Gagavuz alfabesi

Modern Gagavuz alfabesi, Türk alfabesini temel alan 31 harfli Latin kökenli bir alfabedir. Daha önceleri, Sovyet yönetimi sırasında Gagauzya'nın resmi alfabesi Kiril alfabesiydi.

Gagauzca için kullanılan mevcut 31 harfli Gagauz alfabesi, Türkçe ve Azerbaycanca baz alınarak modellenen Latin kökenli bir alfabedir.

Tarih

Gagavuzca için kullanılan ilk alfabe 19. yüzyılın sonlarında olup Yunan alfabesi kullanılmıştır. Örneğin oryantalist Otto Blau,Euripides oyunlarının Gagavuz diline çevrildiğini ve Yunan harfleriyle yazıldığını iddia eder.

1957'den, 1993'e kadar Kiril alfabesi kullanıldı. 13 Mayıs 1993'te Moldova Cumhuriyeti parlamentosu, Gagavuz dili için Latin kökenli alfabenin resmi olarak kabul edilmesini sağlayan bir karar aldı. Bu daha sonra 1996 yılında değiştirilmiştir. Kabul edilen yeni resmi Gagavuz alfabesi, modern Türk alfabesine baz alınarak üç harfin eklenmesiyle oluşturulmuştur.

Latin alfabesi

Gagavuz alfabesinin harfleri standart sırasına göre şöyledir:

A, Ä, B, C, Ç, D, E, Ê, F, G, H, I, İ, J, K, L, M, N, O, Ö, P, R, S, Ş, T, Ţ, U, Ü, V, Y, Z .

Noktalı ve noktasız "I"nın her birinin, Türkçede olduğu gibi, kendi büyük ve küçük harf biçimine sahip ayrı harfler olduğuna dikkat edin. Gagavuz alfabesinde "q", "w" veya "x" yoktur. Bunun yerine, bu karakterler Gagauzcaya sırasıyla "k", "v" ve "ks" olarak dönüştürülür.

A a	Ä ä	B b	C c	Ç ç	D d	E e	Ê ê
[ɑ]	[æ~ɛ]	[b]	[dʒ]	[tʃ]	[d]	[e]	[ə]
F f	G g	H h	I ı	İ i	J j	K k	L l
[f]	[g, ɟ]	[x, h~ħ]	[ɯ~ɨ]	[i]	[ʒ]	[k, c]	[l, ʎ]
M m	N n	O o	Ö ö	P p	R r	S s	Ş ş
[m]	[n, ɲ]	[o]	[ø]	[p]	[r]	[s]	[ʃ]
T t	Ţ ţ	U u	Ü ü	V v	Y y	Z z
[t]	[ts]	[u]	[y]	[w, vʲ]	[j]	[z]

Kiril alfabesi (tarihi)

А а	Ӓ ӓ	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	Ӂ ӂ	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м
Н н	О о	Ӧ ӧ	П п	Р р	С с	Т т	У у
Ӱ ӱ	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ
Ы ы	Ь ь	Э e	Ю ю	Я я

Kaynakça

1. ^ M. Ciachir. Basarabialâ gagauzlarân istoriassi / Chișinău: 1933, p. 133
2. ^ Măcriș, Anatol. Găgăuzii / Bucharest: Editura PACO, 2008, p. 71.