Osetya, (Osetçe: Ирыстон; Iryston, Rusça: Осетия; Osetiya, Gürcüce: ოსეთი; Oset'i) Kafkasya'da bulunan bir bölge.
Coğrafi bilgiler
Kafkas sıradağlarının kuzey ve güney yamaçlarına yayılmış dağlık bir bölge olan Osetya, kuzeyde Rusya Federasyonu'na bağlı Stavropol Krayı, doğuda Çeçenistan ve İnguşetya, batıda Kabardino-Balkarya Cunhuriyeti ve güneyde Gürcistan ile komşudur. Tarihsel ve kültürel olarak hemen hemen bütünlük arz eden tek bir ülke olan Osetya, Büyük Kafkaslar'ın ikiye böldüğü iki parçadan oluşur: Kuzey Osetya ve Güney Osetya.
Kuzey Osetya, Rusya Federasyonu'na bağlı özerk bir cumhuriyettir. Güney ise, 1991 yılında çıkan çatışmalar sonrasında Gürcistan'dan bağımsızlığını ilan etmiştir. De facto bağımsız geçen senelerden sonra Ağustos 2008 yılında Gürcistan ile yeni bir savaş yaşanmış; savaşa Rusya Federasyonu müdahale etmiş ve Güney Osetya'yı bağımsız bir devlet olarak tanımıştır. Nikaragua ve Venezuela da Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanımıştır. Ülke ismini, çoğunluğu oluşturan Oset halkından alır. Ülkede Osetler dışında Ruslar, Gürcüler, Ermeniler, diğer Kafkasyalı halklar ve başka uluslar yaşar.
Tarih
Kuban kültürü
Osetya, en erken tarih öncesi dönemlerden beri bir yerleşim yeriydi. Milattan önce ikinci binyılın sonu ve binyılın ortalarına tarihlenen ve bir Geç Bronz Çağı - Demir Çağı arkeolojik kültürü olan Kuban kültürü, Kafkaslar'da bir özgün medeniyet olarak burada ortaya çıktı. Bu kültür, ismini aldığı Osetya'nın Koban köyünde bir sel sonucu kayan toprak altından çıkan savaş baltaları, hayvan figürlü heykelciklerle tanındı. Kuban uygarlığı, erken dönemlerden başlayarak İskitler ile ilişkiye girmeye başladı.
İskitler
Yunan kaynaklarının "Skithoi", Perslerin ise "Saka" ismini verdiği Avrasyalı bu göçebeler, MÖ 8. yüzyılda tarih sahnesine çıkmalarıyla, Kafkasya ile her zaman ilgili oldular. İran ve Anadolu üzerine yaptıkları seferlerde, bu bölgeyi bir geçiş noktası ve üs olarak kullandılar. Kafkasya'da bulunmuş birçok kurgan, İskitler'in yerli Kafkas kavimleriyle ilişkilerinin derinliğini ve uzun süren İskit etkisini ortaya koyar.[]İskitler yerli Kobanlılar'la da son derece yakın ilişkideydiler ve Osetya'nın her iki kısmı, İskit yerleşimlerine kucak açtı.[]
Alanlar
Osetya'nın bugünkü etnik ve dilsel yapısını belirleyen en önemli unsur Alanlar oldu. Alanlar da, İskitler gibi, göçebe bir kavimdi ve İskit dillerinin, doğuda konuşulan Hotan Sakacası gibi formları ile birlikte devamını oluşturan bir dil konuşuyorlardı. Milat sıralarında, daha doğudaki yurtlarından ayrılıp Karadeniz civarına yerleştiler. Hun istilası sırasında bir kısmı Batı Avrupa'ya göçtü. Kafkasya'da kalanlar 8.-13. yüzyıllarda güçlü bir feodal krallık kurdular. Fakat bu devlet, Cengiz Han orduları tarafından yıkıldı. Alan nüfusu kıyıma uğradı.[] Daha sonra gelen Timur istilaları da, Alanların toparlanmasına fırsat vermedi. Osetya'nın dağlık bölgelerine çekilen Alanların, modern Oset halkını meydana getirdikleri düşünülmektedir.
Kaynakça
- ^ Alemany 2000, s. ?.
- ^ For , see , "Conceptions of Ethnicity in Early Medieval Studies" Debating the Middle Ages: Issues and Readings, ed. Lester K. Little and Barbara H. Rosenwein, (Blackwell), 1998, pp 13-24) (On-line text[]).
- ^ "Saka language". britannica.com. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2020.
- ^ The languages of the Scytho-Sarmatian inscription may represent dialects of a language family of which Modern Ossetian is a continuation, but does not simply represent the same language at an earlier time – Encyclopædia Britannica 15th edition – Macropedia on Languages of the World
- ^ Bakınız: "Ossetians". Encarta. Microsoft Corporation. 2008. (1991). "The New Encyclopaedia Britannica: Marcopædia". Encyclopædia Britannica. 22. s. 625. ISBN . Minahan, James (1998). Miniature Empires: A Historical Dictionary of the Newly Independent States. New York City, NY: Routledge. s. 211. ISBN . 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2020. Nasidze, I; Quinque, D; Dupanloup, I (Kasım 2004). "Genetic evidence concerning the origins of South and North Ossetians". Ann. Hum. Genet. 68 (6). ss. 588-99. doi:10.1046/j.1529-8817.2004.00131.x. (PMID) 15598217. Victor Shnirelman, "The Politics of a Name: Between Consolidation and Separation in the Northern Caucasus", Acta slavica iaponica: Journal of Slavic Research Center, Hokkaido University, Vol. 23, Hokkaido University, 2006, p. 47. 30 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Ossetian phenomenon inherited from their Scythian-Alan ancestors... Mitford W., The History of Greece. syf. 419
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osetya Osetce Iryston Iryston Rusca Osetiya Osetiya Gurcuce ოსეთი Oset i Kafkasya da bulunan bir bolge Rusya icinde kalan Kuzey Osetya de jure olarak Gurcistan icinde kalan ve yakin zamanda 1994 yilinda tek tarafli ilan ettigi bagimizligi Rusya tarafindan taninan Guney Osetya haritasi Cografi bilgilerKafkas siradaglarinin kuzey ve guney yamaclarina yayilmis daglik bir bolge olan Osetya kuzeyde Rusya Federasyonu na bagli Stavropol Krayi doguda Cecenistan ve Ingusetya batida Kabardino Balkarya Cunhuriyeti ve guneyde Gurcistan ile komsudur Tarihsel ve kulturel olarak hemen hemen butunluk arz eden tek bir ulke olan Osetya Buyuk Kafkaslar in ikiye boldugu iki parcadan olusur Kuzey Osetya ve Guney Osetya Kuzey Osetya Rusya Federasyonu na bagli ozerk bir cumhuriyettir Guney ise 1991 yilinda cikan catismalar sonrasinda Gurcistan dan bagimsizligini ilan etmistir De facto bagimsiz gecen senelerden sonra Agustos 2008 yilinda Gurcistan ile yeni bir savas yasanmis savasa Rusya Federasyonu mudahale etmis ve Guney Osetya yi bagimsiz bir devlet olarak tanimistir Nikaragua ve Venezuela da Guney Osetya nin bagimsizligini tanimistir Ulke ismini cogunlugu olusturan Oset halkindan alir Ulkede Osetler disinda Ruslar Gurculer Ermeniler diger Kafkasyali halklar ve baska uluslar yasar TarihKuban kulturu Osetya en erken tarih oncesi donemlerden beri bir yerlesim yeriydi Milattan once ikinci binyilin sonu ve binyilin ortalarina tarihlenen ve bir Gec Bronz Cagi Demir Cagi arkeolojik kulturu olan Kuban kulturu Kafkaslar da bir ozgun medeniyet olarak burada ortaya cikti Bu kultur ismini aldigi Osetya nin Koban koyunde bir sel sonucu kayan toprak altindan cikan savas baltalari hayvan figurlu heykelciklerle tanindi Kuban uygarligi erken donemlerden baslayarak Iskitler ile iliskiye girmeye basladi Iskitler Iskitler ile akraba oldugu dusunulen ve Dogu Irani bir halk olan Alanlarin 10 ve 12 yuzyilda yasadiklari bolgeler ile Kuzey Osetya ve Guney Osetya nin gunumuzdeki konumlarinin karsilastirmasi Yunan kaynaklarinin Skithoi Perslerin ise Saka ismini verdigi Avrasyali bu gocebeler MO 8 yuzyilda tarih sahnesine cikmalariyla Kafkasya ile her zaman ilgili oldular Iran ve Anadolu uzerine yaptiklari seferlerde bu bolgeyi bir gecis noktasi ve us olarak kullandilar Kafkasya da bulunmus bircok kurgan Iskitler in yerli Kafkas kavimleriyle iliskilerinin derinligini ve uzun suren Iskit etkisini ortaya koyar kaynak belirtilmeli Iskitler yerli Kobanlilar la da son derece yakin iliskideydiler ve Osetya nin her iki kismi Iskit yerlesimlerine kucak acti kaynak belirtilmeli Alanlar Osetya nin bugunku etnik ve dilsel yapisini belirleyen en onemli unsur Alanlar oldu Alanlar da Iskitler gibi gocebe bir kavimdi ve Iskit dillerinin doguda konusulan Hotan Sakacasi gibi formlari ile birlikte devamini olusturan bir dil konusuyorlardi Milat siralarinda daha dogudaki yurtlarindan ayrilip Karadeniz civarina yerlestiler Hun istilasi sirasinda bir kismi Bati Avrupa ya goctu Kafkasya da kalanlar 8 13 yuzyillarda guclu bir feodal krallik kurdular Fakat bu devlet Cengiz Han ordulari tarafindan yikildi Alan nufusu kiyima ugradi kaynak belirtilmeli Daha sonra gelen Timur istilalari da Alanlarin toparlanmasina firsat vermedi Osetya nin daglik bolgelerine cekilen Alanlarin modern Oset halkini meydana getirdikleri dusunulmektedir Kaynakca Alemany 2000 s For see Conceptions of Ethnicity in Early Medieval Studies Debating the Middle Ages Issues and Readings ed Lester K Little and Barbara H Rosenwein Blackwell 1998 pp 13 24 On line text olu kirik baglanti Saka language britannica com 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2020 The languages of the Scytho Sarmatian inscription may represent dialects of a language family of which Modern Ossetian is a continuation but does not simply represent the same language at an earlier time Encyclopaedia Britannica 15th edition Macropedia on Languages of the World Bakiniz Ossetians Encarta Microsoft Corporation 2008 1991 The New Encyclopaedia Britannica Marcopaedia Encyclopaedia Britannica 22 s 625 ISBN 9780852295298 Minahan James 1998 Miniature Empires A Historical Dictionary of the Newly Independent States New York City NY Routledge s 211 ISBN 978 1 57958 133 6 6 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2020 Nasidze I Quinque D Dupanloup I Kasim 2004 Genetic evidence concerning the origins of South and North Ossetians Ann Hum Genet 68 6 ss 588 99 doi 10 1046 j 1529 8817 2004 00131 x PMID 15598217 Victor Shnirelman The Politics of a Name Between Consolidation and Separation in the Northern Caucasus Acta slavica iaponica Journal of Slavic Research Center Hokkaido University Vol 23 Hokkaido University 2006 p 47 30 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ossetian phenomenon inherited from their Scythian Alan ancestors Mitford W The History of Greece syf 419