Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Húskarl (Eski Norsça: Húskarl, Eski İngilizce: Huscarl) sadece savaşmak için edinilen köle, özellikle İskandinavya’da kralın veya yerel yöneticilerin özel muhafızı anlamında kullanılır. Bu kurum İngiltere’nin 11. yüzyılda Vikingler tarafından istilasının ardından Anglosaksonlar arasında da yerleşmiştir. İngiltere’de húskarlın hem askeri hem de idari sorumlulukları olurdu. Hastings Muharebesi sırasında İngiltere kralı Harold Godwinson için savaştıkları bilinmektedir.
İskandinavya
Özgür hizmetçi olarak
Asıl anlam olarak húskarl erkek hizmetçi anlamına gelmektedir. Bölge dillerinde aynı anlama gelen kelimeler bulunmaktadır. Húskarlar özgür oldukları için köle veya serflerle karıştırılmamalıdır. Sadece birisinin hizmetinde ve vesayetinde bulunmaktadırlar.
Savaşçı olarak
Zamanla húscarlar efendilerinin hizmetindeki muhafızlar olacak şekilde görev almaya başlarlar. Savaşçı anlamına gelecek şekilde Danimarka’da húskarl kelimesinin yerine himthige sözcüğü de kullanılmıştır.
Norveç örneği
Norveç topraklarında da húskarl kral veya önemli yöneticilerin hizmetindeydiler. Norveç’deki yaygın kullanım olan ve aynı anlama gelen hirð sözcüğü 9. yüzyıldan gelir. Orta Çağ boyunca Norveç topraklarında bu kişilerin öldürülmesinin ağır cezası vardı, ayrıca efendisi öldürülen hirð'in efendisinin intikamını alma hakkı bulunuyordu.
Danimarka kralının hizmetinde
Danimarka’da döneme ait Runik yazı içeren yazıtlarda heimþegi (çoğulu heimþegar) kelimesinin kullanıldığı görülmüştür. Bu terimin yoğun kullanılması húskarl ile yakınlığını gösterir. Heimþegar, kral veya bir efendinin hizmetinde olup hizmetlerinden ötürü ödül alan (çoğunlukla bir ev ya da malikane) muhafızlardır. İngiltere’ye hakim olan Danimarka ve Norveç kralları ve oğlu Knud döneminde Norveç geleneklerine göre húskarlar devam ettirilmiştir. İngiltere, Danimarka krallarının elinden çıkınca bile Danimarka’da húskarlar devam etmiştir. 12.yüzyıl sonlarında ise artık onlardan bahsedilmemektedir. Bu dönemde özel muhafızların yeni bir tür asil sınıfa evrildiği ve artık sarayda bulunmadıkları gözlenmiştir.
İngiltere
Húskarl deyimi Anglosakson İngiltere’nin Viking asıllı Danimarka kralı Sven Çatalsakal ve oğlu Knud tarafından istila edilmesinden sonra yerleşmiştir. Çok disiplinli olan bu savaşçıların tamamen İskandinavyalılardan oluşup oluşmadığı ise bilinmemektedir.
Özel muhafız olarak
Knud döneminde húskarların Witherlogh veya Lex Castrensis denilen özel bir yasayla görevlendirildiği bilinir. Buna göre húskarlar kralın mahiyetinde savaşta gösterilen yararlılık ve asalet gibi etkenlere göre sıralanırdı. Aldıkları yaptırımlara göre krala göre konumları uzaklaşır, üç kz tekrarlanması durumunda en alt konuma düşer, o kişiyle konuşulmaz ve küçültücü davranışlara maruz kalırlardı. Bir húskarlın öldürülmesi hapis ya da sürgün ile cezalandırılır, vatan hainliği ise ölüm cezasının yanı sıra tüm mallarına el konulmasıyla sonuçlanırdı. Húskarlar arasındaki anlaşmazlıklar Huskarlesteffne adı verilen ve kralın başkanlığındaki özel kurul tarafından karara bağlanır, dava sürecinde şahitler dinlenirdi. Knud döneminden sonra húskarl terimi sadece krala değil earllere hizmet eden savaşçılar için de kullanılır oldu.
Hakları ve sosyal konumları
Kraliyet húskarlara ödeme yapılabilmesi için özel bir vergi vardı. Kendilerine aylık ödeme yapılan húskarlar tarihçiler tarafından paralı askerler olarak da değerlendirilmiştir. Ayrıca húskarlar krala sonsuza kadar hizmet etmek durumunda değillerdi. Yılın sadece bir günü hizmetten ayrılma hakları vardı, genellikle yılbaşı günü olan bu günde kral tarafından muhafızlara çeşitli hediye ve ödüller verilerek hizmete devam etmeleri sağlanırdı. Bu haklarına rağmen 1066 yılındaki Norman istilasına kadarki dönemde rağmen toprak ve malikane sahibi olan húskarl sayısı sınırlıydı. Bu dönemde 33 toprak sahibi húskarlar olduğu bilinmektedir.
İdari görevleri
Kraliyet húskarları barış zamanında kral adına idari görevler almaktaydı. Floransalı Worcester 1041 yılında muhafızların vergi toplamakta kullanıldığından bahseder.
Askeri görevleri
Knud dönemine ait yazılı kaynaklar ortalama bir yüzyıl sonra kaleme alındığı için húskarların konumlarıyla ilgili çok sayıda teori bulunmaktadır. Knud’un 3 ila 4 bin húskarları kişisel muhafızı olarak kullandığı düşünülmektedir. Bu teoriye göre döneme göre oldukça kalabalık bir silahlı kuvvet oluşturan bu birlik profesyonel, disiplinli ve iyi donanımlıydı. Diğer bir teoriye göre ise 11.yüzyıl Anglosakson İngiltere’sinde bu kadar büyük bir silahlı kuvvet bulunmuyordu. Daha küçük birlikler dönemsel olarak sarayda bulunmaktaydı. Húskarların büyük bir silahlı kuvvet olarak örgütlenmediklerine dair önemli bir kanıt zamanında çıkan 1051 yılındaki isyanın bastırılması için húskarların kullanıldığından bahsedilmemesidir, bu büyüklükte bir silahlı kuvvetin ayaklanmayı yayılmadan derhal bastıracağı düşünülmelidir.
Godwinson’un muhafızları
11.yüzyıl sonlarına doğru İngiltere’de 3 bin húskarlar olduğu tahmin edilmektedir. 1066 yılında yapılan Hastings Muharebesinde İngiltere kralı Harold Godwinson ordusunda húskarların önemli bir rol oynadıkları bilinmektedir. Ordunun toplamı içinde küçük bir bölümü oluştursalar da donanımları, tecrübeleri ve disiplinleriyle belirleyici olmuşlardır. Muharebe sırasında savaşan húskarlar Bayeux işlemesinde uzun miğferler ve geleneksel çift elle kullanılan Dan baltalarıyla tasvir edilmişlerdir.
Kaynakça
- ^ Norveççe ve İzlandaca’da griðmenn, Dancada innæsmæn
- ^ Archaeological Journal No.23, 1886 (İngilizce), 30 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Larson, Laurence Marcellus, The King's Household in England Before the Norman Conquest, Bulletin of the University of Wisconsin, 100 Madison, University of Wisconsin, 1902, [1] (İngilizce), 3 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Knýtlinga saga húskarlardan málamenn (maaş alanlar) olarak bahsederken, Floransalı Worcester solidarii (maaşlılar) terimini kullanmakta, Malmesburylü William ise stipendarii (ücret ödenenler) demektedir.
- ^ Mack, Katharin, Changing Thegns: Cnut's Conquest and the English Aristocracy, Albion: A Quarterly Journal Concerned with British Studies (Chicago: University of Chicago Press, The North American Conference on British Studies) 16, n°4 (Winter, 1984), s.375–387 [2] (İngilizce), 3 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Gillingham, John, Chronicles and Coins as Evidence for Levels of Tribute and Taxation in Late Tenth- and Early Eleventh-Century England, The English Historical Review (Oxford: Oxford University Press) 105, n°417 (Ekim, 1990) s. 939–950 [3] (İngilizce), 3 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Gravett, Christopher, Hastings 1066: the fall of Saxon England, Wellingborough (UK), Osprey Publishing, 1992 [4] (İngilizce), 3 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Purser, Toby, Medieval England 1042-1228, Oxford, Heinemann Educational Publishers, 2004 [5] 25 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce), 3 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir
Ayrıca bakınız
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Abels, Richard P. (2008). "Household Men, Mercenaries and Vikings in Anglo-Saxon England". in J. France. Mercenaries and Paid Men. The Mercenary Identity in the Middle Ages. Leiden. s.143-66
- Hooper, Nicholas (1985). "The Housecarls in England in the Eleventh Century". Anglo-Norman Studies 7: 161-76. Reprinted as: Hooper, Nicholas (1992). "The Housecarls in England in the Eleventh Century". in Matthew Strickland. Anglo-Norman Warfare. Woodbridge. s.1-16
- Hooper, Nicholas (1994). "Military Developments in the Reign of Cnut". in Alexander R. Rumble. The Reign of Cnut: King of England, Denmark and Norway. Studies in the Early History of Britain. London: Leicester UP. s.89-100
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Huskarl Eski Norsca Huskarl Eski Ingilizce Huscarl sadece savasmak icin edinilen kole ozellikle Iskandinavya da kralin veya yerel yoneticilerin ozel muhafizi anlaminda kullanilir Bu kurum Ingiltere nin 11 yuzyilda Vikingler tarafindan istilasinin ardindan Anglosaksonlar arasinda da yerlesmistir Ingiltere de huskarlin hem askeri hem de idari sorumluluklari olurdu Hastings Muharebesi sirasinda Ingiltere krali Harold Godwinson icin savastiklari bilinmektedir Bayeux islemesinde Norman sovalyesine karsi savasan huskarlIskandinavyaIsvec Uppland da bulunan yazitta bu topraklarin sahibi olan Assurr Ozurr isimli huskarldan bahsedilmektedirOzgur hizmetci olarak Asil anlam olarak huskarl erkek hizmetci anlamina gelmektedir Bolge dillerinde ayni anlama gelen kelimeler bulunmaktadir Huskarlar ozgur olduklari icin kole veya serflerle karistirilmamalidir Sadece birisinin hizmetinde ve vesayetinde bulunmaktadirlar Savasci olarak Zamanla huscarlar efendilerinin hizmetindeki muhafizlar olacak sekilde gorev almaya baslarlar Savasci anlamina gelecek sekilde Danimarka da huskarl kelimesinin yerine himthige sozcugu de kullanilmistir Norvec ornegi Norvec topraklarinda da huskarl kral veya onemli yoneticilerin hizmetindeydiler Norvec deki yaygin kullanim olan ve ayni anlama gelen hird sozcugu 9 yuzyildan gelir Orta Cag boyunca Norvec topraklarinda bu kisilerin oldurulmesinin agir cezasi vardi ayrica efendisi oldurulen hird in efendisinin intikamini alma hakki bulunuyordu Danimarka kralinin hizmetinde Danimarka da doneme ait Runik yazi iceren yazitlarda heimthegi cogulu heimthegar kelimesinin kullanildigi gorulmustur Bu terimin yogun kullanilmasi huskarl ile yakinligini gosterir Heimthegar kral veya bir efendinin hizmetinde olup hizmetlerinden oturu odul alan cogunlukla bir ev ya da malikane muhafizlardir Ingiltere ye hakim olan Danimarka ve Norvec krallari ve oglu Knud doneminde Norvec geleneklerine gore huskarlar devam ettirilmistir Ingiltere Danimarka krallarinin elinden cikinca bile Danimarka da huskarlar devam etmistir 12 yuzyil sonlarinda ise artik onlardan bahsedilmemektedir Bu donemde ozel muhafizlarin yeni bir tur asil sinifa evrildigi ve artik sarayda bulunmadiklari gozlenmistir IngiltereHuskarl deyimi Anglosakson Ingiltere nin Viking asilli Danimarka krali Sven Catalsakal ve oglu Knud tarafindan istila edilmesinden sonra yerlesmistir Cok disiplinli olan bu savascilarin tamamen Iskandinavyalilardan olusup olusmadigi ise bilinmemektedir Ozel muhafiz olarak Knud doneminde huskarlarin Witherlogh veya Lex Castrensis denilen ozel bir yasayla gorevlendirildigi bilinir Buna gore huskarlar kralin mahiyetinde savasta gosterilen yararlilik ve asalet gibi etkenlere gore siralanirdi Aldiklari yaptirimlara gore krala gore konumlari uzaklasir uc kz tekrarlanmasi durumunda en alt konuma duser o kisiyle konusulmaz ve kucultucu davranislara maruz kalirlardi Bir huskarlin oldurulmesi hapis ya da surgun ile cezalandirilir vatan hainligi ise olum cezasinin yani sira tum mallarina el konulmasiyla sonuclanirdi Huskarlar arasindaki anlasmazliklar Huskarlesteffne adi verilen ve kralin baskanligindaki ozel kurul tarafindan karara baglanir dava surecinde sahitler dinlenirdi Knud doneminden sonra huskarl terimi sadece krala degil earllere hizmet eden savascilar icin de kullanilir oldu Haklari ve sosyal konumlari Kraliyet huskarlara odeme yapilabilmesi icin ozel bir vergi vardi Kendilerine aylik odeme yapilan huskarlar tarihciler tarafindan parali askerler olarak da degerlendirilmistir Ayrica huskarlar krala sonsuza kadar hizmet etmek durumunda degillerdi Yilin sadece bir gunu hizmetten ayrilma haklari vardi genellikle yilbasi gunu olan bu gunde kral tarafindan muhafizlara cesitli hediye ve oduller verilerek hizmete devam etmeleri saglanirdi Bu haklarina ragmen 1066 yilindaki Norman istilasina kadarki donemde ragmen toprak ve malikane sahibi olan huskarl sayisi sinirliydi Bu donemde 33 toprak sahibi huskarlar oldugu bilinmektedir Idari gorevleri Kraliyet huskarlari baris zamaninda kral adina idari gorevler almaktaydi Floransali Worcester 1041 yilinda muhafizlarin vergi toplamakta kullanildigindan bahseder Askeri gorevleri Knud donemine ait yazili kaynaklar ortalama bir yuzyil sonra kaleme alindigi icin huskarlarin konumlariyla ilgili cok sayida teori bulunmaktadir Knud un 3 ila 4 bin huskarlari kisisel muhafizi olarak kullandigi dusunulmektedir Bu teoriye gore doneme gore oldukca kalabalik bir silahli kuvvet olusturan bu birlik profesyonel disiplinli ve iyi donanimliydi Diger bir teoriye gore ise 11 yuzyil Anglosakson Ingiltere sinde bu kadar buyuk bir silahli kuvvet bulunmuyordu Daha kucuk birlikler donemsel olarak sarayda bulunmaktaydi Huskarlarin buyuk bir silahli kuvvet olarak orgutlenmediklerine dair onemli bir kanit zamaninda cikan 1051 yilindaki isyanin bastirilmasi icin huskarlarin kullanildigindan bahsedilmemesidir bu buyuklukte bir silahli kuvvetin ayaklanmayi yayilmadan derhal bastiracagi dusunulmelidir Godwinson un muhafizlari 11 yuzyil sonlarina dogru Ingiltere de 3 bin huskarlar oldugu tahmin edilmektedir 1066 yilinda yapilan Hastings Muharebesinde Ingiltere krali Harold Godwinson ordusunda huskarlarin onemli bir rol oynadiklari bilinmektedir Ordunun toplami icinde kucuk bir bolumu olustursalar da donanimlari tecrubeleri ve disiplinleriyle belirleyici olmuslardir Muharebe sirasinda savasan huskarlar Bayeux islemesinde uzun migferler ve geleneksel cift elle kullanilan Dan baltalariyla tasvir edilmislerdir Kaynakca Norvecce ve Izlandaca da gridmenn Dancada innaesmaen Archaeological Journal No 23 1886 Ingilizce 30 Haziran 2010 tarihinde erisilmistir Larson Laurence Marcellus The King s Household in England Before the Norman Conquest Bulletin of the University of Wisconsin 100 Madison University of Wisconsin 1902 1 Ingilizce 3 Temmuz 2010 tarihinde erisilmistir Knytlinga saga huskarlardan malamenn maas alanlar olarak bahsederken Floransali Worcester solidarii maaslilar terimini kullanmakta Malmesburylu William ise stipendarii ucret odenenler demektedir Mack Katharin Changing Thegns Cnut s Conquest and the English Aristocracy Albion A Quarterly Journal Concerned with British Studies Chicago University of Chicago Press The North American Conference on British Studies 16 n 4 Winter 1984 s 375 387 2 Ingilizce 3 Temmuz 2010 tarihinde erisilmistir Gillingham John Chronicles and Coins as Evidence for Levels of Tribute and Taxation in Late Tenth and Early Eleventh Century England The English Historical Review Oxford Oxford University Press 105 n 417 Ekim 1990 s 939 950 3 Ingilizce 3 Temmuz 2010 tarihinde erisilmistir Gravett Christopher Hastings 1066 the fall of Saxon England Wellingborough UK Osprey Publishing 1992 4 Ingilizce 3 Temmuz 2010 tarihinde erisilmistir Purser Toby Medieval England 1042 1228 Oxford Heinemann Educational Publishers 2004 5 25 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 3 Temmuz 2010 tarihinde erisilmistirAyrica bakinizBayeux islemesi Hastings MuharebesiKonuyla ilgili yazilan eserlerAbels Richard P 2008 Household Men Mercenaries and Vikings in Anglo Saxon England in J France Mercenaries and Paid Men The Mercenary Identity in the Middle Ages Leiden s 143 66 Hooper Nicholas 1985 The Housecarls in England in the Eleventh Century Anglo Norman Studies 7 161 76 Reprinted as Hooper Nicholas 1992 The Housecarls in England in the Eleventh Century in Matthew Strickland Anglo Norman Warfare Woodbridge s 1 16 Hooper Nicholas 1994 Military Developments in the Reign of Cnut in Alexander R Rumble The Reign of Cnut King of England Denmark and Norway Studies in the Early History of Britain London Leicester UP s 89 100