Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Guba Ayaklanması, Azerbaycanlıların 1920'de Sovyet işgaline karşı ayaklanması olayıdır. Hamdulla Afandi Afandizadeh, Kaçak Mail ve ADR ordusu subayı Afandiyev, yaklaşık üç hafta süren ayaklanmanın liderleriydi. Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze ayaklanmayı bastırmak için bölgeye görevlendirildi. Haftalarca süren eşitsiz çatışmalardan sonra isyancılar yenildi. Ayaklanma sırasında birçok köy yakıldı ve 400-500 köylü öldürüldü.
| Guba Ayaklanması (1920) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Ordusu | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 ADR ordusunun subayları ve yerel halk |  XI Kızıl Ordu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Hamdulla Efendi Efendizade Kachak Mayıl | Alihaydar Karayev Levan Gogoberidze | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 5,000-6,000 | bilinmiyor | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| 400-500 köylü | bilinmiyor | ||||||||
Ayaklanma
İsyanın başlaması
23 Ağustos 1920'de Azerbaycan'ın Guba ilçesine bağlı Kuzun köyünün sakinleri silahlı ayaklanma çıkardı. 2 polisi öldürerek yeni Sovyet hükûmetine itaatsizliklerini ilan ettiler. Bu ayaklanmayı önlemek için ilçe heyeti, 4. Süvari Alayı'ndan 45 silahlı kuvvet (30 süvari, 15 piyade) müfrezesini Kuzun köyüne gönderdi. Ancak müfreze isyanı bastıramadı ve ağır kayıplar verdi. Müfrezeden sadece altı kişi kurtuldu. Guba askeri komiseri, Kuzun köyünde Sovyet iktidarını yeniden kurmak için bir makineli tüfek de dahil olmak üzere birlikler gönderdi. 26 Ağustos'ta Kuzun köyündeki isyancılar ile Sovyet güçleri arasında yeni bir savaş çıktı. Köylüler yine Sovyet güçlerine direndiler.
29 Ağustos'ta Sovyet güçleri ile isyancılar arasında Guba'nın 4 verstinde yeni bir çatışma yaşandı. 100 kişilik Sovyet kuvvetleri önemli kayıplar verdi. Ağustos ayının sonunda ve Eylül ayının başında silahlı bir isyancı grubu kuruldu. Cumhuriyet Ordusu'ndan Yarbay Efendiyev'in komutasındaki müfrezede Türk subayları da bulunuyordu. İsyancılar çok sayıda makineli tüfek ve saldırı tüfeği almıştı. 3 Eylül sabahı saat 7'de isyancılar Devechi-Haçmaz'a saldırdı. 7. süvari birliği önlerine çıkarıldı. Gergin bir savaşın ardından Sovyet-Bolşevik savaşçıları konumlarını koruyabildiler. Ancak 4'ü öldürüldü ve 4 Lewis makineli tüfek ele geçirildi. Bolşeviklerin zırhlı bir treni de Haçmaz'ın yakınında durdu. Bu da onların imkanlarını artırdı. İsyancılar, zırhlı trendeki topların ateşi onlara ulaşmayacak şekilde konumlandı. Çarxi istasyonu çevresinde yeni rejime katılmayan silahlı bir yerel halk grubunun örgütlendiği istihbarat bilgilerinden biliniyordu.
Guba bölgesindeki güçlü grublardan birinin başında Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosunun eski milletvekili Hamdulla Efendi Efendizade bulunuyordu. Kendi kardeşi Şemseddin Efendi, Türk subayı İsmail Ali Efendi, millî ordunun subayı Settar Efendiyev Şükür Bey de ayaklanmaya önderlik etti.
Ayaklanmanın bastırılması
Sovyet rejimi için tehlikeli olan bu ayaklanmalar, 9 Eylül 1920'de Azerbaycan Komünist Partisi Merkez Komitesinin genel kurulunda ciddi şekilde tartışıldı. Plenum, Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze'yi Guba isyanını bastırmak için oraya göndermeye ve Gazanfer Musabeyov'u Guba bölgesinin olağanüstü komiserliğine atamaya karar verdi.
Bölgenin acil durum komiseri Gazanfer Musabeyov, 11 Eylül 1920'de isyanı bastırmak için Guba halkına çağrıda bulundu. Bu çağrıda Hamdulla Bey ve Mail önderliğinde ilçede çıkan ayaklanma ve bastırılması hakkında bilgi verildi. İsyanın daha da büyümesini önlemek için Musabayov, Sovyet yetkilileri adına isyana katılan halka af ilan etti ve silahlı adamları silahlarını teslim etmeye çağırdı. Ayrıca, Sovyet hükûmetine karşı yeni bir isyan çıkarmaya yönelik her türlü girişimin acımasızca bastırılacağını da belirtiyor. Guba'daki Sovyet yetkilileri ve 11. Ordu temsilcileri de ellerinde bulunan silahları toplamaları ve yeni ayaklanmaları önlemeleri için Guba halkına çağrıda bulundular. Bu çağrıda halk, Bolşevik güçlere karşı yapılan propagandaya inanmamaya, Sovyet hükûmetine karşı tavır alan soylulara ve hanlara katılmamaya ve silahlarını yetkililerin temsilcilerine teslim etmeye çağrıldı.
5.000-6.000 kişinin katıldığı Guba isyanı Eylül ayında acımasızca bastırıldı. İsyanı bastırmak için bölgeye gönderilen Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze liderliğindeki operasyonlarda 400-500 köylü öldürüldü. Bazı köyler top ateşi ile ateşe verildi. Guba isyancılarının güçlükle bastırılan büyük silahlı gruplarından birinin lideri Hamdulla Efendi, Şamahı sınırındaki yüksek dağ köylerine çekildi. İsyancı köyler Bolşeviklerin kontrolüne girdi.
Kaynakça
- ^ a b (PDF), Bakü: Lider, 2005, s. 134, 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi
- ^ Sevda İsmayıllı (12 Nisan 2018). . azadliq.org. 22 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.
- ^ a b Aziza; Nazarli (2014), XI Красная Армия в Северном Азербайджане: оккупация, расправы, бесчинства. The XI Red Army in North Azerbaijan:occupation, massacre, violence (PDF), Bakü: Nurlan, s. 48, 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF), erişim tarihi: 13 Temmuz 2022
- ^ . a-r.az. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.
- ^ Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 100 sual, 100 cavab / Azerbaijan Democratic Republic: 100 questions, 100 answers, Bakü: Mütərcim, 2018, s. 134
- ^ Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Arşivleri dosya 2475, liste 1, vaka 39, sayfa.4
- ^ a b Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Arşivleri dosya 2475, liste 1, vaka 39, sayfa.2
- ^ a b Mehman; Suleymanov (2018), Azərbaycan Ordusunun tarixi: III:1920-1922, Bakü: Maarif, ss. 156-158, ISBN , 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 13 Temmuz 2022
- ^ (PDF), Bakü: Lider, 2005, s. 350, 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi
- ^ C.A.Albantürk (13 Şubat 2020). . hurriyyet.org. 14 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.
- ^ Komünist gazetesi 18 Mayıs 1920 baskısı
- ^ Arnold; Kadishev (1960), Интервенция и Гражданская война в Закавказье, Moskova: Военное издательство, s. 509, 26 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Temmuz 2022
- ^ Zeynalova, Sudaba (2005), "Установление советской власти и упрочение советского режима в немецких поселениях Азербайджана (1920-1922 гг.)", Tarix və onun problemləri, cilt №2, ss. 88-93
- ^ Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Arşivleri dosya 2095, liste 1, vaka 16, sayfa 59
- ^ Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Arşivleri dosya 2095, liste 1, vaka 19, sayfa 69
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guba Ayaklanmasi Azerbaycanlilarin 1920 de Sovyet isgaline karsi ayaklanmasi olayidir Hamdulla Afandi Afandizadeh Kacak Mail ve ADR ordusu subayi Afandiyev yaklasik uc hafta suren ayaklanmanin liderleriydi Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze ayaklanmayi bastirmak icin bolgeye gorevlendirildi Haftalarca suren esitsiz catismalardan sonra isyancilar yenildi Ayaklanma sirasinda bircok koy yakildi ve 400 500 koylu olduruldu Guba Ayaklanmasi 1920 Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti OrdusuTarih1920 Agustos Eylul aylariBolgeGubaSebepUlkenin Bolsevikler tarafindan isgaliSonucAyaklanma Bolsevikler tarafindan bastirildi TaraflarADR ordusunun subaylari ve yerel halkXI Kizil OrduKomutanlar ve liderlerHamdulla Efendi Efendizade Kachak MayilAlihaydar Karayev Levan GogoberidzeGucler5 000 6 000bilinmiyorKayiplar400 500 koylubilinmiyorAyaklanmaIsyanin baslamasi 23 Agustos 1920 de Azerbaycan in Guba ilcesine bagli Kuzun koyunun sakinleri silahli ayaklanma cikardi 2 polisi oldurerek yeni Sovyet hukumetine itaatsizliklerini ilan ettiler Bu ayaklanmayi onlemek icin ilce heyeti 4 Suvari Alayi ndan 45 silahli kuvvet 30 suvari 15 piyade mufrezesini Kuzun koyune gonderdi Ancak mufreze isyani bastiramadi ve agir kayiplar verdi Mufrezeden sadece alti kisi kurtuldu Guba askeri komiseri Kuzun koyunde Sovyet iktidarini yeniden kurmak icin bir makineli tufek de dahil olmak uzere birlikler gonderdi 26 Agustos ta Kuzun koyundeki isyancilar ile Sovyet gucleri arasinda yeni bir savas cikti Koyluler yine Sovyet guclerine direndiler 29 Agustos ta Sovyet gucleri ile isyancilar arasinda Guba nin 4 verstinde yeni bir catisma yasandi 100 kisilik Sovyet kuvvetleri onemli kayiplar verdi Agustos ayinin sonunda ve Eylul ayinin basinda silahli bir isyanci grubu kuruldu Cumhuriyet Ordusu ndan Yarbay Efendiyev in komutasindaki mufrezede Turk subaylari da bulunuyordu Isyancilar cok sayida makineli tufek ve saldiri tufegi almisti 3 Eylul sabahi saat 7 de isyancilar Devechi Hacmaz a saldirdi 7 suvari birligi onlerine cikarildi Gergin bir savasin ardindan Sovyet Bolsevik savascilari konumlarini koruyabildiler Ancak 4 u olduruldu ve 4 Lewis makineli tufek ele gecirildi Bolseviklerin zirhli bir treni de Hacmaz in yakininda durdu Bu da onlarin imkanlarini artirdi Isyancilar zirhli trendeki toplarin atesi onlara ulasmayacak sekilde konumlandi Carxi istasyonu cevresinde yeni rejime katilmayan silahli bir yerel halk grubunun orgutlendigi istihbarat bilgilerinden biliniyordu Guba bolgesindeki guclu grublardan birinin basinda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosunun eski milletvekili Hamdulla Efendi Efendizade bulunuyordu Kendi kardesi Semseddin Efendi Turk subayi Ismail Ali Efendi milli ordunun subayi Settar Efendiyev Sukur Bey de ayaklanmaya onderlik etti Ayaklanmanin bastirilmasi Sovyet rejimi icin tehlikeli olan bu ayaklanmalar 9 Eylul 1920 de Azerbaycan Komunist Partisi Merkez Komitesinin genel kurulunda ciddi sekilde tartisildi Plenum Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze yi Guba isyanini bastirmak icin oraya gondermeye ve Gazanfer Musabeyov u Guba bolgesinin olaganustu komiserligine atamaya karar verdi Bolgenin acil durum komiseri Gazanfer Musabeyov 11 Eylul 1920 de isyani bastirmak icin Guba halkina cagrida bulundu Bu cagrida Hamdulla Bey ve Mail onderliginde ilcede cikan ayaklanma ve bastirilmasi hakkinda bilgi verildi Isyanin daha da buyumesini onlemek icin Musabayov Sovyet yetkilileri adina isyana katilan halka af ilan etti ve silahli adamlari silahlarini teslim etmeye cagirdi Ayrica Sovyet hukumetine karsi yeni bir isyan cikarmaya yonelik her turlu girisimin acimasizca bastirilacagini da belirtiyor Guba daki Sovyet yetkilileri ve 11 Ordu temsilcileri de ellerinde bulunan silahlari toplamalari ve yeni ayaklanmalari onlemeleri icin Guba halkina cagrida bulundular Bu cagrida halk Bolsevik guclere karsi yapilan propagandaya inanmamaya Sovyet hukumetine karsi tavir alan soylulara ve hanlara katilmamaya ve silahlarini yetkililerin temsilcilerine teslim etmeye cagrildi 5 000 6 000 kisinin katildigi Guba isyani Eylul ayinda acimasizca bastirildi Isyani bastirmak icin bolgeye gonderilen Alihaydar Karayev ve Levan Gogoberidze liderligindeki operasyonlarda 400 500 koylu olduruldu Bazi koyler top atesi ile atese verildi Guba isyancilarinin guclukle bastirilan buyuk silahli gruplarindan birinin lideri Hamdulla Efendi Samahi sinirindaki yuksek dag koylerine cekildi Isyanci koyler Bolseviklerin kontrolune girdi Kaynakca a b PDF Baku Lider 2005 s 134 18 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Sevda Ismayilli 12 Nisan 2018 azadliq org 22 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2022 a b Aziza Nazarli 2014 XI Krasnaya Armiya v Severnom Azerbajdzhane okkupaciya raspravy beschinstva The XI Red Army in North Azerbaijan occupation massacre violence PDF Baku Nurlan s 48 23 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF erisim tarihi 13 Temmuz 2022 a r az 14 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2022 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 100 sual 100 cavab Azerbaijan Democratic Republic 100 questions 100 answers Baku Mutercim 2018 s 134 Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Arsivleri dosya 2475 liste 1 vaka 39 sayfa 4 a b Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Arsivleri dosya 2475 liste 1 vaka 39 sayfa 2 a b Mehman Suleymanov 2018 Azerbaycan Ordusunun tarixi III 1920 1922 Baku Maarif ss 156 158 ISBN 978 9952 37 140 6 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 13 Temmuz 2022 PDF Baku Lider 2005 s 350 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi C A Albanturk 13 Subat 2020 hurriyyet org 14 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2022 Komunist gazetesi 18 Mayis 1920 baskisi Arnold Kadishev 1960 Intervenciya i Grazhdanskaya vojna v Zakavkaze Moskova Voennoe izdatelstvo s 509 26 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 13 Temmuz 2022 Zeynalova Sudaba 2005 Ustanovlenie sovetskoj vlasti i uprochenie sovetskogo rezhima v nemeckih poseleniyah Azerbajdzhana 1920 1922 gg Tarix ve onun problemleri cilt 2 ss 88 93 Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Arsivleri dosya 2095 liste 1 vaka 16 sayfa 59 Azerbaycan Cumhuriyeti Ulusal Arsivleri dosya 2095 liste 1 vaka 19 sayfa 69