Gözlükule Höyüğü, Mersin İl merkezinin 30 km. doğusundaTarsus İlçesi'nin güneybatısında, günümüzde İlçe'nin bir parkı olarak kullanılan bir höyüktür. Tepe, 300 metre çapında olup 25 metre yüksekliktedir. Bir Klasik Çağ kenti olan Tarsu ya da Tarse, hem tepede hem de günümüz Tarsus İlçesi'nin altındadır. Günümüz Tarsus'unu oluşturan ilk yerleşimin, Toroslar'dan gelen bir akarsuyun kıyısında, MÖ 7. binyılda bir köy olarak kurulduğu belirtilmektedir.Höyük, Orta Anadolu'dan Akdeniz kıyılarına doğal bir geçiş olan Gülek Boğazı çıkışında, Antik Kilikya ovasında yer almaktadır. Diğer yandan Gülek Boğazı çıkışından Amik Ovası yoluyla Kuzey Suriye'ye ulaşımın da kavşağındadır.
Arkeolojik Höyük | |
Adı: | Gözlükule Höyük |
il: | Mersin |
İlçe: | Tarsus |
Köy: | Merkez |
Türü: | Höyük |
Tahribat: | Yapılaşma |
Tescil durumu: | Tescilli |
Tescil No ve derece: | 1291 |
Tescil tarihi: | 19.07.1985 |
Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
Höyükte çok uzun bir süreden beri kazılar yapılmaktadır. İlk kazılar 1934 ve 1936-37 yıllarında yapılmıştır. Daha sonra 1947-49 yılları arasında Amerikan Tarsus Araştırma ekibi adına H. Goldman tarafından kazılar yapıldı. Bu kazılarda Kalkolitik Çağ tabakalarına ancak 4,5 x 3,5 metrelik bir açmada ulaşılabilmiştir. Fakat ova taban suyu nedeniyle ana toprağa ulaşılamamıştır. İlk kazı ekibi üyelerinden Hollandalı arkeolog ve Anadolu Arkeolojisi'nin teorik temellerini kuran bilim insanlarından biri olan ve Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü'nden bir ekip 2000 yılı eylül ayında ön hazırlık yaparak 2001 yılında yeni dönem kazılarına başlamıştır. Yine Boğaziçi Üniversitesi tarafından 2007 yılında Aslı Özyar başkalığında yeniden kazılmıştır.
Tabakalanma
Gözlükule Höyük, Anadolu'daki Neolitik Çağ'dan neredeyse günümüze kadar kesintisiz iskan gören bir yerleşmedir. Neolitik ve Kalkolitik Çağ devamında Erken Tunç Çağı I., II. ve III. evreler, Orta Tunç Çağı, Geç Tunç Çağı I. ve II. evleler, Demir Çağı, Helenistik ve Roma dönemlerine tarihlenen yapı katları ortaya çıkarılmıştır.
Gözlükule kazılarının Anadolu Arkeolojisi'ne getirdiği en önemli katkı, Kuzey Mezopotamya kültür evrelerinin, bu kazılarda edinilen bilgilerle Anadolu Arkeolojisi'ne uyarlanmasıdır. Anadolu Arkeolojisi'nde Erken Tunç Çağı'nın I., II. ve III. evrelere bölümlendirilmesi bu kazılar ışığında olmuştur.
Buluntular
Höyüğün doğu tarafında Erken Tunç Çağı I. Evreye ait taş temeller ortaya çıkarılmıştır. Bu taş temellerin bir savunma duvarına ait olduğu ileri sürülmektedir. Sur duvarı kuzeydoğu – güneybatı yönünde izlenmektedir. Oldukça bozuk durumdadır. Açığa çıkarılan bir taş yığınının bu sura bağlı bir kule olması gerektiği ifade edilmektedir. Kuleden uzanan taş döşeli bir yolun iki yanına sıralanmış yapılarda sekiler, üzeri kerpiçle kapatılmış suyolları ve depolama alanları bulunmuştur.
Erken Tunç Çağı II. Evrede, önceden daha ince olan surun kalınlaştırılması için o kesimdeki evlerin aceleyle yıkılıp kerpiçten ikinci bir duvar yapıldığı, iki duvar arası alanının dükkânların yer aldığı bir alan olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Erken Tunç Çağı III. Evrede megaron tipi yapılar ortaya çıkmıştır. Daha sonraki safhalarda doğu tipi olarak tanımlanan, bitişik düzendeki çok odalı yapılar yer almaktadır. Mimarideki bu değişiklik farklı kültüre sahip yeni bir halkın höyüğe gelip yerleştiği şeklinde yorumlanmaktadır.
Erken Tunç Çağı III. Evrenin sonlarında, Erken Tunç Çağı – Orta Tunç Çağı Geçiş Evresi'nde yerleşmenin dışarıdan gelen bir yıkıma uğradığı anlaşılmaktadır. Bundan sonra zayıf ve dağınık bir yerleşim görülmektedir ve eski halkın, yeni halklar karışmadığı ileri sürülmektedir.
Erken Tunç Çağı I. Evreye tarihlenen kilden yapılmış bir tanrıça heykelinin benzerlerine Kusura Höyük, Termi'de rastlanmıştır.
Tahribat durumu
Höyüğün güney kesimi yol tarafından kesilmektedir. Bugün için park olarak kullanılmaktadır.
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fotoğraflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gozlukule Hoyugu Mersin Il merkezinin 30 km dogusundaTarsus Ilcesi nin guneybatisinda gunumuzde Ilce nin bir parki olarak kullanilan bir hoyuktur Tepe 300 metre capinda olup 25 metre yuksekliktedir Bir Klasik Cag kenti olan Tarsu ya da Tarse hem tepede hem de gunumuz Tarsus Ilcesi nin altindadir Gunumuz Tarsus unu olusturan ilk yerlesimin Toroslar dan gelen bir akarsuyun kiyisinda MO 7 binyilda bir koy olarak kuruldugu belirtilmektedir Hoyuk Orta Anadolu dan Akdeniz kiyilarina dogal bir gecis olan Gulek Bogazi cikisinda Antik Kilikya ovasinda yer almaktadir Diger yandan Gulek Bogazi cikisindan Amik Ovasi yoluyla Kuzey Suriye ye ulasimin da kavsagindadir Arkeolojik HoyukAdi Gozlukule Hoyukil MersinIlce TarsusKoy MerkezTuru HoyukTahribat YapilasmaTescil durumu TescilliTescil No ve derece 1291Tescil tarihi 19 07 1985Arastirma yontemi KaziKazilarHoyukte cok uzun bir sureden beri kazilar yapilmaktadir Ilk kazilar 1934 ve 1936 37 yillarinda yapilmistir Daha sonra 1947 49 yillari arasinda Amerikan Tarsus Arastirma ekibi adina H Goldman tarafindan kazilar yapildi Bu kazilarda Kalkolitik Cag tabakalarina ancak 4 5 x 3 5 metrelik bir acmada ulasilabilmistir Fakat ova taban suyu nedeniyle ana topraga ulasilamamistir Ilk kazi ekibi uyelerinden Hollandali arkeolog ve Anadolu Arkeolojisi nin teorik temellerini kuran bilim insanlarindan biri olan ve Bogazici Universitesi Tarih Bolumu nden bir ekip 2000 yili eylul ayinda on hazirlik yaparak 2001 yilinda yeni donem kazilarina baslamistir Yine Bogazici Universitesi tarafindan 2007 yilinda Asli Ozyar baskaliginda yeniden kazilmistir TabakalanmaGozlukule Hoyuk Anadolu daki Neolitik Cag dan neredeyse gunumuze kadar kesintisiz iskan goren bir yerlesmedir Neolitik ve Kalkolitik Cag devaminda Erken Tunc Cagi I II ve III evreler Orta Tunc Cagi Gec Tunc Cagi I ve II evleler Demir Cagi Helenistik ve Roma donemlerine tarihlenen yapi katlari ortaya cikarilmistir Gozlukule kazilarinin Anadolu Arkeolojisi ne getirdigi en onemli katki Kuzey Mezopotamya kultur evrelerinin bu kazilarda edinilen bilgilerle Anadolu Arkeolojisi ne uyarlanmasidir Anadolu Arkeolojisi nde Erken Tunc Cagi nin I II ve III evrelere bolumlendirilmesi bu kazilar isiginda olmustur BuluntularHoyugun dogu tarafinda Erken Tunc Cagi I Evreye ait tas temeller ortaya cikarilmistir Bu tas temellerin bir savunma duvarina ait oldugu ileri surulmektedir Sur duvari kuzeydogu guneybati yonunde izlenmektedir Oldukca bozuk durumdadir Aciga cikarilan bir tas yigininin bu sura bagli bir kule olmasi gerektigi ifade edilmektedir Kuleden uzanan tas doseli bir yolun iki yanina siralanmis yapilarda sekiler uzeri kerpicle kapatilmis suyollari ve depolama alanlari bulunmustur Erken Tunc Cagi II Evrede onceden daha ince olan surun kalinlastirilmasi icin o kesimdeki evlerin aceleyle yikilip kerpicten ikinci bir duvar yapildigi iki duvar arasi alaninin dukkanlarin yer aldigi bir alan olarak kullanildigi anlasilmaktadir Erken Tunc Cagi III Evrede megaron tipi yapilar ortaya cikmistir Daha sonraki safhalarda dogu tipi olarak tanimlanan bitisik duzendeki cok odali yapilar yer almaktadir Mimarideki bu degisiklik farkli kulture sahip yeni bir halkin hoyuge gelip yerlestigi seklinde yorumlanmaktadir Erken Tunc Cagi III Evrenin sonlarinda Erken Tunc Cagi Orta Tunc Cagi Gecis Evresi nde yerlesmenin disaridan gelen bir yikima ugradigi anlasilmaktadir Bundan sonra zayif ve daginik bir yerlesim gorulmektedir ve eski halkin yeni halklar karismadigi ileri surulmektedir Erken Tunc Cagi I Evreye tarihlenen kilden yapilmis bir tanrica heykelinin benzerlerine Kusura Hoyuk Termi de rastlanmistir Tahribat durumuHoyugun guney kesimi yol tarafindan kesilmektedir Bugun icin park olarak kullanilmaktadir Dis baglantilarYakin plan kroki 7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fotograflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b c TAY Yerlesme Ayrintilari 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2012 a b c d Tarsus Gozlukule Arkeoloji Projesi olu kirik baglanti Bogazici Universitesi a b c d e f g h i TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Haziran 2012