Gürcü Yahudileri Kafkasya'daki Gürcistan ulusundan olan Yahudiler'e denir. Gürcistan'in en eski cemaatlerinden olan Yahudiler tarihlerini Babil Sürgünü'ne kadar dayandırmaktadır.
1800'lerde Tiblis'de Gürcü Yahudileri | |
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
---|---|
Gürcistan | 13.000 |
İsrail | 120.000 |
ABD | 5.000 |
Rusya | 1.000 |
Azerbaycan | 700 |
Kanada | 500 |
Diller | |
Din | |
Köken
Gruzinik dilini konuşan bu Yahudiler dünyanın en eski cemaatlerinden biridir. Gürcü Yahudileri'nin bölgede 2.600 yıllık bir tarihi vardır. Gurjim veya kartveli ebraelebi denen bu cemaatin kökenleri konusunda tartışmalar olsa da en kabul edilen görüş cemaatin M.Ö. 6. yüzyılda Babil Sürgünü sırasında geldikleridir. 11. yüzyılda yaşamış Gürcü tarihçi Leonti Mroveli'nin anlattıklarına göre:
- "Kral Nebukadnezar Kudüs'ü eline geçirdi. Oradan kaçan Yahudiler kartli'ye geldi. Mtsheta bölgesinin hükümdarından vergi karşılığı toprak istedi. Hükümdar onları Aragvi'deki Zanavi pınarına yerleştirdi"
Tarih boyunca Gürcü Yahudileri Tiblis'te yerli Gürcü halktan ve hatta Aşkenazlar'dan ayrı yaşamışlardır.
Yakın Tarih
1970'lere kadar nüfusu 100.000 civarında olan cemaatin çoğunluğu İsrail, ABD, Rusya ve Belçika'ya göç etti. 2004'te ise sadece 13.000 Yahudi Gürcistan'da kaldı. 2002'de yapılan nüfus sayımına göre Gürcistan'da Yahudilik'e inanan sayısının 3.541 olduğu belirlendi. Gürcistan Yahudiler'inin en büyük kollarından biri olan 'nin İsrail, Moskova, Bakü, Düsseldorf ve Cleveland'da akrabaları vardır. New York ve çevresinde ise 700 adet Gürcü Yahudisi yaşamaktadır.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını ilan eden Gürcistan'dan İsrail'e yapılan göç sayısı 2008 Güney Osetya Savaşı ile ivme kazanmıştır.Tshinvali'deki Yahudi çeyreği savaş sonucu harabeye dönmüştür.
Dil
Geleneksel olarak içine İbranice'den kelimeler barındıran Gruzinik dilini konuşan Gürcü Yahudileri ayrıca bulundukları ülkenin dilini de konuşurlar. Örnegin, Gürcistan'da Gürcüce ve Rusça, Belçika'da Felemenkçe, ABD ve Kanada'da İngilizce ve İsrail'de İbranice konuşurlar.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b The Wellspring of Georgian Historiography: The Early Medieval Historical Chronicle The Conversion of Katli and The Life of St. Nino, Constantine B. Lerner, England: Bennett and Bloom, London, 2004, s. 60
- ^ . 31 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2009.
- ^ . 17 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020.
- ^ "Times Online". 3 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Mart 2009.
- ^ . 21 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2009.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gurcu Yahudileri Kafkasya daki Gurcistan ulusundan olan Yahudiler e denir Gurcistan in en eski cemaatlerinden olan Yahudiler tarihlerini Babil Surgunu ne kadar dayandirmaktadir Gurcu Yahudileri1800 lerde Tiblis de Gurcu YahudileriOnemli nufusa sahip bolgelerGurcistan13 000Israil120 000ABD5 000Rusya1 000Azerbaycan700Kanada500DillerGruzinik Ibranice GurcuceDinMusevilikKokenGruzinik dilini konusan bu Yahudiler dunyanin en eski cemaatlerinden biridir Gurcu Yahudileri nin bolgede 2 600 yillik bir tarihi vardir Gurjim veya kartveli ebraelebi denen bu cemaatin kokenleri konusunda tartismalar olsa da en kabul edilen gorus cemaatin M O 6 yuzyilda Babil Surgunu sirasinda geldikleridir 11 yuzyilda yasamis Gurcu tarihci Leonti Mroveli nin anlattiklarina gore Kral Nebukadnezar Kudus u eline gecirdi Oradan kacan Yahudiler kartli ye geldi Mtsheta bolgesinin hukumdarindan vergi karsiligi toprak istedi Hukumdar onlari Aragvi deki Zanavi pinarina yerlestirdi Tarih boyunca Gurcu Yahudileri Tiblis te yerli Gurcu halktan ve hatta Askenazlar dan ayri yasamislardir Tiflis te bir sinagogda Hanuka bayrami kutlamalari Yakin Tarih1970 lere kadar nufusu 100 000 civarinda olan cemaatin cogunlugu Israil ABD Rusya ve Belcika ya goc etti 2004 te ise sadece 13 000 Yahudi Gurcistan da kaldi 2002 de yapilan nufus sayimina gore Gurcistan da Yahudilik e inanan sayisinin 3 541 oldugu belirlendi Gurcistan Yahudiler inin en buyuk kollarindan biri olan nin Israil Moskova Baku Dusseldorf ve Cleveland da akrabalari vardir New York ve cevresinde ise 700 adet Gurcu Yahudisi yasamaktadir Sovyetler Birligi nin dagilmasiyla bagimsizligini ilan eden Gurcistan dan Israil e yapilan goc sayisi 2008 Guney Osetya Savasi ile ivme kazanmistir Tshinvali deki Yahudi ceyregi savas sonucu harabeye donmustur DilGeleneksel olarak icine Ibranice den kelimeler barindiran Gruzinik dilini konusan Gurcu Yahudileri ayrica bulunduklari ulkenin dilini de konusurlar Ornegin Gurcistan da Gurcuce ve Rusca Belcika da Felemenkce ABD ve Kanada da Ingilizce ve Israil de Ibranice konusurlar Ayrica bakinizAbhazya daki Yahudilerin tarihi Guney Osetya daki Yahudilerin tarihiKaynakca a b The Wellspring of Georgian Historiography The Early Medieval Historical Chronicle The Conversion of Katli and The Life of St Nino Constantine B Lerner England Bennett and Bloom London 2004 s 60 31 Agustos 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2009 17 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Nisan 2020 Times Online 3 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Mart 2009 21 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2009