Gellért

Gellért veya Gerardo (Latince: Gerardus) (23 Nisan 977~1000 - 29 Ağustos 1046) İtalyan asıllı Benediktin bir keşiş, 1030 yılından sonra ölümüne kadar Macaristan Krallığı'ndaki Szeged piskoposuydu. Vata Pagan Ayaklanması sırasında öldürülmüştür. Bugün Gellért Tepesi olarak bilenen tepeye, burada öldürüldüğü için adı verilmiştir. 1083 yılında aziz ilan edilmiş ve Macaristan'ın azizleri arasında sayılmıştır.

Gellért
Venedik'deki heykeli
Doğum	Gerardo 23 Nisan 970~1000 Venedik, Venedik Cumhuriyeti
Ölüm	29 Ağustos 1046 Buda, Macaristan Krallığı
Yortu	24 Eylül
Din	Katolik (Benediktin Tarikatı)

Hayatı

Gençliği

Hayatına dair bilgiler genel olarak kendi kaleme aldığı hagiografi içinde yer almıştır. Venedik Cumhuriyetindeki asil bir aile olan Sagredo ailesine bağlı olduğu düşünülmektedir. 23 Nisan günü doğduğu için adı Aziz George'dan hareketle George olarak verilmişse daha sonra Gerardo olarak değiştirilmiştir. Tam olarak hangi yıl doğduğu bilinmemektedir. Küçük yaşında ağır bir hastalık geçirmiş ve iyileşmesinde Venedik'teki San Giorgio Manastırındaki Benediktin Tarikatına mensup rahipler önemli katkılarda bulunmuştur. Ailesi tarafından genç yaşta dini eğitim alması için rahiplerin yanına verilen Gerardo, oldukça iyi bir eğitim alır. Bologna ve Fransa'da eğitimlerine devam eder, gramer, felsefe ve hukuk alanlarında kendisini yetiştirir. Yaklaşık olarak 1018-1020 döneminde Kutsal Topraklara gitmek için gemiyle yola çıkar. Ancak şiddetli fırtınalar sonucu gemisi batınca İstirya açıklarında üzerinde manastır bulunan bir adaya çıkmayı başarır.

Macaristan

Buradaki rahiplerin önerisiyle Hristiyanlığı Macar topraklarında yaymak için yola koyulur. Beraberinde Maurus ve Anastasius olduğu halde ayinler vermeye başlayan Gerardo'nun daha yeni yeni Hristiyanlığa adım atmakta olan Macar topraklarında kalması için rahip dostları onu kral I. István ile tanıştırmak isterler. Budapeşte'nin güneyindeki Székesfehérvár kentine kralla görüşen Gerardo, hem ikna edilerek hem de Kutsal Topraklar'a seyahat izni verilmeyeceği tehdidi sonucunda piskopos unvanıyla kalmaya razı olur. Gerardo, István'ın oğlu ve veliaht olan ancak genç yaşında ölecek olan Emeric'e de hocalık yapar. Gerardo bir dönem Bakonybél'e giderek yedi yıl boyunca dağlık bölgede münzevi bir hayat yaşar. Bu sırada Szeged'i ele geçiren kral, Gerardo'yu buranın piskoposu olarak atar. Dini bilgisi çok kuvvetli olan Gerardo Macarca bilmediği için yerli halkla temaslarında Macar rahiplerle beraber ayin düzenlemekteydi. Genellikle pagan olan Macar köylüleri Hristiyanlığa geçse de pagan inanışı buralarda hala kuvvetliydi.

Gellért'in ölümünü tasvir eden resim

Artık yerli halk tarafından Gellért olarak çağrılan piskoposun kaderi kralın ölümüyle değişir. Oğulları ve dolayısıyla veliahtları kendi hayattayken ölmüş olan István'ın yerine tahta yeğeni Peter geçse de Kutsal Roma İmparatorluğuna bağlılığı yüzünden alaşağı edildi. Bu ayaklanma sırasında Gellért de ayaklanmacılar tarafından öldürülmüştür.

Ölümü

Öldürülme tarzına dair çeşitli farklı anlatımlar mevcuttur. Ancak en yaygın olanı çivili bir fıçının içine sokulup bugün onun adı verilmiş olan tepeden aşağıya yuvarlandığı ve öldürüldüğüdür. 1083 yılında aziz ilan edilmiş ve bugün Macaristan'ın azizlerinden sayılmaktadır, 24 Eylül günü ona ithaf edilen şenlikler düzenlenmektedir.

Kaynakça

1. ^ Gellért Tepesi hakkında bilgi 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 14 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
2. ^ Britannica.com adresindeki maddesi 7 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 14 Nisan 2021 tarihinde erişilmiştir
3. ^ Macaristan'ın bağımsızlığını savunan I. András'ın Vata Pagan Ayaklanmasıyla başa gelmiş olması ilginçtir. Pagan inanışı Kutsal Roma İmparatorluğunun bir mandası olmasına karşı kırsal bölgede önemli bir simge olmuş olsa da Kutsal Roma yanlısı kralın tahttan indirilmesinin ardından tahta gelen yeni kral da Hristiyanlığı yaymaya çalışmıştır.

Ayrıca bakınız

• Macaristan Krallığı