Grafit ya da karataş yumuşak, yağlı, kâğıt üzerinde iz bırakan, gri-siyah renkli katı bir maddedir. Grafit, yağ haline getirilip makinelerde, çalışan parçaların birbirine sürtünürken aşınmasını azaltmak ya da engellemek amacıyla yağlayıcı olarak kullanılır. Adını, yazı yazmakta kullanılmasından almaktadır; "grafit" Yunanca grafein (γράφειν, yazmak) köküne, mineralleri belirtmekte kullanılan -it ekinin eklenmesiyle elde edilmiş bir sözcüktür.Kurşun kalemlerin içindeki uç, içine kil katılarak sertleştirilmiş grafittir.
Grafitin madenlerden çıkarılıp satışa sunulduğu başlıca yerler Çin, Meksika, Kanada, Brezilya ve Madagaskar'dır. Meksika ve Vietnam tüm amorf (taş içerisinde mikro kristalcikler halinde) grafiti, Sri Lanka ise tüm öbekli ve talaşlı toz halini sunmaktadır. Türkiye'de ise, Maden Dairesi ve MTA Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre 1941 yılından beri aramalar yapılmış, 22'yi aşkın bölgede ekonomik değere sahip az sayıda yatağın varlığı saptanmıştır. Grafit yapay olarak da hazırlanabilir; bunun için kok kömürünün yüksek sıcaklıklarda (>4000 °C) işlenmesi gerekir. Grafit çok yüksek sıcaklıklara dayanabilir. Son dönemlerde, uzay kapsüllerinin ısı kalkanlarının yapımında da grafitten yararlanılmaya başlanmıştır.
Hem elmas, hem de grafit kristal yapılıdır, ama kristalleri farklı biçimlerdedir. Aynı maddenin değişik kristal biçimlerine allotrop denir; allotrop sözcüğü değişik biçim anlamında Yunanca iki sözcükten gelir. Elmas ve grafit, karbonun allotroplarıdır. Elmasta her karbon atomu, dört başka karbon atomuna bağlanarak üç boyutlu katı bir yapı oluşturur; grafitte ise karbon atomları, üst üste yığılmış geniş, yassı levhalar oluşturacak biçimde, iki boyutlu düzlemde birbirlerine bağlanmıştır. Bu levhalar birbirlerinin üzerinden kolayca kayar; grafitin iyi bir yağlayıcı olma özelliği de bundan kaynaklanır. Grafitin kâğıt üzerinde iz bırakmasının nedeni de, bu ince atom levhalarının grafitten ayrılarak kağıdın üzerinde birikmesidir. Karbonun öteki biçimlerinin, belirgin, kendilerine özgü bir yapısı ya da biçimi yoktur. Grafitin düzlemsel yapısına grafin denir.
Genel özellikleri
- Kimyasal bileşim: C
- Kristal sistemi: Hekzagonal
- Kristal şekli: Düz, levhamsı kristal şeklinde olup, özşekilli grafit kristallerine doğada nadiren rastlanır. Çoğunlukla toprağımsı agregatlar şeklinde görülür.
- Renk: Demir siyahından çelik grisine değişken
- Sertlik: 1-2 (Mohs), VHN10=7–11 kg/mm2 (Vickers)
- Özgül ağırlık: 2,09 - 2,23
- Dilinim: Karbon atomları birbirleriyle kovalent tipi kimyasal bağlarla bağlanarak levhamsı düzlemleri oluşturur.
- Dizilim: Karbon atomları altıgen halka oluşturacak şekildedir. Kristal sistemi hegzagonal (grafit-2H) veya trigonal (grafit-3R) olabilmektedir.
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Douglas Harper, Online Etymology Dictionary. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022.
- ^ (İngilizce). Minerals Education Coalition. 14 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022.
- ^ . Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022.
- ^ (İngilizce). Mindat.org - Hudson Institute of Mineralogy. 28 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Grafit ya da karatas yumusak yagli kagit uzerinde iz birakan gri siyah renkli kati bir maddedir Grafit yag haline getirilip makinelerde calisan parcalarin birbirine surtunurken asinmasini azaltmak ya da engellemek amaciyla yaglayici olarak kullanilir Adini yazi yazmakta kullanilmasindan almaktadir grafit Yunanca grafein grafein yazmak kokune mineralleri belirtmekte kullanilan it ekinin eklenmesiyle elde edilmis bir sozcuktur Kursun kalemlerin icindeki uc icine kil katilarak sertlestirilmis grafittir grafit ornegi Grafitin madenlerden cikarilip satisa sunuldugu baslica yerler Cin Meksika Kanada Brezilya ve Madagaskar dir Meksika ve Vietnam tum amorf tas icerisinde mikro kristalcikler halinde grafiti Sri Lanka ise tum obekli ve talasli toz halini sunmaktadir Turkiye de ise Maden Dairesi ve MTA Genel Mudurlugu kayitlarina gore 1941 yilindan beri aramalar yapilmis 22 yi askin bolgede ekonomik degere sahip az sayida yatagin varligi saptanmistir Grafit yapay olarak da hazirlanabilir bunun icin kok komurunun yuksek sicakliklarda gt 4000 C islenmesi gerekir Grafit cok yuksek sicakliklara dayanabilir Son donemlerde uzay kapsullerinin isi kalkanlarinin yapiminda da grafitten yararlanilmaya baslanmistir Hem elmas hem de grafit kristal yapilidir ama kristalleri farkli bicimlerdedir Ayni maddenin degisik kristal bicimlerine allotrop denir allotrop sozcugu degisik bicim anlaminda Yunanca iki sozcukten gelir Elmas ve grafit karbonun allotroplaridir Elmasta her karbon atomu dort baska karbon atomuna baglanarak uc boyutlu kati bir yapi olusturur grafitte ise karbon atomlari ust uste yigilmis genis yassi levhalar olusturacak bicimde iki boyutlu duzlemde birbirlerine baglanmistir Bu levhalar birbirlerinin uzerinden kolayca kayar grafitin iyi bir yaglayici olma ozelligi de bundan kaynaklanir Grafitin kagit uzerinde iz birakmasinin nedeni de bu ince atom levhalarinin grafitten ayrilarak kagidin uzerinde birikmesidir Karbonun oteki bicimlerinin belirgin kendilerine ozgu bir yapisi ya da bicimi yoktur Grafitin duzlemsel yapisina grafin denir Genel ozellikleri Kimyasal bilesim C Kristal sistemi Hekzagonal Kristal sekli Duz levhamsi kristal seklinde olup ozsekilli grafit kristallerine dogada nadiren rastlanir Cogunlukla topragimsi agregatlar seklinde gorulur Renk Demir siyahindan celik grisine degisken Sertlik 1 2 Mohs VHN10 7 11 kg mm2 Vickers Ozgul agirlik 2 09 2 23 Dilinim Karbon atomlari birbirleriyle kovalent tipi kimyasal baglarla baglanarak levhamsi duzlemleri olusturur Dizilim Karbon atomlari altigen halka olusturacak sekildedir Kristal sistemi hegzagonal grafit 2H veya trigonal grafit 3R olabilmektedir Kaynakca Ingilizce Douglas Harper Online Etymology Dictionary 18 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2022 Ingilizce Minerals Education Coalition 14 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2022 Maden Tetkik ve Arama Genel Mudurlugu 19 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2022 Ingilizce Mindat org Hudson Institute of Mineralogy 28 Nisan 2003 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2022