Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Get (İbranice: גט, çoğul gitin, İbranice: גיטין), Halaha'ya göre boşanırken, boşanmanın geçerli olması için, kocanın karısına sunmak zorunda olduğu belgedir. Belgedeki metin kısadır: "Bütün erkeklere müsaitsin". Burada anlatılmak istenen kadının artık evli olmadığı ve zina kurallarının kadın üzerinde uygulanamayacağıdır. Verilen get ile Yahudi evliliğinde kocaya geçen haklar kadına iade edilmiş olur.
Etimoloji
Tesniye 24'te boşanma belgesi için kullanılan ahitsel terim "Sefer Keritut" (İbranice: ספר כריתת) olup get kelimesinin kökeni belli değildir. 'e göre bu kelime, anti-manyetik özelliği sebebiyle boşanmayı sembolize eden akik (agate) taşından gelmektedir. Vilna Gaon'a göre ise Gimal ve Tet harfleri bir araya geldiğinde anlamlı bir kelime oluşturmayan tek ikilidir, dolayısıyla boşanmayı simgelemektedir. Olası başka bir tanıma göre, Rabbi , bu kelimenin Latincede yasal belgeler için kullanılan gestus (eylem, jest) kelimesinden türediğini belirtir. Mişna'da get kelimesi genelde boşanma belgeleri için kullanılıyor olsa da, bununla sınırlı olmayıp başka belge türleri için de kullanılmaktadır.
Rabbi 'in öne sürdüğüne göre, Bar Kohba ayaklanmasının ardından Romalılar, Yahudi milliyetçiliğini köreltmek için tüm belgelerin Roma mahkemelerinde hazırlanması gerektiğini anlatan bir bildiri yayınladı. Get kelimesinin İbraniceye girmesi bu zamana rastlar.
Koşullar
Get'in geçerli olabilmesi için Halaha bazı özel formaliteleri şart koşar:
- Boşanma belgesi elle hazırlanmış olmalıdır; bu genelde denen profesyonel dini yazmanlar tarafından kaleme alınır. Koca, belli bir amaçla, belirli bir kadına karşı, özgür iradesiyle belgeyi yazdırmalıdır; belge, boşluklar sonradan doldurulacak şekilde bir form biçiminde tedarik edilemez.
- Boşanmanın geçerli sayılması için, kadının belgeyi fiziksel olarak kabul etmesi gerekir.
- Get'in yasal ve dini doğası gereği belli başlı detaysı koşulları vardır; örneğin:
- Taze bir belge olarak hazırlanmalıdır ve metnin temiz bir şekilde silinme olasılığı bulunmamalıdır.
- Toprağa bağlı bir nesne üzerine yazılmamalıdır (örneğin, incir yaprağı).
- Get'in üzerine eski bir tarih atılmamalıdır.
Bu koşullardan herhangi birinin yerine getirilmemesi, hem belgeyi hem de boşanma prosedürünü geçersiz kılar.
Get, kocanın özgür iradesiyle sunulmuş olmalıdır. Ahitsel olarak kadının rızası gerekmemektedir fakat Aşkenaz geleneğinde kadının rızası da şart koşulur. Get, bir korku veya endişe nedeniyle verilemez. Bu belgede, çocukların velayet hakkı ile bakımı ve malların bölüşümü ile ilgili bilgiler içerebilir. Belgede sunulan kurallara uymamayı gerektiren tek koşul, taraflardan birinin evliliği devam ettirmek istemesidir; bu istek içten olmalı ve mahkemeyi ikna etmelidir. Bu durumda, evliliğin gereği olan sorumluluklar devam eder. Diğer yandan, anlaşmada anlatılan maddi ayrılık geçerliliğini korurken evlilik durumu devam eder.
Get tedarik etmeyi reddetme
Gittin kanunları gereği belge sadece koca tarafından tedarik edilebilir fakat kadının dini mahkemede boşanma için dava açma hakkı bulunur. Mahkeme, kadının arzusunu haklı bulursa kocanın get vermesini şart koşar. Tarihte, get belgesini tedarik etmek istemeyen kocalara cezalar verildiği görülür; bu cezalar arasında aforoz, maddi ceza ve işkence bulunur, bazen kocanın bir gece isimsiz bir mezarda yatırıldığı da olmuştur. Bugün İsrail'de dini mahkemeler, kadına get verilmesi için baskı amacıyla kocayı hapise hatta hücre hapsine sokabilir. İsrail dışındaki dini mahkemelerin böyle bir yaptırıma gücü yoktur; bu ülkelerdeki kocalar get karşılığında para veya çocuk velayeti isteyebilmektedir. Yahudi femisintler bunu "fidye" olarak yorumlarlar.
Bazen koca boşanmayı hepten reddedebilir; bu durumda kadın, Ortodoks Yahudilik kurallarınca hala evli sayıldığından, dinen tekrar evlenemez. Bu kadınlara "boşanması reddedilmiş" anlamına gelen mesorevet get denir. Bu tip davranışlarda bulunan kocalar Ortodoks cemaatlerince hor görülür ve dini aktivitelerde dışlanır. Bu baskıcı davranışlarla kocanın, karısına get vereceği umulur.
Her ne kadar sorun, kocanın get vermemesiyle ilgili olarak görünse de İsrail'deki baş hahamlık her yıl her iki taraftan da yüzlerce kişinin bunun kurbanı olduğunu belirtmektedir.
Muhafazakâr Yahudilik'te geleneksel olarak get şart koşulsa da, kocanın red isteği kabul edilmemektedir. Evliliğin geçersiz sayılması için mahkemenin dokuz hahamı oy kullanır ve çoğunluk oylarca evliliğin durumuna karar verilir.
Get ihtilafı
Konu boşanma olunca, içinde bulunulan ülkenin kanunları, dini kanunlardan önce gelir. Dinen boşanmış çift resmi olarak boşanmadıkça devlet gözünde hala evlidir.
Öte yandan, bir çift resmi olarak boşanmış olsa dahi, Yahudi kanunlarınca kocanın karısına get vermesi ve kadının bi belgeyi kabul etmesi şarttır. Aksi takdirde resmi olarak boşanmış çift, Yahudi şeriatında hala evli olarak kabul edilir ve çiftlerin dinen evliliğin getirdiği sorumlulukları yerine getirmesi beklenir.
Tarihte
Tarihteki en tartışmalı gittin olaylarından biri "Kleve Get'i"dir. 18.yy'ın sonlarında yaşanmış bu olay Yahudi din mahkelemesiyle Batı Avrupa arasında sürtüşmelere sebebiyet vermiştir. Karısına get veren kocanın akli dengesi bozuktu (bugünkü teşhisle muhtemelen paranoya) ve dinen get sadece aklı başında olan biri tarafından sunulabilir. Hâlen bu get konusu ve Halaha'daki "delilik" tanımı tartışma konusudur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Seridei Eish 3:134
- ^ Society must shun divorce-deniers[]
- ^ "Rabbinate Stats: 180 Women, 185 Men 'Chained' by Spouses". Israelnationalnews. 23 Ağustos 2007. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ağustos 2007.
- ^ "Strous QX" (PDF). 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Eylül 2012.
Dış bağlantılar
- Divorce in Judaism9 Ağustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Divorce at Jewish Virtual Library12 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Jewish Divorce and the Role of Beit Din, Jewish Law (1999) Rabbi Jonathan Reiss16 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Guidelines for working with a Beth Din14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Get Ibranice גט cogul gitin Ibranice גיטין Halaha ya gore bosanirken bosanmanin gecerli olmasi icin kocanin karisina sunmak zorunda oldugu belgedir Belgedeki metin kisadir Butun erkeklere musaitsin Burada anlatilmak istenen kadinin artik evli olmadigi ve zina kurallarinin kadin uzerinde uygulanamayacagidir Verilen get ile Yahudi evliliginde kocaya gecen haklar kadina iade edilmis olur EtimolojiTesniye 24 te bosanma belgesi icin kullanilan ahitsel terim Sefer Keritut Ibranice ספר כריתת olup get kelimesinin kokeni belli degildir e gore bu kelime anti manyetik ozelligi sebebiyle bosanmayi sembolize eden akik agate tasindan gelmektedir Vilna Gaon a gore ise Gimal ve Tet harfleri bir araya geldiginde anlamli bir kelime olusturmayan tek ikilidir dolayisiyla bosanmayi simgelemektedir Olasi baska bir tanima gore Rabbi bu kelimenin Latincede yasal belgeler icin kullanilan gestus eylem jest kelimesinden turedigini belirtir Misna da get kelimesi genelde bosanma belgeleri icin kullaniliyor olsa da bununla sinirli olmayip baska belge turleri icin de kullanilmaktadir Rabbi in one surdugune gore Bar Kohba ayaklanmasinin ardindan Romalilar Yahudi milliyetciligini koreltmek icin tum belgelerin Roma mahkemelerinde hazirlanmasi gerektigini anlatan bir bildiri yayinladi Get kelimesinin Ibraniceye girmesi bu zamana rastlar KosullarGet in gecerli olabilmesi icin Halaha bazi ozel formaliteleri sart kosar Bosanma belgesi elle hazirlanmis olmalidir bu genelde denen profesyonel dini yazmanlar tarafindan kaleme alinir Koca belli bir amacla belirli bir kadina karsi ozgur iradesiyle belgeyi yazdirmalidir belge bosluklar sonradan doldurulacak sekilde bir form biciminde tedarik edilemez Bosanmanin gecerli sayilmasi icin kadinin belgeyi fiziksel olarak kabul etmesi gerekir Get in yasal ve dini dogasi geregi belli basli detaysi kosullari vardir ornegin Taze bir belge olarak hazirlanmalidir ve metnin temiz bir sekilde silinme olasiligi bulunmamalidir Topraga bagli bir nesne uzerine yazilmamalidir ornegin incir yapragi Get in uzerine eski bir tarih atilmamalidir Bu kosullardan herhangi birinin yerine getirilmemesi hem belgeyi hem de bosanma prosedurunu gecersiz kilar Get kocanin ozgur iradesiyle sunulmus olmalidir Ahitsel olarak kadinin rizasi gerekmemektedir fakat Askenaz geleneginde kadinin rizasi da sart kosulur Get bir korku veya endise nedeniyle verilemez Bu belgede cocuklarin velayet hakki ile bakimi ve mallarin bolusumu ile ilgili bilgiler icerebilir Belgede sunulan kurallara uymamayi gerektiren tek kosul taraflardan birinin evliligi devam ettirmek istemesidir bu istek icten olmali ve mahkemeyi ikna etmelidir Bu durumda evliligin geregi olan sorumluluklar devam eder Diger yandan anlasmada anlatilan maddi ayrilik gecerliligini korurken evlilik durumu devam eder Get tedarik etmeyi reddetmeGittin kanunlari geregi belge sadece koca tarafindan tedarik edilebilir fakat kadinin dini mahkemede bosanma icin dava acma hakki bulunur Mahkeme kadinin arzusunu hakli bulursa kocanin get vermesini sart kosar Tarihte get belgesini tedarik etmek istemeyen kocalara cezalar verildigi gorulur bu cezalar arasinda aforoz maddi ceza ve iskence bulunur bazen kocanin bir gece isimsiz bir mezarda yatirildigi da olmustur Bugun Israil de dini mahkemeler kadina get verilmesi icin baski amaciyla kocayi hapise hatta hucre hapsine sokabilir Israil disindaki dini mahkemelerin boyle bir yaptirima gucu yoktur bu ulkelerdeki kocalar get karsiliginda para veya cocuk velayeti isteyebilmektedir Yahudi femisintler bunu fidye olarak yorumlarlar Bazen koca bosanmayi hepten reddedebilir bu durumda kadin Ortodoks Yahudilik kurallarinca hala evli sayildigindan dinen tekrar evlenemez Bu kadinlara bosanmasi reddedilmis anlamina gelen mesorevet get denir Bu tip davranislarda bulunan kocalar Ortodoks cemaatlerince hor gorulur ve dini aktivitelerde dislanir Bu baskici davranislarla kocanin karisina get verecegi umulur Her ne kadar sorun kocanin get vermemesiyle ilgili olarak gorunse de Israil deki bas hahamlik her yil her iki taraftan da yuzlerce kisinin bunun kurbani oldugunu belirtmektedir Muhafazakar Yahudilik te geleneksel olarak get sart kosulsa da kocanin red istegi kabul edilmemektedir Evliligin gecersiz sayilmasi icin mahkemenin dokuz hahami oy kullanir ve cogunluk oylarca evliligin durumuna karar verilir Get ihtilafiKonu bosanma olunca icinde bulunulan ulkenin kanunlari dini kanunlardan once gelir Dinen bosanmis cift resmi olarak bosanmadikca devlet gozunde hala evlidir Ote yandan bir cift resmi olarak bosanmis olsa dahi Yahudi kanunlarinca kocanin karisina get vermesi ve kadinin bi belgeyi kabul etmesi sarttir Aksi takdirde resmi olarak bosanmis cift Yahudi seriatinda hala evli olarak kabul edilir ve ciftlerin dinen evliligin getirdigi sorumluluklari yerine getirmesi beklenir TarihteTarihteki en tartismali gittin olaylarindan biri Kleve Get i dir 18 yy in sonlarinda yasanmis bu olay Yahudi din mahkelemesiyle Bati Avrupa arasinda surtusmelere sebebiyet vermistir Karisina get veren kocanin akli dengesi bozuktu bugunku teshisle muhtemelen paranoya ve dinen get sadece akli basinda olan biri tarafindan sunulabilir Halen bu get konusu ve Halaha daki delilik tanimi tartisma konusudur Ayrica bakinizKetuba Yahudiligin evlilige bakis acisiKaynakca Seridei Eish 3 134 Society must shun divorce deniers olu kirik baglanti Rabbinate Stats 180 Women 185 Men Chained by Spouses Israelnationalnews 23 Agustos 2007 9 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Agustos 2007 Strous QX PDF 16 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Eylul 2012 Dis baglantilarDivorce in Judaism9 Agustos 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Divorce at Jewish Virtual Library12 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Jewish Divorce and the Role of Beit Din Jewish Law 1999 Rabbi Jonathan Reiss16 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Guidelines for working with a Beth Din14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde