Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gülağaçlı Höyüğü, Aksaray İl merkezinin doğusunda, Melendiz Çayı üzerindeki Mamasın Barajı Gölü kıyısında bulunan bir höyüktür. Tepenin diğer adı Porsuklu Tepedir. Günümüzde baraj gölü üzerine uzanan bir yarımada şeklinde olup suların yüksek olduğu yıllarda ada haline gelmektedir. Barajdan önce Melendiz Çayı ve Karasu Çayı, tepenin güneydoğu yamaç açığında birleşmekteydi.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Güvercinkayası Höyüğü |
| il: | Aksaray |
| İlçe: | Gülağaç |
| Köy: | Çatalsu |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
Aksaray - Niğde - Nevşehir illerini kapsayan alanda Ufuk Esin başkanlığında ve yönetiminde 1994 yılında yapılan yüzey araştırmalarında saptanmıştır. Baraj gölünün vereceği tahribatın anlaşılması üzerine 1996 yılında Aksaray Müzesi ile ortak çalışma halinde kurtarma kazılarına başlanılmıştır. Kazılar, İstanbul Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri desteğinde ve Sevil Gülçur bilimsel danışmanlığında halen sürdürülmektedir.
Tabakalanma
Höyükte birbiri üzerine oturan yapı katları saptanamamıştır. Şu ana kadar elde edilen bulgulardan, çok sayıda yapı evresine sahip tek bir tabakanın olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte yerleşmedeki kazılarda hem Karaz malı benzeri çanak çömlekler, hem de Geç Obeyd – Erken mallarının buluntuları, birden fazla tabakaya işaret eder gibi görünmektedir.
Buluntular
Güvercinkayası, kentleşme öncesi, bitişik düzende, tasarım ürünü mimarisiyle dikkati çekmektedir. Hemen her konutta günlük kullanım için tahıl depolama alanları olduğu gibi kalın duvarlarla korunan özel yapılarda da daha büyük depolama alanları ortaya çıkarılmıştır.
Çanak çömlek buluntuları içinde yılan, domuz, köpek gibi çeşitli hayvan kabartmalı parçalar özellikle ilginçtir. Çanak çömlek buluntuları içinde ağırlıklı mal, depolama kaplarıdır.
Yerleşmenin iç içe iki sur ile çevrili olduğu anlaşılmıştır. İç surdaki bir kule özellikle ilginç bulunmuştur.
Ele geçen tüm yontmataş aletlerin % 99'luk kısmı obsidiyen aletlerdir. Bununla birlikte obsidiyen ya da kemik olarak hiçbir ok ucuna rastlanmamıştır. Av ya da silah olarak ok yerine, esasen göçebelerle ilişkilendirilen sapan taşlarının kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Değerlendirme
Niğde Köşk Höyük buluntularıyla yapılan karşılaştırmaya göre yerleşim 'a tarihlenmektedir. Öte yandan kazılarda ortaya çıkan mimari yapı, yerleşmede bir plan dahilinde inşa işlemlerinin yürütüldüğü, erzak depolarının belirli bir düzenlenmeye uyduğu anlaşılmaktadır. Bu durum, Anadolu'da kentleşmeden yaklaşık 800 yıl önce, yani MÖ 5000 - 4800 yıllarında köy ya da toprak ağalığı tarzı bir düzenin ve sınıfın olabileceği yönünde yorumlanmaktadır. el koyan ve bu düzeni surlarla çevrili bir yerleşmede sürdürebilen bir sınıfın varlığı halen tartışmaya açıktır.
Basit bir köy yerleşmesi olarak kurulmuş olduğu anlaşılmaktadır. Tarım ve hayvancılığa dayalı bu ekonomide zaman içinde artı ürünün depolanması ve kullanımına hizmet eden ekonomik ve politik gelişmeler gözlenmektedir. Yerleşmenin, giderek içe kapandığı ve savunmaya çekildiği anlaşılmaktadır. Kazılarda aşağı ve yukarı yerleşme olarak genişleyen yerleşmedeki iç kale eksiksiz olarak ortaya çıkarılmıştır. Orta Anadolu'da kale-kent yerleşme modelinin bilinen ilk örneklerinden birini oluşturmaktadır. Kazı çalışmalarının en önemli buluntularından biri, Güvercinkayası'nın MÖ 5200 – 4750 gibi erken bir tarihte aşağı ve yukarı yerleşme olarak ikiye bölünmüş olduğunun ortaya çıkarılmasıdır. Çok daha sonraları tüm Anadolu'ya yayılan bu yerleşme tipinin de ayrıca ilk örneklerinden biridir. Yerleşmenin bu tarzda bölünmesinin toplumda hiyerarşik bir yapılanma olmasını zorunlu kılmaktadır. Güvercinkayası, böylesi bir hiyerarşik yapılanmanın ilk somut örneklerinden birini vermesi yönünden de önem taşımaktadır.
Radyokarbon tarihleme yöntemine göre yerleşme MÖ 5200 – 4750 tarihlerini vermektedir.
Tahribat durumu
Baraj gölü dalgalanmaları, höyüğün kıyılarını önce aşındırmakta, ardından da tüm kalıntıları zaman içinde tahrip etmektedir. Yerleşmenin özellikle kuzey kesimi baraj gölü nedeniyle tahrip olduğu belirtilmektedir.
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki 19 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h . 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2012.
- ^ a b "İstanbul Üniversitesi – Duyurular". 18 Şubat 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2012.
- ^ a b c . 22 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2012.
- ^ a b Aktüel Arkeoloji[]
- ^ a b . 10 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gulagacli Hoyugu Aksaray Il merkezinin dogusunda Melendiz Cayi uzerindeki Mamasin Baraji Golu kiyisinda bulunan bir hoyuktur Tepenin diger adi Porsuklu Tepedir Gunumuzde baraj golu uzerine uzanan bir yarimada seklinde olup sularin yuksek oldugu yillarda ada haline gelmektedir Barajdan once Melendiz Cayi ve Karasu Cayi tepenin guneydogu yamac aciginda birlesmekteydi Arkeolojik HoyukAdi Guvercinkayasi Hoyuguil AksarayIlce GulagacKoy CatalsuTuru HoyukTahribat Tescil durumu Tescil No ve derece Tescil tarihi Arastirma yontemi KaziKazilarAksaray Nigde Nevsehir illerini kapsayan alanda Ufuk Esin baskanliginda ve yonetiminde 1994 yilinda yapilan yuzey arastirmalarinda saptanmistir Baraj golunun verecegi tahribatin anlasilmasi uzerine 1996 yilinda Aksaray Muzesi ile ortak calisma halinde kurtarma kazilarina baslanilmistir Kazilar Istanbul Universitesi Bilimsel Arastirma Projeleri desteginde ve Sevil Gulcur bilimsel danismanliginda halen surdurulmektedir TabakalanmaHoyukte birbiri uzerine oturan yapi katlari saptanamamistir Su ana kadar elde edilen bulgulardan cok sayida yapi evresine sahip tek bir tabakanin oldugu anlasilmaktadir Bununla birlikte yerlesmedeki kazilarda hem Karaz mali benzeri canak comlekler hem de Gec Obeyd Erken mallarinin buluntulari birden fazla tabakaya isaret eder gibi gorunmektedir BuluntularGuvercinkayasi kentlesme oncesi bitisik duzende tasarim urunu mimarisiyle dikkati cekmektedir Hemen her konutta gunluk kullanim icin tahil depolama alanlari oldugu gibi kalin duvarlarla korunan ozel yapilarda da daha buyuk depolama alanlari ortaya cikarilmistir Canak comlek buluntulari icinde yilan domuz kopek gibi cesitli hayvan kabartmali parcalar ozellikle ilginctir Canak comlek buluntulari icinde agirlikli mal depolama kaplaridir Yerlesmenin ic ice iki sur ile cevrili oldugu anlasilmistir Ic surdaki bir kule ozellikle ilginc bulunmustur Ele gecen tum yontmatas aletlerin 99 luk kismi obsidiyen aletlerdir Bununla birlikte obsidiyen ya da kemik olarak hicbir ok ucuna rastlanmamistir Av ya da silah olarak ok yerine esasen gocebelerle iliskilendirilen sapan taslarinin kullanildigi anlasilmaktadir DegerlendirmeNigde Kosk Hoyuk buluntulariyla yapilan karsilastirmaya gore yerlesim a tarihlenmektedir Ote yandan kazilarda ortaya cikan mimari yapi yerlesmede bir plan dahilinde insa islemlerinin yurutuldugu erzak depolarinin belirli bir duzenlenmeye uydugu anlasilmaktadir Bu durum Anadolu da kentlesmeden yaklasik 800 yil once yani MO 5000 4800 yillarinda koy ya da toprak agaligi tarzi bir duzenin ve sinifin olabilecegi yonunde yorumlanmaktadir el koyan ve bu duzeni surlarla cevrili bir yerlesmede surdurebilen bir sinifin varligi halen tartismaya aciktir Basit bir koy yerlesmesi olarak kurulmus oldugu anlasilmaktadir Tarim ve hayvanciliga dayali bu ekonomide zaman icinde arti urunun depolanmasi ve kullanimina hizmet eden ekonomik ve politik gelismeler gozlenmektedir Yerlesmenin giderek ice kapandigi ve savunmaya cekildigi anlasilmaktadir Kazilarda asagi ve yukari yerlesme olarak genisleyen yerlesmedeki ic kale eksiksiz olarak ortaya cikarilmistir Orta Anadolu da kale kent yerlesme modelinin bilinen ilk orneklerinden birini olusturmaktadir Kazi calismalarinin en onemli buluntularindan biri Guvercinkayasi nin MO 5200 4750 gibi erken bir tarihte asagi ve yukari yerlesme olarak ikiye bolunmus oldugunun ortaya cikarilmasidir Cok daha sonralari tum Anadolu ya yayilan bu yerlesme tipinin de ayrica ilk orneklerinden biridir Yerlesmenin bu tarzda bolunmesinin toplumda hiyerarsik bir yapilanma olmasini zorunlu kilmaktadir Guvercinkayasi boylesi bir hiyerarsik yapilanmanin ilk somut orneklerinden birini vermesi yonunden de onem tasimaktadir Radyokarbon tarihleme yontemine gore yerlesme MO 5200 4750 tarihlerini vermektedir Tahribat durumuBaraj golu dalgalanmalari hoyugun kiyilarini once asindirmakta ardindan da tum kalintilari zaman icinde tahrip etmektedir Yerlesmenin ozellikle kuzey kesimi baraj golu nedeniyle tahrip oldugu belirtilmektedir Dis baglantilarYakin plan kroki 19 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b c d e f g h 3 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2012 a b Istanbul Universitesi Duyurular 18 Subat 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2012 a b c 22 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2012 a b Aktuel Arkeoloji olu kirik baglanti a b 10 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Nisan 2012