Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gürcistan İç Savaşı, Gürcistan içindeki azınlıkları ve özerk bölgelerin Güney Osetya'daki (1988-1992) ve Abhazya’daki (1992-1993) sıcak çatışmalarını; 21 Aralık 1991 ile 6 Ocak 1992 arası demokratik bir seçimle iktidar gelen Zviad Gamsahurdia’ya yapılan darbe süreçlerini ve ardından tekrar demokrasiye dönme (1993) süreçlerini kapsar. Bu sürecin sonunda Zviad Gamsahurdia ve taraftarları tamamen yenilmiş, Güney Osetya ve Abhazya de-facto bağımsızlıklarını kazanmıştır.
| Gürcistan İç Savaşı | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Gürcistan (Abhazya ve Güney Osetya dahil) ve Kuzey Kafkasya'daki Rus bölgeleri | ||||||||
| ||||||||
| Taraflar | ||||||||
 Gürcistan Ulusal Muhafızları | Gürcistan İçişleri ve Savunma Bakanlığı Kuvvetleri Gürcistan Ulusal Muhafızları Mkhedrioni  Sovyetler Birliği (26 Aralık 1991'e kadar)  Rusya (1991) |  Güney Osetya Ayrılıkçıları  Kafkas Hakları Konfederasyonu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | ||||||||
| Zviad Gamsahurdia | Eduard Şevardnadze   Boris Yeltsin Ruslan Hasbulatov | Vladislav Ardzinba Şamil Basayev | ||||||
Etnik çatışmalar
Başta Osetyalılar ve Abhazlar olmak üzere Gürcistan’daki tüm azınlıklar 1990’lı yılların başından itibaren daha fazla hak talep etmeye başladılar ancak Gürcü silahlı kuvvetleri buna şiddet ile cevap verdi. 5 Ocak 1991 tarihinde Gürcistan Ulusal Ordusu, Güney Osetya’nın başkenti Tskhinvali’ye müdahale etti ve ardından çatışmalar şiddetlendi. Bu Zviad Gamsahurdia iktidarının yaşadığı ilk çatışma dönemidir.
İç çatışmalar
Zviad Gamsahurdia hükûmeti ile muhalefet grupları arasındaki anlaşmazlıklar 1991 sonbaharından itibaren şiddetli çatışmalara dönüştü. 2 Eylül 1991 tarihinde Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te muhalefetin yaptığı protesto gösterilerinin ardından birçok muhalefet lideri tutuklandı, birçok gazete kapatıldı. Gürcistan Ulusal Ordusu’nda da Zviad Gamsahurdia taraftarları ile muhalefetten olanlar vardı. Başka bir para-militer organizasyon olan ve Jaba Ioseliani’nin başında olduğu Mkhedrion ise muhalefet tarafındaydı.
İlerleyen zamanlarda gösteriler daha da şiddetlendi, 22 Eylül 1991 tarihinde ilk ölümlerin gerçekleşmesinin ardından 24 Eylül 1991 tarihinde Tiflis’te olağanüstü hâl ilan edildi. Ekim 1991’e gelindiğinde başta ’nin başkanı olduğu Ulusal Demokrasi Partisi olmak üzere tüm muhalefet liderleri tutuklanmıştı. Bu olayların ardından liderinin olduğu Gürcistan Ulusal Ordusu, Tiflis’in dışına geri çekildi.
Darbe
20 Aralık 1991 tarihinde öncülüğündeki askerler Tiflis’e geri dönerek Zviad Gamsahurdia’ya karşı mücadeleye başladılar. Ordu, ’yi serbest bırakmasının ardından, 22 Aralık 1991 tarihinde birçok hükûmet binasını ele geçirdi ve Zviad Gamsahurdia ve destekçilerinin yer aldığı parlamento binasına saldırmaya başladı. Aynı dönemde Tiflis’in geri kalanında kontrolü sağlayan ordu Zviad Gamsahurdia’yı destekleme amaçlı protestoları da kanlı bir şekilde bastırdı; kanlı bastırılan bu gösterilerde birçok kişi hayatını kaybetti. 6 Ocak 1992 tarihinde Gürcistan Devlet Başkanı Zviad Gamsahurdia ve bazı hükûmet üyeleri ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. İlk olarak Ermenistan’a sığınan grup, daha sonra Çeçenya’ya geçti ve burada sonraki 18 aylık sürede bir sürgün hükûmetini kurdu. Devlet Başkanı’nın ülkeyi terk etmesinin ardından devam eden çatışmalarda birçok yapı büyük hasar görürken, 113 kişi de hayatını kaybetti.
"Zviadist" direnişi
Başarılı darbe girişiminin ardından Ordu Konseyi, Gürcistan’da geçici bir hükûmet kurdu. Hükûmetin kontrolü ilk başlarda of , Tengiz Sigua ve ’nin elinde ise de Mart 1992 tarihinde Tiflis’e dönen Sovyetler Birliği’nin eski komünist liderlerinden Eduard Şevardnadze bu görevi eline aldı. 1992 yılında gerçekleşen seçimlerden sonra da Eduard Şevardnadze resmen Parlamento Başkanı ve Devlet Başkanı unvanlarını elde etti.
Sürgünde olan eski devlet başkanı Zviad Gamsahurdia’yı destekleyenler, 1992 ile 1993 dönemlerinde Gürcistan’da birçok gösteriler ve darbe girişimlerinde bulundular. Ama tüm bu girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.
Darbenin hemen ardından özerk bir bölge olan ve Gürcistan’ın batısında yer alan Acara Özerk Cumhuriyeti’nin lideri Aslan Abashidze sınırları hem hükûmet hem de muhalefet güçlerine kapatarak de facto otonomi elde etti ve günümüze kadar devam eden merkezi hükûmetle gerginlikleri de beraberinde getirdi.
Güney Osetya ve Abhazya Savaşları
Şubat 1992’de Güney Osetya’da Rusya’nın da dahil olduğu sıcak çatışmalar daha da şiddetlendi. İç savaşı, politik kaosu ve Rusya ile çatışmaları engellemek için Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze görüşmeler düzenlemesini kabul edildi. 14 Temmuz 1992 tarihinde bir ateşkes ilan edildi ve Rusya, Gürcistan ve Osetya askerlerinden oluşan bir denetim komisyonu kuruldu.
1992 yazına doğru, bağımsızlık talebi olan başka bir bölge olan, Abhazya’da da sıcak çatışmalar şiddetlenmeye başladı. 14 Ağustos 1992 tarihinde Gürcistan ordusu Abhazya’ya müdahale etti. Eylül 1993'te Rus destekli ayrılıkçılar sürdürdükleri direniş sonrasında 17 Eylül 1993 tarihinde bölgenin başkenti Sohum’u ele geçirdiler. Gürcistan’nın askeri yenilgisini takiben Abhazya’daki Gürcü çoğunluğa karşı etnik temizlik uygulandı. Sonuç olarak her iki taraftan yaklaşık 20.000 kişi ölürken yaklaşık 260.000 kişi göç etmek zorunda kaldı.
1993 İç Savaşı
Eski devlet başkanı Zviad Gamsahurdia’yı destekleyen Vakhtang Loti Kobalia’ya ait milis kuvvetlerini Abhazya‘da 1992’de gerçekleşen savaşta ve sonrasındaki rolü oldukça tartışmalıdır. Vakhtang Loti Kobalia’ya ait askerî güçler Abhazya’daki savaş sırasında Gürcistan ordusunu desteklediler. Bu durum Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze tarafından ulusal uzlaşma yönünde olumlu bir gelişme olarak nitelendirildi. Ancak Sohum’un Abhazların eline geçmesinin sonucunda bu durum değişmeye başladı.
9 ve 10 Temmuz 1992 tarihlerinde darbe sonucu Tiflis’ten uzaklaştırılan eski Yüksek Konsey, Gürcistan’ın Zugdidi kentinde toplandı ve yasal Gürcü hükümetin bu şehirden devam edeceğini duyurdu. Temmuz ile Ağustos 1992 tarihlerinde Loti Kobalia’ya ait askeri güçler Samegrelo bölgesinin çoğunluğunda kontrolü eline geçirdi.
Eylül 1993'te eski devlet başkanı Zviad Gamsahurdia Gürcistan’a geri döndü ve batı bölgesinde yer alan Zugdidi şehrinde organize olmayan bir gösteri düzenledi. Samegrelo bölgesindeki Gürcü askerlerini silahsızlandıran Zviad Gamsahurdia bu bölgede kontrolü eline geçirdi. Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze bu durum üzerine, ülkenin Bağımsız Devletler Topluluğu’na katılmasına karar verdi ve Rusya’dan askeri yardım talebinde bulundu. Ocak 1993'te Rus askeri güçleri Gürcistan’a gelmeye başladı. 20 Ekim 1993 tarihinde yaklaşık 2.000 Rus gücü Gürcü demir yollarını korumak için çeşitli bölgelere yerleştirilmişti bile.
22 Ekim 1993 tarihinde Gürcü hükümeti kuvvetleri Zviad Gamsahurdia’yı destekleyen Loti Kobalia’nın başında olduğu güçlere karşı, Rusya’nın yardımıyla atağa geçti. İlerleyen zamanda başarı kaydeden Gürcü hükümeti ve Rus güçleri Kasım 1993'te neredeyse bütün Samegrelo bölgesinde kontrolü eline geçirdi. 6 Kasım 1993 tarihinde Zviad Gamsahurdia ve korumaları Zugdidi şehrini terk etti. Daha sonra yapılan açıklamada eski devlet başkanının Gürcistan’ın batısındaki Samegrelo bölgesinde yer alan bir kasaba olan ’da 31 Aralık 1993 tarihinde başına kurşun sıkarak intihar ettiği belirtildi. Ancak bu ölüm hakkındaki ortaya atılan iddialar ve kuşkular giderilmedi. Bu durum neticesinde isyan son buldu ve birçok Zviad Gamsahurdia yanlısı tutuklandı.
Gürcistan İç Savaşı’nın sonuçları
Üç yıl süren iç savaş Gürcistan’a hem politik, hem finansal, hem de sosyal olarak oldukça ağır ve olumsuz etkileri oldu. 1995'te durum biraz daha düzeldiyse de radikal “Zviadistlerin” sabotaj eylemleri zaman zaman gerginliğin yükselmesine neden oldu.
26 Ocak 2004 tarihinde yapılan seçimle iktidara gelen yeni Devlet Başkanı Mikhail Saakashvili’nın bu durumu düzeltmek ve toplumsal uzlaşmayı sağlamak için yaptığı ilk çalışmalardan birisi Zviad Gamzahurdiya dönemi ile yüzleşmek ve bu dönem sonrasında tutuklananların serbest bırakılması oldu. Gürcistan ile ona bağlı Abhazya ve Güney Osetya arasındaki gerginlik 2008 Güney Osetya Savaşı’na neden oldu.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurcistan Ic Savasi Gurcistan icindeki azinliklari ve ozerk bolgelerin Guney Osetya daki 1988 1992 ve Abhazya daki 1992 1993 sicak catismalarini 21 Aralik 1991 ile 6 Ocak 1992 arasi demokratik bir secimle iktidar gelen Zviad Gamsahurdia ya yapilan darbe sureclerini ve ardindan tekrar demokrasiye donme 1993 sureclerini kapsar Bu surecin sonunda Zviad Gamsahurdia ve taraftarlari tamamen yenilmis Guney Osetya ve Abhazya de facto bagimsizliklarini kazanmistir Gurcistan Ic SavasiGurcistan Abhazya ve Guney Osetya dahil ve Kuzey Kafkasya daki Rus bolgeleriTarih22 Aralik 1991 31 Aralik 1993BolgeGurcistan Tiflis Samegrelo Abhazya Guney Osetya SonucAbhazya ve Guney Osetya ayrilikcilarinin cogu kendi bolgelerini kontrol altina aldi Devlet Konseyi Gurcistan in kontrolunu aldiTaraflarGurcistan Ulusal MuhafizlariGurcistan Icisleri ve Savunma Bakanligi Kuvvetleri Gurcistan Ulusal Muhafizlari Mkhedrioni Sovyetler Birligi 26 Aralik 1991 e kadar Rusya 1991 Guney Osetya Ayrilikcilari Kafkas Haklari KonfederasyonuKomutanlar ve liderlerZviad GamsahurdiaEduard Sevardnadze Boris Yeltsin Ruslan HasbulatovVladislav Ardzinba Samil BasayevEtnik catismalarBasta Osetyalilar ve Abhazlar olmak uzere Gurcistan daki tum azinliklar 1990 li yillarin basindan itibaren daha fazla hak talep etmeye basladilar ancak Gurcu silahli kuvvetleri buna siddet ile cevap verdi 5 Ocak 1991 tarihinde Gurcistan Ulusal Ordusu Guney Osetya nin baskenti Tskhinvali ye mudahale etti ve ardindan catismalar siddetlendi Bu Zviad Gamsahurdia iktidarinin yasadigi ilk catisma donemidir Ic catismalarZviad Gamsahurdia hukumeti ile muhalefet gruplari arasindaki anlasmazliklar 1991 sonbaharindan itibaren siddetli catismalara donustu 2 Eylul 1991 tarihinde Gurcistan in baskenti Tiflis te muhalefetin yaptigi protesto gosterilerinin ardindan bircok muhalefet lideri tutuklandi bircok gazete kapatildi Gurcistan Ulusal Ordusu nda da Zviad Gamsahurdia taraftarlari ile muhalefetten olanlar vardi Baska bir para militer organizasyon olan ve Jaba Ioseliani nin basinda oldugu Mkhedrion ise muhalefet tarafindaydi Ilerleyen zamanlarda gosteriler daha da siddetlendi 22 Eylul 1991 tarihinde ilk olumlerin gerceklesmesinin ardindan 24 Eylul 1991 tarihinde Tiflis te olaganustu hal ilan edildi Ekim 1991 e gelindiginde basta nin baskani oldugu Ulusal Demokrasi Partisi olmak uzere tum muhalefet liderleri tutuklanmisti Bu olaylarin ardindan liderinin oldugu Gurcistan Ulusal Ordusu Tiflis in disina geri cekildi Darbe20 Aralik 1991 tarihinde onculugundeki askerler Tiflis e geri donerek Zviad Gamsahurdia ya karsi mucadeleye basladilar Ordu yi serbest birakmasinin ardindan 22 Aralik 1991 tarihinde bircok hukumet binasini ele gecirdi ve Zviad Gamsahurdia ve destekcilerinin yer aldigi parlamento binasina saldirmaya basladi Ayni donemde Tiflis in geri kalaninda kontrolu saglayan ordu Zviad Gamsahurdia yi destekleme amacli protestolari da kanli bir sekilde bastirdi kanli bastirilan bu gosterilerde bircok kisi hayatini kaybetti 6 Ocak 1992 tarihinde Gurcistan Devlet Baskani Zviad Gamsahurdia ve bazi hukumet uyeleri ulkeyi terk etmek zorunda kaldi Ilk olarak Ermenistan a siginan grup daha sonra Cecenya ya gecti ve burada sonraki 18 aylik surede bir surgun hukumetini kurdu Devlet Baskani nin ulkeyi terk etmesinin ardindan devam eden catismalarda bircok yapi buyuk hasar gorurken 113 kisi de hayatini kaybetti Zviadist direnisiBasarili darbe girisiminin ardindan Ordu Konseyi Gurcistan da gecici bir hukumet kurdu Hukumetin kontrolu ilk baslarda of Tengiz Sigua ve nin elinde ise de Mart 1992 tarihinde Tiflis e donen Sovyetler Birligi nin eski komunist liderlerinden Eduard Sevardnadze bu gorevi eline aldi 1992 yilinda gerceklesen secimlerden sonra da Eduard Sevardnadze resmen Parlamento Baskani ve Devlet Baskani unvanlarini elde etti Surgunde olan eski devlet baskani Zviad Gamsahurdia yi destekleyenler 1992 ile 1993 donemlerinde Gurcistan da bircok gosteriler ve darbe girisimlerinde bulundular Ama tum bu girisimleri basarisizlikla sonuclandi Darbenin hemen ardindan ozerk bir bolge olan ve Gurcistan in batisinda yer alan Acara Ozerk Cumhuriyeti nin lideri Aslan Abashidze sinirlari hem hukumet hem de muhalefet guclerine kapatarak de facto otonomi elde etti ve gunumuze kadar devam eden merkezi hukumetle gerginlikleri de beraberinde getirdi Guney Osetya ve Abhazya SavaslariSubat 1992 de Guney Osetya da Rusya nin da dahil oldugu sicak catismalar daha da siddetlendi Ic savasi politik kaosu ve Rusya ile catismalari engellemek icin Devlet Baskani Eduard Sevardnadze gorusmeler duzenlemesini kabul edildi 14 Temmuz 1992 tarihinde bir ateskes ilan edildi ve Rusya Gurcistan ve Osetya askerlerinden olusan bir denetim komisyonu kuruldu 1992 yazina dogru bagimsizlik talebi olan baska bir bolge olan Abhazya da da sicak catismalar siddetlenmeye basladi 14 Agustos 1992 tarihinde Gurcistan ordusu Abhazya ya mudahale etti Eylul 1993 te Rus destekli ayrilikcilar surdurdukleri direnis sonrasinda 17 Eylul 1993 tarihinde bolgenin baskenti Sohum u ele gecirdiler Gurcistan nin askeri yenilgisini takiben Abhazya daki Gurcu cogunluga karsi etnik temizlik uygulandi Sonuc olarak her iki taraftan yaklasik 20 000 kisi olurken yaklasik 260 000 kisi goc etmek zorunda kaldi 1993 Ic SavasiEski devlet baskani Zviad Gamsahurdia yi destekleyen Vakhtang Loti Kobalia ya ait milis kuvvetlerini Abhazya da 1992 de gerceklesen savasta ve sonrasindaki rolu oldukca tartismalidir Vakhtang Loti Kobalia ya ait askeri gucler Abhazya daki savas sirasinda Gurcistan ordusunu desteklediler Bu durum Devlet Baskani Eduard Sevardnadze tarafindan ulusal uzlasma yonunde olumlu bir gelisme olarak nitelendirildi Ancak Sohum un Abhazlarin eline gecmesinin sonucunda bu durum degismeye basladi 9 ve 10 Temmuz 1992 tarihlerinde darbe sonucu Tiflis ten uzaklastirilan eski Yuksek Konsey Gurcistan in Zugdidi kentinde toplandi ve yasal Gurcu hukumetin bu sehirden devam edecegini duyurdu Temmuz ile Agustos 1992 tarihlerinde Loti Kobalia ya ait askeri gucler Samegrelo bolgesinin cogunlugunda kontrolu eline gecirdi Eylul 1993 te eski devlet baskani Zviad Gamsahurdia Gurcistan a geri dondu ve bati bolgesinde yer alan Zugdidi sehrinde organize olmayan bir gosteri duzenledi Samegrelo bolgesindeki Gurcu askerlerini silahsizlandiran Zviad Gamsahurdia bu bolgede kontrolu eline gecirdi Gurcistan Devlet Baskani Eduard Sevardnadze bu durum uzerine ulkenin Bagimsiz Devletler Toplulugu na katilmasina karar verdi ve Rusya dan askeri yardim talebinde bulundu Ocak 1993 te Rus askeri gucleri Gurcistan a gelmeye basladi 20 Ekim 1993 tarihinde yaklasik 2 000 Rus gucu Gurcu demir yollarini korumak icin cesitli bolgelere yerlestirilmisti bile 22 Ekim 1993 tarihinde Gurcu hukumeti kuvvetleri Zviad Gamsahurdia yi destekleyen Loti Kobalia nin basinda oldugu guclere karsi Rusya nin yardimiyla ataga gecti Ilerleyen zamanda basari kaydeden Gurcu hukumeti ve Rus gucleri Kasim 1993 te neredeyse butun Samegrelo bolgesinde kontrolu eline gecirdi 6 Kasim 1993 tarihinde Zviad Gamsahurdia ve korumalari Zugdidi sehrini terk etti Daha sonra yapilan aciklamada eski devlet baskaninin Gurcistan in batisindaki Samegrelo bolgesinde yer alan bir kasaba olan da 31 Aralik 1993 tarihinde basina kursun sikarak intihar ettigi belirtildi Ancak bu olum hakkindaki ortaya atilan iddialar ve kuskular giderilmedi Bu durum neticesinde isyan son buldu ve bircok Zviad Gamsahurdia yanlisi tutuklandi Gurcistan Ic Savasi nin sonuclariUc yil suren ic savas Gurcistan a hem politik hem finansal hem de sosyal olarak oldukca agir ve olumsuz etkileri oldu 1995 te durum biraz daha duzeldiyse de radikal Zviadistlerin sabotaj eylemleri zaman zaman gerginligin yukselmesine neden oldu 26 Ocak 2004 tarihinde yapilan secimle iktidara gelen yeni Devlet Baskani Mikhail Saakashvili nin bu durumu duzeltmek ve toplumsal uzlasmayi saglamak icin yaptigi ilk calismalardan birisi Zviad Gamzahurdiya donemi ile yuzlesmek ve bu donem sonrasinda tutuklananlarin serbest birakilmasi oldu Gurcistan ile ona bagli Abhazya ve Guney Osetya arasindaki gerginlik 2008 Guney Osetya Savasi na neden oldu Kaynakca The Struggle for Control Country studies com 28 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2010 The Georgian South Ossetian Conflict Caucasus dk 30 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ocak 2010