Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Grigori Aleksandroviç Potyomkin (Rusça: Григо́рий Алекса́ндрович Потёмкин) (13 Eylül 1739 –5 Ekim 1791 Rusya'nın 18. yüzyıldaki yayılmacı siyasetinin mimarlarından biri olan bir Rus generali, devlet adamı ve Çariçe II. Katerina'nın sevgilisidir. Hayatını Çariçe II. Katerina'yla birlikte Osmanlı Devleti'ni parçalayarak Rusya'nın egemenliği altında başkenti İstanbul'da bulunan yeni bir Bizans İmparatorluğu kurma hayaline adamıştır.
Grigori Potyomkin 13 Eylül 1739 tarihinde Rusya'nın batısındaki Smolensk kenti yakınında alt rütbeli bir subayın oğlu olarak dünyaya geldi. Moskova Üniversitesi'nde öğrenim gördü. Sarayın muhafız alayına katıldı. 1762 yılında muhafız alayından bir grubun Rus çarı III. Petro'yu tahttan indirerek yerine karısı II. Katerina'yı tahta çıkarması olayına katıldı. 1774 yılından sonra Potyomkin çariçenin sevgilisi oldu ve sınırsız miktarda para ve siyasi güce sahip oldu. Çariçe Potyomkin'i 1784 yılında Rus ordusunun komutanlığına getirdi.
II. Katerina ve Potyomkin'in hayali Rusya'yı Balkanlara ve Asya'ya hükmeden büyük bir imparatorluk haline getirmekti. Bizans İmparatorluğunu Rusya'nın egemenliği altında yeniden canlandırmak ve İstanbul'u bu imparatorluğa başkent yapmak istiyorlardı. Bu amaçla Lehistan'ı parçalayarak Prusya ve Avusturya arasında paylaştılar. Ayrıca 1774 yılındaki Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla Osmanlı Devletinden bağımsız hale gelen Kırım'ı Rusya'nın bir parçası haline getirmeğe karar verdiler. Bu amaçla 1783 yılında Kırım'ı resmen Rus topraklarına kattılar. Potyomkin Rusya'nın Kırım Prensi oldu. Kırım'da Herson, Nikolayev, Akyar, and Yekaterinoslav gibi yeni Rus kasabaları kurdu. 1787 yılında Çariçe II. Katerina Kırım'a gösterişli bir ziyarette bulundu. Amaç Osmanlı Devleti'ni sindirmek ve Kırım'ı Rusya'nın kalıcı bir parçası haline getirmekti.
Osmanlılar bu gelişmeleri Küçük Kaynarca Antlaşmasına aykırı bularak Rusya'ya savaş açtılar. 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı 5 yıl sürdü. Potemkin 1790 yılından itibaren savaşı bugünkü Romanya'nın kuzeydoğusunda bulunan Yaş şehrinde kurduğu çok gösterişli karargahından yönetti. 1791 yılında çariçenin yeni sevgilisi Platon Zubov'u bertaraf etmek için kıskancından Sankt-Peterburg'a geri döndü. Ancak çariçe Potyomkin'in Yaş'a geri dönerek Osmanlılarla barış müzakereleri yapmasını istiyordu. Yola çıktıktan sonra 5 Ekim 1791 tarihinde Yaş kentine 65 km uzaklıkta yüksek ateş ve hazımsızlıktan öldü. Çariçe II. Katerina Potyomkin'i kendi kurduğu Herson kentinde inşa ettirdiği Katerina katedraline gömdürdü. Ayrıca Potyomkin, Pyotr Potyomkin ile uzak akrabadır.
Potyomkin'in ölümünden 1 yıl sonra Rusya'yla Osmanlı Devleti Potyomkin'in karargahının bulunduğu Yaş kentinde Yaş Antlaşmasını imzaladılar. Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti mecburen Kırım'ı Rusya'ya bırakmaya razı oldu.
Potyomkin Zırhlısı
Potemkin'in kurduğu Nikolayev şehrindeki tersanede 1904 yılında inşa edilen bir zırhlı savaş gemisine Grigori Potyomkin'in adı verildi. 1905 yılında bu geminin tayfaları arasında çıkan ayaklanma Rusya'daki 1917 Bolşevik İhtilaline öncülük etti. 1925 yılında SSCB'de bu olayı konu olan Potemkin Zırhlısı adında sessiz bir propaganda filmi yapıldı.
Çariçe II. Katerina İle İlişkisi
Grigori Potyomkin Rusya devlet yönetiminde 1774-1791 yılları arasında güçlü bir siyasi figür olarak kendisini göstermiştir. Orlov ailesi onu Çariçeye tanıtmıştı. Aynı zamanda Grigori Orlov, Katerina'nın eski sevgililerindendir. Çariçe Katerina'nın yaşamı boyunca birçok sevgilisi olmuştur fakat Potyomkin, ona en yakın olan kişidir. Potyomkin Katerina'nın danışmanı, başkomutanı, imparatorluğun yarısının yöneticisi ve hükümdar naibi idi. Aynı zamanda şehirlerin, limanların, sarayların, orduların ve donanmaların kurucusuydu. 1762 yılında Katerina'yı tahta geçiren darbenin destekçilerindendi. Katerina daha sonra yüzbaşını terfi ettirerek ona on bin ruble vermiştir.
Katerina, Potyomkin'i 1763 yılında kilisenin mali ve idari işleriyle ilgilenen Kutsal Sinod proküratörlüğüne atamıştır. 1767'de Atlı Muhafız Alayı üst komuta heyetine dahil edildi ve 1768'de saray mabeyncisi unvanını aldı. Potyomkin Ocak 1774'te Aleksandr Nevski Manastırı'na kapandığında Katerina, Potyomkin'in yeteneklerinden faydalanılabileceğini düşünerek, onun manastır yemini etmesini engellemiştir. Katerina ile sevgili olduktan sonra, daha önce hayatında birçok erkek bulunmuş Katerina'nın hayatını kıskançlıkları ile zorlaştırdı. Katerina 21 Şubat 1774'te odasına kapanarak, "Samimi bir itiraf" adlı mektubunda geçmişte yaşadığı ilişkileri kaleme almıştır. Bu mektup ile sevgilisinden af dilemiştir. Bu mektubu okuduktan sonra Potyomkin, çariçenin eski sevgilisi Vasilçikov'un yerine başyaverliğe getirilmeyi talep ettiğinde bu talep Katerina tarafından kabul edilmiştir. Potyomkin, çariçenin ona sıradan bir gözde gibi davranmasını reddediyordu ve bitmek bilmeyen tartışmalar çıkartıyordu. Mektuplaşmalarından anlaşıldığı üzere ikisi de birbirlerine gönülden bağlıydılar. Grigori Potyomkin ve Katerina'nın on beş yıl süren ilişkilerinde evlendikleri iddia edilmiştir ancak bu kesin olarak kanıtlanamamıştır. Bu iddianın ortaya atılmasında birçok neden etkili olmuştur; çariçe Potyomkin'e gönderdiği mektuplarda ona, "sevgili karın" imzasıyla "sevgili kocam, müşfik eşim" şeklinde hitap etmiştir.
1774 yılında Osmanlı Devleti ile savaşın sürdüğü ve Pugaçov İsyanının yaşandığı sıralarda Potyomkin sarayda Katerina'ya yardımcı olmuştur. 13 Ocak 1776 tarihinde Katerina, Viyana'daki elçisine yazarak Potyomkin'e Kutsal Roma İmparatorluğu prensi unvanı verilmesi talebini imparator II. Joseph (Kutsal Roma imparatoru)'e iletmesini istemiştir. Bu görev Mart 1776'da Potyomkin'e verilmiştir. Potyomkin'e "Huzurlu Altesleri" ve "Prens" şeklinde hitap edilmeye başlanmıştı.
Kaynakça
- ^ Massie, Robert K., Çariçe Katerina. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Nisan 2020. ss. 465-494.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Grigori Aleksandrovic Potyomkin Rusca Grigo rij Aleksa ndrovich Potyomkin 13 Eylul 1739 5 Ekim 1791 Rusya nin 18 yuzyildaki yayilmaci siyasetinin mimarlarindan biri olan bir Rus generali devlet adami ve Carice II Katerina nin sevgilisidir Hayatini Carice II Katerina yla birlikte Osmanli Devleti ni parcalayarak Rusya nin egemenligi altinda baskenti Istanbul da bulunan yeni bir Bizans Imparatorlugu kurma hayaline adamistir General Grigori Potyomkin Grigori Potyomkin 13 Eylul 1739 tarihinde Rusya nin batisindaki Smolensk kenti yakininda alt rutbeli bir subayin oglu olarak dunyaya geldi Moskova Universitesi nde ogrenim gordu Sarayin muhafiz alayina katildi 1762 yilinda muhafiz alayindan bir grubun Rus cari III Petro yu tahttan indirerek yerine karisi II Katerina yi tahta cikarmasi olayina katildi 1774 yilindan sonra Potyomkin caricenin sevgilisi oldu ve sinirsiz miktarda para ve siyasi guce sahip oldu Carice Potyomkin i 1784 yilinda Rus ordusunun komutanligina getirdi II Katerina ve Potyomkin in hayali Rusya yi Balkanlara ve Asya ya hukmeden buyuk bir imparatorluk haline getirmekti Bizans Imparatorlugunu Rusya nin egemenligi altinda yeniden canlandirmak ve Istanbul u bu imparatorluga baskent yapmak istiyorlardi Bu amacla Lehistan i parcalayarak Prusya ve Avusturya arasinda paylastilar Ayrica 1774 yilindaki Kucuk Kaynarca Antlasmasiyla Osmanli Devletinden bagimsiz hale gelen Kirim i Rusya nin bir parcasi haline getirmege karar verdiler Bu amacla 1783 yilinda Kirim i resmen Rus topraklarina kattilar Potyomkin Rusya nin Kirim Prensi oldu Kirim da Herson Nikolayev Akyar and Yekaterinoslav gibi yeni Rus kasabalari kurdu 1787 yilinda Carice II Katerina Kirim a gosterisli bir ziyarette bulundu Amac Osmanli Devleti ni sindirmek ve Kirim i Rusya nin kalici bir parcasi haline getirmekti Potyomkin in gomulu oldugu Herson kentindeki Katerina Katedrali Osmanlilar bu gelismeleri Kucuk Kaynarca Antlasmasina aykiri bularak Rusya ya savas actilar 1787 1792 Osmanli Rus Savasi 5 yil surdu Potemkin 1790 yilindan itibaren savasi bugunku Romanya nin kuzeydogusunda bulunan Yas sehrinde kurdugu cok gosterisli karargahindan yonetti 1791 yilinda caricenin yeni sevgilisi Platon Zubov u bertaraf etmek icin kiskancindan Sankt Peterburg a geri dondu Ancak carice Potyomkin in Yas a geri donerek Osmanlilarla baris muzakereleri yapmasini istiyordu Yola ciktiktan sonra 5 Ekim 1791 tarihinde Yas kentine 65 km uzaklikta yuksek ates ve hazimsizliktan oldu Carice II Katerina Potyomkin i kendi kurdugu Herson kentinde insa ettirdigi Katerina katedraline gomdurdu Ayrica Potyomkin Pyotr Potyomkin ile uzak akrabadir Potyomkin in olumunden 1 yil sonra Rusya yla Osmanli Devleti Potyomkin in karargahinin bulundugu Yas kentinde Yas Antlasmasini imzaladilar Bu antlasmayla Osmanli Devleti mecburen Kirim i Rusya ya birakmaya razi oldu Potyomkin ZirhlisiPotemkin in kurdugu Nikolayev sehrindeki tersanede 1904 yilinda insa edilen bir zirhli savas gemisine Grigori Potyomkin in adi verildi 1905 yilinda bu geminin tayfalari arasinda cikan ayaklanma Rusya daki 1917 Bolsevik Ihtilaline onculuk etti 1925 yilinda SSCB de bu olayi konu olan Potemkin Zirhlisi adinda sessiz bir propaganda filmi yapildi Carice II Katerina Ile IliskisiGrigori Potyomkin Rusya devlet yonetiminde 1774 1791 yillari arasinda guclu bir siyasi figur olarak kendisini gostermistir Orlov ailesi onu Cariceye tanitmisti Ayni zamanda Grigori Orlov Katerina nin eski sevgililerindendir Carice Katerina nin yasami boyunca bircok sevgilisi olmustur fakat Potyomkin ona en yakin olan kisidir Potyomkin Katerina nin danismani baskomutani imparatorlugun yarisinin yoneticisi ve hukumdar naibi idi Ayni zamanda sehirlerin limanlarin saraylarin ordularin ve donanmalarin kurucusuydu 1762 yilinda Katerina yi tahta geciren darbenin destekcilerindendi Katerina daha sonra yuzbasini terfi ettirerek ona on bin ruble vermistir Katerina Potyomkin i 1763 yilinda kilisenin mali ve idari isleriyle ilgilenen Kutsal Sinod prokuratorlugune atamistir 1767 de Atli Muhafiz Alayi ust komuta heyetine dahil edildi ve 1768 de saray mabeyncisi unvanini aldi Potyomkin Ocak 1774 te Aleksandr Nevski Manastiri na kapandiginda Katerina Potyomkin in yeteneklerinden faydalanilabilecegini dusunerek onun manastir yemini etmesini engellemistir Katerina ile sevgili olduktan sonra daha once hayatinda bircok erkek bulunmus Katerina nin hayatini kiskancliklari ile zorlastirdi Katerina 21 Subat 1774 te odasina kapanarak Samimi bir itiraf adli mektubunda gecmiste yasadigi iliskileri kaleme almistir Bu mektup ile sevgilisinden af dilemistir Bu mektubu okuduktan sonra Potyomkin caricenin eski sevgilisi Vasilcikov un yerine basyaverlige getirilmeyi talep ettiginde bu talep Katerina tarafindan kabul edilmistir Potyomkin caricenin ona siradan bir gozde gibi davranmasini reddediyordu ve bitmek bilmeyen tartismalar cikartiyordu Mektuplasmalarindan anlasildigi uzere ikisi de birbirlerine gonulden bagliydilar Grigori Potyomkin ve Katerina nin on bes yil suren iliskilerinde evlendikleri iddia edilmistir ancak bu kesin olarak kanitlanamamistir Bu iddianin ortaya atilmasinda bircok neden etkili olmustur carice Potyomkin e gonderdigi mektuplarda ona sevgili karin imzasiyla sevgili kocam musfik esim seklinde hitap etmistir 1774 yilinda Osmanli Devleti ile savasin surdugu ve Pugacov Isyaninin yasandigi siralarda Potyomkin sarayda Katerina ya yardimci olmustur 13 Ocak 1776 tarihinde Katerina Viyana daki elcisine yazarak Potyomkin e Kutsal Roma Imparatorlugu prensi unvani verilmesi talebini imparator II Joseph Kutsal Roma imparatoru e iletmesini istemistir Bu gorev Mart 1776 da Potyomkin e verilmistir Potyomkin e Huzurlu Altesleri ve Prens seklinde hitap edilmeye baslanmisti Kaynakca Massie Robert K Carice Katerina Turkiye Is Bankasi Kultur Yayinlari Nisan 2020 ss 465 494