Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (Mart 2024) () |
Bu maddenin içeriğinin Türkçeleştirilmesi veya doğrultusunda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu maddedeki yazım ve noktalama yanlışları ya da anlatım bozuklukları giderilmelidir. (Yabancı sözcükler yerine Türkçe karşılıklarının kullanılması, karakter hatalarının düzeltilmesi, dilbilgisi hatalarının düzeltilmesi vs.) Düzenleme yapıldıktan sonra bu şablon kaldırılmalıdır. |
GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü; Gürcistan, Ukrayna, Azerbaycan ve Moldova gibi ülkelerin bulunduğu örgüttür. 10 Ekim 1997 yılında kurulmuştur. 1999-2005 yıllarında Özbekistan da örgüte katılmıştır. Örgütün adı, üye ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Özbekistan'ın üye olduğu dönemde örgüt GUUAM adını taşıyordu. Örgüte üye ülkeler Gürcistan, Azerbaycan, Ukrayna, Moldovadır, örgüte sonradan Özbekistan'da katılmıştır. Türkiye ve Letonya ise gözlemci ülkeler arasında yer alır.
GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma Örgütü GUAM Organization for Democracy and Economic Development | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Logo | |||||||
 Üye ülkeler Gözlemci ülkeler | |||||||
| Merkez |  Kiev, Ukrayna | ||||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce, Rusça | ||||||
| Üye ülkeler |  Azerbaycan Gürcistan Moldova UkraynaGözlemciler  Letonya Türkiye | ||||||
| Liderler | |||||||
| |||||||
| Tarihçe | |||||||
| |||||||
| Yüzölçümü | |||||||
• Toplam | 810,506 km2 | ||||||
| Nüfus | |||||||
• 2018 tahminî | 55 milyon | ||||||
| GSYİH (SAGP) | 2018 tahminî | ||||||
• Toplam | $640 milyar | ||||||
| GSYİH (nominal) | 2018 tahminî | ||||||
• Toplam | $205 milyar | ||||||
Resmî site guam-organization.org | |||||||
Oluşumu
GUAM; Azerbaycan, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna başkanlarının 10 Ekim 1997 tarihinde Strazburg'da ortak anlaşma imzalaması sonucu bu dört devletin birliği ile faaliyete başlamıştır. İlgili ülke cumhurbaşkanları bu anlaşmada egemenlik, toprak bütünlüğü, sınırların dokunulmazlığı, demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı ilkeleri temelinde Avrupa'da istikrarın ve güvenliğin güçlendirilmesi amacıyla her türlü iş birliğinin gelişimi ve öneminin altını çizmişlerdir. 7 Haziran 2001 tarihinde Yalta'da yapılan GUAM'ın ilk zirve toplantısı teşkilatın uluslararası alanda yapısal olarak şekillenmesi ve resmîleşmesinde büyük rol oynamıştır. Devlet başkanları tarafından imzalanan GUAM'ın "Yalta Şartı" Taraf Devletler arasında iş birliğinin amaçlarını, ilkelerini ve yönlerini belirlemiştir. 22 Mayıs 2005 tarihinde GUAM'ın Kişinev'de düzenlenen zirve toplantısı üye devletlerin demokratik toplum, Avrupa'ya entegrasyon, ekonomik gelişme, bölgede istikrar ve güvenlik konularına ilişkin ülkelerin bakışlarını ortaya koymuştur. Devlet başkanları, GUAM temelinde uluslararası örgütün kurulması gerektiğine dair ortak görüş belirtmişler ve bununla ilgili GUAM Dışişleri Bakanları Konseyi kararı almışlardır. Devlet başkanlarının bu kararı 22-23 Mayıs 2006 tarihinde GUAM'ın Kiev Zirve Toplantısı sırasında gerçekleşmiştir. Öyle ki 1997 yılında meydana gelmiş birlik temelinde GUAM'da tesis edilmiştir. Kiev Zirve toplantısında Cumhurbaşkanları GUAM'ın tüzüğünü kabul etmişlerdir. Ana sözleşmeye göre demokratik değerlerin egemen olması, sürekli gelişmenin teminatı, uluslararası ve bölgesel güvenliğin güçlendirilmesi, Avrupa'ya entegrasyon, üye devletlerin ekonomik, insani ve sosyal alanlarda iş birliğinin genişletilmesi örgütün başlıca amaçlarını oluşturmaktadır. Ayrıca, GUAM devlet başkanları tarafından Kiev zirve toplantısında kabul edilen GUAM'ın kurulmasına ilişkin Kiev Bildirisi'nde aşağıdaki hususlar ve görevler açıklanmıştır:
- Demokrasinin güçlendirilmesi, temel insan hakları ve özgürlüklerinin korunması, devletlerin ekonomik gelişiminin ve güvenliğinin ve istikrarın sağlanması;
- GUAM devletlerinin sürekli gelişimi amacıyla, dinamik ekonomik büyüme, sosyal ahenk ve çevre aracılığıyla karşılıklı ilişkilerinin güçlendirilmesi;
- Bu devletlerin egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve özgürlüğünü dağıtan, tam ölçekli demokratik reformları hayata geçirilmesini ve bölgenin ekonomik gelişmesini zorlaştıran, Euro uyumunu olumsuz etkileyen ve tüm dünya birliğine çağrı yapan çözümü zor sorunların çözümü için etkin iş birliği;
- Uluslararası terörizm, aşırıcılık ve agresif ihtilaf ve ayrıca onunla ilgili olan diğer olumsuz durumlarla mücadele alanında iş birliğinin güçlendirilmesi;
- Ekonomi, ticaret ve ulaşım alanında iş birliğinin derinleştirilmesi ve Serbest Ticaret bölgesi hakkında sözleşmenin uygulanması.
Ortak projeler
GUAM devletlerinin iş birliğinin pratik tezahürü olan Sanal Merkez ve Devletlerarası Bilgi ve tahlil Sistemi (VM / DİTS) projesi ve Ticarete ve Ulaşım Yardım (TNY) projesi gerçekleştirilmektedir. TNY GUAM ülkeleri arasında ticaret ve ulaşım alanında ilişkilerinin genişletilmesi ve güçlenmesi amacını taşır, VM / DİTS bilgi alışverişi ve diğer operasyonel nitelikli önlemleri hayata geçirmek aracılığıyla ticaret ve ulaşımın gelişmesine, o etkin ve güvenli faaliyet göstermesi sağlanır. Her iki proje GUAM-ABD Çerçeve Programı'nın temel öğeleri olarak birbirini tamamlar ve paralel şekilde hayata geçirilmesini öngörür. VM / DİTS projesi kapsamında her GUAM devletinde millî Bilgi ve tahlil Merkezi ve İşçi gruplar oluşturulmuş ve emniyet organlarının ilgili uzmanları bu yönde ilk bilgi alışverişi yaparlar. TNY projesinin hayata geçirilmesi amacıyla her GUAM devleti ulusal planları temelinde her türlü çalışmayı sürdürürler. Ayrıca, belirtilmelidir ki, GUAM devlet başkanları Kiev Zirve Toplantısı sırasında Serbest Ticaret bölgesi hakkında anlaşmanın gerçekleşmesinin başlanmasını ilan etmişler ve buna dair uygun çalışmalar yapılmaktadır.
Sorunlar için iş birliği
Alpha Kiev zirve toplantısında kabul edilen "Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma için Teşkilat-GUAM devlet başkanlarının anlaşmazlıkların çözümü üzere Ortak Deklarasyonu" nda aşağıdaki temel hususlar belirlenmiştir:
- GUAM devletlerinin topraklarındaki anlaşmazlıkların çözümü sadece egemenliğinin korunması, toprak bütünlüğü ve bu devletlerin uluslararası düzeyde tanınan sınırlarının dokunulmazlığı temelinde gerçekleştirilebilir ve bu GUAM çerçevesinde iş birliğinin temel prensibi kabul edilir;
- Devletlerin toprakları asker işgaline maruz kalamaz;
- Güç uygulaması, etnik temizleme deneyimi ve toprak işgali evrensel ve Avrupa değerlerine, barış, demokrasi, istikrar ve bölgesel iş birliği ilkelerine aykırıdır;
- Kontrol edilmeyen bölgelerin ait oldukları devletler için topluma geri kazandırılmaları, zorunlu göçmenlerin daimi yerleşim yerlerine dönmeleri ve çeşitli etnik grupların devletlerin uluslararası düzeyde tanınmış sınırları çerçevesinde barış içinde birlikte yaşamaları, sivil toplumun gelişimi, bu bölgelerde tahrip edilmiş altyapının onarılması ve ayrıca iletişim tüm tarafların yararı için kullanılması yoluyla GUAM devletlerinin topraklarındaki anlaşmazlıkların çözümünde bu devletlerin ve uluslararası toplumun çabalarının birleştirilmesi;
Üye Devletler
| Devlet | Nüfus | Yüzölçümü km² | Başkent |
|---|---|---|---|
 Azerbaycan | 10,139,177 | 86,600 | Bakü |
 Ukrayna | 46,011,300 | 603,628 | Kiev |
 Moldova | 3,567,500 | 33,846 | Kişinev |
 Gürcistan | 4,385,400 | 69,700 | Tiflis |
Gözlemci Devletler
| Devlet | Nüfus | Yüzölçümü km² | Başkent |
|---|---|---|---|
 Türkiye | 85,279,553 | 783,562 | Ankara |
 Letonya | 2,217,969 | 64,589 | Riga |
Eski Üye Devlet
| Devlet | Nüfus | Yüzölçümü km² | Başkent |
|---|---|---|---|
 Özbekistan | 33,469,203 | 447,400 | Taşkent |
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ a b "Организация за демократию и экономическое развитие - ГУАМ". 25 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkinma Orgutu haber gazete kitap akademik JSTOR Mart 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddenin iceriginin Turkcelestirilmesi veya Turkce dilbilgisi ve kurallari dogrultusunda duzeltilmesi gerekmektedir Bu maddedeki yazim ve noktalama yanlislari ya da anlatim bozukluklari giderilmelidir Yabanci sozcukler yerine Turkce karsiliklarinin kullanilmasi karakter hatalarinin duzeltilmesi dilbilgisi hatalarinin duzeltilmesi vs Duzenleme yapildiktan sonra bu sablon kaldirilmalidir GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkinma Orgutu Gurcistan Ukrayna Azerbaycan ve Moldova gibi ulkelerin bulundugu orguttur 10 Ekim 1997 yilinda kurulmustur 1999 2005 yillarinda Ozbekistan da orgute katilmistir Orgutun adi uye ulkelerin Ingilizce isimlerinin bas harflerinin birlestirilmesi ile olusturulmustur Ozbekistan in uye oldugu donemde orgut GUUAM adini tasiyordu Orgute uye ulkeler Gurcistan Azerbaycan Ukrayna Moldovadir orgute sonradan Ozbekistan da katilmistir Turkiye ve Letonya ise gozlemci ulkeler arasinda yer alir GUAM Demokrasi ve Ekonomik Kalkinma OrgutuGUAM Organization for Democracy and Economic DevelopmentLogo Uye ulkeler Gozlemci ulkelerMerkezKiev UkraynaResmi dil ler Ingilizce RuscaUye ulkeler Azerbaycan Gurcistan Moldova Ukrayna Gozlemciler Letonya TurkiyeLiderler Genel SekreterAltai EfendievTarihce Danisma forumu10 Ekim 1997 GUUAM1999 Sartlarin imzalanmasiHaziran 2001Yuzolcumu Toplam810 506 km2Nufus 2018 tahmini55 milyonGSYIH SAGP 2018 tahmini Toplam 640 milyarGSYIH nominal 2018 tahmini Toplam 205 milyarResmi site guam organization orgOlusumuGUAM Azerbaycan Gurcistan Moldova ve Ukrayna baskanlarinin 10 Ekim 1997 tarihinde Strazburg da ortak anlasma imzalamasi sonucu bu dort devletin birligi ile faaliyete baslamistir Ilgili ulke cumhurbaskanlari bu anlasmada egemenlik toprak butunlugu sinirlarin dokunulmazligi demokrasi hukukun ustunlugu ve insan haklarina saygi ilkeleri temelinde Avrupa da istikrarin ve guvenligin guclendirilmesi amaciyla her turlu is birliginin gelisimi ve oneminin altini cizmislerdir 7 Haziran 2001 tarihinde Yalta da yapilan GUAM in ilk zirve toplantisi teskilatin uluslararasi alanda yapisal olarak sekillenmesi ve resmilesmesinde buyuk rol oynamistir Devlet baskanlari tarafindan imzalanan GUAM in Yalta Sarti Taraf Devletler arasinda is birliginin amaclarini ilkelerini ve yonlerini belirlemistir 22 Mayis 2005 tarihinde GUAM in Kisinev de duzenlenen zirve toplantisi uye devletlerin demokratik toplum Avrupa ya entegrasyon ekonomik gelisme bolgede istikrar ve guvenlik konularina iliskin ulkelerin bakislarini ortaya koymustur Devlet baskanlari GUAM temelinde uluslararasi orgutun kurulmasi gerektigine dair ortak gorus belirtmisler ve bununla ilgili GUAM Disisleri Bakanlari Konseyi karari almislardir Devlet baskanlarinin bu karari 22 23 Mayis 2006 tarihinde GUAM in Kiev Zirve Toplantisi sirasinda gerceklesmistir Oyle ki 1997 yilinda meydana gelmis birlik temelinde GUAM da tesis edilmistir Kiev Zirve toplantisinda Cumhurbaskanlari GUAM in tuzugunu kabul etmislerdir Ana sozlesmeye gore demokratik degerlerin egemen olmasi surekli gelismenin teminati uluslararasi ve bolgesel guvenligin guclendirilmesi Avrupa ya entegrasyon uye devletlerin ekonomik insani ve sosyal alanlarda is birliginin genisletilmesi orgutun baslica amaclarini olusturmaktadir Ayrica GUAM devlet baskanlari tarafindan Kiev zirve toplantisinda kabul edilen GUAM in kurulmasina iliskin Kiev Bildirisi nde asagidaki hususlar ve gorevler aciklanmistir Demokrasinin guclendirilmesi temel insan haklari ve ozgurluklerinin korunmasi devletlerin ekonomik gelisiminin ve guvenliginin ve istikrarin saglanmasi GUAM devletlerinin surekli gelisimi amaciyla dinamik ekonomik buyume sosyal ahenk ve cevre araciligiyla karsilikli iliskilerinin guclendirilmesi Bu devletlerin egemenligini toprak butunlugunu ve ozgurlugunu dagitan tam olcekli demokratik reformlari hayata gecirilmesini ve bolgenin ekonomik gelismesini zorlastiran Euro uyumunu olumsuz etkileyen ve tum dunya birligine cagri yapan cozumu zor sorunlarin cozumu icin etkin is birligi Uluslararasi terorizm asiricilik ve agresif ihtilaf ve ayrica onunla ilgili olan diger olumsuz durumlarla mucadele alaninda is birliginin guclendirilmesi Ekonomi ticaret ve ulasim alaninda is birliginin derinlestirilmesi ve Serbest Ticaret bolgesi hakkinda sozlesmenin uygulanmasi Ortak projelerGUAM devletlerinin is birliginin pratik tezahuru olan Sanal Merkez ve Devletlerarasi Bilgi ve tahlil Sistemi VM DITS projesi ve Ticarete ve Ulasim Yardim TNY projesi gerceklestirilmektedir TNY GUAM ulkeleri arasinda ticaret ve ulasim alaninda iliskilerinin genisletilmesi ve guclenmesi amacini tasir VM DITS bilgi alisverisi ve diger operasyonel nitelikli onlemleri hayata gecirmek araciligiyla ticaret ve ulasimin gelismesine o etkin ve guvenli faaliyet gostermesi saglanir Her iki proje GUAM ABD Cerceve Programi nin temel ogeleri olarak birbirini tamamlar ve paralel sekilde hayata gecirilmesini ongorur VM DITS projesi kapsaminda her GUAM devletinde milli Bilgi ve tahlil Merkezi ve Isci gruplar olusturulmus ve emniyet organlarinin ilgili uzmanlari bu yonde ilk bilgi alisverisi yaparlar TNY projesinin hayata gecirilmesi amaciyla her GUAM devleti ulusal planlari temelinde her turlu calismayi surdururler Ayrica belirtilmelidir ki GUAM devlet baskanlari Kiev Zirve Toplantisi sirasinda Serbest Ticaret bolgesi hakkinda anlasmanin gerceklesmesinin baslanmasini ilan etmisler ve buna dair uygun calismalar yapilmaktadir Sorunlar icin is birligiAlpha Kiev zirve toplantisinda kabul edilen Demokrasi ve Ekonomik Kalkinma icin Teskilat GUAM devlet baskanlarinin anlasmazliklarin cozumu uzere Ortak Deklarasyonu nda asagidaki temel hususlar belirlenmistir GUAM devletlerinin topraklarindaki anlasmazliklarin cozumu sadece egemenliginin korunmasi toprak butunlugu ve bu devletlerin uluslararasi duzeyde taninan sinirlarinin dokunulmazligi temelinde gerceklestirilebilir ve bu GUAM cercevesinde is birliginin temel prensibi kabul edilir Devletlerin topraklari asker isgaline maruz kalamaz Guc uygulamasi etnik temizleme deneyimi ve toprak isgali evrensel ve Avrupa degerlerine baris demokrasi istikrar ve bolgesel is birligi ilkelerine aykiridir Kontrol edilmeyen bolgelerin ait olduklari devletler icin topluma geri kazandirilmalari zorunlu gocmenlerin daimi yerlesim yerlerine donmeleri ve cesitli etnik gruplarin devletlerin uluslararasi duzeyde taninmis sinirlari cercevesinde baris icinde birlikte yasamalari sivil toplumun gelisimi bu bolgelerde tahrip edilmis altyapinin onarilmasi ve ayrica iletisim tum taraflarin yarari icin kullanilmasi yoluyla GUAM devletlerinin topraklarindaki anlasmazliklarin cozumunde bu devletlerin ve uluslararasi toplumun cabalarinin birlestirilmesi Uye Devletler Devlet Nufus Yuzolcumu km BaskentAzerbaycan 10 139 177 86 600 BakuUkrayna 46 011 300 603 628 KievMoldova 3 567 500 33 846 KisinevGurcistan 4 385 400 69 700 TiflisGozlemci Devletler Devlet Nufus Yuzolcumu km BaskentTurkiye 85 279 553 783 562 AnkaraLetonya 2 217 969 64 589 RigaEski Uye Devlet Devlet Nufus Yuzolcumu km BaskentOzbekistan 33 469 203 447 400 TaskentKaynakca Arsivlenmis kopya 2 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2020 Arsivlenmis kopya 25 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2020 Arsivlenmis kopya 23 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2020 a b Organizaciya za demokratiyu i ekonomicheskoe razvitie GUAM 25 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2012