Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gün Dönümü Harekâtı (Almanca: Unternehmen Sonnenwende), II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesinde gerçekleşen son Alman tank taarruz harekâtıdır. Harekât, bazı kaynaklarda "Stargard Tank Muharebesi" olarak geçmektedir. Alman plânlamasında geniş kapsamlı bir taarruz olarak ele alınmıştı, fakat uygulamada daha dar kapsamlı olarak hayata geçirildi. Alman saldırısı Kızıl Ordu tarafından püskürtüldü. Fakat yine de Sovyet Yüksek Komutanlığı'nı (STAVKA), 'nı ertelemeye yöneltmiştir.
| Gün Dönümü Harekâtı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Almanya |  Sovyetler Birliği | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Walther Wenck Felix Steiner |  Georgi Jukov | ||||||
| Güçler | |||||||
| Vistül Ordular Grubu | 1. Belarus Cephesi | ||||||
Harekât planlaması
Harekât, doğal olarak Kızıl Ordu kuvvetlerinin Berlin yönündeki ilerleyişini durdurmayı amaçlamıştır.
General Heinz Guderian başlangıçta Mareşal Georgi Jukov'un Oder Nehri'ni aşmış olan ileri unsurlarını yenilgiye uğratarak 1. Belarus Cephesi'ne karşı geniş çaplı bir taarruz yapmayı planlamıştı. Sovyet kuvvetlerinin Pomeranya'nın kuzeyinden güneybatısına, oradan da Silezya ve Brandenburg'a taarruz edeceği düşünülüyordu. Hitler'in kurmaylarıyla yaptığı bir toplantıda General Guderian, bu taarruz planlarını gerçekleştirebilmek için Kurlandiya Kuşatması altındaki Alman birliklerini deniz yoluyla tahliye etmeyi, ayrıca Norveç ve İtalya'daki birlikleri de Doğu Cephesine getirmeyi Hitler'e önermiştir. Macaristan'da, General Sepp Dietrich'in 6. SS Panzer Ordusu'nun da katılacağı bir karşı taarruz tasarlanmaktaydı. Hitler Kurlandiya'nın elde tutulmasında ve Orduların Macaristan'da planlanan taarruzlara devamı konularında ısrarcı bir tutum içindeydi. Toplantı bu hava içinde devam etti.
Daha sınırlı bir karşı taarruz konusunda fikir birliğine varıldıktan sonra General Guderian, o sıralar Vistül Ordular Grubu Komutanı olan General Heinrich Himmler yerine harekâtı General Walther Wenck'in yönetmesini önerdi. Bu öneri de Hitler'le General Guderian arasında hararetli tartışmalara yol açmıştır. General Guderian'ın anlatımıyla Hitler, "neredeyse çığlık"la tepki vermiştir.
Operatif hedefler
Plânın son şeklinde Gün Dönümü Harekâtı, çok daha sınırlı bir operasyon olarak şekillendi. Buna göre 'nun üç kolordusu, Sovyet 1. Belarus Cephesi ileri unsurlarına karşı yapılacak bir karşı taarruz için Pomeranya'da toplanacaktı. Alman kuvvetleri Pomeranya'nın kuzeyindeki Stargard kasabasından, 50 km'lik bir cephe hattından Batı Pomeranya'daki Arnswalde yönünde güneydoğuya taarruz edecekti. Taarruzun nihâî amacı Küstrin'deki küçük bir garnizonun kuşatmadan kurtarılmasıdır. Küstrin, Berlin'in 60 km doğusunda, 1. Belarus Cephesi kuvvetlerinin ulaştığı en batı uçta kuşatılmış durumdaydı. Sovyet - Alman cephe hattını gösteren krokiye bakan herhangi bir kimse dahi, Berlin'e yönelik, neredeyse kaçınılmaz görünen bir Sovyet genel taarruzunun buradaki köprübaşı üzerinden yapılacağını görebilirdi.
Wehrmacht kayıtlarında harekâtın kapalı adı Husarenritt Harekâtı olarak geçmekte olup SS Sonnenwende adında ısrar etti.
Sovyet istihbaratı
Mareşal Jukov, kendi 61. Ordu'su ve 2. Muhafız Tank Ordusu karşısındaki Alman hatları gerisinde bazı kuvvetlerin toplanmakta olduğu konusunda bilgi sahibi olmuştur fakat saldırının niteliği ve zamanlamasına gelince, kesin bir bilgisi yoktu.
Kuvvetler
Wehrmacht
Taarruzda kullanılmak üzere elde 1.200 kadar tank vardı. Fakat yeterli tren katarı olmadığı için cepheye sevk edilemedi. Ayrıca ekonomik darboğaz nedeniyle sadece üç günlük mühimmat ve akaryakıt stoku tedarik edilebildi.
Harekâta katılan kuvvetler:
- General Felix Steiner komutasındaki 'nun 39. Panzer Kolordusu
- General komutasındaki
- General komutasındaki
Kızıl Ordu
Harekâta Mareşal Georgi Jukov komutasındaki 1. Belarus Cephesi kuvvetleri katılmıştır. Bu birlikler,
Taarruz
Planlamaya göre taarruzun başlama tarihi olan 15 Şubat'ta, Stettin köprübaşında toplanması ve takviye görmesi gereken tüm Alman birimleri henüz yerlerini almış değildi. Bununla birlikte kolordunun merkezdeki tümeni olan SS Nordland Tümeni, belirlenen günde Arnswalde yönünde taarruza geçti. Taarruz, karşısındaki Sovyet 61. Ordu'su için beklenmedik bir durum yaratarak başlangıçta başarılı oldu. Alman ileri unsurları kuşatma altındaki Arnswalde dış kesimine ulaşarak kuşatmayı yardılar.
Esas genel bir taarruz, bir sonraki gün başladı. Alman kolordusunun kanatlarından yapılan daha ileri girmeler ve ilk başarılarla Arnswalde'ye açılan merkez koridor daha da genişletildi. Birçok Sovyet tankı, Alman Tiger II tankları tarafından uzak mesafeden imha edildi. Ancak Alman ilerlemesi, sert Sovyet direnişi ve eriyen karların neden olduğu çamur nedeniyle yavaşladı. Son derece ağır Alman tankları, bu çamur koşullarında yeterince uygun manevra yapamadı. Öte yandan Sovyet T-34 tankları, bu koşullarda bile kusursuz hareket yeteneğine sahip olabilmekteydiler.
Harekâta komuta eden General Wenck, 17 Şubat'ta bir trafik kazasında ciddi biçimde yaralandı. Berlin'deki bir brifing dönüşünde, 24 saattir görev başında olan şoföründen direksiyonu aldı ve kendisi de direksiyon başında uyudu. Yerine derhal General Hans Krebs atandı. Ancak inisiyatif zaten kaybedilmişti. Bir sonraki gün Mareşal Jukov, 3. Vurucu Ordu ile bir karşı taarruz gerçekleştirdi ve Alman taarruzunu durdurdu.
Vistül Ordular Grubu taarruzu 18 Şubat'ta durdu. Mareşal Jukov, 19 Şubat'ta 61. Ordu, 2. Muhafız Tank Ordusu ve 7. Muhafız Süvari Kolordusu'nu kullanarak, Stettin'i almayı amaçlayan bir karşı taarruz başlattı. Ancak Arnswalde'nin alınışı sırasındaki şiddetli sokak çatışmalarıyla ileri hareket durdu. Alman birliklerinin geri çekilmesinde acil bir durum yoktu. Fakat Mareşal Jukov'un 70. Ordu'yu 23 Şubat'ta muharebeye sokması durumu birden değiştirdi, genel bir ricata neden oldu. Alman kuvvetleri birçok tankı ya kaybetti ya da terk etmek zorunda kaldı.
Sonuç
Başlangıçta başarılı bir gelişme göstermesine karşın Alman taarruzu taktik anlamda tümüyle başarısız oldu. Alman kuvvetleri Küstrin yönündeki yarma harekâtında başarılı olamadı ve geri çekilirken de ağır teçhizat yönünden büyük kayıplara uğradılar. Ancak Stalin ve Mareşal Jukov, Berlin yönünde yapılacak genel taarruzda kuzey kanadın korumasız olduğu endişesine kapıldılar. Böylece Doğu Pomeranya Taarruzu ile Pomeranya'daki Alman kuvvetleri atılana kadar, iki ay Berlin Harekâtı'nı ertelediler.
Ayrıca bakınız
Dipnotlar
Kaynakça
İngilizce Wikipedia maddesinden yararlanılmıştır. Operation Solstice
- Berlin: The Downfall 1945 - Antony Beevor
- Red Storm on the Reich: The Soviet March on Germany, 1945 - Christopher Duffy
- Zhukov at the Oder: the decisive battle for Berlin - Tony Le Tissier
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gun Donumu Harekati Almanca Unternehmen Sonnenwende II Dunya Savasi nin Dogu Cephesinde gerceklesen son Alman tank taarruz harekatidir Harekat bazi kaynaklarda Stargard Tank Muharebesi olarak gecmektedir Alman planlamasinda genis kapsamli bir taarruz olarak ele alinmisti fakat uygulamada daha dar kapsamli olarak hayata gecirildi Alman saldirisi Kizil Ordu tarafindan puskurtuldu Fakat yine de Sovyet Yuksek Komutanligi ni STAVKA ni ertelemeye yoneltmistir Gun Donumu HarekatiII Dunya Savasi Dogu CephesiTarih15 18 Subat 1945BolgePomeranyaSonucSovyet zaferiTaraflar Almanya Sovyetler BirligiKomutanlar ve liderlerWalther Wenck Felix SteinerGeorgi JukovGuclerVistul Ordular Grubu1 Belarus CephesiHarekat planlamasiHarekat dogal olarak Kizil Ordu kuvvetlerinin Berlin yonundeki ilerleyisini durdurmayi amaclamistir General Heinz Guderian baslangicta Maresal Georgi Jukov un Oder Nehri ni asmis olan ileri unsurlarini yenilgiye ugratarak 1 Belarus Cephesi ne karsi genis capli bir taarruz yapmayi planlamisti Sovyet kuvvetlerinin Pomeranya nin kuzeyinden guneybatisina oradan da Silezya ve Brandenburg a taarruz edecegi dusunuluyordu Hitler in kurmaylariyla yaptigi bir toplantida General Guderian bu taarruz planlarini gerceklestirebilmek icin Kurlandiya Kusatmasi altindaki Alman birliklerini deniz yoluyla tahliye etmeyi ayrica Norvec ve Italya daki birlikleri de Dogu Cephesine getirmeyi Hitler e onermistir Macaristan da General Sepp Dietrich in 6 SS Panzer Ordusu nun da katilacagi bir karsi taarruz tasarlanmaktaydi Hitler Kurlandiya nin elde tutulmasinda ve Ordularin Macaristan da planlanan taarruzlara devami konularinda israrci bir tutum icindeydi Toplanti bu hava icinde devam etti Daha sinirli bir karsi taarruz konusunda fikir birligine varildiktan sonra General Guderian o siralar Vistul Ordular Grubu Komutani olan General Heinrich Himmler yerine harekati General Walther Wenck in yonetmesini onerdi Bu oneri de Hitler le General Guderian arasinda hararetli tartismalara yol acmistir General Guderian in anlatimiyla Hitler neredeyse ciglik la tepki vermistir Operatif hedeflerPlanin son seklinde Gun Donumu Harekati cok daha sinirli bir operasyon olarak sekillendi Buna gore nun uc kolordusu Sovyet 1 Belarus Cephesi ileri unsurlarina karsi yapilacak bir karsi taarruz icin Pomeranya da toplanacakti Alman kuvvetleri Pomeranya nin kuzeyindeki Stargard kasabasindan 50 km lik bir cephe hattindan Bati Pomeranya daki Arnswalde yonunde guneydoguya taarruz edecekti Taarruzun nihai amaci Kustrin deki kucuk bir garnizonun kusatmadan kurtarilmasidir Kustrin Berlin in 60 km dogusunda 1 Belarus Cephesi kuvvetlerinin ulastigi en bati ucta kusatilmis durumdaydi Sovyet Alman cephe hattini gosteren krokiye bakan herhangi bir kimse dahi Berlin e yonelik neredeyse kacinilmaz gorunen bir Sovyet genel taarruzunun buradaki koprubasi uzerinden yapilacagini gorebilirdi Wehrmacht kayitlarinda harekatin kapali adi Husarenritt Harekati olarak gecmekte olup SS Sonnenwende adinda israr etti Sovyet istihbaratiMaresal Jukov kendi 61 Ordu su ve 2 Muhafiz Tank Ordusu karsisindaki Alman hatlari gerisinde bazi kuvvetlerin toplanmakta oldugu konusunda bilgi sahibi olmustur fakat saldirinin niteligi ve zamanlamasina gelince kesin bir bilgisi yoktu KuvvetlerWehrmacht Taarruzda kullanilmak uzere elde 1 200 kadar tank vardi Fakat yeterli tren katari olmadigi icin cepheye sevk edilemedi Ayrica ekonomik darbogaz nedeniyle sadece uc gunluk muhimmat ve akaryakit stoku tedarik edilebildi Harekata katilan kuvvetler General Felix Steiner komutasindaki nun 39 Panzer Kolordusu General komutasindaki General komutasindakiKizil Ordu Harekata Maresal Georgi Jukov komutasindaki 1 Belarus Cephesi kuvvetleri katilmistir Bu birlikler 1 Muhafiz Tank OrdusuTaarruzPlanlamaya gore taarruzun baslama tarihi olan 15 Subat ta Stettin koprubasinda toplanmasi ve takviye gormesi gereken tum Alman birimleri henuz yerlerini almis degildi Bununla birlikte kolordunun merkezdeki tumeni olan SS Nordland Tumeni belirlenen gunde Arnswalde yonunde taarruza gecti Taarruz karsisindaki Sovyet 61 Ordu su icin beklenmedik bir durum yaratarak baslangicta basarili oldu Alman ileri unsurlari kusatma altindaki Arnswalde dis kesimine ulasarak kusatmayi yardilar Esas genel bir taarruz bir sonraki gun basladi Alman kolordusunun kanatlarindan yapilan daha ileri girmeler ve ilk basarilarla Arnswalde ye acilan merkez koridor daha da genisletildi Bircok Sovyet tanki Alman Tiger II tanklari tarafindan uzak mesafeden imha edildi Ancak Alman ilerlemesi sert Sovyet direnisi ve eriyen karlarin neden oldugu camur nedeniyle yavasladi Son derece agir Alman tanklari bu camur kosullarinda yeterince uygun manevra yapamadi Ote yandan Sovyet T 34 tanklari bu kosullarda bile kusursuz hareket yetenegine sahip olabilmekteydiler Harekata komuta eden General Wenck 17 Subat ta bir trafik kazasinda ciddi bicimde yaralandi Berlin deki bir brifing donusunde 24 saattir gorev basinda olan soforunden direksiyonu aldi ve kendisi de direksiyon basinda uyudu Yerine derhal General Hans Krebs atandi Ancak inisiyatif zaten kaybedilmisti Bir sonraki gun Maresal Jukov 3 Vurucu Ordu ile bir karsi taarruz gerceklestirdi ve Alman taarruzunu durdurdu Vistul Ordular Grubu taarruzu 18 Subat ta durdu Maresal Jukov 19 Subat ta 61 Ordu 2 Muhafiz Tank Ordusu ve 7 Muhafiz Suvari Kolordusu nu kullanarak Stettin i almayi amaclayan bir karsi taarruz baslatti Ancak Arnswalde nin alinisi sirasindaki siddetli sokak catismalariyla ileri hareket durdu Alman birliklerinin geri cekilmesinde acil bir durum yoktu Fakat Maresal Jukov un 70 Ordu yu 23 Subat ta muharebeye sokmasi durumu birden degistirdi genel bir ricata neden oldu Alman kuvvetleri bircok tanki ya kaybetti ya da terk etmek zorunda kaldi SonucBaslangicta basarili bir gelisme gostermesine karsin Alman taarruzu taktik anlamda tumuyle basarisiz oldu Alman kuvvetleri Kustrin yonundeki yarma harekatinda basarili olamadi ve geri cekilirken de agir techizat yonunden buyuk kayiplara ugradilar Ancak Stalin ve Maresal Jukov Berlin yonunde yapilacak genel taarruzda kuzey kanadin korumasiz oldugu endisesine kapildilar Boylece Dogu Pomeranya Taarruzu ile Pomeranya daki Alman kuvvetleri atilana kadar iki ay Berlin Harekati ni ertelediler Ayrica bakinizDogu Pomeranya TaarruzuDipnotlar a b c d Beevor Sh 91 a b c d e f g h i j k Le Tissier Sh 101 Beevor Sh 89 Duffy Sh 181 82 Duffy Sh 183 Le Tissier Sh 102KaynakcaIngilizce Wikipedia maddesinden yararlanilmistir Operation Solstice Berlin The Downfall 1945 Antony Beevor Red Storm on the Reich The Soviet March on Germany 1945 Christopher Duffy Zhukov at the Oder the decisive battle for Berlin Tony Le Tissier