Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gallia Narbonensis, günümüz Fransa'sının güneyindeki Languedoc ve Provence bölgesinde yer alan antik Roma İmparatorluğu eyaleti.
Başlangıçta, Alp Dağları ve Kuzey İtalya'da antik Roma eyaleti olan "Cisalpina Gal" kuzeyinde bulunduğu için Gallia Transalpina olarak kullanılmıştı. Bu eyaletin batı bölgeleri "Septimania" adıyla bilinmekteydi. MÖ 118 yılında kurulan ve aynı zamanda başkenti olan Roma kolonisi "Narbo Martius" (Narbonne) kentine istinaden "Gallia Narbonensis" olarak değiştirilmiştir. İtalya yarımadası dışında fethedilen ilk önemli ve kalıcı toprak olduğu için Romalılar tarafından Provincia Nostra (bizim eyaletimiz) ya da sadece Provincia (eyalet) olarak adlandırılmıştır. Bu terim modern çağlarda eski Romalı eyaletinin doğu kısmında bulunan arazilere verilen Provence adına kök olmuştur.
Kuruluş
MO 2. yüzyıl ortalarında Antik Romalılar antik Galya'nın güneyinde bulunan Antik Grek kolonisi olan ve tarafından kurulmuş olan "Massaglia (günümüzde Marsilya)" ile büyük miktarda ticaret yapmaktaydılar. Massaglia, Anadolu Foça'dan göç etmiş Lidyalılar tarafından kurulmuş olan ve o zaman bile çok eski olduğu kabul edilen bir ticaret merkeziydi ve büyük bir refah içinde yaşamaktaydı. Romalılar, Massaglia şehri idarecileri yerli Galliler ile yakında bulunan Akuitanlar ve denizden gelen Kartacalılar ve müttefiklerinden savunmak için bir antlaşma yaptılar. Bunun karşılığında Hispania'ya asker nakletmek için bir üs kullanılmak ve bir sahil kara üzere yakındaki nispeten küçük arazi şeridi Romalılar isteği ile Romalı idaresine verildi. Massaglia'lılar arazi sahipliği yerine müreffeh olarak ticaret yapmayı tercih etmekteydiler. Kendilerine verilen bu arazi şeridinde Romalılar "Narbo Martius", Narbonne, adli bir koloni yerleşkesi kurdular. Bu yerleşkeye Romalı kolonist yerleşerek Narbonne çok geçmeden Massaglia'ya rakip bir ticaret merkezi oldu. Böylece bu arazi şeridi Romalıların "Transalpina Galya" eyaletine dönüştü.
Bu dönem sırasında batı Akdeniz sahillerindeki araziler kuzeyde yaşamakta bulunan güçlü Galyalı kabiller (özellikle ve tarafından tehdit altında kalmışlardı. MÖ 123'te Romalı general Quintus Fabius Maximuş bu arazilerde askeri seferler yaparak Allobrogeler'i ve kralları "Bituitus" altında Arvenler'i mağlup etmiş ve bunun şerefine kendine ek isim olarak Allobrogicus verilmişti. Romalıların bu galibiyetleri Arvernler'i zayıfları ve Gallia Narbonensis eyaletinin Romalılar idaresini güçlendirdi.
Romalılar idaresi
Bu eyalet Romalıların İtalya yarımadasını ellerine geçirdikten sonra gayet önem kazandı. Romalılarain İberik adasını da ellerine geçirmesinden sonra Romalıların ana arazileri olan İtalya yarımnadaşı ile İber Yarımadası arasındaki kara ulaşma yolu bu arazilerden geçti ve bu eyaletin Roma idaresine geçmesi bu kara yolunu emniyet ve kontrol altına almalarını sağladı. Bu Roma eyaleti bağımsız ve askerî güçlü Galyalılar kabileleri ile İtalya yarımadası arasında bir askeri tampon bölge görevi yaptı. Bu araziler Galyalılar ile Akdeniz'in büyük ticaret merkezi olan Massaglia ticaret kolonisi arasında Rhone Nehri vadisinden yapılan ticaretin Romalılar idaresindeki arazilerden geçtiği bölge oldu.
Bu araziler MÖ 121'de Gallia Transalpina adı ile bir Roma eyaleti oldu. Bu isim İtalya'da Alplerin güneyinde bulunan Roma eyaleti olan eyaletinden Alplerin kuzey batısına bulunan bu yeni Roma eyaletini ayırmak için seçilmişti. Jül Sezar Galyayı Roma adına MÖ 58 - MÖ 50 döneminde süren Galya Savaşları ile fethetmesine Narbonne merkezli "Gallia Narbonessis" valiliği ile başladı.
MO 40'ta Roma Cumhuriyeti'nin İkinci Triumvirlik idaresi altında iken triumvir olan "Marcus Aemilius Lepidus" (Hispania ve Afrika eyaletleri ile birlikte) "Gallia Narbonensis eyaletinin idaresini vali olarak yüklenmişti. Bu triumvirlik görev paylaşmasında kuzey Galaya Marcus Antonius'a Galya arazileri geri kalan kısminin idaresi verilmişti.
Yak. MS 314'te Imparator Diocletianus tarafından yapılan köklü İmparatorluk topraklarını idaresinin reorganizasyonu ile Gallia Narboensis ile Gallia Aquitania eyaletleri birleştirilip Dioecesis Viennensis adi altind "eyaletler birliği (diocesis)" kurildu ve bunun başkenti olarak kuzeyde şehri seçildi. Bu eyaletler birliği ismi sonradan Dioecesis Septem Provinciarum' (Yedi Eyaletten Birlik)" olarak isimlendirildi.
Romalılardan sonra
Gallia Narbonensis ve etrafındaki topraklar MS 472'de Kavimler Göçü sırasında German Vizigotlar'in İberik Yarımadası'na doğru göçmesi süreci içinde nihai olarak Roma İmparatorluğu arazisi olmaktan çıktı. MS 462-MS 477 arasında Vizigotlar idaresi altında Gallia Narbonensis "Vizigot Krallığı"'nin bir parçası oldu. Gotların Romalılar arazilerini paylaşmaları süreci içinde Vizigotların hükmü altında bulunan topraklar genel olarak "Septimania" adını taşımıştır. Bu toprakların aşağı Rhône Nehri doğusunda bulunanlarına Provence adı da kullanılmıştır.
Kaynakça
- ^ Boatwright et al., The Romans, From Village to Empire, p.272
Dış bağlantılar
- Drinkwater, J.F. (1983) Roman Gaul: The Three Provinces, 58 B.C.–A.D. 260. Cornell University Press. (İngilizce)
- Ebel, Charles. (1976) Transalpine Gaul: The Emergence of a Roman Province. Leiden: E.J. Brill, İlk görüş için kısim: online. 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Rivet, A.L.F. (1988) Gallia Narbonensis: Southern France in Roman Times. Londra: B.T. Batsford Ltd. (İngilizce)
- Woolf, Greg. (1998) Becoming Roman: The Origins of Provincial Civilization in Gaul. Cambridge: Cambridge University Press. İlk görüş için kısım: online. 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gallia Narbonensis gunumuz Fransa sinin guneyindeki Languedoc ve Provence bolgesinde yer alan antik Roma Imparatorlugu eyaleti MS 125 yilinda Roma Imparatorlugu nun Gallia Narbonensis eyaletiRoma Imparatorlugu nun Gallia Narbonensis vilayeti MO 58 Baslangicta Alp Daglari ve Kuzey Italya da antik Roma eyaleti olan Cisalpina Gal kuzeyinde bulundugu icin Gallia Transalpina olarak kullanilmisti Bu eyaletin bati bolgeleri Septimania adiyla bilinmekteydi MO 118 yilinda kurulan ve ayni zamanda baskenti olan Roma kolonisi Narbo Martius Narbonne kentine istinaden Gallia Narbonensis olarak degistirilmistir Italya yarimadasi disinda fethedilen ilk onemli ve kalici toprak oldugu icin Romalilar tarafindan Provincia Nostra bizim eyaletimiz ya da sadece Provincia eyalet olarak adlandirilmistir Bu terim modern caglarda eski Romali eyaletinin dogu kisminda bulunan arazilere verilen Provence adina kok olmustur KurulusMO 2 yuzyil ortalarinda Antik Romalilar antik Galya nin guneyinde bulunan Antik Grek kolonisi olan ve tarafindan kurulmus olan Massaglia gunumuzde Marsilya ile buyuk miktarda ticaret yapmaktaydilar Massaglia Anadolu Foca dan goc etmis Lidyalilar tarafindan kurulmus olan ve o zaman bile cok eski oldugu kabul edilen bir ticaret merkeziydi ve buyuk bir refah icinde yasamaktaydi Romalilar Massaglia sehri idarecileri yerli Galliler ile yakinda bulunan Akuitanlar ve denizden gelen Kartacalilar ve muttefiklerinden savunmak icin bir antlasma yaptilar Bunun karsiliginda Hispania ya asker nakletmek icin bir us kullanilmak ve bir sahil kara uzere yakindaki nispeten kucuk arazi seridi Romalilar istegi ile Romali idaresine verildi Massaglia lilar arazi sahipligi yerine mureffeh olarak ticaret yapmayi tercih etmekteydiler Kendilerine verilen bu arazi seridinde Romalilar Narbo Martius Narbonne adli bir koloni yerleskesi kurdular Bu yerleskeye Romali kolonist yerleserek Narbonne cok gecmeden Massaglia ya rakip bir ticaret merkezi oldu Boylece bu arazi seridi Romalilarin Transalpina Galya eyaletine donustu Bu donem sirasinda bati Akdeniz sahillerindeki araziler kuzeyde yasamakta bulunan guclu Galyali kabiller ozellikle ve tarafindan tehdit altinda kalmislardi MO 123 te Romali general Quintus Fabius Maximus bu arazilerde askeri seferler yaparak Allobrogeler i ve krallari Bituitus altinda Arvenler i maglup etmis ve bunun serefine kendine ek isim olarak Allobrogicus verilmisti Romalilarin bu galibiyetleri Arvernler i zayiflari ve Gallia Narbonensis eyaletinin Romalilar idaresini guclendirdi Romalilar idaresiBu eyalet Romalilarin Italya yarimadasini ellerine gecirdikten sonra gayet onem kazandi Romalilarain Iberik adasini da ellerine gecirmesinden sonra Romalilarin ana arazileri olan Italya yarimnadasi ile Iber Yarimadasi arasindaki kara ulasma yolu bu arazilerden gecti ve bu eyaletin Roma idaresine gecmesi bu kara yolunu emniyet ve kontrol altina almalarini sagladi Bu Roma eyaleti bagimsiz ve askeri guclu Galyalilar kabileleri ile Italya yarimadasi arasinda bir askeri tampon bolge gorevi yapti Bu araziler Galyalilar ile Akdeniz in buyuk ticaret merkezi olan Massaglia ticaret kolonisi arasinda Rhone Nehri vadisinden yapilan ticaretin Romalilar idaresindeki arazilerden gectigi bolge oldu Bu araziler MO 121 de Gallia Transalpina adi ile bir Roma eyaleti oldu Bu isim Italya da Alplerin guneyinde bulunan Roma eyaleti olan eyaletinden Alplerin kuzey batisina bulunan bu yeni Roma eyaletini ayirmak icin secilmisti Jul Sezar Galyayi Roma adina MO 58 MO 50 doneminde suren Galya Savaslari ile fethetmesine Narbonne merkezli Gallia Narbonessis valiligi ile basladi MO 40 ta Roma Cumhuriyeti nin Ikinci Triumvirlik idaresi altinda iken triumvir olan Marcus Aemilius Lepidus Hispania ve Afrika eyaletleri ile birlikte Gallia Narbonensis eyaletinin idaresini vali olarak yuklenmisti Bu triumvirlik gorev paylasmasinda kuzey Galaya Marcus Antonius a Galya arazileri geri kalan kisminin idaresi verilmisti Yak MS 314 te Imparator Diocletianus tarafindan yapilan koklu Imparatorluk topraklarini idaresinin reorganizasyonu ile Gallia Narboensis ile Gallia Aquitania eyaletleri birlestirilip Dioecesis Viennensis adi altind eyaletler birligi diocesis kurildu ve bunun baskenti olarak kuzeyde sehri secildi Bu eyaletler birligi ismi sonradanDioecesis Septem Provinciarum Yedi Eyaletten Birlik olarak isimlendirildi Romalilardan sonraGallia Narbonensis ve etrafindaki topraklar MS 472 de Kavimler Gocu sirasinda German Vizigotlar in Iberik Yarimadasi na dogru gocmesi sureci icinde nihai olarak Roma Imparatorlugu arazisi olmaktan cikti MS 462 MS 477 arasinda Vizigotlar idaresi altinda Gallia Narbonensis Vizigot Kralligi nin bir parcasi oldu Gotlarin Romalilar arazilerini paylasmalari sureci icinde Vizigotlarin hukmu altinda bulunan topraklar genel olarak Septimania adini tasimistir Bu topraklarin asagi Rhone Nehri dogusunda bulunanlarina Provence adi da kullanilmistir Kaynakca Boatwright et al The Romans From Village to Empire p 272 ISBN 978 0 19 511876 6Dis baglantilarDrinkwater J F 1983 Roman Gaul The Three Provinces 58 B C A D 260 Cornell University Press Ingilizce Ebel Charles 1976 Transalpine Gaul The Emergence of a Roman Province Leiden E J Brill Ilk gorus icin kisim online 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Rivet A L F 1988 Gallia Narbonensis Southern France in Roman Times Londra B T Batsford Ltd Ingilizce Woolf Greg 1998 Becoming Roman The Origins of Provincial Civilization in Gaul Cambridge Cambridge University Press Ilk gorus icin kisim online 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde