Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Guyot, deniz yüzeyinden ~200 m aşağıda, tabanından ise en az 900 m yükseklikte bulunan eski volkanik adalara guyot veya masa dağı denilmektedir. Guyot adını Princeton Üniversitesinin ilk jeoloji profesörü olan İsviçreli-Amerikan Arnold Henry Guyot'dan almıştır.
Üstü adeta bıçak gibi kesilmiş, yani düz olan deniz altı tepesi deniz tabanının çökmesine paralel olarak adalar, deniz seviyesine yaklaştığında dalgalar tarafından aşındırılarak düzleşir ve daha sonra bu düzleşen ada deniz tabanı çökmeye devam ettiği için su altında kalır. Guyot en yaygın olarak Pasifik Okyanusu'nda bulunur.
Guyotlar, dalgaların aşındırması sonucu üstü düzleşen adanın deniz tabanına doğru çökmesi sonucunda oluşmuştur. Bunlar denizaltında muhtelif derinliklerde bulunmaktadır. Pasifik okyanusunda yaygın olan bu tepelerin en az 1000 nin üzerinde olduğu sanılmaktadır. Denizaltı tepeleri ve guyotlar, deniz ve okyanus havzalarının büyüklüğü yanında mikro ölçekli olmalarına rağmen tek başlarına oldukça büyük kütleler oluşturmaktadırlar. Pasifik Okyanusunun Ekvatoral Bölge dahilinde deniz yüzeyine kadar yükselen denizaltı tepelerinin üzerinde mercan resifleri ve atoller bulunmaktadır.
Doğrusal uzanış gösteren denizaltı tepelerinin, genel olarak okyanus tabanlarındaki kırık hatlar ve ezik zonlar boyunca uzandıkları görülmektedir. Bu durumun tipik örneklerini ABD’nin batısında, doğu batı yönünden kuzeyden güneye doğru uzanan Mendocino, Murray ve Clarion kırık zonları boyunca guyot ve denizaltı tepeleri boyunca görülmektedir. Kısaca, okyanus havzalarında sayılamayacak kadar çok olan denizaltı tepe ve guyotları, okyanus kabuğundaki gerilimin yol açtığı merkezi ve doğrusal hatlar boyunca magmanın püskürmesinden meydana gelmiş olup, bunlar bir bakıma kara üzerindeki volkan konilerine benzemektedir. Bunlar şiddetli volkan faaliyetleri sonucunda deniz yüzeyine kadar yükselerek ada halini almışlardır.
Guyotlar, kırılma kuşakları yakınında ya da sıcak noktaların üzerinde gelişmiş yanardağ yapılarıdır. Tepeleri başlangıçtan beri düz olabilir, (püskürme sırasında patlama ürünleriyle tıkanmış krater) ya da daha sonra düzleşebilir (deniz aşındırması). Tepe bölümünün kopmasından sonra, kendisini taşıyan okyanus kabuğunun alçalması ve taşınmasıyla guyot, hem su düzeyi altındaki derinliğini hem de coğrafi konumunu kazanır. Büyük Okyanus' taki guyotlar derin deniz çamurları ve mercan oluşumlarıyla kaplıdır. Mercan oluşumlarıyla örtüldüklerinde, mercan yapıları guyotun kaybettiği yükseltiyi sürekli tamamlayacak kadar hızlı gelişiyorsa atoller oluşabilir (örneğin Bikini atolü)
Bu düz zirvelerin çapları 10 km'yi geçmez.Oluşumu itibarıyla Volkanların üzerinde durduğu levha hareketini faylar sürdürdükçe, bunlar yayılan sırttan uzağa taşınmış ve okyanusal kabuk soğuduğunda da okyanusun daha derinlerine inmişlerdir. Böylece bir zamanlar ada olan guyotlar okyanusun derinliklerine dalarken dalgaların aşındırması ile bugünkü düz tepeli görünümlerini kazanmıştır.
Kaynakça
- ^ a b a b Guyot Encyclopædia Britannica Online, 2010. Retrieved January 14, 2010.
- ^ Frederick K. LUTGENS, Edward J. TARBUCK. Genel Jeoloji Temel İlkeleri. 11.Baskı. Çeviri Editörü:Cahit HELVACI. Nobel Akademik Yayıncılık 2013. s.400.
- ^ . Genel Fiziki Coğrafya. 4. Baskı. Ege Üniversitesi Basım Evi Bornova-İzmir 1998. s.289
- ^ James S. MONROE, Reed WICANDER. Fiziksel Jeoloji Yeryuvarı'nın Araştırılması. 5. Baskı. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Çeviri Serisi No:1. Berkay Ofset 2007. S.318
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guyot deniz yuzeyinden 200 m asagida tabanindan ise en az 900 m yukseklikte bulunan eski volkanik adalara guyot veya masa dagi denilmektedir Guyot adini Princeton Universitesinin ilk jeoloji profesoru olan Isvicreli Amerikan Arnold Henry Guyot dan almistir Deniz Dagi ve Guyot Ustu adeta bicak gibi kesilmis yani duz olan deniz alti tepesi deniz tabaninin cokmesine paralel olarak adalar deniz seviyesine yaklastiginda dalgalar tarafindan asindirilarak duzlesir ve daha sonra bu duzlesen ada deniz tabani cokmeye devam ettigi icin su altinda kalir Guyot en yaygin olarak Pasifik Okyanusu nda bulunur Guyotlar dalgalarin asindirmasi sonucu ustu duzlesen adanin deniz tabanina dogru cokmesi sonucunda olusmustur Bunlar denizaltinda muhtelif derinliklerde bulunmaktadir Pasifik okyanusunda yaygin olan bu tepelerin en az 1000 nin uzerinde oldugu sanilmaktadir Denizalti tepeleri ve guyotlar deniz ve okyanus havzalarinin buyuklugu yaninda mikro olcekli olmalarina ragmen tek baslarina oldukca buyuk kutleler olusturmaktadirlar Pasifik Okyanusunun Ekvatoral Bolge dahilinde deniz yuzeyine kadar yukselen denizalti tepelerinin uzerinde mercan resifleri ve atoller bulunmaktadir Guyot olusumu ile okyanus tabaninin orneklemesi Dogrusal uzanis gosteren denizalti tepelerinin genel olarak okyanus tabanlarindaki kirik hatlar ve ezik zonlar boyunca uzandiklari gorulmektedir Bu durumun tipik orneklerini ABD nin batisinda dogu bati yonunden kuzeyden guneye dogru uzanan Mendocino Murray ve Clarion kirik zonlari boyunca guyot ve denizalti tepeleri boyunca gorulmektedir Kisaca okyanus havzalarinda sayilamayacak kadar cok olan denizalti tepe ve guyotlari okyanus kabugundaki gerilimin yol actigi merkezi ve dogrusal hatlar boyunca magmanin puskurmesinden meydana gelmis olup bunlar bir bakima kara uzerindeki volkan konilerine benzemektedir Bunlar siddetli volkan faaliyetleri sonucunda deniz yuzeyine kadar yukselerek ada halini almislardir Guyotlar kirilma kusaklari yakininda ya da sicak noktalarin uzerinde gelismis yanardag yapilaridir Tepeleri baslangictan beri duz olabilir puskurme sirasinda patlama urunleriyle tikanmis krater ya da daha sonra duzlesebilir deniz asindirmasi Tepe bolumunun kopmasindan sonra kendisini tasiyan okyanus kabugunun alcalmasi ve tasinmasiyla guyot hem su duzeyi altindaki derinligini hem de cografi konumunu kazanir Buyuk Okyanus taki guyotlar derin deniz camurlari ve mercan olusumlariyla kaplidir Mercan olusumlariyla ortulduklerinde mercan yapilari guyotun kaybettigi yukseltiyi surekli tamamlayacak kadar hizli gelisiyorsa atoller olusabilir ornegin Bikini atolu Bu duz zirvelerin caplari 10 km yi gecmez Olusumu itibariyla Volkanlarin uzerinde durdugu levha hareketini faylar surdurdukce bunlar yayilan sirttan uzaga tasinmis ve okyanusal kabuk sogudugunda da okyanusun daha derinlerine inmislerdir Boylece bir zamanlar ada olan guyotlar okyanusun derinliklerine dalarken dalgalarin asindirmasi ile bugunku duz tepeli gorunumlerini kazanmistir Kaynakca a b a b Guyot Encyclopaedia Britannica Online 2010 Retrieved January 14 2010 Frederick K LUTGENS Edward J TARBUCK Genel Jeoloji Temel Ilkeleri 11 Baski Ceviri Editoru Cahit HELVACI Nobel Akademik Yayincilik 2013 s 400 Genel Fiziki Cografya 4 Baski Ege Universitesi Basim Evi Bornova Izmir 1998 s 289 James S MONROE Reed WICANDER Fiziksel Jeoloji Yeryuvari nin Arastirilmasi 5 Baski TMMOB Jeoloji Muhendisleri Odasi Ceviri Serisi No 1 Berkay Ofset 2007 S 318