Gelaşeni Kilisesi (Gürcüce: გელაშენის ეკლესია), tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Gelaşeni olan Güleş köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Gelaşeni Kilisesi, köyün eski adının farklı yazılışlarından dolayı Goreşen Kilisesi, Goleşen Kilisesi ve Güleşen Kilisesi olarak da bilinir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Güleş, Ardanuç |
Koordinatlar | 41°02′24″K 42°12′12″D / 41.04000°K 42.20333°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Yıkıntı |
Mimari | |
Tamamlanma | ? Orta Çağ |
Özellikler | |
Malzemeler | Moloz taş, kesme taş, kireç harcı |
Tarihçe
Gelaşeni Kilisesi'nin bulunduğu Gelaşeni köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin yaptığı tahrire göre köyde 1574 yılında 14 Hristiyan hane bulunuyordu. Bu köyün kilisesi olan Gelaşeni Kilisesi'nin Osmanlı döneminden önce inşa edildiği ve bu Hristiyan halkın ibadet mekanı olduğu bu kayıttan anlaşılmaktadır. Köyün Müslümanlaşmasından sonra kilise zaman içinde yıkılmış ve taşları Ardanuç ilçesine bağlı Konaklı köyündeki caminin inşasında kullanılmıştır. Bu taşlardan ikisinde, Gürcü ulusal sembolü olan Bolnisi haçı bulunmaktadır.
Mimari
Tek nefli bir yapı olan Gelaşeni Kilisesi, köyün merkezinin 800 metre batısında, yolun 50 metre güneyinde yer alır. Genişliği 9,90 metre olan kilisenin uzunluğunu, çok fazla zarar görmüş olmasından dolayı tespit etmek mümkün değildir. Gelaşeni Kilisesi, moloz ve kesme taşlardan kireç harcı kullanılarak inşa edilmiştir. Dolgu sistemi duvarları olan yapının dış yüzey kaplama taşlarının çoğu sökülmüştür. Kilisenin doğusunda yarım daire şeklinde bir apsis, apsisin yan taraflarında birer oda bulunmaktadır. Kuzey tarafta kalan oda dört köşeli bir mekândır. Güney taraftaki odanın planını tam olarak tespit etmek mümkün değildir. Gelaşeni Kilisesi'nin iç duvarlarının sıvanmış olduğu anlaşılmaktadır. Köylülerin verdiği bilgiye göre kilisenin yakınında üç adet Gürcü şarap küpü bulunmuş, ama bunlar imha edilmiştir. Ardanuç’un Konaklı köyünün Cami mahallesindeki eski caminin inşasında kullanılan Bolnisi haçı figürlü iki taşın Gelaşeni Kilisesi’nden götürüldüğü köylüler tarafından ifade edilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 83. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 36. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar - Katalog (ტაო-კლარჯეთი - ისტორიისა და კულტურის ძეგლები - კატალოგი), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 133, .
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 76, 83. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gelaseni Kilisesi Gurcuce გელაშენის ეკლესია tarihsel Klarceti bolgesinde gunumuzde Artvin ilinin Ardanuc ilcesine bagli ve eski adi Gelaseni olan Gules koyunde Orta Cag dan kalma Gurcu kilisesidir Gelaseni Kilisesi koyun eski adinin farkli yazilislarindan dolayi Goresen Kilisesi Golesen Kilisesi ve Gulesen Kilisesi olarak da bilinir Gelaseni KilisesiTemel bilgilerKonumGules ArdanucKoordinatlar41 02 24 K 42 12 12 D 41 04000 K 42 20333 D 41 04000 42 20333InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumYikintiMimariTamamlanma Orta CagOzelliklerMalzemelerMoloz tas kesme tas kirec harciTarihceGelaseni Kilisesi nin bulundugu Gelaseni koyu Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Klarceti de yer alir Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Osmanli idaresinin yaptigi tahrire gore koyde 1574 yilinda 14 Hristiyan hane bulunuyordu Bu koyun kilisesi olan Gelaseni Kilisesi nin Osmanli doneminden once insa edildigi ve bu Hristiyan halkin ibadet mekani oldugu bu kayittan anlasilmaktadir Koyun Muslumanlasmasindan sonra kilise zaman icinde yikilmis ve taslari Ardanuc ilcesine bagli Konakli koyundeki caminin insasinda kullanilmistir Bu taslardan ikisinde Gurcu ulusal sembolu olan Bolnisi haci bulunmaktadir MimariTek nefli bir yapi olan Gelaseni Kilisesi koyun merkezinin 800 metre batisinda yolun 50 metre guneyinde yer alir Genisligi 9 90 metre olan kilisenin uzunlugunu cok fazla zarar gormus olmasindan dolayi tespit etmek mumkun degildir Gelaseni Kilisesi moloz ve kesme taslardan kirec harci kullanilarak insa edilmistir Dolgu sistemi duvarlari olan yapinin dis yuzey kaplama taslarinin cogu sokulmustur Kilisenin dogusunda yarim daire seklinde bir apsis apsisin yan taraflarinda birer oda bulunmaktadir Kuzey tarafta kalan oda dort koseli bir mekandir Guney taraftaki odanin planini tam olarak tespit etmek mumkun degildir Gelaseni Kilisesi nin ic duvarlarinin sivanmis oldugu anlasilmaktadir Koylulerin verdigi bilgiye gore kilisenin yakininda uc adet Gurcu sarap kupu bulunmus ama bunlar imha edilmistir Ardanuc un Konakli koyunun Cami mahallesindeki eski caminin insasinda kullanilan Bolnisi haci figurlu iki tasin Gelaseni Kilisesi nden goturuldugu koyluler tarafindan ifade edilmistir Kaynakca a b 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 83 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9 Klarceti კლარჯეთი Mamia Pagava Meri Tsintsadze Maia Baramidze Malhaz Coharadze Tina Siosvili Sota Mamuladze Ramaz Halvasi Nugzar Mgeladze Zaza Sasikadze Cemal Karalidze Batum 2016 s 36 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 8969 5 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalog ტაო კლარჯეთი ისტორიისა და კულტურის ძეგლები კატალოგი Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili Tiflis 2018 s 133 ISBN 9789941478178 2015 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2016 s 76 83 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 9123 9 9