Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gary Lawrence Francione (d. Mayıs, 1954) hukuk alanında çalışan Amerikalı akademisyen. Francione, Newark'ta bulunan Rutgers Hukuk Okulu'nda seçkin profesör unvanını taşımaktadır.
Gary Lawrence Francione | |
|---|---|
 Hayvan hakları kuramcısı, hukuk ve felsefe profesörü Francione, barınaktan evlat edindiği Mollie ve Katie ile birlikte | |
| Doğum | 1954, Mayıs |
| Meslek | Hukuk dalında Profesör, Rutgers Hukuk Okulu-Newark |
| Tanınma nedeni | Animals, Property and the Law, Rain Without Thunder, Animals as Persons, Animal Rights Debate: Abolition or Regulation, Hayvan Haklarına Giriş |
Francione, hayvan hakları üzerine geliştirmiş olduğu kuramı ile tanınmıştır ve bir Amerikan hukuk okulunda hayvan hakları üzerine ilk defa ders veren kişidir. Çalışmaları genel olarak üç konu üzerine odaklanır. Bunlar, hayvanların statüleri, hayvan refahı ile hayvan hakları arasındaki farklar ve bilişsel kapasiteler yerine yalnızca hissedebilirlik üzerine temellenen bir hayvan hakları kuramıdır.
Francione, çalışmalarında hayvan refahı düzenlemelerinin hem kuramsal hem de uygulama alanlarında geçersiz ve güvenilmez olduklarını öne sürerek, bu düzenlemelerin yalnızca toplumda hayvanları kullanmaya devam etmek konusunda bir iç rahatlamasına sebep olarak hayvanların mülk statüsünün sürdürülmesine hizmet edeceğini savunmaktadır. İnsan harici hayvanların yalnızca bir hakka ihtiyaç duyduklarını savunur ve bu hak mülk olarak görülmeme hakkıdır. Buna dayalı olarak hayvan hakları hareketinin temelinde etik veganlığın olması gerektiğini öne sürer. Francione, şiddetin her türlü biçimini reddetmekte ve hayvan hakları hareketinin geçmişteki barış hareketlerinin mantıksal devamı olduğunu savunmaktadır, hayvan hakları hareketi insanlarla insan harici hayvanlar arasında bulunan mevcut istismara dayalı ilişkinin sona erdirilmesini ve insan harici hayvanlara sahip kişiler olarak muamele edilmesini savunur.
Hayvan Hakları Teorisi
Hayvanların Mülk Statüsü
1995 tarihli Animals, Property and the Law (Hayvanlar, Mülkiyet ve Hukuk) ismini taşıyan kitabında Francione, hayvanların taşımakta olduğu mülk statüsünden ötürü hayvanlara 'insani' muamelelerde bulunmayı gerektiren ya da gereksiz zararı önlemeyi amaçlayan yasaların hayvan çıkarları açısından dikkate değer bir koruma sağlayamayacağını öne sürmektedir. Hayvanlar, yalnızca mülk olarak görüldüklerinden, onlara muamele biçimimiz daima insanların ekonomik olarak sağlayacakları fayda kadar önemsenecektir. Bu yüzden yasalar da, ancak hayvanların insan amaçları için mülk olarak kullanılabilmelerini mümkün kılacak derecede bir koruma sağlayabilir. Yalnızca bir mülk değeri taşımakta olan hayvanların çıkarları ahlaki anlamda değer görmeyecektir. Bunun sonucunda, hayvanları korumayı amaçlayan yasaların insani olarak adlandırdığı muamele biçimleri insanlar söz konusu olduğunda işkence olarak adlandırabileceğimiz muamele biçimleridir.
Hayvan Hakları ve Hayvan Refahı Karşılaştırması
Francione, 1996 tarihli kitabı Rain Without Thunder: The Ideology of the Animal Rights Movement (Şimşeksiz Yağmur: Hayvan Hakları Hareketinin İdeolojisi) içerisinde hayvan istismarının ortadan kaldırılmasını savunan hayvan hakları hareketi ile hayvan istismarını düzenlemek ve daha insancıl bir hale getirmeyi amaçlayan hayvan refahı hareketi arasındaki kuramsal ve pratik önemli farkları ortaya koymaktadır. Francione'a göre bu farklar oldukça açıktır, abolisyonist görüş ne kadar 'insani' bir biçimde muamele edersek edelim hayvan kullanımlarımızı gerekçelendiremeyeceğimiz şeklindeyken, düzenlemeci görüş hayvan kullanımının belli kriterlere uyulduğu takdirde gerekçelendirilebilir olduğunu savunmakta ve 'kötü muamele biçimlerine' karşı çıkmaktadır.
Francione, hayvan hakları görüşünü kuramsal olarak destekleyen ancak hayvan refahı düzenlemelerini hayvan haklarının kademeli olarak tanınmasının temel yolu olarak gören görüşü 'yeni refahçılık' olarak isimlendirir. Francione, hayvanların ekonomik meta statüsünü taşıdığı müddetçe yalnızca dışsal bir değere (ekonomik değere) sahip olabilecekleri ve bu statünün kendisini ortadan kaldırmadığımız müddetçe gerçekleştirilecek düzenlemelerin onların içkin değerini tanımaya hizmet edeceği fikrini destekleyecek herhangi bir veri olmadığını öne sürmektedir, aksine bu tarz düzenlemelerin hayvan istismarının daha 'insani' yolları olabileceği algısını yaratarak hayvan kullanımının konu hakkında içi rahatlayacak olan toplum tarafından sürdürülmesine ve hayvansal ürünlerin tüketiminde artışa sebep olacağını savunur.
Francione'un felsefesinin merkezi temalarından biri, abolisyonist bir anlamda gerçekleşebilecek kademeli dönüşümün temel şeklinin veganlık olmasıdır. Francione, uzun zamandır hayvan hakları hareketinin şiddeti reddeden bir hareket olmasını savunur. Abolisyonist ve vegan bir hayvan hakları hareketinin dönüşümü sağlayacağını öne sürer.
Hissedebilirliğin Önemi
2000 yılında yayınlanan Hayvan Haklarına Giriş: Çocuğunuz mu Köpeğiniz mi? başlıklı kitabında, Francione abolisyonu amaçlayan bir kuramın etik topluluğa dahil olma kriteri olarak hissedebilirliğin ötesinde bir bilişsel kapasiteyi kriter olarak öne sürmemesi gerektiğini savunur. Etik topluluğa üye olmak, başka kişilerin mülkü olmama hukuk-öncesi hakkının tanınmasını getirmektedir. Francione, hayvanların insanların kaynağı olarak kullanımlarına son vermek için reflektif kendilik algısı, dil kullanımı yeteneği, tercihsel otonomi gibi bir takım bilişsel kapasitelerin aranmasına karşı çıkar. Francione, bir mülk ile mülk sahibi arasındaki herhangi bir anlaşmazlıkta mülkün herhangi bir çıkarının önemsenmesinin hukuki olarak mümkün olmadığını göstererek, eşit gözetim ilkesinin gerçek anlamda işleyebilmesi için hayvanların mülk statülerinin kaldırılmasını savunur.
Bu tartışmanın bir parçası olarak, Francione, insan harici hayvanlarla olan ilişkimizi bir ahlaki şizofreni olarak adlandırır. Bir taraftan, pek çoğumuz hayvanları önemsediğimizi öne süreriz. Francione, pek çoğumuzun bazı hayvanları dostu olarak gördüğünü, hatta kimilerimizin onları ailemizin bir üyesi olarak kabul ettiğini, onların kişi olduklarından -yani içkin ahlaki değer taşıdıklarından- bir an bile şüphe etmiyor olduğumuzu hatırlatır. Öbür yandan ise, hayvanlar mülk olduklarından, onlara atfettiğimiz değer ya da onlar üzerinden kazandığımız ekonomik kâr ya da diğer faydalar haricinde hiçbir değer taşımayan varlıklar olarak görülmeyi sürdürürler. Francione, eğer hayvanlar ahlaki olarak önem taşıyorsa ve birer eşya değillerse, onları mülk olarak göremeyeceğimizi savunur.
Hayvan Hakları Hareketi
Francione PETA gibi hayvan refahı kuruluşlarının savundukları fikirlere karşı çıkmaktadır. Bu tarz kuruluşların istismarda düzenlemeleri, hayvan refahını ve mutlu et ürünlerini savunduklarını öne sürer. Francione'a göre, odaklanılması gereken hayvanların acılarını azaltmak değildir, zira bu yaklaşım tüketicilerin daha insani olduğunu düşündükleri hayvansal ürünleri daha rahat bir şekilde tüketmelerine sebebiyet verir ve hayvanların mülk statülerinin devamını sağlar.
Kitapları
- Advocate for Animals! An Abolitionist Vegan Handbook, Exempla Press, 2017.
- (Anna E. Charlton ile birlikte) Animal Rights: The abolitionist Approach. Exempla Press, 2015.
- (Anna E. Charlton ile birlikte) "Eat Like You Care: An Examination of the Morality of Eating Animals". Exempla Press, 2013. . (Türkçe çevirisi: İnsan Neden Vegan Olur?: Hayvan Kullanımı Tartışmasına Bir Giriş, Metropolis Yayıncılık, 2016)
- The Animal Rights Debate: Abolition or Regulation. Columbia University Press, 2010.
- Animals As Persons: Essays on the Abolition of Animal Exploitation. Columbia University Press, 2008.
- Introduction to Animal Rights: Your Child or the Dog?. Philadelphia: Temple University Press, 2000. (Türkçe çevirisi: Hayvan Haklarına Giriş: Çocuğunuz mu Köpeğiniz mi?, İletişim Yayınları, 2008)
- Rain without Thunder: The Ideology of the Animal Rights Movement. Philadelphia: Temple University Press, 1996.
- Animals, Property and the Law. Philadelphia: Temple University Press, 1995,
- (Anna E. Charlton ile birlikte) Vivisection and Dissection in the Classroom: A Guide to Conscientious Objection. Jenkintown, Pa. : American Anti-Vivisection Society, 1992.
Konuyla ilgili yayınlar
- Hayvan Haklarına Giriş, İletişim Yayınları, 2008
- Animal Rights: Abolitionist Approach Web Sitesi9 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Gary L. Francione'un Türkçe Makaleleri15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hayvan Hakları: Abolisyonist Yaklaşım Broşürü13 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Francione ile yapılan bir röportaj (Türkçe Altyazılı)
| Vikisöz'de Gary L. Francione ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Notlar
- ^ "Gary L. Francione 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", Rutgers School of Law Newark, accessed February 25, 2008.
- ^ Francione, Gary. Animals as Persons: Essays on the Abolition of Animal Exploitation. Columbia University Press, 2008, arka kapak
- ^ Gary L. Francione, The Four Problems of Animal Welfare: In a Nutshell 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe Çeviri) 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., erişim Nisan 8, 2015
- ^ Gary L. Francione, Hayvan Haklarına Giriş, İletişim Yayınları
- ^ Gary L. Francione, The Paradigm Shift Requires Clarity About the Moral Baseline: Veganism 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe Çeviri 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ Gary L. Francione, A Comment on Violence 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe Çeviri 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
- ^ Türkçe baskı: İletişim Yayınları, Mart 2008 9 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Gary L. Francione, Animal Welfare Regulation, “Happy Exploitation,” and Speciesism 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Türkçe Çeviri 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gary Lawrence Francione d Mayis 1954 hukuk alaninda calisan Amerikali akademisyen Francione Newark ta bulunan Rutgers Hukuk Okulu nda seckin profesor unvanini tasimaktadir Gary Lawrence FrancioneHayvan haklari kuramcisi hukuk ve felsefe profesoru Francione barinaktan evlat edindigi Mollie ve Katie ile birlikteDogum1954 MayisMeslekHukuk dalinda Profesor Rutgers Hukuk Okulu NewarkTaninma nedeniAnimals Property and the Law Rain Without Thunder Animals as Persons Animal Rights Debate Abolition or Regulation Hayvan Haklarina Giris Francione hayvan haklari uzerine gelistirmis oldugu kurami ile taninmistir ve bir Amerikan hukuk okulunda hayvan haklari uzerine ilk defa ders veren kisidir Calismalari genel olarak uc konu uzerine odaklanir Bunlar hayvanlarin statuleri hayvan refahi ile hayvan haklari arasindaki farklar ve bilissel kapasiteler yerine yalnizca hissedebilirlik uzerine temellenen bir hayvan haklari kuramidir Francione calismalarinda hayvan refahi duzenlemelerinin hem kuramsal hem de uygulama alanlarinda gecersiz ve guvenilmez olduklarini one surerek bu duzenlemelerin yalnizca toplumda hayvanlari kullanmaya devam etmek konusunda bir ic rahatlamasina sebep olarak hayvanlarin mulk statusunun surdurulmesine hizmet edecegini savunmaktadir Insan harici hayvanlarin yalnizca bir hakka ihtiyac duyduklarini savunur ve bu hak mulk olarak gorulmeme hakkidir Buna dayali olarak hayvan haklari hareketinin temelinde etik veganligin olmasi gerektigini one surer Francione siddetin her turlu bicimini reddetmekte ve hayvan haklari hareketinin gecmisteki baris hareketlerinin mantiksal devami oldugunu savunmaktadir hayvan haklari hareketi insanlarla insan harici hayvanlar arasinda bulunan mevcut istismara dayali iliskinin sona erdirilmesini ve insan harici hayvanlara sahip kisiler olarak muamele edilmesini savunur Hayvan Haklari TeorisiHayvanlarin Mulk Statusu 1995 tarihli Animals Property and the Law Hayvanlar Mulkiyet ve Hukuk ismini tasiyan kitabinda Francione hayvanlarin tasimakta oldugu mulk statusunden oturu hayvanlara insani muamelelerde bulunmayi gerektiren ya da gereksiz zarari onlemeyi amaclayan yasalarin hayvan cikarlari acisindan dikkate deger bir koruma saglayamayacagini one surmektedir Hayvanlar yalnizca mulk olarak gorulduklerinden onlara muamele bicimimiz daima insanlarin ekonomik olarak saglayacaklari fayda kadar onemsenecektir Bu yuzden yasalar da ancak hayvanlarin insan amaclari icin mulk olarak kullanilabilmelerini mumkun kilacak derecede bir koruma saglayabilir Yalnizca bir mulk degeri tasimakta olan hayvanlarin cikarlari ahlaki anlamda deger gormeyecektir Bunun sonucunda hayvanlari korumayi amaclayan yasalarin insani olarak adlandirdigi muamele bicimleri insanlar soz konusu oldugunda iskence olarak adlandirabilecegimiz muamele bicimleridir Hayvan Haklari ve Hayvan Refahi Karsilastirmasi Francione 1996 tarihli kitabi Rain Without Thunder The Ideology of the Animal Rights Movement Simseksiz Yagmur Hayvan Haklari Hareketinin Ideolojisi icerisinde hayvan istismarinin ortadan kaldirilmasini savunan hayvan haklari hareketi ile hayvan istismarini duzenlemek ve daha insancil bir hale getirmeyi amaclayan hayvan refahi hareketi arasindaki kuramsal ve pratik onemli farklari ortaya koymaktadir Francione a gore bu farklar oldukca aciktir abolisyonist gorus ne kadar insani bir bicimde muamele edersek edelim hayvan kullanimlarimizi gerekcelendiremeyecegimiz seklindeyken duzenlemeci gorus hayvan kullaniminin belli kriterlere uyuldugu takdirde gerekcelendirilebilir oldugunu savunmakta ve kotu muamele bicimlerine karsi cikmaktadir Francione hayvan haklari gorusunu kuramsal olarak destekleyen ancak hayvan refahi duzenlemelerini hayvan haklarinin kademeli olarak taninmasinin temel yolu olarak goren gorusu yeni refahcilik olarak isimlendirir Francione hayvanlarin ekonomik meta statusunu tasidigi muddetce yalnizca dissal bir degere ekonomik degere sahip olabilecekleri ve bu statunun kendisini ortadan kaldirmadigimiz muddetce gerceklestirilecek duzenlemelerin onlarin ickin degerini tanimaya hizmet edecegi fikrini destekleyecek herhangi bir veri olmadigini one surmektedir aksine bu tarz duzenlemelerin hayvan istismarinin daha insani yollari olabilecegi algisini yaratarak hayvan kullaniminin konu hakkinda ici rahatlayacak olan toplum tarafindan surdurulmesine ve hayvansal urunlerin tuketiminde artisa sebep olacagini savunur Francione un felsefesinin merkezi temalarindan biri abolisyonist bir anlamda gerceklesebilecek kademeli donusumun temel seklinin veganlik olmasidir Francione uzun zamandir hayvan haklari hareketinin siddeti reddeden bir hareket olmasini savunur Abolisyonist ve vegan bir hayvan haklari hareketinin donusumu saglayacagini one surer Hissedebilirligin Onemi 2000 yilinda yayinlanan Hayvan Haklarina Giris Cocugunuz mu Kopeginiz mi baslikli kitabinda Francione abolisyonu amaclayan bir kuramin etik topluluga dahil olma kriteri olarak hissedebilirligin otesinde bir bilissel kapasiteyi kriter olarak one surmemesi gerektigini savunur Etik topluluga uye olmak baska kisilerin mulku olmama hukuk oncesi hakkinin taninmasini getirmektedir Francione hayvanlarin insanlarin kaynagi olarak kullanimlarina son vermek icin reflektif kendilik algisi dil kullanimi yetenegi tercihsel otonomi gibi bir takim bilissel kapasitelerin aranmasina karsi cikar Francione bir mulk ile mulk sahibi arasindaki herhangi bir anlasmazlikta mulkun herhangi bir cikarinin onemsenmesinin hukuki olarak mumkun olmadigini gostererek esit gozetim ilkesinin gercek anlamda isleyebilmesi icin hayvanlarin mulk statulerinin kaldirilmasini savunur Bu tartismanin bir parcasi olarak Francione insan harici hayvanlarla olan iliskimizi bir ahlaki sizofreni olarak adlandirir Bir taraftan pek cogumuz hayvanlari onemsedigimizi one sureriz Francione pek cogumuzun bazi hayvanlari dostu olarak gordugunu hatta kimilerimizin onlari ailemizin bir uyesi olarak kabul ettigini onlarin kisi olduklarindan yani ickin ahlaki deger tasidiklarindan bir an bile suphe etmiyor oldugumuzu hatirlatir Obur yandan ise hayvanlar mulk olduklarindan onlara atfettigimiz deger ya da onlar uzerinden kazandigimiz ekonomik kar ya da diger faydalar haricinde hicbir deger tasimayan varliklar olarak gorulmeyi surdururler Francione eger hayvanlar ahlaki olarak onem tasiyorsa ve birer esya degillerse onlari mulk olarak goremeyecegimizi savunur Hayvan Haklari Hareketi Francione PETA gibi hayvan refahi kuruluslarinin savunduklari fikirlere karsi cikmaktadir Bu tarz kuruluslarin istismarda duzenlemeleri hayvan refahini ve mutlu et urunlerini savunduklarini one surer Francione a gore odaklanilmasi gereken hayvanlarin acilarini azaltmak degildir zira bu yaklasim tuketicilerin daha insani oldugunu dusundukleri hayvansal urunleri daha rahat bir sekilde tuketmelerine sebebiyet verir ve hayvanlarin mulk statulerinin devamini saglar KitaplariAdvocate for Animals An Abolitionist Vegan Handbook Exempla Press 2017 ISBN 978 0 9967192 7 8 Anna E Charlton ile birlikte Animal Rights The abolitionist Approach Exempla Press 2015 ISBN 978 0 9967192 3 0 Anna E Charlton ile birlikte Eat Like You Care An Examination of the Morality of Eating Animals Exempla Press 2013 ISBN 978 1 492 38651 3 Turkce cevirisi Insan Neden Vegan Olur Hayvan Kullanimi Tartismasina Bir Giris Metropolis Yayincilik 2016 The Animal Rights Debate Abolition or Regulation Columbia University Press 2010 ISBN 978 0 231 14955 6 Animals As Persons Essays on the Abolition of Animal Exploitation Columbia University Press 2008 ISBN 978 0 231 13950 2 Introduction to Animal Rights Your Child or the Dog Philadelphia Temple University Press 2000 ISBN 1 56639 692 1 Turkce cevirisi Hayvan Haklarina Giris Cocugunuz mu Kopeginiz mi Iletisim Yayinlari 2008 Rain without Thunder The Ideology of the Animal Rights Movement Philadelphia Temple University Press 1996 ISBN 1 56639 461 9 Animals Property and the Law Philadelphia Temple University Press 1995 ISBN 1 56639 284 5 Anna E Charlton ile birlikte Vivisection and Dissection in the Classroom A Guide to Conscientious Objection Jenkintown Pa American Anti Vivisection Society 1992 Konuyla ilgili yayinlarHayvan Haklarina Giris Iletisim Yayinlari 2008 Animal Rights Abolitionist Approach Web Sitesi9 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gary L Francione un Turkce Makaleleri15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hayvan Haklari Abolisyonist Yaklasim Brosuru13 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Francione ile yapilan bir roportaj Turkce Altyazili Vikisoz de Gary L Francione ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Notlar Gary L Francione 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rutgers School of Law Newark accessed February 25 2008 Francione Gary Animals as Persons Essays on the Abolition of Animal Exploitation Columbia University Press 2008 arka kapak Gary L Francione The Four Problems of Animal Welfare In a Nutshell 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Ceviri 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde erisim Nisan 8 2015 Gary L Francione Hayvan Haklarina Giris Iletisim Yayinlari Gary L Francione The Paradigm Shift Requires Clarity About the Moral Baseline Veganism 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Ceviri 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gary L Francione A Comment on Violence 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Ceviri 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce baski Iletisim Yayinlari Mart 2008 9 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gary L Francione Animal Welfare Regulation Happy Exploitation and Speciesism 14 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkce Ceviri 15 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde