinin nufus sayimlarina gore yeniden paylastirilmasi gerektigine karar verdi eyaletin anayasasinda zaten yer aldigi ancak uygulamadigi gibi Ayrica mahkeme eyaletlerin cografi temelli sistemlere sahip olmasi icin anayasal bir dayanak olmadigindan iki meclisli eyalet yasama meclislerinin her iki meclisinin de nufusa gore paylastirilmasi gerektigine karar verdi O donemde Alabama ve diger pek cok eyalet yasama bolgelerini degistirmek zorunda kalmisti zira ulke genelinde pek cok eyalet kentsel alanlari ve bolgeleri yeterince temsil etmeyen sistemlere sahipti Bu durum soz konusu bolgelere onlarca yil eksik yatirim yapilmasina neden olmustu Ornegin Birmingham ve Jefferson County vergileri eyalet butcesinin ucte birini karsiliyordu ancak Jefferson County eyalet hizmetlerinin yalnizca 1 67 sini finansman olarak aliyordu Alabama yasama organi yasama delegasyonlari araciligiyla ilce yonetimlerinin kontrolunu elinde tutuyordu Cumhuriyetci Kay Ivey 2021 yili itibariyla Alabama valisidir Yurutme organi yasalarin uygulanmasindan ve gozetiminden sorumludur Alabama valisi tarafindan yonetilir Yurutme organinin diger uyeleri arasinda kabine Alabama vali yardimcisi Alabama Bassavcisi Alabama Disisleri Bakani Alabama Eyalet Saymani ve Alabama Eyalet Denetcisi bulunmaktadir Mevcut vali Cumhuriyetci Kay Ivey dir Yasama Meclisi uyeleri Kasim secimlerinden hemen sonra goreve baslarlar Vali vali yardimcisi bassavci ve diger anayasal gorevliler gibi eyalet capindaki yetkililer bir sonraki Ocak ayinda goreve baslar Yargi Alabama Anayasasini yorumlamaktan ve eyalet ceza ve hukuk davalarinda yasalari uygulamaktan sorumludur Eyaletin en yuksek mahkemesi Alabama Yuksek Mahkemesi dir Alabama yargiclari secmek icin partizan secimleri kullanir 1980 lerden bu yana yargi kampanyalari giderek daha politize hale gelmistir Alabama Yuksek Mahkemesi nin su anki basyargici Cumhuriyetci Tom Parker dir Alabama Yuksek Mahkemesi nde gorev yapan tum yargiclar Cumhuriyetci Parti uyesidir Iki ara temyiz mahkemesi Hukuk Temyiz Mahkemesi ve Ceza Temyiz Mahkemesi ve dort durusma mahkemesi vardir devre mahkemesi genel yargi mahkemesi ve bolge vasiyet ve belediye mahkemeleri Bazi elestirmenler yargiclarin seciminin asiri yuksek infaz oranlarina katkida bulunduguna inanmaktadir Alabama ulkede kisi basina dusen en yuksek idam cezasi oranina sahip eyalettir Bazi yillarda nufusu bes kat daha fazla olan Teksas eyaletinden daha fazla olum cezasi uygulamaktadir Ancak Teksas ta kisi basina dusen infaz sayisi onemli olcude daha yuksektir Bazi davalar oldukca tartismali olmustur ABD Yuksek Mahkemesi olum cezasi davalarinda 24 mahkumiyet kararini bozmustur Idam cezasinin uygulanip uygulanmayacagi konusunda hakimlerin juri kararlarini gecersiz kilmasina izin veren tek eyaletti 10 davada hakimler jurilerin oybirligiyle verdigi sartli tahliye olmaksizin muebbet hapis cezalarini bozdu Bu yargi yetkisi Nisan 2017 de kaldirilmistir Alabama devlet piyangolarinin olusturulmasina izin vermeyen cok az sayidaki eyaletten biridir Vergiler Vergiler Alabama Gelir Idaresi Baskanligi tarafindan toplanir Alabama kazanilan miktara ve dosyalama durumuna bagli olarak 2 4 veya 5 kisisel gelir vergisi almaktadir Vergi mukelleflerinin standart kesintiyi alsalar bile federal gelir vergilerini Alabama eyalet vergilerinden dusmelerine izin verilir ve vergi kesintisi yapanlar ayrica FICA yi the Social Security and Medicare tax da dusebilirler Eyaletin genel satis vergisi orani 4 tur Sehirler ve ilceler icin satis vergisi oranlari da satin alimlara eklenir Ornegin Mobile County Alabama daki toplam satis vergisi orani 10 dur ve 1 lik ek bir restoran vergisi vardir bu da Mobile County Alabama da yemek yiyen bir kisinin yemek icin 11 vergi odeyecegi anlamina gelir 2020 yilinda Alabama daki satis ve tuketim vergileri tum eyalet ve yerel gelirlerin 38 ini olusturmustur Sadece Alabama Mississippi ve Guney Dakota bakkaliye urunlerini tam eyalet satis vergisi orani uzerinden vergilendirmektedir Alabama da kurumlar vergisi orani 6 5 tir Alabama daki genel federal eyalet ve yerel vergi yuku eyaleti ulkede vergi yuku en az olan ikinci eyalet konumuna getirmektedir Yillik olarak degerlendirilen degerin 40 i oranindaki emlak vergileri Hawaii den sonra ABD deki en dusuk ikinci vergi oranidir Mevcut eyalet anayasasi emlak vergilerinin artirilmasi icin secmen referandumu gerektirmektedir Ilce ve yerel yonetimler Alabama da 67 ilce bulunmaktadir Her ilcenin genellikle ilce komisyonu olarak adlandirilan kendi secilmis yasama organi vardir Ayrica ilcede sinirli yurutme yetkisi vardir Alabama Anayasasi nin gucu eyalet yasama organinda merkezilestiren kisitlamalari nedeniyle eyalette sadece yedi ilcenin Jefferson Lee Mobile Madison Montgomery Shelby ve Tuscaloosa sinirli ozerkligi vardir Bunun yerine eyaletteki cogu ilce atik bertarafindan arazi kullanimi imarina kadar basit yerel politikalari onaylatmak icin eyalet yasama organinin Yerel Mevzuat Komitesi nde lobi yapmak zorundadir Eyalet yasama organi 1973 Alabama Anayasa Komisyonu nun onerdigi gibi ilceler icin ozerklik getiren bir anayasa degisikligini kabul etmeyi reddederek yerel yonetimler uzerindeki yetkisini elinde tutmustur Yasama delegasyonlari her bir ilce uzerinde belirli yetkilere sahiptir Birlesik Devletler Yuksek Mahkemesi nin Baker v Carr 1964 davasinda aldigi karar bir adam bir oy ilkesini uygulamak icin her iki mecliste de nufusa dayali olarak belirlenen ve her nufus sayimindan sonra yeniden belirlenen bolgelerin olmasini gerektirmistir Bundan once her ilce bir eyalet senatoru tarafindan temsil ediliyordu ve bu da daha sehirlesmis kalabalik ilcelerin eyalet senatosunda daha az temsil edilmesine yol aciyordu Eyalet meclisindeki koltuklari yeniden paylastirmada da basarisiz olan eyalet yasama meclisinin kirsal onyargisi sanayi kentlerinin ve kentlesmis bolgelerin yukselisini fark edemeyerek siyaseti 20 yuzyila kadar etkiledi Alabama da ilceler icin ic yonetimin olmamasi ilcelerin eyalet anayasasi tarafindan yetkilendirilmeyen seyleri yapmasina izin veren yerel mevzuatin cogalmasina neden oldu Alabama anayasasi 700 den fazla kez degistirilmistir ve bu degisikliklerin neredeyse ucte biri yerel nitelikte olup sadece bir ilce veya sehir icin gecerlidir Her yasama oturumunun onemli bir kismi yerel yasalara harcanmakta bu da yasa koyucularin zamanini ve dikkatini eyalet capinda onem tasiyan konulardan uzaklastirmaktadir Alabama alkollu iceceklerin kontrol edildigi bir eyalettir yani eyalet hukumeti alkol satisi uzerinde tekel sahibidir Alabama Alkollu Icecek Kontrol Kurulu eyalette alkollu iceceklerin satisini ve dagitimini kontrol etmektedir Toplam 67 ilceden 25 i alkol satisini yasaklayan kuru ilcelerdir ve alkol satisina izin veren ilcelerde cok sayida kuru belediye bulunmaktadir Siralama Ilce Nufus 2019 tahmini Nufus 2010 nufus sayimi Merkez Buyuksehir1 Jefferson 658 573 658 158 Birmingham Birmingham2 Mobile 413 210 412 992 Mobile Mobile3 Madison 372 909 334 811 Huntsville Huntsville4 Montgomery 226 486 229 363 Montgomery Montgomery5 Shelby 217 702 195 085 Hoover part Alabaster6 Baldwin 223 234 182 265 Bay Minette Daphne7 Tuscaloosa 209 355 194 656 Tuscaloosa Tuscaloosa8 Lee 164 542 140 247 Opelika Auburn9 Morgan 119 679 119 490 Decatur Decatur10 Calhoun 113 605 118 572 Anniston Anniston11 Houston 105 882 101 547 Dothan Dothan12 Etowah 102 268 104 303 Gadsden Gadsden13 Limestone 98 915 82 782 Athens Athens14 Marshall 96 774 93 019 Albertville15 Lauderdale 92 729 92 709 Florence FlorencePolitika Amerikan Ic Savasi ni izleyen Yeniden Yapilanma doneminde Alabama General John Pope komutasindaki Ucuncu Askeri Bolge ye bagli federal birlikler tarafindan isgal edildi 1874 yilinda Kurtaricilar olarak bilinen beyaz Demokratlardan olusan siyasi koalisyon kismen siddet dolandiricilik ve gozdagi yoluyla siyahlarin oylarini bastirarak eyalet hukumetinin kontrolunu Cumhuriyetcilerden aldi 1890 dan sonra Beyaz Demokrat politikacilardan olusan bir koalisyon Afro Amerikan sakinleri ayristirmak ve haklarindan mahrum birakmak icin yasalar cikardi ve bu surec 1901 anayasasinin hukumleriyle tamamlandi Siyahlari haklarindan mahrum eden hukumler bircok yoksul Beyazin da dislanmasiyla sonuclandi 1941 yilina gelindiginde Siyahlardan cok Beyazlar haklarindan mahrum birakilmisti 600 000 e karsi 520 000 Neredeyse tum vatandaslari haklarindan mahrum birakildigi ve yasalar karsisinda ayri ve esit olmayan muameleye tabi tutuldugu icin siyah toplum uzerindeki toplam etkileri daha buyuk oldu 1901 den 1960 lara kadar eyalet kentlesme ve belirli bolgelerin sanayilesmesi sirasinda nufus arttikca ve eyalet icinde yer degistirdikce secim bolgelerini yeniden cizmedi Secim bolgelerinin temelini ilceler olusturdugundan sonuc bir dizi federal mahkeme davasi 1972 de esit temsili saglamak icin yeniden sinirlandirmayi gerektirene kadar yuzyilin neredeyse dortte ucu boyunca eyalet siyasetine hakim olan kirsal bir azinlik oldu Alabama eyalet siyaseti beyazlarin secim ve sosyal reform protestolarina burokratik olarak ve zaman zaman siddetle direndigi 1950 ler ve 1960 larda sivil haklar hareketi sirasinda ulke capinda ve uluslararasi alanda dikkat cekti Eyaletin dort donem gorev yapan tek valisi olan Vali George Wallace ayrimciligi surdurmeye yemin etmis tartismali bir figurdu Afrikali Amerikalilar ancak 1964 tarihli federal Medeni Haklar Yasasi ve 1965 tarihli Oy Hakki Yasasi nin kabul edilmesinden sonra diger medeni haklarin yani sira oy kullanma hakkini da yeniden elde ettiler Bircok yargi bolgesinde nufusun cogunlugunun secimlere hakim olmasina izin veren genis kapsamli secim sistemleri tarafindan temsilden dislanmaya devam ettiler Ilce duzeyinde bazi degisiklikler ilce kurullari arasinda daha cesitli bir temsile olanak taniyan tek uyeli bolgelerin olusturulmasina yonelik mahkeme itirazlarinin ardindan gerceklesmistir 2007 yilinda Alabama Yasama Meclisi Cumhuriyetci Vali Bob Riley in imzasiyla kolelik ve koleligin kalici etkileri konusunda derin uzuntu ifade eden bir karar tasarisini kabul etti Tasari Amerika Konfedere Devletleri Kongresi ne ev sahipligi yapan Alabama Eyaleti Meclis Binasi nda sembolik bir torenle imzalandi 2010 yilinda Cumhuriyetciler 136 yil sonra ilk kez yasama meclisinin her iki kanadinin da kontrolunu ele gecirdi Mayis 2021 itibariyla eyalette 3 518 285 i aktif digerleri aktif olmayan toplam 3 589 839 kayitli secmen bulunmaktadir Secimler Senator Doug Jones 2017 de ozel bir secim kazandi 2020 yilinda yapilan bir arastirmada Alabama vatandaslar icin oy kullanmanin en zor oldugu 12 eyalet olarak siralandi Eyalet secimleri 1901 de Siyahlarin haklarindan mahrum birakilmasiyla birlikte eyalet Demokrat Parti nin her Guney eyaletinde etkin bir sekilde tek gecerli siyasi parti olarak faaliyet gosterdigi bir sistem olan Kati Guneyin bir parcasi haline geldi Yaklasik yuz yil boyunca Alabama daki yerel ve eyalet secimleri Demokrat Parti onsecimlerinde belirlenmis ve genel secimlerde genellikle sadece gostermelik Cumhuriyetci rakipler yarismistir Ancak 20 yuzyilin ortalarindan sonlarina dogru beyaz muhafazakarlar Cumhuriyetci Parti ye kaymaya basladi Alabama da beyazlarin cogunlukta oldugu bolgelerin artik duzenli olarak Cumhuriyetci adaylari federal eyalet ve yerel makamlara secmesi bekleniyor Alabama Yuksek Mahkemesi ndeki dokuz sandalyenin ve eyalet temyiz mahkemelerindeki on sandalyenin tamami secimle goreve gelmektedir 1994 yilina kadar hicbir Cumhuriyetci mahkeme koltuguna oturmamisti Bu genel secimde o sirada gorevde olan basyargic Ernest C Hornsby Cumhuriyetci Perry O Hooper Sr karsisinda yaklasik 3 000 oyla secimi kaybettikten sonra gorevi birakmayi reddetti Hornsby Alabama ya dava acti ve mahkemeyi kaybettikten sonra koltugu birakmadan once yaklasik bir yil boyunca meydan okurcasina gorevde kaldi Demokratlar kursudeki son Demokratin istifasiyla Agustos 2011 de on dokuz mahkeme koltugunun sonuncusunu da kaybetti 21 yuzyilin baslarinda Cumhuriyetciler eyalet capinda secilmis yedi yurutme organi makaminin tamamina sahiptir Alabama Eyaleti Egitim Kurulu ndaki sekiz secilmis koltuktan altisi Cumhuriyetcilerin elinde 2010 yilinda Cumhuriyetciler eyalet yasama meclisinin her iki kanadinda da buyuk cogunlugu ele gecirerek 136 yil sonra ilk kez bu organin kontrolunu ele gecirdiler Alabama Kamu Hizmeti Komisyonu nda gorev yapan eyalet capindaki son Demokrat 2012 de yenilgiye ugramistir Cumhuriyetcilerin genellikle yeniden yapilanma hukumetini temsil ettigi Yeniden Yapilanma doneminin sona ermesinden bu yana sadece uc Cumhuriyetci vali yardimcisi secilmistir Uc GOP vali yardimcisi Steve Windom 1999 2003 Kay Ivey 2011 2017 ve Will Ainsworth 2019 gunumuz Yerel secimler Eyaletteki pek cok yerel makam ilce komiserleri egitim kurullari vergi tahakkuk memurlari vergi tahsildarlari vb hala Demokratlarin elindedir Bircok kirsal ilcede secmenlerin cogunlugu Demokratlardan olusuyor ve bu da yerel secimlerin Demokratlarin on secimiyle belirlenmesine neden oluyor Benzer sekilde bircok metropol ve banliyo ilcesinin cogunlugu Cumhuriyetcidir ve istisnalar olsa da secimler Cumhuriyetci onsecimlerde belirlenmektedir Alabama nin 67 ilce serifi partizan genis katilimli yarislarda seciliyor ve Demokratlar hala bu gorevlerin dar cogunlugunu elinde tutuyor Su anki dagilim 35 Demokrat 31 Cumhuriyetci ve bir Bagimsiz Fayette Ancak Demokrat seriflerin cogu kirsal ve az nufuslu ilcelere baskanlik etmektedir Cumhuriyetci seriflerin cogunlugu daha kentsel banliyo ve yogun nufuslu ilcelerde secilmistir 2015 yili itibariyla Alabama eyaletinde Morgan County Alabama da bir kadin serif ve on Afro Amerikan serif bulunmaktadir Federal secimler Eyaletin iki ABD senatoru ve olup her ikisi de Cumhuriyetcidir Shelby ilk olarak 1986 yilinda Demokrat olarak Senato ya secilmis ve 1992 yilinda yeniden secilmistir ancak Kasim 1994 genel secimlerinin hemen ardindan parti degistirmistir ABD Temsilciler Meclisi nde eyalet altisi Cumhuriyetci Mike Rogers ve ve biri Demokrat olmak uzere yedi uye tarafindan temsil edilmektedir Siyah Kusak in yani sira Birmingham Tuscaloosa ve Montgomery nin agirlikli olarak siyahlarin yasadigi bolgelerini temsil etmektedir EgitimIlk ve orta ogretim Birmingham banliyosundeki Vestavia Hills Lisesi Alabama da kamuya acik ilk ve orta ogretim Alabama Eyaleti Egitim Kurulu nun yani sira 67 ilce okul kurulu ve 60 sehir egitim kurulu tarafindan yerel gozetim altindadir Birlikte 1 496 ayri okul 744 637 ilk ve orta ogretim ogrencisine egitim vermektedir Devlet okulu finansmani Alabama Yasama Meclisi tarafindan Egitim Guven Fonu araciligiyla tahsis edilmektedir 2006 2007 mali yilinda Alabama ilk ve orta ogretim icin 3 775 163 578 odenek ayirmistir Bu rakam bir onceki mali yila gore 444 736 387 lik bir artisi temsil etmektedir 2007 yilinda okullarin yuzde 82 sinden fazlasi Alabama eyaleti tarafindan belirlenen olcutler kullanilarak Ulusal Hicbir Cocuk Geride Kalmasin yasasi kapsaminda ogrenci yeterliligine yonelik yeterli yillik ilerleme AYP kaydetmistir Alabama nin kamu egitim sistemi son yillarda gelisme gostermis olsa da diger eyaletlerle karsilastirildiginda basari acisindan geride kalmaktadir ABD Nufus Sayimi verilerine gore 2000 Alabama nin lise mezuniyet orani 75 ABD deki en dusuk dorduncu orandir Kentucky Louisiana ve Mississippi den sonra En buyuk egitim kazanimlari universite egitimi almis ancak diplomasi olmayan kisiler arasindaydi Genel olarak Bati da yasak olan okullarda bedensel cezalandirma Alabama da alisilmadik bir durum degildir 2011 2012 egitim ogretim yili hukumet verilerine gore 27 260 devlet okulu ogrencisi en az bir kez dayak yemistir Alabama da okullarda uygulanan fiziksel ceza orani sadece Mississippi ve Arkansas ta gorulmektedir Kolejler ve universiteler Floransa daki Kuzey Alabama Universitesi nde Harrison Plaza Okul 1830 yilinda Alabama Yasama Meclisi tarafindan LaGrange College olarak kurulmustur Alabama nin yuksekogretim programlari arasinda 14 adet dort yillik devlet universitesi iki yillik toplum kolejleri ve 17 adet ozel lisans ve lisansustu universite bulunmaktadir Eyalette dort tip fakultesi 2015 sonbahari itibariyla Alabama Universitesi Tip Fakultesi Guney Alabama Universitesi ve Alabama Osteopatik Tip Koleji ve Edward Via Osteopatik Tip Koleji Auburn Kampusu iki veterinerlik koleji Auburn Universitesi ve Tuskegee Universitesi bulunmaktadir Bir discilik okulu Alabama Universitesi Dis Hekimligi Fakultesi bir optometri koleji Birmingham daki Alabama Universitesi iki eczacilik okulu Auburn Universitesi ve Samford Universitesi ve bes hukuk fakultesi Alabama Universitesi Hukuk Fakultesi Birmingham Hukuk Fakultesi Cumberland Hukuk Fakultesi Miles Hukuk Fakultesi ve Thomas Goode Jones Hukuk Fakultesi Alabama daki kamu ortaogretim sonrasi egitim Alabama Yuksekogretim Komisyonu ve Alabama Ortaogretim Sonrasi Egitim Departmani tarafindan denetlenmektedir Alabama daki kolejler ve universiteler iki yillik on lisans derecelerinden cok sayida doktora duzeyindeki programlara kadar derece programlari sunmaktadir Auburn Universitesi William J Samford Salonu Tek basina en buyuk kampus Tuscaloosa da bulunan Alabama Universitesi dir ve 2016 sonbaharinda 37 665 ogrenci kayit yaptirmistir Troy Universitesi 2010 yilinda dort Alabama kampusunde Troy Dothan Montgomery ve Phenix City 29 689 ogrencinin yani sira on yedi baska eyalette ve on bir baska ulkede bulunan altmis ogrenim sitesiyle eyaletin en buyuk kurumuydu En eski kurumlar her ikisi de 1830 yilinda kurulmus olan Floransa daki devlet universitesi Kuzey Alabama ve Mobile deki Katolik Kilisesi ne bagli Spring Hill College dir Akademik programlarin akreditasyonu Guney Kolejler ve Okullar Birligi SACS ve Incil Yuksek Egitimi Birligi ABHE Mesleki Egitim Konseyi COE ve Bagimsiz Kolejler ve Okullar Akreditasyon Konseyi ACICS gibi diger konu odakli ulusal ve uluslararasi akreditasyon kurumlari araciligiyla yapilmaktadir 2011 U S News amp World Report a gore Alabama Amerika daki en iyi 100 Devlet Okulu arasinda uc universiteye sahiptir 31 sirada Alabama Universitesi 36 sirada Auburn Universitesi ve 73 sirada Birmingham Alabama Universitesi 2012 U S News amp World Report a gore Alabama da dort adet birinci kademe universite bulunmaktadir Alabama Universitesi Auburn Universitesi Birmingham daki Alabama Universitesi ve Huntsville deki Alabama Universitesi MedyaBaslica gazeteler arasinda Birmingham News Mobile Press Register ve Montgomery Advertiser bulunmaktadir Alabama daki baslica televizyon kanallari sunlardir ABC 40 2 ABC Anniston ABC Birmingham 18 ABC Dothan 31 ABC Huntsville 3 ABC Pensacola Florida Mobile 32 ABC Montgomery 17 2 ABC Tuscaloosa CBS 42 CBS Birmingham 4 CBS Dothan 19 CBS Huntsville 5 CBS Mobile 8 CBS Selma Montgomery Fox 6 FOX Birmingham 54 FOX Huntsville 10 FOX Mobile 20 FOX Montgomery 34 FOX Ozark Dothan NBC 13 NBC Birmingham 23 NBC Dothan 48 NBC Huntsville 15 NBC Mobile 12 NBC Montgomery PBS WBIQ 10 PBS Birmingham WIIQ 41 PBS Demopolis WDIQ 2 PBS Dozier WFIQ 36 PBS Florence WHIQ 25 PBS Huntsville WGIQ 43 PBS Louisville WEIQ 42 PBS Mobile WAIQ 26 PBS Montgomery WCIQ 7 PBS Mount Cheaha The CW 21 Homewood Birmingham 4 3 Dothan 15 Florence Huntsville 55 Gulf Shores Mobile Pensacola FL 17 Tuscaloosa 22 Tuskegee MontgomeryKulturSporlar Tuscaloosa daki Alabama Universitesi Bryant Denny StadyumuBirmingham daki Regions FieldHuntsville deki Von Braun MerkeziBirmingham Jefferson Kongre Kompleksi nin Birmingham iProfesyonel sporlar Alabama uc kucuk lig beyzbol takimi da dahil olmak uzere bircok profesyonel ve yari profesyonel spor takimina sahiptir Kulup Sehir Spor Lig YerMobile Futbol Archbishop Lipscomb Athletic ComplexPelham Buz hokeyiBirmingham Futbol USL ChampionshipBirmingham BeyzbolHuntsville Buz hokeyi Southern Professional Hockey LeagueMontgomery Beyzbol Double A SouthMadison Beyzbol Double A SouthHuntsville Amerikan futbolu Talladega Superspeedway motor sporlari kompleksi bir dizi NASCAR etkinligine ev sahipligi yapmaktadir Oturma kapasitesi 143 000 olup dunyanin en buyuk on ucuncu Amerika nin ise en buyuk altinci stadyumudur Ayrica Barber Motorsports Park IndyCar Serisi ve Rolex Sports Car Serisi yarislarina ev sahipligi yapmistir ATP Birmingham 1973 ten 1980 e kadar duzenlenen bir Dunya Sampiyonasi Tenis turnuvasiydi Alabama 1984 ve 1990 PGA Championship at Shoal Creek Barbasol Championship PGA Tour Mobile LPGA Tournament of Champions Airbus LPGA Classic ve Yokohama Tire LPGA Classic LPGA Tour ve The Tradition Champions Tour gibi bircok profesyonel golf turnuvasina ev sahipligi yapmistir Kolej sporlari Alabama da kolej futbolu ozellikle de Guneydogu Konferansi ndaki rakipler Alabama Universitesi Crimson Tide ve Auburn Universitesi Tigers son derece populerdir Alabama da mac basina ortalama 100 000 in uzerinde Auburn de ise 80 000 in uzerinde taraftar bulunmaktadir her iki rakam da ulkede ilk yirmi arasindadir Bryant Denny Stadyumu Alabama futbol takiminin evidir ve 101 821 kisilik oturma kapasitesine sahiptir ve Amerika daki en buyuk besinci stadyumdur Jordan Hare Stadyumu Auburn futbol takiminin ic sahasidir ve 87 451 kisiliktir Legion Field UAB Blazers futbol programina ve Birmingham Bowl a ev sahipligi yapmaktadir Oturma kapasitesi 71 594 Mobile deki Ladd Peebles Stadyumu Guney Alabama Universitesi futbol takiminin evidir ve NCAA Senior Bowl LendingTree Bowl ve Alabama Mississippi All Star Classic e ev sahipligi yapmaktadir stadyum 40 646 kisiliktir 2009 yilinda Bryant Denny Stadyumu ve Jordan Hare Stadyumu daha once Birmingham daki Legion Field da duzenlenen Alabama Lise Atletizm Birligi eyalet futbol sampiyonasi maclarina ev sahipligi yapmaya basladi Toplu tasimaMontgomery deki Montgomery Bolgesel Havalimani TerminaliInterstate 59 Interstate 20 ile ortak imzali Birmingham sehir merkezinde Interstate 65 e yaklasirkenMobile limaninin havadan gorunumuHavacilik Alabama da faaliyetlerini surduren baslica havalimanlari arasinda Birmingham Shuttlesworth Uluslararasi Havalimani BHM Huntsville Uluslararasi Havalimani HSV Dothan Bolgesel Havalimani DHN Mobile Bolgesel Havalimani MOB Montgomery Bolgesel Havalimani MGM Kuzeybati Alabama Bolgesel Havalimani MSL ve Kuzeydogu Alabama Bolgesel Havalimani GAD bulunmaktadir Demiryolu Demiryolu ulasimi icin Amtrak Anniston Birmingham ve Tuscaloosa daki istasyon duraklariyla New York tan New Orleans a giden gunluk bir yolcu treni olan Crescent i planlamaktadir Yollar Alabama da alti buyuk eyaletler arasi guzergah bulunmaktadir Interstate 65 I 65 kabaca eyaletin ortasindan kuzey guney yonunde ilerler I 20 I 59 Mississippi eyaletinin orta bati sinirindan Birmingham a gider burada I 59 eyaletin kuzeydogu kosesine devam eder ve I 20 doguya Atlanta ya dogru devam eder I 85 Montgomery de baslar ve dogu kuzeydogu yonunde Georgia eyalet sinirina kadar ilerleyerek Atlanta ya giden ana yolu saglar ve I 10 eyaletin en guney kismindan gecerek batidan doguya Mobile a dogru ilerler I 22 Mississippi den eyalete girer ve Birmingham i Memphis Tennessee e baglar Buna ek olarak eyalette su anda bes adet yardimci eyaletler arasi guzergah bulunmaktadir Mobile de I 165 Tuscaloosa da I 359 Birmingham cevresinde I 459 Decatur ve Huntsville de I 565 ve Gadsden de I 759 Altinci bir guzergah olan I 685 I 85 in Montgomery nin yeni bir guney baypasi boyunca yeniden yonlendirilmesiyle olusacaktir Birmingham in onerilen bir kuzey baypasi I 422 olarak belirlenecektir I 22 den I 422 ye dogrudan bir baglanti mumkun olmayacagindan I 222 de onerilmistir US Route 11 US 11 US 29 US 31 US 43 US 45 US 72 US 78 US 80 US 82 US 84 US 90 US 98 US 231 US 278 US 280 US 331 US 411 ve US 431 gibi cesitli ABD Otoyollari da eyaletten gecmektedir Eyalette dort ucretli yol bulunmaktadir Montgomery de Montgomery Expressway Tuscaloosa ve Northport ta Northport Tuscaloosa Western Bypass Wetumpka da Emerald Mountain Expressway ve Orange Beach te Beach Express Limanlar Alabama nin tek tuzlu su limani olan Mobile Limani Tennessee Tombigbee Su Yolu araciligiyla Orta Bati ya ic su yolu erisimi olan Meksika Korfezi nde buyuk bir limandir Mobile Limani 2009 yilinda Birlesik Devletler de ton trafigine gore 12 sirada yer almistir Mobile Limani ndaki yeni genisletilen konteyner terminali 2011 yilinda konteyner trafigi acisindan ulkenin en yogun 25 terminali olmustur Eyaletin diger limanlari Meksika Korfezi ne erisimi olan nehirler uzerindedir Alabama nin su limanlari kuzeyden guneye dogru siralanmistir Liman adi Konum Bagli oldugu yerFlorence Florence Muscle Shoals Decatur Tennessee NehriDemopolis Demopolis Guntersville Tennessee NehriBirmingham Birmingham Tennessee Tombigbee SuyoluTuscaloosa Tuscaloosa Black Warrior Nehri Tennessee Tombigbee SuyoluMontgomery Montgomery Mobile Meksika KorfeziAyrica bakinizAlabamalar Alabama valileri listesiKaynakca Bureau US Census 26 Nisan 2021 PDF The United States Census Bureau 26 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Nisan 2021 Arsivlenmis kopya 17 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2022 Arsivlenmis kopya 24 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2022 PDF Economic Development Partnership of Alabama 13 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2017 Huntsville rockets past Birmingham in Census now Alabama s largest city al Ingilizce 12 Agustos 2021 12 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Agustos 2021 Thomason Michael 2001 Mobile The New History of Alabama s First City Tuscaloosa University of Alabama Press ss 2 21 ISBN 978 0 8173 1065 3 Alabama s largest county looks to continue economic development momentum 31 Agustos 2018 21 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2020 PDF Alabama Department of Industrial Relations State of Alabama 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 a b c Read William A 1984 Indian Place Names in Alabama University of Alabama Press ISBN 978 0 8173 0231 3 OCLC 10724679 Sylestine Cora Hardy Heather 1993 Austin University of Texas Press ISBN 978 0 292 73077 9 OCLC 26590560 24 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c d e f g All About Alabama Alabama Department of Archives and History 28 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Agustos 2007 a b Wills Charles A 1995 A Historical Album of Alabama The Millbrook Press ISBN 978 1 56294 591 6 OCLC 32242468 Griffith Lucille 1972 Alabama A Documentary History to 1900 University of Alabama Press ISBN 978 0 8173 0371 6 OCLC 17530914 Weiss Sonia 1999 The Complete Idiot s Guide to Baby Names Macmillan USA ISBN 978 0 02 863367 1 OCLC 222611214 a b Rogers William W Robert D Ward Leah R Atkins Wayne Flynt 1994 Alabama the History of a Deep South State University of Alabama Press ISBN 978 0 8173 0712 7 OCLC 28634588 a b 1953 The Indian Tribes of North America Bureau of American Ethnology Bulletin 145 153 174 hdl 2027 mdp 39015005395804 4 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Agustos 2007 1937 Review of Read Indian Place Names of Alabama American Speech 12 3 212 215 doi 10 2307 452431 JSTOR 452431 William A Read 1994 Southeastern Indian Place Names in what is now Alabama PDF Indian Place Names in Alabama Alabama Department of Archives and History 1 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Ekim 2011 Bright William 2004 Native American placenames of the United States University of Oklahoma Press ss 29 559 ISBN 978 0 8061 3576 2 17 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2015 The New York Times Almanac 2004 11 Agustos 2006 16 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2006 Welch Paul D 1991 Moundville s Economy University of Alabama Press ISBN 978 0 8173 0512 3 OCLC 21330955 Walthall John A 1990 Prehistoric Indians of the Southeast Archaeology of Alabama and the Middle South University of Alabama Press ISBN 978 0 8173 0552 9 OCLC 26656858 Townsend Richard F 2004 Hero Hawk and Open Hand Yale University Press ISBN 978 0 300 10601 5 OCLC 56633574 F Kent Reilly James Garber Ed 2004 Ancient Objects and Sacred Realms Foreword by Vincas P Steponaitis University of Texas Press ISBN 978 0 292 71347 5 OCLC 70335213 Alabama Indian Tribes Indian Tribal Records AccessGenealogy com 2006 12 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2006 Alabama State History theUS50 com 25 Agustos 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2006 a b Alabama History Timeline Alabama Department of Archives and History 18 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Temmuz 2013 a b Thomason Michael 2001 Mobile The New History of Alabama s First City Tuscaloosa University of Alabama Press s 61 ISBN 978 0 8173 1065 3 Archives state al us 22 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2011 Clark Thomas D John D W Guice 1989 The Old Southwest 1795 1830 Frontiers in Conflict Albuquerque University of New Mexico Press ss 44 65 210 257 ISBN 978 0 8061 2836 8 Hamilton Peter Joseph 1910 Colonial Mobile An Historical Study of the Alabama Tombigbee Basin and the Old South West from the Discovery of the Spiritu Sancto in 1519 until the Demolition of Fort Charlotte in 1821 Boston Hougthon Mifflin ss 241 244 OCLC 49073155 In Alabama only Jackson County 2019 population 51 626 2010 population 53 227 is included in the Chattanooga CSA a b Pickett Albert James 1851 History of Alabama and incidentally of Georgia and Mississippi from the earliest period Charleston Walker and James ss 408 428 About North Georgia 3 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Temmuz 2013 Encyclopedia of Alabama Auburn University 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Haziran 2011 The Encyclopedia of Alabama Alabama Humanities Foundation 22 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ocak 2013 Old Cahawba Alabama s first state capital 1820 to 1826 Old Cahawba A Cahawba Advisory Committee Project 21 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2012 a b LeeAnna Keith 13 Ekim 2011 Encyclopedia of Alabama Auburn University 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Alabama Department of Archives and History State of Alabama 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 a b c d Tullos Allen 19 Nisan 2004 The Black Belt Southern Spaces Emory University doi 10 18737 M70K6P 11 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2006 Wayne Flynt 9 Temmuz 2008 Encyclopedia of Alabama Auburn University 6 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Capitals of Alabama Alabama Department of Archives and History 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2011 Gamble Robert 1987 The Alabama Catalog A Guide to the Early Architecture of the State University AL University of Alabama Press ss 144 323 324 ISBN 978 0 8173 0148 4 Bowsher Alice Meriwether 2001 Alabama Architecture Tuscaloosa University of Alabama Press ss 90 91 ISBN 978 0 8173 1081 3 Alabama History Timeline Alabama Department of Archives and History State of Alabama 18 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Official Symbols and Emblems of Alabama State Bird of Alabama Yellowhammer 2 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alabama State Archives Historical Documents HistoricalDocuments com 2005 31 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2006 a b c d Alabama Moments in American History Alabama Department of Archives and History 13 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Schoolreport com 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2011 a b c Jim Crow Laws in Alabama Emmett Till It All Began with a Whistle Classroomhelp 26 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Morgan Kousser The Shaping of Southern Politics Suffrage Restriction and the Establishment of the One Party South New Haven Yale University Press 1974 a b c Glenn Feldman The Disfranchisement Myth Poor Whites and Suffrage Restriction in Alabama Athens University of Georgia Press 2004 p 136 Segregation Jim Crow Encyclopedia of Alabama 30 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2018 a b The Rosenwald School Building Fund and Associated Buildings MPS National Register Information System 18 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2012 Hine Darlene Hine William Harrold Stanley 2012 African Americans A Concise History 4 4isbn 9780205806270 bas Boston Pearson Education Inc ss 388 389 Great Migration African American history Encyclopedia Britannica 27 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2018 Resident Population Data 2010 census gov 19 Mayis 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2017 Birmingham Encyclopedia of Alabama Encyclopedia of Alabama 8 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2018 United States Census Bureau 14 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Johnson Frank Minis 2001 Defending Constitutional Rights University of Georgia Press ISBN 9780820322858 31 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2020 Thomason Michael 2001 Mobile the new history of Alabama s first city Tuscaloosa University of Alabama Press ss 213 217 ISBN 0 8173 1065 7 a b 17 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2010 Reynolds v Sims Encyclopedia of Alabama 27 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2018 Baker V Carr and Legislative Apportionments A Problem of Standards The Yale Law Journal 72 5 968 1040 1963 doi 10 2307 794657 JSTOR 794657 26 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mart 2019 Klarman Michael J 31 Temmuz 2007 Brown v Board of Education and the Civil Rights Movement Oxford University Press ISBN 9780190294588 20 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2020 September 2 1963 Gov Wallace halts integration ABA Journal Mark Curriden 27 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2018 Civil Rights Movement in Alabama Feature Encyclopedia of Alabama 27 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2018 Finduslaw com 21 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2010 Berman Ari 1 Ekim 2015 Alabama Birthplace of the Voting Rights Act Is Once Again Gutting Voting Rights The Nation ISSN 0027 8378 27 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2018 Civil Rights Law and History U S Department of Justice 9 Ocak 2002 21 Subat 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2006 Martin Jonathan Blinder Alan 12 Aralik 2017 Alabama Senate Race Between Roy Moore and Doug Jones Ends With More Controversy Cumulative Elections in Alabama 2004 FairVote Archives 3 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ocak 2015 Bridges Edwin 2016 Alabama The Making of an American State Tuscaloosa AL University of Alabama Press s 224 Bridges Edwin 2016 Alabama The Making of an American State Tuscaloosa AL University of Alabama Press ss 224 229 Faulk Kent 8 Mayis 2016 A Roy Moore timeline From Ten Commandments to senate candidate al com 13 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2021 Morgan Leigh 16 Eylul 2018 Remembering Hurricane Ivan 14 years later al com 20 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2021 Leada Gore 27 Nisan 2019 April 27 2011 tornadoes in Alabama A by the numbers look at day of devastation al com 14 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2021 GCT PH1 R Population Housing Units Area and Density areas ranked by population 2000 Geographic Comparison Table U S Census Bureau 2000 3 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2006 a b c The Geography of Alabama Geography of the States NetState com 11 Agustos 2006 17 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2006 U S Geological Survey 29 Nisan 2005 16 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2006 NGS Data Sheet for Cheaha Mountain U S National Geodetic Survey 23 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2011 Alabama Forest Owner s Guide to Information Resources Introduction Alabamaforests org 27 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Geographic Comparison Table U S Census Bureau 2000 11 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mayis 2007 National Park Guide Geographic Search Washington D C National Park Service U S Department of the Interior 30 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2006 National Forests in Alabama USDA Forest Service United States Department of Agriculture 7 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2008 Pappas Breck 14 Ocak 2016 Coastal Clay Mobile Bay Magazine 20 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2020 Collector Representative 3rd District Bob Riley 21 Eylul 2000 lcweb2 loc gov 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dismals Canyon Encyclopedia of Alabama 31 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2020 Preserve Stephens Gap Callahan Cave Preserve www saveyourcaves org 20 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2019 The Wetumpka Astrobleme by John C Hall Alabama Heritage Fall 1996 Number 42 King David T Jr 23 Nisan 2010 Wetumpka Crater Encyclopedia of Alabama 16 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2011 University of Alabama 17 Agustos 2007 21 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2014 a b Alabama Climate Encyclopaedia Britannica 16 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ekim 2010 Lightning Fatalities Injuries and Damages in the United States 2004 2013 27 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde NLSI Retrieved April 26 2014 26 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2014 Oliver Mike 4 Agustos 2011 April 27 s record tally 62 tornadoes in Alabama al com 9 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2012 Record high and low temperatures for all 50 states Internet Accuracy Project accuracyproject org 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Kasim 2012 a b c Mirarchi Ralph E 2004 Alabama Wildlife Volume One Tuscaloosa Alabama University of Alabama Press ss 1 3 60 ISBN 978 0 81735 1304 Outdoor Alabama Alabama Department of Conservation and Natural Resources 15 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2012 About the Atlas Alabama Plant Atlas Alabama Herbarium Consortium and University of West Alabama 29 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2012 Outdoor Alabama Alabama Department of Conservation and Natural Resources 25 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2017 Outdoor Alabama Alabama Department of Conservation and Natural Resources 25 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2017 Outdoor Alabama Alabama Department of Conservation and Natural Resources 25 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2017 Outdoor Alabama Alabama Department of Conservation and Natural Resources 25 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2017 Outdoor Alabama Alabama Department of Conservation and Natural Resources 25 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2017 Outdoor Alabama Alabama Department of Conservation and Natural Resources 25 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Mayis 2017 a b Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas Population Totals and Components of Change 2020 2021 United States Census Bureau 29 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2022 2010 census gov 30 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Aralik 2014 a b U S Census Bureau 5 Subat 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Aralik 2012 United States Census Bureau 18 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Aralik 2008 Barry A Kosmin Ariela Keysar 2009 PDF Hartford Connecticut USA Trinity College s 20 7 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2009 Religion in America U S Religious Data Demographics and Statistics Pew Research Center Pew Research Center s Religion amp Public Life Project 11 Mayis 2015 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2015 The San Diego Union Tribune 13 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2015 The Association of Religion Data Archives 12 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Kasim 2013 The Association of Religion Data Archives 12 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2015 a b thearda com 2000 29 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2010 Campbell Kirsten 25 Mart 2007 Alabama rates well in biblical literacy Mobile Register Advance Publications Inc s A1 PDF Capital Survey Research Center 14 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2007 White David 1 Nisan 2007 Poll says we feel good about state Trust in government unlike some institutions hasn t fallen Birmingham News s 13A a b Zietz Robert 1994 The Gates of Heaven Congregation Sha arai Shomayim the first 150 years Mobile Alabama 1844 1994 Mobile Alabama Congregation Sha arai Shomayim ss 1 7 Synagogues in Alabama Kosher Delight 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2012 Kay Campbell 29 Subat 2012 Survey U S Muslims grow by 30 percent since 2000 The Huntsville Times 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2012 Hindu Temples in the South East catering to the needs of NRI and Indians in US GaramChai 22 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Hindu Mandir amp Cultural Center 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Manjushri Buddhist Community AcuMaestro 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Frye Gaillard December 2007 Journal of American History Organization of American Historians 1 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Roy Hoffman 22 Ekim 2011 For Vietnamese Buddhists in South Alabama A Goddess of Mercy Is A Powerful Figure Press Register 17 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Debbie M Lord 29 Agustos 2009 A Welcome Gateway to the Far East Press Register 19 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2012 Katherine Sayre 17 Mayis 2012 Buddhist Monk Killed Temple Leader During Argument Over Food Prosecutor Says Press Register 17 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2012 shoalsbahais com 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2015 Here are which states have the longest life expectancies and which have the shortest www yahoo com 11 Mart 2021 11 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2021 Centers for Disease Control and Prevention 2008 31 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Highest Rates of Leisure Time Physical Inactivity in Appalachia and South Centers for Disease Control and Prevention 2008 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2017 Centers for Disease Control and Prevention 2010 18 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Apps nccd cdc gov 15 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2011 York Erin Durkin Jessica Glenza in New 15 Mayis 2019 Alabama abortion ban Republican senate passes most restrictive law in US The Guardian ISSN 0261 3077 15 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Mayis 2019 Chandler Kim 29 Ekim 2019 Federal judge blocks Alabama s strict abortion ban Montgomery Associated Press 8 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2019 YASHICA ROBINSON vs STEVEN MARSHALL Court Docket PDF bloximages newyork1 vip townnews com 9 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Ijaz Ahmad Addy Samuel N 6 Temmuz 2009 The Encyclopedia of Alabama Auburn University 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2012 GDP by State 2008 Bureau of Economic Analysis Regional Economic Accounts 2 Haziran 2009 26 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Ekim 2009 full release with tables 30 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde State and County Quick Facts 26 Subat 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Subat 2012 Local Area Unemployment Statistics Alabama Bureau of Labor Statistics 9 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2013 Bureau of Labor Statistics Data United States Department of Labor 24 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Temmuz 2015 Kasperkevic Jana 26 Subat 2016 Alabama passes law banning cities and towns from increasing minimum wage The Guardian 11 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2016 Scott Kristina AP PovertyFactSheet 2018 Web 4 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2018 Ballesteros Carlos 10 Aralik 2017 Alabama Has the Worst Poverty in the Developed World U N Official Says Newsweek 8 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2018 Aneesa Macmillan Top of the List Alabama s largest employers 26 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde April 22 2011 Birmingham Business Journal Alabama s Largest Employers Birmingham Business Journal American Registry April 2011 17 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Eylul 2012 PDF Alabama Business Center for Business and Economic Research Culverhouse College of Commerce The University of Alabama 2005 27 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2006 PDF Alabama Cooperative Extension System USDA NASS Alabama Statistical Office 2005 21 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2006 a b Hanson TE 2015 Economics of Aquaculture Production in Alabama United States Department of Agriculture Project No ALA016 1 10022 Available from https reeis usda gov web crisprojectpages 0222158 economics of aquaculture production in alabama html 24 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pine H J Boyd C E 2011 Stream Salinization by Inland Brackish Water Aquaculture North American Journal of Aquaculture 73 2 107 113 doi 10 1080 15222055 2011 545580 a b c d e Hanson Terry Roy Luke Kelly Anita 2021 2020 Alabama Farm Raised Catfish Industry Highlights 24 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan eere energy gov 6 Ekim 2008 6 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2010 McCreless Patrick 31 Ekim 2012 The Anniston Star 22 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2013 Kent Dawn 2 Nisan 2013 U S auto sales see gains in March as Alabama made models rise 4 percent AL com 18 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2013 ThyssenKrupp s Alabama incentive package tops 811 million Press Register 11 Mayis 2007 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2011 New owners of ThyssenKrupp stainless steel division plan visit in June Press Register 31 Mayis 2012 22 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2013 Report ThyssenKrupp gets final bids for Steel Americas plants AL com 1 Mart 2013 7 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2013 stahl online de 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Temmuz 2015 Hunt Refining Company 18 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Linkedin JVC America Inc Melissa Nelson Gabriel 2 Temmuz 2012 Associated Press 3 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2012 Airbus confirms its first US factory to build A320 jet BBC News 2 Temmuz 2012 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2012 Nicola Clark 2 Temmuz 2012 EADS to Build United States Assembly Line for Airbus A320 The New York Times 2 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Temmuz 2012 Airbus 6 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Subat 2013 Arielle Emmett June 2016 Airbus Lands In Alabama Air amp Space Smithsonian 19 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2017 Polland Jennifer A Detailed Look At How Americans Travel Within The US Business Insider 20 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2019 Tourist spending in Alabama hit all time high in 2017 al 23 Mayis 2018 20 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2019 Nusbaum Lydia 30 Kasim 2018 International travel agents descend on Alabama WSFA 12 News 15 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2021 Jim Volz 21 Subat 2007 Alabama Shakespeare Festival ASF The Encyclopedia of Alabama Auburn University 8 Mart 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Nisan 2012 Guntersville Dam and Lake Encyclopedia of Alabama 28 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2020 Planning Your Alabama Visit alabama travel com Sweet Home Alabama 24 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Eylul 2016 a b Carnival Mobile Mardi Gras Timeline Museum of Mobile Museum of Mobile 19 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2012 HOLIDAYS ENUMERATED PERSONAL LEAVE DAYS STATE HOLIDAYS OBSERVED BY CLOSING OF STATE OFFICES COMPENSATORY LEAVE DAYS Alabama Code ss 1 3 8 c 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 2 Aralik 2014 Roberts Ken Alabama ranks top tourist attractions Tuscaloosa News 26 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2019 Four Alabama Filmed Movies to Watch In 2013 LocationsHub 26 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2019 Walburn Jackie Romine 10 Aralik 2018 A Growing List of Movies Have Been Made in Alabama 26 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2019 Trauma Centers Alabama Department of Public Health ADPH www alabamapublichealth gov 21 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Kasim 2020 UAB Human Resources Home uab edu 22 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2015 Competition in health insurance research American Medical Association 18 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2019 Deposit Market Share Report Federal Deposit Insurance Corporation 27 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Tim Lockette Is the Alabama Constitution the longest constitution in the world Truth Rating 4 out of 5 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Anniston Star Campbell Robertson Alabama Simmers Before Vote on Its Constitution s Racist Language 23 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times October 10 2012 Roig Franzia Manuel 28 Kasim 2004 Alabama Vote Opens Old Racial Wounds The Washington Post 22 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2021 The Alabama Legislative Information System 23 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Eylul 2006 Constitutionalreform org 15 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2010 Lee McDowell 2009 State of Alabama 2 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Judicial Selection in the States Alabama 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde American Judicature Society SARA RIMER Questions of Death Row Justice For Poor People in Alabama 29 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times March 1 2000 Accessed March 11 2017 a b Rebecca Buckwalter Poza 27 Temmuz 2014 With Judges Overriding Death Penalty Cases Alabama Is An Outlier NPR 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2016 State Execution Rates through 2020 Death Penalty Information Center 7 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Aralik 2019 EJI 21 Haziran 2016 20 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Agustos 2016 Alabama Gov Kay Ivey signs bill Judges can no longer override juries in death penalty cases Al com 12 Nisan 2017 1 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2017 Alabama Law Article IV 65 Alabama Department of Revenue Alabama Department of Revenue 3 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ocak 2020 Loughead Katherine 17 Subat 2021 State Individual Income Tax Rates and Brackets for 2021 18 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 MORENO TONYA 27 Mayis 2021 States That Allow You to Deduct Federal Income Taxes 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Sales Tax Alabama Department of Revenue 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 City and County Tax Rates Alabama Department of Revenue 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Chandler Chuck 8 Ocak 2021 Alabama collected record 12 2B revenues in 2020 Alabama News Center 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 FIGUEROA ERIC LEGENDRE JULIAN 1 Nisan 2020 States That Still Impose Sales Taxes on Groceries Should Consider Reducing or Eliminating Them 31 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Taxes In Alabama 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Richardson Brenda 9 Nisan 2020 Residents Pay The Lowest Property Taxes In These States Forbes 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 a b Brewer Albert P Home Rule 3 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Subat 2015 Wet Cities Alabama ABC Board 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Rawls Phillip 1 Haziran 2007 Alabama offers an apology for slavery The Virginian Pilot White David 2 Kasim 2010 GOP takes control of Alabama Legislature after 136 years 9 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Temmuz 2018 Elections Data Downloads Alabama Secretary of State 8 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mayis 2021 Pomante II Michael J Li Quan 15 Aralik 2020 Cost of Voting in the American States 2020 Election Law Journal Rules Politics and Policy 19 4 503 509 doi 10 1089 elj 2020 0666 25 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ocak 2022 Sue Bell Cobb considering running for governor The Birmingham News 2 Mayis 2009 6 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2009 Chief Justice Perry Hooper remembered as GOP pioneer al 26 Nisan 2016 13 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Nisan 2021 Psc state al us 18 Temmuz 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2009 Special 5 Kasim 2008 Lucy Baxley wins Alabama Public Service Commission presidency but recount possible Birmingham News via al com 2 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Agustos 2009 Jeff Amy Public Service Commission Twinkle Cavanaugh Terry Dunn join GOP sweep al com 6 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Haziran 2011 2006 Gubernatorial Democratic Primary Election Results Alabama Uselectionatlas org 19 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2009 2006 Gubernatorial Republican Primary Election Results Alabama Uselectionatlas org 15 Subat 2007 19 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2009 a b Alabama Sheriffs 2015 2019 www alabamasheriffs com 30 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Eylul 2015 Alabama Education Quick Facts 2012 13 PDF 29 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Nisan 2014 Educational Attainment 2000 Census 2000 Brief PDF Census gov 16 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Aralik 2016 Education Statistics 13 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde CensusScope org a b Farrell Colin February 2016 Corporal punishment in US schools 3 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Nisan 2016 Alabama Commission on Higher Education 11 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2013 The University of Alabama www ua edu 11 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2017 University of North Alabama 12 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2011 Spring Hill College 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2011 Members Association for Biblical Higher Education 10 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2011 PDF Council on Operational Education November 2010 25 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Agustos 2011 PDF Accrediting Council for Independent Colleges and Schools 20 Temmuz 2009 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 5 Agustos 2011 U S News amp World Report 17 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Eylul 2011 National University Rankings Top National Universities US News Best Colleges 8 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde U S News amp World Report Retrieved on July 12 2013 Alabama Encyclopaedia Britannica 20 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mart 2017 APT WGIQ Channel 43 Television stationindex com 25 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2017 STRAKA DEAN 5 Ocak 2022 College football Top 10 teams by average home game attendance during 2021 season 9 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Bryant Denny Stadium RollTide com University of Alabama 5 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 World Stadiums 23 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2012 Auburn University 1 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Legion Field Birmingham Alabama 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Welcome to Ladd Peebles Stadium 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 Sentell Jeff 8 Nisan 2009 Super 6 leaving Birmingham for Bryant Denny Jordan Hare stadiums al com 19 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2022 PDF U S Army Corps of Engineers 19 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2013 U S Army Corps of Engineers 3 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2013