Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Görelilik teorisi, Albert Einstein'ın çalışmaları sonucu önerilen ve yayınlanan, özel görelilik ve genel görelilik adlarında birbirleriyle ilişkili iki teorisini kapsar. Özel görelilik, yer çekiminin yokluğunda tüm fiziksel fenomenler için geçerlidir. Genel görelilik, yer çekimi yasasını ve bu yasanın diğer doğa kuvvetleri ile ilişkisini açıklar.Astronomi de dahil olmak üzere kozmolojik ve astrofiziksel alem için geçerlidir.
20. yüzyılda, bu teorinin Einstein tarafından ortaya atılmasıyla beraber teorik fizik ve astronomi dünyası çalkalandı; zamanla Isaac Newton tarafından yaratılan, 200 yıllık mekanik teorisinin yerini aldı. Özellikle uzay ve zaman kavramlarına farklı bakış açısıyla bakılması gerektiğini gösterdi ve bu ikisinin harmanlanması olan uzay zamanı, , kinematik ve yer çekimsel zaman genişlemesini ve içeren birçok kavramı tanıttı. Fizik alanında görelilik, nükleer çağın bir habercisi olan temel parçacık biliminin ve temel etkileşimlerini geliştirdi. Görelilikle birlikte, nötron yıldızları, kara delikler ve yer çekimi dalgaları gibi olağanüstü görülen astronomik olaylar önceden öngörüldü.
Kapsam
20. yüzyılda izafiyet teorisi teorik fizik ve astronomiye dönüştürüldü. İlk yayımlandığında, izafiyet, Newton tarafından yaratılan ve 200 yıl kabul görmüş teorinin yerine geçti.
Fizik alanında izafiyet, temel parçacık bilimi ve onun temel etkileşimi geliştirdi. Kozmoloji ve astrofizik, nötron yıldızlar, kara delik ve ağırlık dalgaları gibi sıra dışı astronomik fenomenlerin izafiyet yardımıyla tahmin edilmesini sağladı.
İki teori
İzafiyet teorisi, yeni fiziksel teoriden daha fazlasıyla temsil edilir. Bunun için birçok açıklama var. İlki 1905’de, son hali 1916’da yayımlandı.
İkincisi, özel izafiyet temel parçacığa ve onun etkileşimlerine uygulanır. Fakat genel izafiyet kozmolojik ve astrofiziksel aleme uygulanır.
Üçüncü özel görelilik fizik aleminde 1920’de kabul edildi. Bu teori, atomik fizik, nükleer fizik ve kuantum mekaniği gibi yeni fizik alanlarında hızlıca teoriciler için önemli ve gerekli bir araç haline geldi. Zıt olarak genel görelilik pek kullanışlı gözükmedi. Deneyciler için biraz uygulanabilir gözüktü. Newton’un yer çekimi teori tahminlerine sadece küçük düzeltmeler yapmak için limitli gözüktü.
Son olarak, genel görelilik matematiği çok zor gözüktü. Sonuç olarak dünyada az sayıda insanın teoriyi tamamen detaylarıyla anlayabileceği düşünüldü. Richard Feynman tarafından önemi yitirildi. Sonra 1960'lara doğru bir kritik canlanma genel göreliliği fiziğin ve astronominin merkezi yaptı. Yeni matematik teknikleri genel görelilikte kullanılabilir oldu. Buradan fiziksel fark edilebilir konular matematiğin kompleksliğinden izole edilmiş oldu. Ayrıca genel görelilikle ilgili egzotik astronomik fenomenlerin keşfedilmesi bu canlanmaya yardımcı oldu.
İzafiyet teorisi
Einstein, izafiyet teorisinin teoriler prensibinin sınıfına ait olduğunu belirtmiştir. Bu demektir ki elementlerin hipotezlere değil deneysel keşiflere dayandığıdır. Doğal işleyişlerin karakteristik özelliklerinin anlaşılmasına bu deneysel keşifler yol açıyor. Doğal işleyişin gözlemlerinin daha doğru olması için matematik modelleri geliştirildi. Böylece analitik anlamlar gerekli durumlarda sonuç çıkarmada tatmin edici olmak zorunda. Ayrı olaylar bu koşulları sağlamak zorundadır. Deneyin sonuçla uyuşması için.
Genel görelilik ve özel görelilik birbirine bağlantılıdır. Aşağıda belirtildiği gibi özel görelilik kanunu yer çekimi hariç bütün fizik fenomenlerine uygulanmaktadır. Genel görelilik kuramı ise yer çekimi kanununu ve onun diğer doğa kuvvetleriyle bağlantısını sağlamaktadır.
Özel Görelilik
Özel Görelilik, uzay-zaman yapısının teorisidir. Einstein’ın "On the Electrodynamics of Moving Bodies" adlı 1905’te yazdığı yazısında tanıtılmıştır. Özel görelilik teorisi, klasik mekaniğe zıt olan iki varsayım üzerine dayanır:
- Fizik kuralları bir diğerine bağlı olan düzgün hareket içinde bütün gözlemciler için aynıdır.
- Vakum içindeki ışık hızı bütün gözlemciler için aynıdır. Göreceli hareketine ve ışığın kaynağına bağlı kalmaksızın.
Sonuç, teori klasik mekanikten deneylerle daha iyi başa çıkmaktadır. Örneğin Michelson-Morley Deneyi'nin sonuçları ikinci koşul sağlamaktadır. Ayrıca teorinin birçok sürpriz sonucu var. Bunlardan bazıları:
- Eş zamanlılığın göreliliği: iki olay bir gözlemci için eş zamanlıdır fakat başka bir gözlemci için eş zamanlı olmayabilir, eğer ki gözlemciler bağıl hareket içinde değilse.
- Zaman genişlemesi: hareket eden saatlerin gözlemcinin sabit saatine göre daha yavaş hareket ettiği ölçüldü.
- Göreceli kütle
- Uzunluk büzülmesi: gözlemciye göre hareket eden objenin boyu daha kısa olduğu ölçüldü.
- Kütle enerji eşitliği: E=mc2, kütle ve enerji birbirine dönüşebilir.
- Maksimum hız sonsuzdur: hiçbir fiziksel obje, mesaj ya da alan çizgisi vakum içindeki ışık hızından hızlı değildir.
Özel göreliliğin tanımlanmış özellikleri klasik mekaniğin yer değiştirmesidir.
Genel Görelilik
Genel Görelilik, Einstein tarafından 1907-1915 yılları arasında yer çekimi teorinin geliştirilmesiyle oluşmuştur. Genel göreliliğin gelişimi denklik prensipleriyle başlamıştır. Bu prensipler ivmeli hareket ve yer çekimi alanında kalan durumların altındadır. (örneğin, Dünya'nın yüzeyinde durmak.) Bunun neticesinde serbest düşüş olur. Serbest düşüşteki objenin düşmesi yer çekimi kuvvetinin klasik mekanik olayındandır. Bu klasik mekanik ve özel görelilik ile kıyaslanamaz çünkü bu teorilerde hareket eden objeler birbirine göre ivmelenemez ama serbest düşüşteki hareket yapabilir. 1915’te Einstein, alan denklemlerini buldu. Bunlar kütle, enerji ve momentumun içerisinde uzay zaman bükülmesiyle bağlantıdır.
Genel göreliliğin bazı sonuçları şunlardır:
- Saatler derin yer çekiminde daha yavaştır. Buna denir.
- Işık ışınları, yer çekimi alanında bükülürler. Evren genişliyor ve bizden ışık hızından daha hızlı bir şekilde uzaklaşıyor.
Teknik olarak genel görelilik yer çekimi teorisidir. Yer çekiminin tanımlanan özellikleri, Einstein’ın alan denklemlerinde kullanımıdır. Alan denklemlerinin çözümleri metrik tansörlerdir bunlar uzay zaman topolojisi ve objelerin nasıl hareket ettiğini tanımlar.
Deney Kanıtları
Özel Görelilik Testleri
Çürütülebilir tüm bilimsel teoriler gibi izafiyet test edilebilir tahminler yürütüyor. Özel görelilik halinde, bunlar görelilik prensiplerini içeriyor. Işık hızının sabitliği ve zaman genişlemesi. Özel görelilik tahminleri 1905’te Einstein’ın yazısının yayımlanmasından sonra sayısız test ile onaylandı. Fakat 1881 ve 1938’deki yürütülen üç deney doğrulaması kritikti. Bu deneyler Michelson-Morley deneyi, Kennedy-Thorndike deneyi ve Ives-Stilwell deneyi idi. Einstein ilk prensipten 1905’te Lorentz dönüşümlerini türevledi. Fakat bu üç deney dönüşümlerin deneysel kanıttan elde edilmesine izin veriyordu.
Maxwell’in denklemleri -klasik elektromanyetizmin temeli- ışığı karakteristik hızla hareket eden bir dalga olarak tanımladı. Modern görüş ışığın orta yayılmaya ihtiyaç duymadığıdır. Ama Maxwell ve onun çağdaşları ışık dalgalarının orta yayıldığına ikna olmuştu. Bu varsayımsal orta olarak biliniyordu.
Michelson-Morley Deneyi, Aether rüzgarının ikinci sıradaki etkisini saptamak için tasarlanmıştı.(dünyaya göre aether’ın hareketi). Michealson bunu tamamlamak için Michelson Interferometer adında bir alet tasarladı. Alet tahmin edilen etkileri saptamak için yeterince doğru olmaktan çok 1981’de ilk deney bağlandığında geçersiz sonuçları elde etti. Aether rüzgarını saptama başarısızlığı hayal kırıklığı olmasına rağmen, sonuçlar bilim topluluğu tarafından kabul edildi. Aether paradizmasını kurtarma girişiminde, Fitzgerald ve Lorentz Ad Hoc hipotezini bağımsız olarak yarattı. Bu hipotez, merarial vücütlarının uzunluklarının, onların Aether’e doğru hareketlerine göre değiştiğini söylüyor. Bu 'nın kökeniydi ve onların hipotezinin teoritik temelleri yoktu. Michelson-Morley deneyinin geçersiz sonuçlarının yorumu ışık için yol-zaman seyahatidir. Fakat yalnız sonuç Aether teorisini kırmak ya da özel görelilik tahminlerini doğrulamak için yeterli değildi.
Michelson-Morley Deneyi, ışığın hızının İstropik olduğunu söylerken, Kennedy-Thondike deneyi hızın değerinin farklı atalet çerçevelerinde nasıl değiştiğini söylüyor. Bu deney bunun için tasarlanmıştı ve ilk 1932’de performans gösterdi. Geçersiz sonuç elde ettiler ve uzaydaki solar sistemin hızı yaklaşık Dünya'nın yarım yörüngesinden fazla değilse etkisi yoktur. Kabul edilebilir bir açıklama yapmak için olasılıkların gereğinden fazla tesadüfi olduğunu düşündüler. Sonuç olarak deneyin geçersiz sonuçlarından ışık-zaman yolculuğunda atalet çerçevelerinin hep aynı olduğu çıkarıldı.
, ve tarafından 1941’de ortaya atıldı. Bu deney, 'ni test etmek için tasarlandı. Işığın hızına dik yöndeki hareket eden kaynağın kırmızıya kayması (Einstein tarafından 1905’te tahmin edildi.), strateji klasik teori ile tahmin edilen ile gözlemlenen Doopler shiftlerini kıyaslamak ve Lorentz Factor düzeltmelerine bakmak içindir. Böyle bir düzeltme hareket eden atomik saatin frekansının özel göreliliğe göre değişiminden gözlemlendi.
Bu klasik deneyler yüksek tahminlerle defalarca tekrarlandı. ve , (yüksek hızda) hareket eden parçacığın zaman genişlemesi ve Lorentz ihlalleri için modern araştırmalar gibi deneyler içerir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Einstein A. (1916), Relativity: The Special and General Theory (Translation 1920), New York: H. Holt and Company
- ^ Einstein, Albert (28 Kasım 1919). "s:Time, Space, and Gravitation". The Times.
- ^ a b c Will, Clifford M (2010). . Grolier Multimedia Encyclopedia. 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2010.
- ^ a b Will, Clifford M (2010). "Space-Time Continuum". Grolier Multimedia Encyclopedia. 25 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2010.
- ^ a b Will, Clifford M (2010). "Fitzgerald–Lorentz contraction". Grolier Multimedia Encyclopedia. 25 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gorelilik teorisi Albert Einstein in calismalari sonucu onerilen ve yayinlanan ozel gorelilik ve genel gorelilik adlarinda birbirleriyle iliskili iki teorisini kapsar Ozel gorelilik yer cekiminin yoklugunda tum fiziksel fenomenler icin gecerlidir Genel gorelilik yer cekimi yasasini ve bu yasanin diger doga kuvvetleri ile iliskisini aciklar Astronomi de dahil olmak uzere kozmolojik ve astrofiziksel alem icin gecerlidir Genel gorelilikte aciklanan uc boyutlu uzay zaman egriligi analojisinin iki boyutlu izdusumu 20 yuzyilda bu teorinin Einstein tarafindan ortaya atilmasiyla beraber teorik fizik ve astronomi dunyasi calkalandi zamanla Isaac Newton tarafindan yaratilan 200 yillik mekanik teorisinin yerini aldi Ozellikle uzay ve zaman kavramlarina farkli bakis acisiyla bakilmasi gerektigini gosterdi ve bu ikisinin harmanlanmasi olan uzay zamani kinematik ve yer cekimsel zaman genislemesini ve iceren bircok kavrami tanitti Fizik alaninda gorelilik nukleer cagin bir habercisi olan temel parcacik biliminin ve temel etkilesimlerini gelistirdi Gorelilikle birlikte notron yildizlari kara delikler ve yer cekimi dalgalari gibi olaganustu gorulen astronomik olaylar onceden ongoruldu Kapsam20 yuzyilda izafiyet teorisi teorik fizik ve astronomiye donusturuldu Ilk yayimlandiginda izafiyet Newton tarafindan yaratilan ve 200 yil kabul gormus teorinin yerine gecti Fizik alaninda izafiyet temel parcacik bilimi ve onun temel etkilesimi gelistirdi Kozmoloji ve astrofizik notron yildizlar kara delik ve agirlik dalgalari gibi sira disi astronomik fenomenlerin izafiyet yardimiyla tahmin edilmesini sagladi Iki teori Izafiyet teorisi yeni fiziksel teoriden daha fazlasiyla temsil edilir Bunun icin bircok aciklama var Ilki 1905 de son hali 1916 da yayimlandi Ikincisi ozel izafiyet temel parcaciga ve onun etkilesimlerine uygulanir Fakat genel izafiyet kozmolojik ve astrofiziksel aleme uygulanir Ucuncu ozel gorelilik fizik aleminde 1920 de kabul edildi Bu teori atomik fizik nukleer fizik ve kuantum mekanigi gibi yeni fizik alanlarinda hizlica teoriciler icin onemli ve gerekli bir arac haline geldi Zit olarak genel gorelilik pek kullanisli gozukmedi Deneyciler icin biraz uygulanabilir gozuktu Newton un yer cekimi teori tahminlerine sadece kucuk duzeltmeler yapmak icin limitli gozuktu Son olarak genel gorelilik matematigi cok zor gozuktu Sonuc olarak dunyada az sayida insanin teoriyi tamamen detaylariyla anlayabilecegi dusunuldu Richard Feynman tarafindan onemi yitirildi Sonra 1960 lara dogru bir kritik canlanma genel goreliligi fizigin ve astronominin merkezi yapti Yeni matematik teknikleri genel gorelilikte kullanilabilir oldu Buradan fiziksel fark edilebilir konular matematigin kompleksliginden izole edilmis oldu Ayrica genel gorelilikle ilgili egzotik astronomik fenomenlerin kesfedilmesi bu canlanmaya yardimci oldu Izafiyet teorisiEinstein izafiyet teorisinin teoriler prensibinin sinifina ait oldugunu belirtmistir Bu demektir ki elementlerin hipotezlere degil deneysel kesiflere dayandigidir Dogal isleyislerin karakteristik ozelliklerinin anlasilmasina bu deneysel kesifler yol aciyor Dogal isleyisin gozlemlerinin daha dogru olmasi icin matematik modelleri gelistirildi Boylece analitik anlamlar gerekli durumlarda sonuc cikarmada tatmin edici olmak zorunda Ayri olaylar bu kosullari saglamak zorundadir Deneyin sonucla uyusmasi icin Genel gorelilik ve ozel gorelilik birbirine baglantilidir Asagida belirtildigi gibi ozel gorelilik kanunu yer cekimi haric butun fizik fenomenlerine uygulanmaktadir Genel gorelilik kurami ise yer cekimi kanununu ve onun diger doga kuvvetleriyle baglantisini saglamaktadir Ozel GorelilikOzel Gorelilik uzay zaman yapisinin teorisidir Einstein in On the Electrodynamics of Moving Bodies adli 1905 te yazdigi yazisinda tanitilmistir Ozel gorelilik teorisi klasik mekanige zit olan iki varsayim uzerine dayanir Fizik kurallari bir digerine bagli olan duzgun hareket icinde butun gozlemciler icin aynidir Vakum icindeki isik hizi butun gozlemciler icin aynidir Goreceli hareketine ve isigin kaynagina bagli kalmaksizin Sonuc teori klasik mekanikten deneylerle daha iyi basa cikmaktadir Ornegin Michelson Morley Deneyi nin sonuclari ikinci kosul saglamaktadir Ayrica teorinin bircok surpriz sonucu var Bunlardan bazilari Es zamanliligin goreliligi iki olay bir gozlemci icin es zamanlidir fakat baska bir gozlemci icin es zamanli olmayabilir eger ki gozlemciler bagil hareket icinde degilse Zaman genislemesi hareket eden saatlerin gozlemcinin sabit saatine gore daha yavas hareket ettigi olculdu Goreceli kutle Uzunluk buzulmesi gozlemciye gore hareket eden objenin boyu daha kisa oldugu olculdu Kutle enerji esitligi E mc2 kutle ve enerji birbirine donusebilir Maksimum hiz sonsuzdur hicbir fiziksel obje mesaj ya da alan cizgisi vakum icindeki isik hizindan hizli degildir Ozel goreliligin tanimlanmis ozellikleri klasik mekanigin yer degistirmesidir Genel GorelilikGenel Gorelilik Einstein tarafindan 1907 1915 yillari arasinda yer cekimi teorinin gelistirilmesiyle olusmustur Genel goreliligin gelisimi denklik prensipleriyle baslamistir Bu prensipler ivmeli hareket ve yer cekimi alaninda kalan durumlarin altindadir ornegin Dunya nin yuzeyinde durmak Bunun neticesinde serbest dusus olur Serbest dususteki objenin dusmesi yer cekimi kuvvetinin klasik mekanik olayindandir Bu klasik mekanik ve ozel gorelilik ile kiyaslanamaz cunku bu teorilerde hareket eden objeler birbirine gore ivmelenemez ama serbest dususteki hareket yapabilir 1915 te Einstein alan denklemlerini buldu Bunlar kutle enerji ve momentumun icerisinde uzay zaman bukulmesiyle baglantidir Genel goreliligin bazi sonuclari sunlardir Saatler derin yer cekiminde daha yavastir Buna denir Isik isinlari yer cekimi alaninda bukulurler Evren genisliyor ve bizden isik hizindan daha hizli bir sekilde uzaklasiyor Teknik olarak genel gorelilik yer cekimi teorisidir Yer cekiminin tanimlanan ozellikleri Einstein in alan denklemlerinde kullanimidir Alan denklemlerinin cozumleri metrik tansorlerdir bunlar uzay zaman topolojisi ve objelerin nasil hareket ettigini tanimlar Deney KanitlariOzel Gorelilik Testleri Michelson Morley deneyi Curutulebilir tum bilimsel teoriler gibi izafiyet test edilebilir tahminler yurutuyor Ozel gorelilik halinde bunlar gorelilik prensiplerini iceriyor Isik hizinin sabitligi ve zaman genislemesi Ozel gorelilik tahminleri 1905 te Einstein in yazisinin yayimlanmasindan sonra sayisiz test ile onaylandi Fakat 1881 ve 1938 deki yurutulen uc deney dogrulamasi kritikti Bu deneyler Michelson Morley deneyi Kennedy Thorndike deneyi ve Ives Stilwell deneyi idi Einstein ilk prensipten 1905 te Lorentz donusumlerini turevledi Fakat bu uc deney donusumlerin deneysel kanittan elde edilmesine izin veriyordu Maxwell in denklemleri klasik elektromanyetizmin temeli isigi karakteristik hizla hareket eden bir dalga olarak tanimladi Modern gorus isigin orta yayilmaya ihtiyac duymadigidir Ama Maxwell ve onun cagdaslari isik dalgalarinin orta yayildigina ikna olmustu Bu varsayimsal orta olarak biliniyordu Michelson Morley Deneyi Aether ruzgarinin ikinci siradaki etkisini saptamak icin tasarlanmisti dunyaya gore aether in hareketi Michealson bunu tamamlamak icin Michelson Interferometer adinda bir alet tasarladi Alet tahmin edilen etkileri saptamak icin yeterince dogru olmaktan cok 1981 de ilk deney baglandiginda gecersiz sonuclari elde etti Aether ruzgarini saptama basarisizligi hayal kirikligi olmasina ragmen sonuclar bilim toplulugu tarafindan kabul edildi Aether paradizmasini kurtarma girisiminde Fitzgerald ve Lorentz Ad Hoc hipotezini bagimsiz olarak yaratti Bu hipotez merarial vucutlarinin uzunluklarinin onlarin Aether e dogru hareketlerine gore degistigini soyluyor Bu nin kokeniydi ve onlarin hipotezinin teoritik temelleri yoktu Michelson Morley deneyinin gecersiz sonuclarinin yorumu isik icin yol zaman seyahatidir Fakat yalniz sonuc Aether teorisini kirmak ya da ozel gorelilik tahminlerini dogrulamak icin yeterli degildi Kennedy Thorndike deneyi Michelson Morley Deneyi isigin hizinin Istropik oldugunu soylerken Kennedy Thondike deneyi hizin degerinin farkli atalet cercevelerinde nasil degistigini soyluyor Bu deney bunun icin tasarlanmisti ve ilk 1932 de performans gosterdi Gecersiz sonuc elde ettiler ve uzaydaki solar sistemin hizi yaklasik Dunya nin yarim yorungesinden fazla degilse etkisi yoktur Kabul edilebilir bir aciklama yapmak icin olasiliklarin gereginden fazla tesadufi oldugunu dusunduler Sonuc olarak deneyin gecersiz sonuclarindan isik zaman yolculugunda atalet cercevelerinin hep ayni oldugu cikarildi ve tarafindan 1941 de ortaya atildi Bu deney ni test etmek icin tasarlandi Isigin hizina dik yondeki hareket eden kaynagin kirmiziya kaymasi Einstein tarafindan 1905 te tahmin edildi strateji klasik teori ile tahmin edilen ile gozlemlenen Doopler shiftlerini kiyaslamak ve Lorentz Factor duzeltmelerine bakmak icindir Boyle bir duzeltme hareket eden atomik saatin frekansinin ozel gorelilige gore degisiminden gozlemlendi Bu klasik deneyler yuksek tahminlerle defalarca tekrarlandi ve yuksek hizda hareket eden parcacigin zaman genislemesi ve Lorentz ihlalleri icin modern arastirmalar gibi deneyler icerir Ayrica bakinizGorelilik Kuraminin ElestirisiKaynakca Einstein A 1916 Relativity The Special and General Theory Translation 1920 New York H Holt and Company Einstein Albert 28 Kasim 1919 s Time Space and Gravitation The Times a b c Will Clifford M 2010 Grolier Multimedia Encyclopedia 21 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2010 a b Will Clifford M 2010 Space Time Continuum Grolier Multimedia Encyclopedia 25 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2010 a b Will Clifford M 2010 Fitzgerald Lorentz contraction Grolier Multimedia Encyclopedia 25 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2010