Niğde, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde bulunan Niğde ilinin şehir merkezidir. Aladağlar ile Melendiz dağları arasında, Kayseri iliyle Akdeniz Bölgesini bağlayan ortalama 1.250 m yükseklikteki platoda bulunur.
Niğde | |
---|---|
Şehir | |
Niğde'nin Türkiye'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
Bölge | İç Anadolu Bölgesi |
İl | Niğde |
İdare | |
• Belediye başkanı | Emrah Özdemir (AK Parti) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 2699.23 km² |
Rakım | 1229 m |
Zaman dilimi | (TSİ) |
Posta kodu | 51000 |
Alan kodu | 388 |
Plaka kodu | 51 |
Resmî site nigde.bel.tr nigde.gov.tr |
Etimoloji
Niğde'nin Grekçe karşılığı Νίγδη Nigdi, Hititçe eski adı ise Nahita ya da Naxita'dır.
Tarihçe
Niğde'nin en eski adının Nahita ya da Nakita olduğu öne sürülmektedir. Bu ada ilk kez İbn Bibi'de rastlanmıştır.
Eski CHP Niğde Milletvekili Dr. Avram Galanti ise Niğde kitabında:“Niğde’nin en eski ismi Anahita’dır. Anahita, bir ilahenin ismidir ki, kameri ve bereketi temsil eder.” demektedir.
Nakida adı kimi zaman Nekide olarak da kullanılmış, 14. yüzyılda aynı sözcük Arap harfleriyle Nîkde okunacak biçimde yazılmıştır. Cumhuriyet'ten sonra bu ad, Niğde'ye dönüştürülmüştür.
Niğde Kapadokya Bölgesi içinde yer alması nedeniyle birçok kültüre ev sahipliği yapmış tarihte bir kenttir. Burada özellikle erişime açık doğal yapısı, önemli ulaşım yolları üzerinde olması gibi özellikler etkili olmuştur. Farklı kültürlerin eserleriyle şekillenen kentte önemli kalıntılar ve tarihi değerler mevcuttur.
Yaklaşık 10.000 yıllık bir târihî geçmişe sahip olan Niğde’de yapılan arkeolojik araştırmalar, Paleolitik Çağ’a değin uzanan buluntular vermiştir. Yazılı tarih döneminde ise Niğde’de sırasıyla: Asur Ticaret Kolonileri, Hititler, Tabal Geç Hitit Devleti, Frigyalılar, Persler, Makedonya Krallığı, Kapadokya Krallığı, Romalılar, Bizans İmparatorluğu, Anadolu Selçuklu Devleti, Eretna Beyliği, Karamanoğulları Beyliği ve Osmanlı Devleti hüküm sürmüştür. Niğde, Osmanlı hâkimiyetine 1470 yılında girmiştir.
Daha önceleri belde olan Fertek'in yanı sıra Kumluca ve Hamamlı köyleri, 2012 yılında Niğde'nin merkez ilçesine mahalle olarak bağlandı.
Nüfus
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1927 | 59.146 | 9.463 | 49.683 |
1935 | 65.621 | 12.394 | 53.227 |
1940 | 72.397 | 13.835 | 58.562 |
1945 | 73.918 | 11.855 | 62.063 |
1950 | 69.225 | 12.457 | 56.768 |
1955 | 79.179 | 14.593 | 64.586 |
1960 | 88.489 | 18.042 | 70.447 |
1965 | 98.292 | 21.663 | 76.629 |
1970 | 117.025 | 26.936 | 90.089 |
1975 | 134.336 | 31.844 | 102.492 |
1980 | 148.839 | 39.835 | 109.004 |
1985 | 164.226 | 49.068 | 115.158 |
1990 | 142.785 | 55.035 | 87.750 |
2000 | 177.396 | 78.088 | 99.308 |
2007 | 188.999 | 100.418 | 88.581 |
2008 | 193.373 | 100.418 | 92.955 |
2009 | 195.407 | 105.702 | 89.705 |
2010 | 196.087 | 109.724 | 86.363 |
2011 | 198.088 | 114.376 | 83.712 |
2012 | 200.044 | 118.186 | 81.858 |
2013 | 201.597 | 124.774 | 76.823 |
2014 | 205.753 | 127.980 | 77.773 |
2015 | 211.092 | 132.155 | 78.937 |
2016 | 216.695 | 137.194 | 79.501 |
2017 | 220.277 | 141.010 | 79.267 |
2018 | 224.289 | 150.178 | 74.111 |
2019 | 229.121 | 158.257 | 70.864 |
2020 | 230.776 | 161.110 | 69.666 |
İklim
Niğde'de Orta Anadolu'nun tipik kara iklimi görülür. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Yağışların kar haline kışın, yağmur haline ise ilkbaharda rastlanmaktadır.
En sıcak ay ortalaması temmuz ayına, en soğuk ay ortalaması ise ocak ayına denk gelir. Gerek mevsimler arasındaki sıcaklık farkı, gerekse gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkı, kara ikliminin en sıcak örneğidir.
Niğde'de yapılan gözlemlere göre sıcaklık ortalaması 37,7 derece ile temmuz ayına, en düşük sıcaklık ise (-)21 derece ile şubat ayına rastlar.
Nisan, Mayıs ve Haziran ayının ilk yarılarına kadar sağanak halinde, bazen de ayrı sürekli yağış yapan şartları görünür. Şehirdeki yağış ortalaması 0,9 mm'dir. Yağışın en fazla olduğu ay, 78,5 mm ile nisan; en az olduğu ay ise, 0,2 mm ile temmuz ayıdır.
Niğde'de ortalama nispi nem %56'dır. Nemin en fazla olduğu ay %80 ile şubat, en düşük olduğu ay %30 ile ağustos ayıdır.
Eğitim
Şehirdeki tek üniversite, 3 Temmuz 1992 tarih ve 3837 sayılı kanunun ek 22. maddesine göre 11 Temmuz 1992 tarihinde Niğde Üniversitesi adıyla kurulan ve Ağustos 2016'da yapılan değişiklikle günümüzdeki adına kavuşan Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi'dir. Üniversite 13 fakülte, 2 yüksekokul, 6 meslekyüksekokulu ile faaliyetlerini sürdürmektedir.
Ekonomi
İlin ekonomisi çoğunlukla tarıma dayalıdır. Özellikle patates, lahana, elma, şeker pancarı üretimi ile ön plana çıkan tarım faaliyetlerinin yanı sıra; halı, şeker, meyve suyu, un, çimento ve kimya sanayilerinin önemli bir bölümü Niğde ilinde mevcuttur.
Turizm
Niğde; doğal güzellikleri, kültürel varlıkları ve termal kaynakları ile turizm açısından önemli cazibelere sahiptir. Günümüzden itibaren 10 bin yıllık kesintisiz bir yerleşim merkezi olan Niğde'de bu süreç içinde Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı döneminden günümüze ulaşmış birçok tarihi eser mevcuttur.
Roma döneminden günümüze ulaşan en önemli tarihi eserler Roma havuzu ve o havuzun suyunu eski kent merkezi olan Kemerhisar’a (Tyana) taşıyan su kemerleridir.
Bizans döneminden günümüze ulaşan en önemli kültür varlığı Gümüşler Manastırıdır. Selçuklu döneminden ise günümüze ulaşan en özenli tarihi eserler arasında Alâeddin Camii, Sungurbey Camii, Ak Medrese ve Hüdavent Hatun türbesini sayabiliriz. Osmanlı dönemi eserleri arasında en önemli kültür varlığı büyük Türk şairi Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Han Duvarları” şiirinin esin kaynağı Ulukışla Öküz Mehmet Paşa kervansarayıdır.
Niğde Etnografya ve Arkeoloji Müzesi
1976'da yapılmıştır. Antik Çağa ait eserlerle, Selçuklu ve Osmanlı devrine ait 12 bin eser sergilenir. (Akmedrese) de müze olarak kullanılmaktadır.
Gümüşler Manastırı
Gümüşler Manastırı, Niğde'ye 8 km mesafede, Gümüşler kasabasındadır. Roma devrinde yapılmıştır.
Niğde Kalesi
Niğde Kalesi, bir höyük olan Alaaddin Tepesi’nin kuzey kısmı üzerine inşa edilmiştir. İnşa kitabesi olmadığı için yapım tarihini kesin olarak bilinmemekle; muhtemelen IX. yüzyılda Bizanslılar zamanında inşa edilmiştir. Esas şeklini ise Anadolu Selçuklu hükümdarları II. Kılıçarslan (1155–1192), II. Rüknettin Süleyman Şah (1196–1204) ve I. Alâeddin Keykubat (1220–1237) dönemlerinde almıştır.
Yapı, iç kale ile onu çevreleyen ve konut alanlarını kuşatan kalın bir surla dış kaleden oluşmaktadır. İç kale ve surlar, şehrin doğu tarafında yer alan ve fazla yüksek olmayan, kuzey-güney doğrultusunda uzanan tepenin üzerine inşa edilmiştir. Bu tepeye daha sonra üzerinde bulunan Alâeddin Camii’nden dolayı “Alâeddin Tepesi” adı verilmiştir. Kale bugün fonksiyonunu kaybetmiş olup; burada iç kale, Alâeddin Camii (1223) Hatıroğlu Çeşmesi (1267–68) ve Rahmaniye Camii (1747) ile Alâeddin Tepesi bulunmaktadır. Kalenin eteklerine sonradan ev ve dükkanlar yapılmıştır.
Niğde Kalesi’nin kapalı mekanlarındaki Geleneksel Yaşam Sergileri, yerli ve yabancı ziyaretçiler tarafından ücretsiz olarak gezilebilmektedir.
Saat Kulesi
Niğde’de iç kalenin güneybatı köşesindeki burcun yarısı yıkılıp içi doldurularak, üstüne Saat Kulesi (1901–2) yapılmıştır. Dıştan minare görünümünde olan saat kulesi, dört bölümden oluşur. Kaide ve gövde ongen planlıdır. Saat kulesi yapma geleneği Avrupa’da 14. yüzyılda başlamasına rağmen, Osmanlı topraklarında 18. yüzyılda görülmeye başlar. Anadolu’da ilk örneklerine XIX. yy. başında rastlanır. Sultan Abdülhamit’in tahta çıkışının 25. yılında (1901–2) valilere gönderilen fermanla Anadolu’da saat kulesi yapma geleneği hızlanır. Zamanın mimari üslubunu yansıtan saat kulelerinden yalnızca elli tane günümüze gelmiştir.
Alâeddin Camii
Alâeddin Camii, zamanında Niğde Sancakbeyi Zeyneddin Başara tarafından 1233'te yaptırılmıştır.Selçuklu sanatının günümüze kadar en iyi korunmuş eserlerinden olup, mihrap ve minberi çok güzel bir sanat abidesidir. Niğde'nin en eski camisi olup Mîmar Sıddık bin Mahmud ve kardeşi Gazi yapmıştır. Sarı ve kül renkli kesme taştan yapılan caminin doğu kapısı son derece güzel geometrik motiflerle süslüdür. Cami süslemeleri bakımından Selçuklu devrinin en kıymetli eserlerinden biridir. Damalı minaresi camiye ayrı bir güzellik katmaktadır. Caminin kapısı yılın belli bir zamanında sabahın ilk ışıklarının kapıya vurmasıyla kapıda bir kız silueti görülür. Rivayete göre caminin mimarı hükümdarın kızına aşık olur ve kızın güzelliğini bu motiflere işler.
Sungur Bey Camii ve Türbesi
İlhanlı döneminde Niğde Valisi olan Sungur Bey tarafından 1335'te yaptırılmıştır. On sekizinci asırda geçirdiği yangından sonra yeniden yapılmıştır. Mîmarî özelliği ve taş işçiliği süslemeleri çok zengindir. İlk yapıldığında iki minareli olan caminin yanında Sungur Bey'e ait sekiz köşeli bir türbe vardır.
Şah Mescidi
Sungur Bey Camii yakınında olup 1413'te yaptırılmıştır. Kare plânlı bir camidir.
Hanım Camii
Alâaddin Tepesi'nin doğusunda olup 1452'de yapılmıştır, Rahmaniye veya Kale camii olarak da adlandırılır. Arife Hanım tarafından tamir ettirildiği için Hanım Camii olarak bilinir. Karamanoğulları devri eseridir.
Ak Medrese
Karamanoğlu tarafından 1409'da yaptırılmıştır. Adını kapısındaki beyaz mermerden alır. Selçuklu mîmarî tarzının çok güzel bir örneğidir. Ali Bey Medresesi de denir. 1936'da restore edildikten sonra arkeoloji müzesi olarak kullanılmıştır. Geometrik motiflerle süslü giriş kapısı çok güzeldir.
Hüdâvend Hatun Kümbeti
Taç kapısı üzerindeki inşa kitabesine göre, 712H./1312–13 M. yılında yapılmıştır. Moğol İlhanlı valisi Sungur Bey zamanında Anadolu Selçuklu hükümdarı IV. Rukneddin Kılıç Aslan’ın kızı Hüdavend Hatun yaptırmıştır. Günümüze bazı onarımlar görerek gelen türbe, orijinal özelliğini korumaktadır.
Yapı, tek katlı ve sekizgen planlı türbeler grubuna girer. Yapı inşasında sarımtırak renkte ince yönü trakit taşı; kapı ve pencerelerin söve, kemer ve lentolar ile kasnaktaki kuşak ve kitabelerde beyaz mermer kullanılmıştır. Kasnaktaki sivri kemerli alınlıklardaki bezemelerle, pencerelerdeki fi gürlü süslemelerde ve pencere şebekelerinde daha ince dokulu ve sert olan kırmızımtırak renkte taş; iç mekânın kubbe kasnağında sağır sivri kemerlerde siyah kesme taş kullanılarak oldukça zengin malzemeye yer verilmiştir. Yapının inşasında oldukça temiz ve itinalı bir işçilik görülür.
Türbe, sekiz kenarlı bir kaide üzerinde sekizgen gövde olarak yükselmekte ve üstte On altı kenarlı kasnağa dönüşerek içten kubbeye, dıştan da sekiz kenarlı piramidal külahla kapatılmıştır. Türbe yapı bakımından olduğu kadar, bitkisel, geometrik ve özellikle figürlü plastik bezemeleri bakımından özeldir.
Gündoğdu Türbesi
Hüdavend Hatun Kümbetinin yanındadır. 1344'te ölen için yaptırılmıştır. Kare plânlı yapı içten kubbe, dıştan piramit çatı ile örtülüdür. Türbenin kapısı geometrik, bitki ve örgü motiflerinden meydana gelen kuşaklarla çevrilidir.
Sungurbey Kütüphanesi
Emîr-ül-ümerâ Seyfeddîn Sungur Ağa tarafından 1335 senesinde yaptırılmıştır. Günümüzde İl Halk Kütüphanesi olarak kullanılmaktadır.
Paşa Camii
17. yüzyıla ait Osmanlı eseridir. 1670 yılında Murat Paşa tarafından yaptırılan camiyi oğlu Ali Paşa genişletmiştir. 1909'da tamir gören caminin yanında türbe ve çeşme vardır.
Dışarı Camii
Saruhan mahallesi Bor caddesi üzerindedir. Yapının inşa kitabesi yoktur, Fakat XVI. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Günümüze bazı onarımlarla gelen camii, orijinal özelliğini büyük ölçüde korumakta ve işlevini devam ettirmektedir.
Yapı, tek kubbeli camiler sınıfındadır. Dıştan 17.10x17.10 m ölçülerinde harim, kuzeyinde 5.40x17.10 m ölçülerinde üç kubbeli son cemaat yeri ve kuzeybatı köşesinde yer alan tek şerefeli minareden oluşur. Daha önce yıkılan son cemaat yeri aslına uygun yeniden inşa edilmiştir. Cephe duvarlarında ve kubbe kasnağında sarımtırak ince yonu trakit taşı, minare de kül renginde mihrapta ise kül rengi kesme taş kullanılmıştır. İtinalı işçilik göze çarpar. Cephe duvarları oldukça yüksek tutulmuştur. Yapının bütün duvarlarında iki sıra pencere açılarak monotonluk giderilmeye çalışılmıştır. Son cemaat yeri köşelerden pandantiflerle geçilen üç kubbeyle örtülmüştür. Harime girişi sağlayan 1.15x2.10 m ölçülerinde cümle kapısı kuzey duvarının ortasına yerleştirilmiş, basık kemer ve söveler mermerden yapılmıştır. İç mekana aydınlık, her duvarda eşit şekilde sekizi alt sırada, sekizi üst sırada ve biri de kubbe kasnağında olmak üzere on yedi pencereyle sağlanmıştır. Camiide aşırı süsleme yoktur. Dikkati çeken bezeme mihrap ve müezzin mahfilindedir.
Geleneksel Evler
Kent merkezinde koruma altına alınmış ve restore edilen çok sayıda eski ev ve konak bulunmaktadır.
Basın ve yayın kuruluşları
Televizyon kanalları
- Niğde Televizyonu (Yerel)
Radyo kanalları
- Niğde FM (91.3)
- Bor FM (95.0)
- Niğde Polis Radyosu (97.0)
- Umut FM (98.0)
- Niğde Tempo FM (104.0)
Gazete ve dergiler
- Niğde Hamle Gazetesi
- Niğde Haber Gazetesi
- Niğde Anadolu Haber Gazetesi
- Dünden Bugüne Gündem Gazetesi
- Günaydın Gazetesi
- Yeşil Bor Gazetesi
Kardeş şehirler
Notlar
Kaynakça
- ^ . nigde.gov.tr. Niğde Valiliği. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.
- ^ [Yurt Ansiklopedisi, C.8, Anadolu Yayıncılık, Istanbul 1982-1983, s.6159]
- ^ [Avram Galanti; Niğde, s.5.]
- ^ Karafakı, Filiz Ç. (2019). "Tarihi Dönemler İçinde Niğde Kentinin Fiziki ve Kültürel Şekillenişine Genel Bir Bakış". Turizm Çalışmaları Dergisi. 1 (1). ss. 37-42. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.
- ^ [Türkiye’nin Turizm Degerleri 4, TC Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlügü, Giris Bolumu]
- ^ . borhaber.net. 11 Mart 2012. 14 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2020.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2014.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Merkez Nüfusu - Niğde". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Niğde Merkez Nüfusu". nufusune.com.
- ^ Huriye, Altuner (2018). Geleneksel Niğde Evleri. Niğde Valiliği. 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2022.
- ^ Altuncan, Mahmut (2003). "Geleneksel Niğde Evleri". Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, 73. ss. 57-64.
Kaynak kitaplar
- Niğde Kapadokyanın Başkenti (Yazar:Ömer Fethi Gürer)
- Niğde Söylence Şaka Fıkra Anlatı (Yazar Ömer Fethi Gürer)
- Niğde Spor Tarihi, (Yazar Ömer Fethi Gürer)
- Niğde Kızılca Bektiklerin Yurdu (Yazar Ömer Fethi Gürer)
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Niğde ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Niğde Büyükşehir Belediyesi21 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Niğde YerelNET26 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Niğde İl Kültür Turizm Müdürlüğü29 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tarihin Ocağında Niğde - Tanıtım Videoları
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Nigde Turkiye nin Ic Anadolu Bolgesi nde bulunan Nigde ilinin sehir merkezidir Aladaglar ile Melendiz daglari arasinda Kayseri iliyle Akdeniz Bolgesini baglayan ortalama 1 250 m yukseklikteki platoda bulunur NigdeSehirNigde nin Turkiye deki konumuUlkeTurkiyeBolgeIc Anadolu BolgesiIlNigdeIdare Belediye baskaniEmrah Ozdemir AK Parti Yuzolcumu Toplam2699 23 km Rakim1229 mZaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu51000Alan kodu388Plaka kodu51Resmi site nigde bel tr nigde gov trEtimolojiNigde nin Grekce karsiligi Nigdh Nigdi Hititce eski adi ise Nahita ya da Naxita dir TarihceNigde nin en eski adinin Nahita ya da Nakita oldugu one surulmektedir Bu ada ilk kez Ibn Bibi de rastlanmistir Eski CHP Nigde Milletvekili Dr Avram Galanti ise Nigde kitabinda Nigde nin en eski ismi Anahita dir Anahita bir ilahenin ismidir ki kameri ve bereketi temsil eder demektedir Nakida adi kimi zaman Nekide olarak da kullanilmis 14 yuzyilda ayni sozcuk Arap harfleriyle Nikde okunacak bicimde yazilmistir Cumhuriyet ten sonra bu ad Nigde ye donusturulmustur Nigde Kapadokya Bolgesi icinde yer almasi nedeniyle bircok kulture ev sahipligi yapmis tarihte bir kenttir Burada ozellikle erisime acik dogal yapisi onemli ulasim yollari uzerinde olmasi gibi ozellikler etkili olmustur Farkli kulturlerin eserleriyle sekillenen kentte onemli kalintilar ve tarihi degerler mevcuttur Yaklasik 10 000 yillik bir tarihi gecmise sahip olan Nigde de yapilan arkeolojik arastirmalar Paleolitik Cag a degin uzanan buluntular vermistir Yazili tarih doneminde ise Nigde de sirasiyla Asur Ticaret Kolonileri Hititler Tabal Gec Hitit Devleti Frigyalilar Persler Makedonya Kralligi Kapadokya Kralligi Romalilar Bizans Imparatorlugu Anadolu Selcuklu Devleti Eretna Beyligi Karamanogullari Beyligi ve Osmanli Devleti hukum surmustur Nigde Osmanli hakimiyetine 1470 yilinda girmistir Daha onceleri belde olan Fertek in yani sira Kumluca ve Hamamli koyleri 2012 yilinda Nigde nin merkez ilcesine mahalle olarak baglandi NufusYil Toplam Sehir Kir1927 59 146 9 463 49 6831935 65 621 12 394 53 2271940 72 397 13 835 58 5621945 73 918 11 855 62 0631950 69 225 12 457 56 7681955 79 179 14 593 64 5861960 88 489 18 042 70 4471965 98 292 21 663 76 6291970 117 025 26 936 90 0891975 134 336 31 844 102 4921980 148 839 39 835 109 0041985 164 226 49 068 115 1581990 142 785 55 035 87 7502000 177 396 78 088 99 3082007 188 999 100 418 88 5812008 193 373 100 418 92 9552009 195 407 105 702 89 7052010 196 087 109 724 86 3632011 198 088 114 376 83 7122012 200 044 118 186 81 8582013 201 597 124 774 76 8232014 205 753 127 980 77 7732015 211 092 132 155 78 9372016 216 695 137 194 79 5012017 220 277 141 010 79 2672018 224 289 150 178 74 1112019 229 121 158 257 70 8642020 230 776 161 110 69 666IklimNigde de Orta Anadolu nun tipik kara iklimi gorulur Yazlari sicak ve kurak kislari soguk ve kar yagislidir Yagislarin kar haline kisin yagmur haline ise ilkbaharda rastlanmaktadir En sicak ay ortalamasi temmuz ayina en soguk ay ortalamasi ise ocak ayina denk gelir Gerek mevsimler arasindaki sicaklik farki gerekse gece ve gunduz arasindaki sicaklik farki kara ikliminin en sicak ornegidir Nigde de yapilan gozlemlere gore sicaklik ortalamasi 37 7 derece ile temmuz ayina en dusuk sicaklik ise 21 derece ile subat ayina rastlar Nisan Mayis ve Haziran ayinin ilk yarilarina kadar saganak halinde bazen de ayri surekli yagis yapan sartlari gorunur Sehirdeki yagis ortalamasi 0 9 mm dir Yagisin en fazla oldugu ay 78 5 mm ile nisan en az oldugu ay ise 0 2 mm ile temmuz ayidir Nigde de ortalama nispi nem 56 dir Nemin en fazla oldugu ay 80 ile subat en dusuk oldugu ay 30 ile agustos ayidir EgitimSehirdeki tek universite 3 Temmuz 1992 tarih ve 3837 sayili kanunun ek 22 maddesine gore 11 Temmuz 1992 tarihinde Nigde Universitesi adiyla kurulan ve Agustos 2016 da yapilan degisiklikle gunumuzdeki adina kavusan Nigde Omer Halisdemir Universitesi dir Universite 13 fakulte 2 yuksekokul 6 meslekyuksekokulu ile faaliyetlerini surdurmektedir EkonomiIlin ekonomisi cogunlukla tarima dayalidir Ozellikle patates lahana elma seker pancari uretimi ile on plana cikan tarim faaliyetlerinin yani sira hali seker meyve suyu un cimento ve kimya sanayilerinin onemli bir bolumu Nigde ilinde mevcuttur TurizmNigde dogal guzellikleri kulturel varliklari ve termal kaynaklari ile turizm acisindan onemli cazibelere sahiptir Gunumuzden itibaren 10 bin yillik kesintisiz bir yerlesim merkezi olan Nigde de bu surec icinde Roma Bizans Selcuklu ve Osmanli doneminden gunumuze ulasmis bircok tarihi eser mevcuttur Ulukisla ilcesinden goruntu Roma doneminden gunumuze ulasan en onemli tarihi eserler Roma havuzu ve o havuzun suyunu eski kent merkezi olan Kemerhisar a Tyana tasiyan su kemerleridir Bizans doneminden gunumuze ulasan en onemli kultur varligi Gumusler Manastiridir Selcuklu doneminden ise gunumuze ulasan en ozenli tarihi eserler arasinda Alaeddin Camii Sungurbey Camii Ak Medrese ve Hudavent Hatun turbesini sayabiliriz Osmanli donemi eserleri arasinda en onemli kultur varligi buyuk Turk sairi Faruk Nafiz Camlibel in Han Duvarlari siirinin esin kaynagi Ulukisla Okuz Mehmet Pasa kervansarayidir Nigde Etnografya ve Arkeoloji Muzesi 1976 da yapilmistir Antik Caga ait eserlerle Selcuklu ve Osmanli devrine ait 12 bin eser sergilenir Akmedrese de muze olarak kullanilmaktadir Gumusler Manastiri Gumusler Manastiri Nigde ye 8 km mesafede Gumusler kasabasindadir Roma devrinde yapilmistir Nigde Kalesi Nigde Kalesi bir hoyuk olan Alaaddin Tepesi nin kuzey kismi uzerine insa edilmistir Insa kitabesi olmadigi icin yapim tarihini kesin olarak bilinmemekle muhtemelen IX yuzyilda Bizanslilar zamaninda insa edilmistir Esas seklini ise Anadolu Selcuklu hukumdarlari II Kilicarslan 1155 1192 II Ruknettin Suleyman Sah 1196 1204 ve I Alaeddin Keykubat 1220 1237 donemlerinde almistir Yapi ic kale ile onu cevreleyen ve konut alanlarini kusatan kalin bir surla dis kaleden olusmaktadir Ic kale ve surlar sehrin dogu tarafinda yer alan ve fazla yuksek olmayan kuzey guney dogrultusunda uzanan tepenin uzerine insa edilmistir Bu tepeye daha sonra uzerinde bulunan Alaeddin Camii nden dolayi Alaeddin Tepesi adi verilmistir Kale bugun fonksiyonunu kaybetmis olup burada ic kale Alaeddin Camii 1223 Hatiroglu Cesmesi 1267 68 ve Rahmaniye Camii 1747 ile Alaeddin Tepesi bulunmaktadir Kalenin eteklerine sonradan ev ve dukkanlar yapilmistir Nigde Kalesi nin kapali mekanlarindaki Geleneksel Yasam Sergileri yerli ve yabanci ziyaretciler tarafindan ucretsiz olarak gezilebilmektedir Saat Kulesi Nigde de ic kalenin guneybati kosesindeki burcun yarisi yikilip ici doldurularak ustune Saat Kulesi 1901 2 yapilmistir Distan minare gorunumunde olan saat kulesi dort bolumden olusur Kaide ve govde ongen planlidir Saat kulesi yapma gelenegi Avrupa da 14 yuzyilda baslamasina ragmen Osmanli topraklarinda 18 yuzyilda gorulmeye baslar Anadolu da ilk orneklerine XIX yy basinda rastlanir Sultan Abdulhamit in tahta cikisinin 25 yilinda 1901 2 valilere gonderilen fermanla Anadolu da saat kulesi yapma gelenegi hizlanir Zamanin mimari uslubunu yansitan saat kulelerinden yalnizca elli tane gunumuze gelmistir Alaeddin Camii Alaeddin Camii zamaninda Nigde Sancakbeyi Zeyneddin Basara tarafindan 1233 te yaptirilmistir Selcuklu sanatinin gunumuze kadar en iyi korunmus eserlerinden olup mihrap ve minberi cok guzel bir sanat abidesidir Nigde nin en eski camisi olup Mimar Siddik bin Mahmud ve kardesi Gazi yapmistir Sari ve kul renkli kesme tastan yapilan caminin dogu kapisi son derece guzel geometrik motiflerle susludur Cami suslemeleri bakimindan Selcuklu devrinin en kiymetli eserlerinden biridir Damali minaresi camiye ayri bir guzellik katmaktadir Caminin kapisi yilin belli bir zamaninda sabahin ilk isiklarinin kapiya vurmasiyla kapida bir kiz silueti gorulur Rivayete gore caminin mimari hukumdarin kizina asik olur ve kizin guzelligini bu motiflere isler Sungur Bey Camii ve Turbesi Aralik 2005 Ilhanli doneminde Nigde Valisi olan Sungur Bey tarafindan 1335 te yaptirilmistir On sekizinci asirda gecirdigi yangindan sonra yeniden yapilmistir Mimari ozelligi ve tas isciligi suslemeleri cok zengindir Ilk yapildiginda iki minareli olan caminin yaninda Sungur Bey e ait sekiz koseli bir turbe vardir Sah Mescidi Sungur Bey Camii yakininda olup 1413 te yaptirilmistir Kare planli bir camidir Hanim Camii Alaaddin Tepesi nin dogusunda olup 1452 de yapilmistir Rahmaniye veya Kale camii olarak da adlandirilir Arife Hanim tarafindan tamir ettirildigi icin Hanim Camii olarak bilinir Karamanogullari devri eseridir Ak Medrese Karamanoglu tarafindan 1409 da yaptirilmistir Adini kapisindaki beyaz mermerden alir Selcuklu mimari tarzinin cok guzel bir ornegidir Ali Bey Medresesi de denir 1936 da restore edildikten sonra arkeoloji muzesi olarak kullanilmistir Geometrik motiflerle suslu giris kapisi cok guzeldir Hudavend Hatun Kumbeti Tac kapisi uzerindeki insa kitabesine gore 712H 1312 13 M yilinda yapilmistir Mogol Ilhanli valisi Sungur Bey zamaninda Anadolu Selcuklu hukumdari IV Rukneddin Kilic Aslan in kizi Hudavend Hatun yaptirmistir Gunumuze bazi onarimlar gorerek gelen turbe orijinal ozelligini korumaktadir Hudavend Hatun turbesi Nigde Yapi tek katli ve sekizgen planli turbeler grubuna girer Yapi insasinda sarimtirak renkte ince yonu trakit tasi kapi ve pencerelerin sove kemer ve lentolar ile kasnaktaki kusak ve kitabelerde beyaz mermer kullanilmistir Kasnaktaki sivri kemerli alinliklardaki bezemelerle pencerelerdeki fi gurlu suslemelerde ve pencere sebekelerinde daha ince dokulu ve sert olan kirmizimtirak renkte tas ic mekanin kubbe kasnaginda sagir sivri kemerlerde siyah kesme tas kullanilarak oldukca zengin malzemeye yer verilmistir Yapinin insasinda oldukca temiz ve itinali bir iscilik gorulur Turbe sekiz kenarli bir kaide uzerinde sekizgen govde olarak yukselmekte ve ustte On alti kenarli kasnaga donuserek icten kubbeye distan da sekiz kenarli piramidal kulahla kapatilmistir Turbe yapi bakimindan oldugu kadar bitkisel geometrik ve ozellikle figurlu plastik bezemeleri bakimindan ozeldir Gundogdu Turbesi Hudavend Hatun Kumbetinin yanindadir 1344 te olen icin yaptirilmistir Kare planli yapi icten kubbe distan piramit cati ile ortuludur Turbenin kapisi geometrik bitki ve orgu motiflerinden meydana gelen kusaklarla cevrilidir Sungurbey Kutuphanesi Emir ul umera Seyfeddin Sungur Aga tarafindan 1335 senesinde yaptirilmistir Gunumuzde Il Halk Kutuphanesi olarak kullanilmaktadir Pasa Camii 17 yuzyila ait Osmanli eseridir 1670 yilinda Murat Pasa tarafindan yaptirilan camiyi oglu Ali Pasa genisletmistir 1909 da tamir goren caminin yaninda turbe ve cesme vardir Disari Camii Saruhan mahallesi Bor caddesi uzerindedir Yapinin insa kitabesi yoktur Fakat XVI yuzyilda yapildigi sanilmaktadir Gunumuze bazi onarimlarla gelen camii orijinal ozelligini buyuk olcude korumakta ve islevini devam ettirmektedir Yapi tek kubbeli camiler sinifindadir Distan 17 10x17 10 m olculerinde harim kuzeyinde 5 40x17 10 m olculerinde uc kubbeli son cemaat yeri ve kuzeybati kosesinde yer alan tek serefeli minareden olusur Daha once yikilan son cemaat yeri aslina uygun yeniden insa edilmistir Cephe duvarlarinda ve kubbe kasnaginda sarimtirak ince yonu trakit tasi minare de kul renginde mihrapta ise kul rengi kesme tas kullanilmistir Itinali iscilik goze carpar Cephe duvarlari oldukca yuksek tutulmustur Yapinin butun duvarlarinda iki sira pencere acilarak monotonluk giderilmeye calisilmistir Son cemaat yeri koselerden pandantiflerle gecilen uc kubbeyle ortulmustur Harime girisi saglayan 1 15x2 10 m olculerinde cumle kapisi kuzey duvarinin ortasina yerlestirilmis basik kemer ve soveler mermerden yapilmistir Ic mekana aydinlik her duvarda esit sekilde sekizi alt sirada sekizi ust sirada ve biri de kubbe kasnaginda olmak uzere on yedi pencereyle saglanmistir Camiide asiri susleme yoktur Dikkati ceken bezeme mihrap ve muezzin mahfilindedir Geleneksel EvlerKent merkezinde koruma altina alinmis ve restore edilen cok sayida eski ev ve konak bulunmaktadir Basin ve yayin kuruluslariTelevizyon kanallari Nigde Televizyonu Yerel Radyo kanallari Nigde FM 91 3 Bor FM 95 0 Nigde Polis Radyosu 97 0 Umut FM 98 0 Nigde Tempo FM 104 0 Gazete ve dergiler Nigde Hamle Gazetesi Nigde Haber Gazetesi Nigde Anadolu Haber Gazetesi Dunden Bugune Gundem Gazetesi Gunaydin Gazetesi Yesil Bor GazetesiKardes sehirlerMelle Almanya Kahramanmaras Aksaray Konya Kayseri NevsehirNotlar Camardi ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Ciftlik ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Kaynakca nigde gov tr Nigde Valiligi 21 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2022 Yurt Ansiklopedisi C 8 Anadolu Yayincilik Istanbul 1982 1983 s 6159 Avram Galanti Nigde s 5 Karafaki Filiz C 2019 Tarihi Donemler Icinde Nigde Kentinin Fiziki ve Kulturel Sekillenisine Genel Bir Bakis Turizm Calismalari Dergisi 1 1 ss 37 42 16 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2022 Turkiye nin Turizm Degerleri 4 TC Turizm Bakanligi Tanitma Genel Mudurlugu Giris Bolumu borhaber net 11 Mart 2012 14 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2020 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2014 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Merkez Nufusu Nigde nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Nigde Merkez Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Huriye Altuner 2018 Geleneksel Nigde Evleri Nigde Valiligi 16 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2022 Altuncan Mahmut 2003 Geleneksel Nigde Evleri Turk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi 73 ss 57 64 Kaynak kitaplar Nigde Kapadokyanin Baskenti Yazar Omer Fethi Gurer Nigde Soylence Saka Fikra Anlati Yazar Omer Fethi Gurer Nigde Spor Tarihi Yazar Omer Fethi Gurer Nigde Kizilca Bektiklerin Yurdu Yazar Omer Fethi Gurer Dis baglantilarWikimedia Commons ta Nigde ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Nigde Buyuksehir Belediyesi21 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nigde YerelNET26 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nigde Il Kultur Turizm Mudurlugu29 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tarihin Ocaginda Nigde Tanitim Videolari