Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Habib bin Ali Burgiba (Arapça: حبيب بورقيبة, 3 Ağustos 1903, Munastır - 6 Nisan 2000, Munastır), Tunus Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk devlet başkanıdır (1957-1987). Arap dünyasında ılımlılık ve aşamalı ilerlemenin önde gelen savunucularından olmuştur. İdeolojisi Burgibaizm olarak adlandırılır.
| Habib Burgiba الحبيب بورقيبة | |
|---|---|
 | |
| 1. Tunus Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 25 Temmuz 1957 - 7 Kasım 1987 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Zeynel Abidin Bin Ali |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 3 Ağustos 1903 Munastır, Tunus Fransız Protektorası |
| Ölüm | 6 Nisan 2000 (96 yaşında) Munastır, Tunus |
| Evlilik(ler) | Müfide Burgiba (1927–1961) Vesile Burgiba (1962–1986) |
| Bitirdiği okul | Paris Üniversitesi |
| Dini | İslam |
| İmzası |  |
Yaşamı
Tunus Beyi'nin ordusunda görev yapmış bir teğmenin 8 çocuğundan en küçüğüydü. Tunus'ta Arapça ve İslam dini konusunda sağlam bir eğitim gördü, ardından Sorbonne'da hukuk ve siyaset bilimi okudu. Ülkesine döndükten sonra avukatlık yapmaya başladı. 1934'te bağımsızlık mücadelesine önderlik edebileceğini düşündüğü bazı genç arkadaşlarıyla Yeni Düstur Partisi'ni kurarak önce partinin genel sekreteri, ardından 1948'de de partinin başkanı oldu. Örgütleyici özelliğiyle sivrilerek, parti örgütlerini kırsal kesime yaydı ve o güne kadar kentlerde seçkin bir tabakanın tekelinde olan ulusal hareketin halk kitleleriyle bütünleşmesini sağladı. Öte yandan siyasi faaliyetleri yüzünden kısa sürede Fransız sömürge yönetiminin dikkatini çekti, 1934-1945 yılları arasında 11 yılını hapiste geçirdikten sonra deniz yoluyla Kuzey Afrika'ya kaçtı. 8 Eylül 1949 tarihinde de ülkesine döndü.
Milliyetçilerin 1952-1954 arasında giderek artan şiddet hareketlerine yönelmeleri üzerine, önce baskıcı önlemlere başvuran Fransız yönetimi, yöntemlerinin etkisiz hale gelmesi üzerine Burgiba ile görüşmelere başladı. 20 Mart 1956'da Fransa başbakanı Guy Mollet ile Tunus'a bağımsızlık verilmesini öngören bir antlaşma imzaladı. 1957'de krallığın kaldırılmasından sonra cumhurbaşkanlığına seçildi.
Politik dönemi
1959'da, İslam'ı devletin resmi dini olarak korumakla birlikte bir laikleştirme sürecine girildi. Çok eşliliği yasaklayan, evlilik ve boşanmada hukuki yöntemlerin izlenildiği, dini bağışların kontrol altına alındığı ve (1960) Ramazan ayında iş yaşamının aksamamasını sağlayan yeni bir anayasayı yürürlüğe koydu. Dış politikada tarafsızlık politikası izlenildi. Bununla birlikte Tunus'un kültürel ve eğitsel bakımlardan Fransa'ya yakınlığını sürdürdü. Öte yandan iktidarı boyunca Fransa'yla iki büyük kriz yaşadı. 1961'de diğer Arap ülkelerinden gelen baskıların da etkisiyle 1956 antlaşmasıyla Fransa'ya bırakılan Bizerte'nin Tunus'a iade edilmesi talebinin reddedilmesi üzerine başlattığı askeri saldırı ve Fransız direnişi binden fazla Tunuslu'nun hayatını kaybetmesine neden oldu, Fransızlar 1963'te Bizerte'den çekildiler. 1964'te Fransız göçmenlerinin topraklarını kamulaştırması, Fransa'yla olan ilişkilerin daha da gerginleşmesine yol açtı.
Arap Birliği'nin kararlarına karşı bağımsız bir tutum takındı. Kendisini "Tunus halkının eğiticisi" ilan eden Burgiba, 1975'te "ömür boyu" devlet başkanı ilan edildi. Laisist uygulamaları ve Batıcı sosyal reformlarıyla öne çıktı. Nasırcı Arap sosyalizminden yana olan Burgiba'nın Düstur Sosyalist Partisi güçlü konumunu sürdürse de, 1980'lerde ülkedeki muhalefet giderek etkili olmaya başladı. 1986'da aldığı ani bir kararla, ardılı olarak seçmiş olduğu Muhammed Mzali'yi başbakanlıktan uzaklaştırarak yerine, İslamcıları sindiren İçişleri Bakanı Zeynel Abidin Bin Ali'yi atadı. Bin Ali, Burgiba'nın ilerleyen yaşının ülkeyi etkin biçimde yönetmesini engellediğini öne sürerek, Kasım 1987'de Burgiba'nın başkanlığını elinden aldı. Ölümüne kadar Munastır'da ev hapsinde tutuldu.
Tunus'u modernleştirme çabaları ve ilerici, yenilikçi kişiliği; tarihte Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk ve eski Afgan kralı Emanullah Han'ı andırıyordu.
Ölümü
Kasım 1987'de devrilen Burgiba, 13 yıl boyunca Manastır'da hükûmet gözetiminde bir tecrit altında yaşadıktan sonra 6 Nisan 2000 tarihinde, 97 yaşındayken öldü.
Burgiba iki kez evlenmiş, bu evliliklerin birincisini bir Fransız albayın dul eşi olan Matilde Lorrain (Müslüman olduktan sonra Müfide Burgiba) ile yapmıştır; bu evliliğinden bir oğlu olan Burgiba 1961 yılında eşinden boşanarak Vasile bin Ammar ile evlenmiş ve Hacer adında bir kızı evlat edinmiştir.
Ayrıca bakınız
| Vikisöz'de Habib Burgiba ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
Kaynakça
- ^ Tunus ağlıyor 4 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Milliyet, 8 Nisan 2000.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Bey Mohamed Lamine | Tunus Devlet Başkanı 1957–1987 | Sonra gelen: Zeynel Abidin Bin Ali |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Habib bin Ali Burgiba Arapca حبيب بورقيبة 3 Agustos 1903 Munastir 6 Nisan 2000 Munastir Tunus Cumhuriyeti nin kurucusu ve ilk devlet baskanidir 1957 1987 Arap dunyasinda ilimlilik ve asamali ilerlemenin onde gelen savunucularindan olmustur Ideolojisi Burgibaizm olarak adlandirilir Habib Burgiba الحبيب بورقيبة1 Tunus Devlet BaskaniGorev suresi 25 Temmuz 1957 7 Kasim 1987Yerine geldigi Makam olusturulduYerine gelen Zeynel Abidin Bin AliKisisel bilgilerDogum 3 Agustos 1903 1903 08 03 Munastir Tunus Fransiz ProtektorasiOlum 6 Nisan 2000 96 yasinda Munastir TunusEvlilik ler Mufide Burgiba 1927 1961 Vesile Burgiba 1962 1986 Bitirdigi okul Paris UniversitesiDini IslamImzasiYasamiTunus Beyi nin ordusunda gorev yapmis bir tegmenin 8 cocugundan en kucuguydu Tunus ta Arapca ve Islam dini konusunda saglam bir egitim gordu ardindan Sorbonne da hukuk ve siyaset bilimi okudu Ulkesine dondukten sonra avukatlik yapmaya basladi 1934 te bagimsizlik mucadelesine onderlik edebilecegini dusundugu bazi genc arkadaslariyla Yeni Dustur Partisi ni kurarak once partinin genel sekreteri ardindan 1948 de de partinin baskani oldu Orgutleyici ozelligiyle sivrilerek parti orgutlerini kirsal kesime yaydi ve o gune kadar kentlerde seckin bir tabakanin tekelinde olan ulusal hareketin halk kitleleriyle butunlesmesini sagladi Ote yandan siyasi faaliyetleri yuzunden kisa surede Fransiz somurge yonetiminin dikkatini cekti 1934 1945 yillari arasinda 11 yilini hapiste gecirdikten sonra deniz yoluyla Kuzey Afrika ya kacti 8 Eylul 1949 tarihinde de ulkesine dondu Milliyetcilerin 1952 1954 arasinda giderek artan siddet hareketlerine yonelmeleri uzerine once baskici onlemlere basvuran Fransiz yonetimi yontemlerinin etkisiz hale gelmesi uzerine Burgiba ile gorusmelere basladi 20 Mart 1956 da Fransa basbakani Guy Mollet ile Tunus a bagimsizlik verilmesini ongoren bir antlasma imzaladi 1957 de kralligin kaldirilmasindan sonra cumhurbaskanligina secildi Politik donemi 1959 da Islam i devletin resmi dini olarak korumakla birlikte bir laiklestirme surecine girildi Cok esliligi yasaklayan evlilik ve bosanmada hukuki yontemlerin izlenildigi dini bagislarin kontrol altina alindigi ve 1960 Ramazan ayinda is yasaminin aksamamasini saglayan yeni bir anayasayi yururluge koydu Dis politikada tarafsizlik politikasi izlenildi Bununla birlikte Tunus un kulturel ve egitsel bakimlardan Fransa ya yakinligini surdurdu Ote yandan iktidari boyunca Fransa yla iki buyuk kriz yasadi 1961 de diger Arap ulkelerinden gelen baskilarin da etkisiyle 1956 antlasmasiyla Fransa ya birakilan Bizerte nin Tunus a iade edilmesi talebinin reddedilmesi uzerine baslattigi askeri saldiri ve Fransiz direnisi binden fazla Tunuslu nun hayatini kaybetmesine neden oldu Fransizlar 1963 te Bizerte den cekildiler 1964 te Fransiz gocmenlerinin topraklarini kamulastirmasi Fransa yla olan iliskilerin daha da gerginlesmesine yol acti Arap Birligi nin kararlarina karsi bagimsiz bir tutum takindi Kendisini Tunus halkinin egiticisi ilan eden Burgiba 1975 te omur boyu devlet baskani ilan edildi Laisist uygulamalari ve Batici sosyal reformlariyla one cikti Nasirci Arap sosyalizminden yana olan Burgiba nin Dustur Sosyalist Partisi guclu konumunu surdurse de 1980 lerde ulkedeki muhalefet giderek etkili olmaya basladi 1986 da aldigi ani bir kararla ardili olarak secmis oldugu Muhammed Mzali yi basbakanliktan uzaklastirarak yerine Islamcilari sindiren Icisleri Bakani Zeynel Abidin Bin Ali yi atadi Bin Ali Burgiba nin ilerleyen yasinin ulkeyi etkin bicimde yonetmesini engelledigini one surerek Kasim 1987 de Burgiba nin baskanligini elinden aldi Olumune kadar Munastir da ev hapsinde tutuldu Tunus u modernlestirme cabalari ve ilerici yenilikci kisiligi tarihte Turkiye Cumhuriyeti nin kurucusu Mustafa Kemal Ataturk ve eski Afgan krali Emanullah Han i andiriyordu Olumu Kasim 1987 de devrilen Burgiba 13 yil boyunca Manastir da hukumet gozetiminde bir tecrit altinda yasadiktan sonra 6 Nisan 2000 tarihinde 97 yasindayken oldu Burgiba iki kez evlenmis bu evliliklerin birincisini bir Fransiz albayin dul esi olan Matilde Lorrain Musluman olduktan sonra Mufide Burgiba ile yapmistir bu evliliginden bir oglu olan Burgiba 1961 yilinda esinden bosanarak Vasile bin Ammar ile evlenmis ve Hacer adinda bir kizi evlat edinmistir Ayrica bakinizVikisoz de Habib Burgiba ile ilgili sozleri bulabilirsiniz Burgibaizm Sadiki KolejiKaynakca Tunus agliyor 4 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milliyet 8 Nisan 2000 Siyasi goreviOnce gelen Bey Mohamed Lamine Tunus Devlet Baskani 1957 1987 Sonra gelen Zeynel Abidin Bin Ali