Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
HED meteoritleri, akondrit meteoritlerin bir alt grubu olan bir klanı temsil eder. HED, "––" kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Bu akondritler, farklılaşmış bir ana cisimden gelmiş ve Dünya'da bulunan magmatik kayaçlardan çok da farklı olmayan yoğun bir volkanik süreç geçirmişlerdir. Bu nedenle Dünya'daki magmatik kayaçlara çok benzerler.
| HED meteoriti | |
|---|---|
| — (Klan) — | |
 HED meteoritleri: (), (), () | |
| (Tip) | Taşsı |
| (Sınıf) | Akondrit |
| (Alt gruplar) | |
| (Ana cisim) | Vesta |
 , howardit | |
Sınıflandırma
HED meteoritleri genellikle şu şekilde ayrılır:
Ökritler, bazaltik bileşimli volkanik veya volkan altı (subvolcanic) kayaçlardır. Temel olarak piroksen ve küçük kristallerinden oluşurlar. Diyojenitler de piroksen ve plajiyoklazdan oluşur, bazıları ise olivin içerir. Bu kristallerin boyutu, ökrit kristallerinden önemli ölçüde daha büyüktür. Howarditler, bazen birkaç karbonlu kondrül ile birlikte, ökritler ve diyojenitlerin parçalarından oluşan breşlerdir.
Hem ökritlerin hem de diyojenitlerin birkaç alt grubu bulunmuştur.
HED meteoritleri tüm düşme olaylarının yaklaşık %5'ini oluşturur, bu da tüm akondritlerin yaklaşık %60'ına denk gelir.
Köken
Bileşimleri ne olursa olsun, tüm bu meteorit türlerinin Vesta asteroitinin kabuğundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu teoriye göre bileşimdeki farklılıklar, Vesta'nın jeolojik tarihinde farklı anlarda fırlatılmış olmalarından kaynaklanır. Bu meteoritlerin kristalleşme yaşları, radyoizotop oranlarına göre 4,43 ile 4,55 milyar yıl arasında belirlenmiştir. HED meteoritleri, ana asteroitlerinin kabuğundaki volkanik süreçlerle oluşturulan farklılaşmış meteoritlerdir.
Vesta'dan Dünya'ya ulaşma yönteminin aşağıdaki gibi olduğu düşünülmektedir:
- Vesta üzerinde meydana gelen bir çarpma etkisi enkaz parçalarının fırlatılmasına neden oldu ve bu küçük (10 kilometre (6,2 mi) çapında veya daha küçük) V-tipi asteroitleri oluşturdu. Asteroit parçaları ya bu şekilde fırlatıldı ya da daha küçük enkaz parçalarından oluştu. Bu küçük asteroitlerden bazıları Vesta ailesini oluştururken diğerleri ise biraz daha uzaklara saçıldı. Bu olayın yaklaşık 1 milyar yıl önce meydana geldiği düşünülmektedir. Vesta'nın güney yarımküresinin büyük bir bölümünü kaplayan dev bir çarpma krateri bulunmaktadır ve bu krater, bu etkinin meydana geldiği düşünülen en iyi adaydır. Oradan kazınan kaya miktarı, bilinen tüm V tipi asteroitleri açıklamaya yetecek miktardan kat kat fazladır.
- Daha uzakta bulunan bazı asteroit kalıntıları, 3:1 Kirkwood boşluğunda sonlandı. Burası, Jüpiter'in güçlü tedirginlik etkisi nedeniyle istikrarsız bir bölgedir ve buraya ulaşan asteroitler yaklaşık 100 milyon yıl içinde çok farklı yörüngelere atılır. Bu cisimlerden bazıları, Dünya'nın yörüngesine yakın , veya gibi küçük V-tipi asteroitleri oluşturur.
- Dünya'ya yakın cisimler üzerindeki daha küçük çarpışmalar kaya büyüklüğünde meteoritleri fırlattı ve bazıları daha sonra Dünya'ya çarptı. Kozmik ışın maruziyeti ölçümlerine dayanarak, çoğu HED meteoritinin bu türden farklı etki olaylarından kaynaklandığı ve Dünya'ya çarpmadan önce uzayda yaklaşık 6 milyon ila 73 milyon yıl geçirdiği düşünülmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "All about Meteorites". 12 Ekim 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ Delaney, J. S.; Prinz, M.; Takeda, H. (1984). "The polymict eucrites". Lunar and Planetary Science Conference Proceedings: 251.
- ^ Beck, A. W.; McSween, H. Y. (2010). "Diogenites as polymict breccias composed of orthopyroxenite and harzburgite". Meteoritics and Planetary Science. 45 (5): 850-872. Bibcode:2010M&PS...45..850B. doi:10.1111/j.1945-5100.2010.01061.x.
- ^ . 4 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Lindstrom, Marilyn M.; Score, Roberta. . NASA Johnson Space Center. 4 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ McSween, H. Y.; R. P. Binzel; M. C. De Sanctis; E. Ammannito; T. H. Prettyman; A. W. Beck; V. Reddy; L. Le Corre; M. J. Gaffey; T. B. McCord; C. A. Raymond; C. T. Russell; the Dawn Science Team (27 Kasım 2013). "Dawn; the Vesta-HED connection; and the geologic context for eucrite, diogenites, and howardites". Meteoritics & Planetary Science. 48 (11): 2090-21-4. Bibcode:2013M&PS...48.2090M. doi:10.1111/maps.12108.
- ^ Kelley, M. S. (2003). "Quantified mineralogical evidence for a common origin of 1929 Kollaa with 4 Vesta and the HED meteorites". Icarus. 165 (1): 215-218. Bibcode:2003Icar..165..215K. doi:10.1016/S0019-1035(03)00149-0. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Ekim 2023.
- ^ Drake, Michael J. (2001). "The eucrite/Vesta story". Meteoritics and Planetary Science. 36 (4): 501-513. Bibcode:2001M&PS...36..501D. doi:10.1111/j.1945-5100.2001.tb01892.x.
- ^ Binzel, R. P.; Xu, S. (1993). "Chips off of [sic] asteroid 4 Vesta: Evidence for the parent body of basaltic achondrite meteorites". Science. 260 (5105): 186-191. Bibcode:1993Sci...260..186B. doi:10.1126/science.260.5105.186. (PMID) 17807177.
- ^ Binzel, R. P. (1997). "Geologic Mapping of Vesta from 1994 Hubble Space Telescope Images". Icarus. 128 (1): 95-103. Bibcode:1997Icar..128...95B. doi:10.1006/icar.1997.5734.
- ^ Eugster, O.; Michel, Th. (1995). "Common asteroid break-up events of eucrites, diogenites, and howardites, and cosmic-ray production rates for noble gases in achondrites". Geochimica et Cosmochimica Acta. 59 (1): 177-199. Bibcode:1995GeCoA..59..177E. doi:10.1016/0016-7037(94)00327-I.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta HED meteoriti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Planetary Science Research Discoveries, HED tartışmaları da dahil olmak üzere meteorit makaleleri (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
HED meteoritleri akondrit meteoritlerin bir alt grubu olan bir klani temsil eder HED kelimelerinin bas harflerinden olusur Bu akondritler farklilasmis bir ana cisimden gelmis ve Dunya da bulunan magmatik kayaclardan cok da farkli olmayan yogun bir volkanik surec gecirmislerdir Bu nedenle Dunya daki magmatik kayaclara cok benzerler HED meteoriti Klan HED meteoritleri TipTassiSinifAkondritAlt gruplarAna cisimVesta howarditSiniflandirmaHED meteoritleri genellikle su sekilde ayrilir Okritler bazaltik bilesimli volkanik veya volkan alti subvolcanic kayaclardir Temel olarak piroksen ve kucuk kristallerinden olusurlar Diyojenitler de piroksen ve plajiyoklazdan olusur bazilari ise olivin icerir Bu kristallerin boyutu okrit kristallerinden onemli olcude daha buyuktur Howarditler bazen birkac karbonlu kondrul ile birlikte okritler ve diyojenitlerin parcalarindan olusan breslerdir Hem okritlerin hem de diyojenitlerin birkac alt grubu bulunmustur HED meteoritleri tum dusme olaylarinin yaklasik 5 ini olusturur bu da tum akondritlerin yaklasik 60 ina denk gelir KokenVesta asteroitiOkritlerin en unlu temsilcisi Bilesimleri ne olursa olsun tum bu meteorit turlerinin Vesta asteroitinin kabugundan kaynaklandigi dusunulmektedir Bu teoriye gore bilesimdeki farkliliklar Vesta nin jeolojik tarihinde farkli anlarda firlatilmis olmalarindan kaynaklanir Bu meteoritlerin kristallesme yaslari radyoizotop oranlarina gore 4 43 ile 4 55 milyar yil arasinda belirlenmistir HED meteoritleri ana asteroitlerinin kabugundaki volkanik sureclerle olusturulan farklilasmis meteoritlerdir Vesta dan Dunya ya ulasma yonteminin asagidaki gibi oldugu dusunulmektedir Vesta uzerinde meydana gelen bir carpma etkisi enkaz parcalarinin firlatilmasina neden oldu ve bu kucuk 10 kilometre 6 2 mi capinda veya daha kucuk V tipi asteroitleri olusturdu Asteroit parcalari ya bu sekilde firlatildi ya da daha kucuk enkaz parcalarindan olustu Bu kucuk asteroitlerden bazilari Vesta ailesini olustururken digerleri ise biraz daha uzaklara sacildi Bu olayin yaklasik 1 milyar yil once meydana geldigi dusunulmektedir Vesta nin guney yarimkuresinin buyuk bir bolumunu kaplayan dev bir carpma krateri bulunmaktadir ve bu krater bu etkinin meydana geldigi dusunulen en iyi adaydir Oradan kazinan kaya miktari bilinen tum V tipi asteroitleri aciklamaya yetecek miktardan kat kat fazladir Daha uzakta bulunan bazi asteroit kalintilari 3 1 Kirkwood boslugunda sonlandi Burasi Jupiter in guclu tedirginlik etkisi nedeniyle istikrarsiz bir bolgedir ve buraya ulasan asteroitler yaklasik 100 milyon yil icinde cok farkli yorungelere atilir Bu cisimlerden bazilari Dunya nin yorungesine yakin veya gibi kucuk V tipi asteroitleri olusturur Dunya ya yakin cisimler uzerindeki daha kucuk carpismalar kaya buyuklugunde meteoritleri firlatti ve bazilari daha sonra Dunya ya carpti Kozmik isin maruziyeti olcumlerine dayanarak cogu HED meteoritinin bu turden farkli etki olaylarindan kaynaklandigi ve Dunya ya carpmadan once uzayda yaklasik 6 milyon ila 73 milyon yil gecirdigi dusunulmektedir Ayrica bakinizKaynakca All about Meteorites 12 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2023 Delaney J S Prinz M Takeda H 1984 The polymict eucrites Lunar and Planetary Science Conference Proceedings 251 Beck A W McSween H Y 2010 Diogenites as polymict breccias composed of orthopyroxenite and harzburgite Meteoritics and Planetary Science 45 5 850 872 Bibcode 2010M amp PS 45 850B doi 10 1111 j 1945 5100 2010 01061 x 4 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Lindstrom Marilyn M Score Roberta NASA Johnson Space Center 4 Aralik 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi McSween H Y R P Binzel M C De Sanctis E Ammannito T H Prettyman A W Beck V Reddy L Le Corre M J Gaffey T B McCord C A Raymond C T Russell the Dawn Science Team 27 Kasim 2013 Dawn the Vesta HED connection and the geologic context for eucrite diogenites and howardites Meteoritics amp Planetary Science 48 11 2090 21 4 Bibcode 2013M amp PS 48 2090M doi 10 1111 maps 12108 Kelley M S 2003 Quantified mineralogical evidence for a common origin of 1929 Kollaa with 4 Vesta and the HED meteorites Icarus 165 1 215 218 Bibcode 2003Icar 165 215K doi 10 1016 S0019 1035 03 00149 0 23 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2023 Drake Michael J 2001 The eucrite Vesta story Meteoritics and Planetary Science 36 4 501 513 Bibcode 2001M amp PS 36 501D doi 10 1111 j 1945 5100 2001 tb01892 x Binzel R P Xu S 1993 Chips off of sic asteroid 4 Vesta Evidence for the parent body of basaltic achondrite meteorites Science 260 5105 186 191 Bibcode 1993Sci 260 186B doi 10 1126 science 260 5105 186 PMID 17807177 Binzel R P 1997 Geologic Mapping of Vesta from 1994 Hubble Space Telescope Images Icarus 128 1 95 103 Bibcode 1997Icar 128 95B doi 10 1006 icar 1997 5734 Eugster O Michel Th 1995 Common asteroid break up events of eucrites diogenites and howardites and cosmic ray production rates for noble gases in achondrites Geochimica et Cosmochimica Acta 59 1 177 199 Bibcode 1995GeCoA 59 177E doi 10 1016 0016 7037 94 00327 I Dis baglantilarWikimedia Commons ta HED meteoriti ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Planetary Science Research Discoveries HED tartismalari da dahil olmak uzere meteorit makaleleri Ingilizce