Bazen "normal yaşlanma" olarak tanımlanan yaşa bağlı hafıza kaybı, Alzheimer hastalığı gibi demans türleriyle ilişkili hafıza kaybından niteliksel olarak farklıdır ve farklı bir beyin mekanizmasına sahip olduğuna inanılır.
Hafif bilişsel bozukluk
Hafif bilişsel bozukluk (HBB), insanların, yaşlarındaki ortalama kişiden daha sık bellek sorunlarıyla karşı karşıya kaldıkları bir durumdur. Ancak bu semptomlar, normal aktivitelerini gerçekleştirmelerini engellemez ve Alzheimer hastalığının (AH) semptomları kadar şiddetli değildir. Semptomlara genellikle öğeleri yanlış yerleştirmeyi, olayları veya randevuları unutmayı ve kelime bulmakta güçlük çekme dahildir.
Son araştırmalara göre HBB, normal yaşlanmanın bilişsel değişiklikleri ile Alzheimer hastalığı arasındaki geçiş durumu olarak görülmektedir. Birkaç çalışma, HBB'li bireylerin Alzeimer hastalığı geliştirme riskinin, yılda yüzde bir ila yüzde yirmi beş arasında arttığını göstermiştir; bir çalışmada, HBB hastalarının yüzde yirmi dördü iki yılda ve yüzde yirmisinde üç yılda AH görülürken, başka bir çalışma, HBB'li katılımcılarda AH görülmesinin dört buçuk yılda yüzde elli beş olduğunu gösterdi. Ancak HBB'li bazı hastalar asla AH'ye ilerlemez.
Çalışmalar ayrıca hem HBB hem de AH'de bulunan kalıpları göstermiştir. Alzheimer hastalığı olan hastalar gibi, hafif bilişsel bozukluktan muzdarip olanlar da kelimeleri doğru bir şekilde tanımlamakta ve sorulduğunda bunları cümlelerde uygun şekilde kullanmakta zorluk çekmektedirler. HBB hastaları bu görevde kontrol grubuna göre daha düşük performans gösterirken, AD hastaları genel olarak daha kötü performans göstermişlerdir. Bununla birlikte, HBB hastalarının yetenekleri, zorluklarını telafi etmek için örnekler sunma yetenekleri nedeniyle göze çarpmaktaydı. Alzeimer hastaları herhangi bir telafi edici strateji kullanamamışlardır ve bu nedenle epizodik bellek ve yürütücü işlev kullanımındaki fark sergilenmiştir.
Normal yaşlanma
Normal yaşlanma, birçok bilişsel görevde çeşitli hafıza becerilerinde bir azalma ile ilişkilidir; fenomen, yaşa bağlı hafıza bozukluğu (YHB) veya yaşla ilişkili hafıza bozukluğu (YİHB) olarak bilinir. Olayların veya gerçeklerin yeni hatıralarını ve işleyen hafızayı kodlama yeteneği, hem kesitsel hem de boylamsal çalışmalarda düşüş göstermektedir.Yaşlanmanın epizodik bellek, anlamsal bellek, kısa süreli bellek ve hazırlama üzerindeki etkilerini karşılaştıran araştırmalar, epizodik belleğin özellikle normal yaşlanmada bozulduğunu; bazı kısa süreli hafıza türleri de bozulduğunu göstermiştir. Eksiklikler, yakın zamanda işlenmiş bilgileri yenileme yeteneğinde görülen bozukluklarla ilgili olabilir.
Kaynak bilgisi, yaşlılıktan kötü etkilenen bir tür epizodik bellektir; bu tür bilgi, kişinin bilgiyi nerede ve ne zaman öğrendiğini içerir. Bilginin kaynağını ve bağlamını bilmek günlük karar vermede son derece önemli olabilir, bu nedenle bu, hafıza kaybının yaşlıların yaşamlarını etkileyebileceği bir yoldur. Bu nedenle, yargıda bulunurken kaynaklar hakkındaki bilgilerini kullanmanın bir yolu da politik kalıp yargılara güvenmek ve üst bilişsel bilginin kullanımı önem kazanmaktır. Bu eksiklik, kodlama sırasında bilgileri bellekte birbirine bağlama ve bu ilişkileri daha sonra geri alma yeteneğindeki düşüşlerle ilgili olabilir.
Yaşlanma ve hafızanın ilerleyişini uzun yıllar boyunca inceleyerek, ikisi arasında kesin bir bağlantıyı ayırt etmek zor olmuştur. Birçok çalışma, psikologların teorilerini yıllar boyunca test etti ve daha tanıdık veya otomatik bilgiler tipik olarak yaşlanma süreci boyunca iyi korunurken, yaşlı yetişkinlerin bağlamsal bilgileri hatırlamakta zorlandıklarını destekleyen sağlam kanıtlar buldular (Light, 2000). Ayrıca, yaşlandıkça ilgisiz bilgilerde bir artış olur ve bu da yaşlı bir kişinin genellikle kafa karışıklığı içinde olduğu için yanlış bilgilere inanmasına neden olabilir.
Epizodik bellek, frontal, temporal ve parietal lobları kapsayan ağlar tarafından desteklenir. Loblardaki ara bağlantıların belleğin farklı yönlerini mümkün kıldığı varsayılırken, gri madde lezyonlarının etkileri kapsamlı bir şekilde çalışılmış, birbirine bağlanan lif yolları hakkında daha az şey biliniyor. Yaşlanmada, beyaz cevher yapısının bozulması önemli bir genel faktör olarak ortaya çıkmış ve kritik beyaz cevher bağlantılarına daha fazla odaklanmıştır.
Egzersiz, genç ve yaşlı birçok insanı etkiler. Gençler için, egzersiz başlatılırsa, yetişkinlik boyunca aşılanabilecek yapıcı bir alışkanlık oluşturabilir. Yaşlılar için, özellikle Alzheimer veya hafızayı etkileyen diğer hastalıkları olanlar için, beyin egzersiz yapmak için tanıtıldığında, hipokampusun büyüklüğünü koruması ve hafızasını geliştirmesi muhtemeldir.
Bir kişinin sahip olduğu eğitim yılı ve çocukken gördüğü ilginin, yaşlanma ve hafıza bağlantılarıyla yakından ilişkili bir değişken olması da mümkündür.[] Erken yaşam eğitimi ile ileri yaşlardaki hafıza kazanımları arasında pozitif bir ilişki vardır. Bu etki özellikle kadınlarda belirgindir.
Özellikle, epizodik belleğin başka bir türü olan çağrışımsal öğrenme, yaşlanmanın etkilerine karşı savunmasızdır ve bu, çeşitli çalışma paradigmalarında gösterilmiştir. Bu, yaşlanmanın tek bilgi birimleri arasındaki bağlantıları oluşturma ve almadaki bir eksiklikle ilişkili olduğunu belirten İlişkisel Eksiklik Hipotezi (ADH) ile açıklanmıştır. Bu, bağlam, olaylar veya öğeler hakkındaki bilgileri içerebilir. Yaşlı popülasyonda bilgi parçalarını epizodik bağlamlarıyla tutarlı bir bütün halinde bağlama yeteneği azalmıştır. Ayrıca, yaşlı yetişkinlerin serbest hatırlamadaki performansları, zamansal yakınlığı genç insanlardan daha az içeriyordu, bu da yakınlıkla ilgili ilişkilerin yaşla birlikte zayıfladığını gösteriyor.
Yaşlı yetişkinlerin yaşlandıkça neden daha az etkili kodlama ve geri alma stratejileri kullandıklarına dair çeşitli nedenler ileri sürülmüştür. Birincisi, hafıza stratejilerini eğitim sisteminden uzaklaştıkça yaşlı yetişkinler tarafından daha az kullanıldığını belirten "kullanmama" görüşüdür. İkincisi, "azalmış dikkat kapasitesi" hipotezidir; bu, yaşlı insanların azalmış dikkat kapasitesi nedeniyle kendi kendine başlatılan kodlamaya daha az katıldığı anlamına gelir. Üçüncü neden, yaşlıların kendi bellek performanslarına güvenmediklerini gösteren ve kötü sonuçlara yol açan "bellek öz-yeterliği"dir. Hem Alzheimer hastaları hem de anlamsal demans hastalarının resim adlandırma ve kategori akıcılığı içeren görevlerde zorluk yaşadıkları bilinmektedir. Bu, anlam ve anlayış bilgilerini depolayan semantik ağlarına zarar vermekle bağlantılıdır.
"Kıdemli Anlar" olarak bilinen bir fenomen, biyolojik bir nedeni varmış gibi görünen bir hafıza eksikliğidir. Yaşlı bir yetişkinin bir görevi tamamlaması kesintiye uğradığında, eldeki asıl görevin unutulması muhtemeldir. Araştırmalar, yaşlı bir yetişkinin beyninin bir kesintiden sonra yeniden devreye girme yeteneğine sahip olmadığını ve daha genç bir beynin aksine belirli kesintiye odaklanmaya devam ettiğini göstermiştir. Bu çoklu görev yapamama yaşlanma ile normaldir ve çalışma alanında kalan yaşlı nesillerin artmasıyla daha belirgin hale gelmesi beklenir.
Yaşlanmadaki hafıza eksikliklerinin biyolojik bir açıklaması, ortalamadan daha iyi hafızaya sahip yaşlı insanların beş beyninin ölüm sonrası incelemesini içerir. Bu insanlara "süper yaşlı" deniyor ve bu bireylerin tipik yaşlı beyinlere göre daha az lif benzeri tau proteini düğümlerine sahip olduğu bulundu. Bununla birlikte, benzer miktarda amiloid plak bulundu.
Daha yakın tarihli araştırmalar, sağlıklı yaşlı yetişkinlerin sıralı performansının altında yatan ilgili bilişsel süreçleri inceleyerek, yürütücü işlevlerde yaşa bağlı düşüşe ilişkin yerleşik bulguları genişletmiştir Sıralı performans, bir fincan kahve yapmak veya araba kullanmak için gerekli adımlar gibi bir rutini tamamlamak için gereken bir dizi adımın yürütülmesini ifade eder. Sağlıklı yaşlanmanın önemli bir kısmı, yaşlı yetişkinlerin hafızayı ve engelleyici süreçleri kullanarak günlük aktivitelerini sabit bir sırayla yerine getirirken, yeni tamamlanan adımların sırasını unutmadan, sıradaki bir sonraki adımı hatırlamalarını içerir. 2009'da yapılan bir araştırma genç ve yaşlı yetişkinlerin, bir dizi görevin altında yatan temsilde ve rutinlerini tamamlamak için gereken bilgileri almadaki etkinliklerinde nasıl farklılık gösterdiğini incelemiştir. Bu çalışmadan elde edilen bulgular, yaşlı ve genç yetişkinlerin sabit bir düzende düzenlenmiş sekiz hayvan görüntüsünün bir dizisini hatırlamaları gerektiğinde, her iki yaş grubunun da bilgiye erişimi kolaylaştırmak için kendiliğinden örgütsel yığınlama stratejisini kullandığını ortaya koydu. Bununla birlikte, yaşlı yetişkinler, genç yetişkinlere kıyasla her bir parçaya erişmede daha yavaştı ve sabit dizinin sırasını hatırlamak için sözlü prova gibi hafıza yardımcılarının kullanımından daha iyi yararlanabiliyorlardı. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, insanların eylem sırasını etkileyen hafıza ve engelleyici süreçlerde yaş farklılıkları olduğunu ve hafıza yardımcılarının kullanımının ileri yaşlarda bilgi alımını kolaylaştırabileceğini düşündürmektedir.
Hafıza sorunlarının ve yaşlanmanın nedenleri, birçok teori test edildikten sonra bile hala belirsizdir. Yaşlanmanın her bir yönünün hafızayı ve yaşlanma sürecini nasıl etkilediğini tam olarak belirlemek zor olduğu için ikisi arasında henüz belirgin bir bağlantı yoktur. Ancak, karıncıkların genişlemesi nedeniyle beynin yaşla birlikte küçüldüğü ve kafada çok az yer kalmasına neden olduğu bilinmektedir. Ne yazık ki, küçülen beyin ile hafıza kaybı arasında, beynin tam olarak hangi bölgesinin küçüldüğünü ve yaşlanma sürecinde o bölgenin gerçekten ne kadar önemli olduğunu bilmemekten dolayı sağlam bir bağlantı kurmak zordur (Baddeley, Anderson ve Eysenck, 2015) Bir olaya ait farklı bilgi parçaları farklı alanlarda depolandığından, yaşanmış bir durumu veya bilgiyi hatırlamaya çalışmak çok zor olabilir. Bir olayı hatırlama sırasında, çeşitli bilgi parçaları tekrar bir araya getirilir ve eksik bilgiler beynimiz tarafından doldurulur, bu da bilinçsizce yanlış bilgi alıp inanmamamızı açıklayabilir (Swaab, 2014).
Hafıza kayıpları hem ağırlaştırıcı hem de sinir bozucu olabilir, ancak bunlar beyin tarafından alınan çok sayıda bilgiden kaynaklanmaktadır. Hafızadaki sorunlar, anksiyete, dehidrasyon, depresyon, enfeksiyonlar, ilaçların yan etkileri, yetersiz beslenme, B12 vitamini eksikliği, psikolojik stres, madde kötüye kullanımı, kronik alkolizm, tiroid dengesizlikleri gibi birçok yaygın fiziksel ve psikolojik nedenle bağlantılı olabilir. beyindeki kan pıhtıları . Uygun ilaçlar, doktora kontrolleri ve günlük zihinsel ve fiziksel egzersiz ile bedeninize ve zihninize bakmak, bu hafıza sorunlarından bazılarını önleyebilir.
Bazı hafıza sorunları stres, kaygı veya depresyondan kaynaklanır . Bir eşin ölümü gibi travmatik bir yaşam olayı, yaşam tarzında değişikliklere yol açabilir ve yaşlı bir kişiyi kendinden emin, üzgün ve yalnız hissetmesine neden olabilir. Bu tür köklü yaşam değişiklikleriyle uğraşmak bu nedenle bazı insanları şaşkın veya unutkan bırakabilir. Bazı durumlarda bu duygular kaybolabilir, ancak bu duygusal sorunları ciddiye almak önemlidir. Mücadele eden bir akrabayı duygusal olarak destekleyerek ve bir doktor veya danışmandan yardım isteyerek unutkanlık geliştirilebilir.
Hafıza kaybı, kazalar, kafa yaralanmaları ve hatta geçmişteki istismar durumları dahil olmak üzere farklı travma durumlarından kaynaklanabilir. Travmaların anıları bazen bir ömür boyu sürebilmekte, bazen de bilerek ya da bilmeyerek unutulabilmektedir ve nedenleri psikolojide çok tartışılmaktadır. Beyindeki hasarın, bir kişinin uzun süreli bellekte saklanması gereken bilgileri kodlamasını ve işlemesini zorlaştırması olasılığı vardır (Nairne, 2000). Bilginin geri alınmasında ve geri alınmasında çevresel ipuçlarının yardımcı olması için destek vardır, bu da ipucunun hafızayı geri getirmesi için yeterli önemi olduğu anlamına gelir.
Teoriler
Testler ve veriler, insanlar yaşlandıkça, ilişkili zamanda birbirine yakın oluşan uyaranlar olan bitişiklik etkisinin zayıflamaya başladığını göstermektedir. Bu, yaşlı bir kişinin hafıza performansına erişen ve onların birleşik epizodlar yaratma ve muhafaza etmedeki güçlüklerine atfedilen çağrışımsal eksiklik hafıza teorisi tarafından desteklenir. Bu testteki destekleyici araştırma, cinsiyet, eğitim ve diğer sağlıkla ilgili sorunları kontrol ettikten sonra, daha büyük yaşın daha düşük isabet ve daha büyük yanlış alarm oranlarıyla ve ayrıca tanıma testlerinde daha liberal bir önyargı yanıtıyla ilişkili olduğunu gösteriyor.
Yaşlı insanlar, bir hafıza testi sırasında dışarıdan izinsiz giriş yapma konusunda daha yüksek bir eğilime sahiptir. Bu, inhibisyon etkisine bağlanabilir. Kısıtlama, katılımcıların bir öğeyi hatırlamada veya tanımada daha uzun zaman almasına neden oldu ve ayrıca katılımcıları daha sık hata yapmaya zorladı. Örneğin, test konusu olarak metaforların kullanıldığı bir çalışmada, daha yaşlı katılımcılar, doğru metaforları, kelimenin tam anlamıyla yanlış ifadelerden daha sık reddetmişlerdir.
Daha önce belirtildiği gibi, bilişsel görevleri tamamlarken bilgiyi depolayan ve yöneten bir bellek sistemi olan çalışma belleği, yaşlanma sürecinde büyük düşüşler gösterir. Bu değişikliklerin neden meydana gelebileceğini açıklamak için, daha az dikkat kaynağı, daha yavaş işlem hızı, daha az bilgi tutma kapasitesi ve engelleyici kontrol eksikliği gibi çeşitli teoriler sunulmuştur. Tüm bu teoriler güçlü argümanlar sunar ve çalışma belleğindeki düşüşün tüm bu alanlarda belirtilen sorunlardan kaynaklanması muhtemeldir.
Bazı teorisyenler, yaşlandıkça işleyen belleğin kapasitesinin azaldığını ve daha az bilgi tutabileceğimizi savunuyorlar. Bu teoride, işleyen bellekteki düşüşler, bir bireyin eşzamanlı olarak aktif tutabileceği bilgi miktarının sınırlandırılmasının bir sonucu olarak tanımlanır, böylece daha önceki bellek işleme ürünlerinin daha önce unutulması nedeniyle daha yüksek düzeyde bir bilgi entegrasyonu ve manipülasyonu mümkün değildir. sonraki ürünler.
Çalışma belleğindeki yaşa bağlı düşüşleri açıklamak için incelenen bir başka teori, yaşlandıkça görülen dikkat kaynaklarının bir sınırı olduğudur. Bu, daha yaşlı bireylerin dikkatlerini iki görev arasında daha az bölüşme yeteneğine sahip oldukları ve dolayısıyla zihinsel enerjideki azalma nedeniyle daha yüksek dikkat gerektiren görevlerin tamamlanmasının daha zor olduğu anlamına gelir. Bununla birlikte, basit ve daha otomatik olan görevler, yaşlandıkça daha az düşüş görür. Çalışan bellek görevleri genellikle bölünmüş dikkat gerektirir, bu nedenle yaşlanan bireylerin sınırlı kaynaklarını zorlama olasılıkları daha yüksektir.
İşleme hızı, işleyen bellek açıklarını açıklamak için ortaya atılan başka bir teoridir. Bu konuyu inceleyerek tamamladığı çeşitli çalışmalar sonucunda Salthouse, yaşlandıkça bilgiyi işleme hızımızın önemli ölçüde azaldığını savunuyor. Yaşlandıkça işleyen belleği verimli bir şekilde kullanamamamızın nedeni, işlem hızındaki bu düşüştür. Genç kişilerin beyni, eldeki bilişsel görevi tamamlamak için gereken sonraki entegrasyon ve manipülasyona izin veren bilgiyi daha hızlı bir hızda elde edebilir ve işleyebilir. Bu işlem yavaşladıkça, hızlı işlem hızına dayanan bilişsel görevler daha zor hale gelir.
Son olarak, işleyen bellekte görülen düşüşü açıklamak için engelleyici kontrol teorisi önerilmiştir. Bu teori, yaşlı yetişkinlerin çalışma belleğindeki alakasız bilgileri bastıramadığı ve dolayısıyla ilgili bilgi kapasitesinin daha sonra sınırlı olduğu fikrini inceler. Yeni uyaranlar için daha az alan, bireyin yaşlandıkça işleyen belleğinde görülen düşüşlere bağlanabilir.
Yaşlandıkça, problem çözme, karar verme, hedef belirleme ve planlama gibi daha üst düzey bilişsel görevleri tamamlamak için işleyen belleğin içeriğini bütünleştirme, manipüle etme ve yeniden düzenleme yeteneğinde eksiklikler görülür. Çalışma belleğindeki bu yaşa bağlı eksikliklerin kesin nedeninin ne olduğunu belirlemek için daha fazla araştırma yapılmalıdır. Dikkat, işlem hızı, kapasite azalması ve engelleyici kontrolün, yaşa bağlı bu eksikliklerde rol oynaması muhtemeldir. Çalışma belleği görevleri sırasında aktif olan beyin bölgeleri de değerlendiriliyor ve araştırmalar, genç erişkinlerde yaşlı yetişkinlere kıyasla beynin farklı bölümlerinin işleyen bellek sırasında aktive olduğunu gösteriyor. Bu, genç ve yaşlı yetişkinlerin bu görevleri farklı şekilde yerine getirdiğini göstermektedir.
Çalışma türleri
Yaşlanma ve hafızanın birbirini etkileme şekillerini incelemek için kesitsel ve boylamsal olmak üzere iki farklı yöntem vardır. Her iki yöntem de geçmişte birçok kez kullanılmıştır, ancak her ikisinin de avantajları ve dezavantajları vardır. Kesitsel çalışmalar, farklı yaşlardaki farklı insan gruplarının tek seferde test edilmesini içerir. Hafıza ve yaşlanmayı içeren çalışmalara ilişkin kanıtların çoğu buradan geliyor. Kesitsel çalışmaların dezavantajı, mevcut verileri önceki verilerle karşılaştıramamak veya gelecek veriler hakkında bir tahminde bulunamamaktır. Boylamsal araştırmalar, bir popülasyonun tamamını yansıtmak için dikkatle seçilmiş aynı katılımcı grubunu uzun yıllar boyunca aynı sayıda test etmeyi içerir (Ronnlund, Nyberg, Backman ve Nilsson; Ronnlund ve Nilsson, 2006). Boylamsal çalışmaların avantajı, yaşlanmanın her katılımcı için performans üzerindeki etkilerini görebilmeyi ve hatta hafızayla ilgili hastalıkların erken belirtilerini ayırt edebilmeyi içerir. Bununla birlikte, bu tür bir çalışma çok maliyetli ve zamanında olabilir, bu da katılımcıların çalışma boyunca yarıda bırakmasını daha olası hale getirebilir. (Baddeley, Anderson ve Eysenck, 2015).
Mekanizma araştırması
RbAp48 proteininin eksikliği, yaşa bağlı hafıza kaybı ile ilişkilendirilmiştir.
2010 yılında, genç bir yetişkin grubuna kıyasla daha yaşlı bir yetişkin grup için hafızanın düşük performansının önemini test eden deneyler, yaş nedeniyle ilişkili hafızadaki eksikliğin fiziksel bir eksiklikle bağlantılı olabileceğini öne sürdü. Bu eksiklik medial-temporal bölgelerdeki verimsiz işleme ile açıklanabilir. Bu bölge, uzun süreli insan belleğinin iki türünden biri olan epizodik bellekte önemlidir ve öğeler arasında anma ilişkisi oluşturmada çok önemli olan hipokampiyi içerir.
Yaşa bağlı hafıza kaybının dentat girustan kaynaklandığına inanılırken, Alzheimer'ın entorinal korteksten kaynaklandığına inanılmaktadır.
Normal yaşlanma sırasında, beyindeki oksidatif DNA hasarı, nöronal hayatta kalma ile ilgili genlerin yanı sıra öğrenme ve hafıza ile ilgili genlerin promotörlerinde birikir. Oksidatif DNA hasarı, DNA çift sarmal kopmalarına (DSB'ler) yol açabilen DNA tek sarmal kopmalarını içerir. DSB'ler, erken evrelerde ve Alzheimer hastalığının ilerlemesi sırasında hipokampus ve frontal korteksin nöronlarında ve astrositlerinde birikir; bu, nörodejenerasyon ve bilişsel gerilemenin önemli bir itici gücü olabilecek bir süreçtir.
Önleme ve tedavi
Hafıza kaybını önlemek ve hatta hafızayı geliştirmek için çeşitli eylemler önerilmiştir.
Mayo Clinic yedi adım önerdi: zihinsel olarak aktif kalın, düzenli olarak sosyalleşin, organize olun, sağlıklı bir diyet yapın, fiziksel aktiviteyi günlük rutininize dahil edin ve kronik koşulları yönetin. Hafıza kaybının bazı nedenleri ilaçlar, stres, depresyon, kalp hastalığı, aşırı alkol kullanımı, tiroid sorunları, B12 vitamini eksikliği, yeterince su içmemek ve besleyici beslenmemek olduğundan, bu sorunları düzeltmek basit ve etkili bir yol olabilir. demansı yavaşlatır. Bazıları, egzersizin hafıza problemlerini önlemenin en iyi yolu olduğunu söylüyor çünkü bu, beyne giden kan akışını artıracak ve belki de yeni beyin hücrelerinin büyümesine yardımcı olacaktır.
Tedavi, hafıza kaybının nedenine bağlı olacaktır, ancak son yıllarda Alzheimer hastalığını tedavi etmek için çeşitli ilaçlar önerilmiştir. Şu anda Alzheimer tedavisi için Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanmış dört ilaç vardır ve bunların tümü kolinerjik sistem üzerinde hareket eder: Donepezil, Galantamin, Rivastigmin ve Takrin . Bu ilaçlar Alzheimer'ın tedavisi olmasa da, hafif veya orta derecede demans için semptomlar on sekiz aya kadar azaltılabilir. Bu ilaçlar, tam Alzheimer'a nihai düşüşü engellemez.
Ayrıca modalite, hafızanın gücünü belirlemede önemlidir. Örneğin, işitsel, görselden daha güçlü hafıza yetenekleri yaratır. Bu, işitsel bir hatırlama testinin görsel bir teste kıyasla daha yüksek yenilik ve öncelik etkileri ile gösterilir. Araştırmalar, enstrümantal müzik aktivitesi veya uygulama yoluyla işitsel eğitimin, bir yaş olarak hafıza yeteneklerini korumaya yardımcı olabileceğini göstermiştir. Spesifik olarak, Hanna-Pladdy ve McKay'in deneyinde, yıllarca müzik eğitimi almanın, her şeyin eşit olduğunu, sözel olmayan bellekte daha iyi bir performansa yol açtığını ve kişinin ileri yıllarında biliş yeteneklerinin ömrünü uzattığını test ettiler ve buldular.
Bakıcılık
Hastayı aktif tutarak, olumlu yeteneklerine odaklanarak ve stresten uzak durarak bu görevler kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Yıkanma ve giyinme rutinleri, bireyin hala bağımsızlık duygusu hissedeceği şekilde düzenlenmelidir. Büyük düğmeli, elastik bel bantlı veya Velcro kayışlı kıyafetler bulmak gibi basit yaklaşımlar, sabahları giyinmenin zorluklarını kolaylaştırabilir. Ayrıca, finanslar yönetilmeli veya bunları yönetmek için güvenilir bir kişi atanmalıdır. Aşırı kullanımı önlemek için parolaları değiştirmek ve güvenilir bir aile üyesini veya arkadaşınızı hesapların yönetimine dahil etmek finansal sorunları önleyebilir. Ev işleri birikmeye başladığında, büyük görevleri ödüllendirilebilecek küçük, yönetilebilir adımlara bölmenin yollarını bulun. Son olarak, hafıza sorunları olan bir aile üyesi veya arkadaşınızla konuşmak ve ziyaret etmek çok önemlidir. Saygılı ve basit bir yaklaşım kullanarak, bire bir konuşmak, sosyal izolasyonun acısını hafifletebilir ve çok fazla zihinsel uyarı getirebilir. Hafıza kaybı ve diğer bilişsel bozukluklar yaşayan birçok insan, bakıcılar için uğraşması zor olan davranışlarda değişikliklere sahip olabilir. Ayrıca bkz. Bakıcı stresi . Bakıcıların iletişim kurmanın ve olası saldırgan durumları azaltmanın farklı yollarını öğrenmelerine yardımcı olmak için. Karar verme becerileri zedelenebileceği için birden fazla soru sormak yerine basit komutlar vermek faydalı olabilir. Ayrıca bkz . Demanslı Kişilerin Bakımı. Bakıcılık, üstlenilmesi gereken fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak zorlayıcı bir iş olabilir. Bir bakıcının ayrıca kendilerine bakmayı hatırlaması gerekir, molalar vermek, kendilerine zaman ayırmak ve muhtemelen bir destek grubuna katılmak, tükenmişliği önlemenin birkaç yoludur.
Etkilenen ve ayrılan bellek etki alanları
Buna karşılık, örtük veya prosedürel bellek, tipik olarak yaşla birlikte azalma göstermez. Diğer kısa süreli bellek türleri çok az düşüş gösterir ve anlamsal bilgi (örneğin kelime hazinesi) aslında yaşla birlikte gelişir. Ayrıca, duygusal olaylar için bellekte görülen artış da yaşla birlikte devam eder.
Çalışma belleğini kaybetmek, yaşlanmaya bağlı olarak çeşitli bilişsel görevlerdeki düşüşün birincil nedeni olarak gösterilmektedir. Bu görevler, uzun süreli hafıza, problem çözme, karar verme ve dil içerir. Çalışan bellek, elde edilen bilgilerin manipüle edilmesini ve ardından bu bilgilerin bir görevi tamamlamak için kullanılmasını içerir. Örneğin, bir kişinin kendilerine verilen sayıları geriye doğru okuyabilmesi, sadece kısa süreli hafıza gerektiren sayıların basit bir provasından ziyade işleyen hafızayı gerektirir. Yaşlanma süreci ilerledikçe kişinin çalışma belleğine girme yeteneği azalır. Bir görev ne kadar karmaşıksa, yaşlanan kişinin bu görevi tamamlamakta o kadar zorlandığı görülmüştür. Bilginin aktif olarak yeniden düzenlenmesi ve manipülasyonu, yetişkinler yaşlandıkça giderek daha zor hale gelir. Daha yaşlı bir birey, sohbet etmek veya iş yapmak gibi bir görevi tamamlarken, bu görevi tamamlamasına yardımcı olmak için çalışan hafızasını kullanır. Yaşlandıkça, çoklu görev yetenekleri azalıyor gibi görünüyor; bu nedenle, bir kesintiden sonra, yaşlanan bir bireyin eldeki görevi başarıyla tamamlaması genellikle daha zordur. Ek olarak, çalışma belleği konuşmanın anlaşılmasında ve üretilmesinde rol oynar. Bireyler yaşlandıkça genellikle cümle anlama ve cümle oluşturmada bir düşüş olur. Bu düşüşü doğrudan dil yeteneğindeki eksikliklere bağlamak yerine, bu azalan dil becerilerine katkıda bulunan aslında işleyen bellekteki eksikliklerdir.
Niteliksel değişiklikler
Hafıza ve yaşlanma üzerine yapılan araştırmaların çoğu, yaşlı yetişkinlerin belirli bir hafıza görevinde nasıl daha kötü performans gösterdiğine odaklanmıştır. Ancak araştırmacılar, yaşlı yetişkinlerin aynı şeyi sadece daha azını yaptığını söylemenin her zaman doğru olmadığını da keşfettiler. Bazı durumlarda, yaşlı yetişkinler genç yetişkinlerden farklı stratejiler kullanıyor gibi görünmektedir. Örneğin, beyin görüntüleme çalışmaları, yaşlı yetişkinlerin hafıza görevlerini tamamlarken genç yetişkinlere göre her iki yarım küreyi de kullanma olasılıklarının daha yüksek olduğunu ortaya çıkardı. Ek olarak, yaşlı yetişkinler bazen bilgiyi hatırlarken, yaşla birlikte görülen duyguları düzenlemeye artan odaklanmanın bir sonucu gibi görünen bir pozitiflik etkisi gösterirler. Örneğin, göz izleme, yaşlı yetişkinlerin mutlu yüzlere ve üzgün yüzlerden uzağa bakmayı tercih ettiklerini ortaya koyuyor.
Ayrıca bakınız
- Yaşlanan beyin
Kaynakça
- ^ "Memory dysfunction" (PDF). The New England Journal of Medicine. 352 (7): 692-9. February 2005. doi:10.1056/NEJMra041071. (PMID) 15716563. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "Mild cognitive impairment: pathology and mechanisms". Acta Neuropathologica. 123 (1): 13-30. January 2012. doi:10.1007/s00401-011-0884-1. (PMC) 3282485 $2. (PMID) 22101321.
- ^ a b . Nia.nih.gov. 18 Nisan 2012. 20 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012.
- ^ "Neuropsychological features of mild cognitive impairment and preclinical Alzheimer's disease". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 34-41. 2003. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.7.x. (PMID) 12603249.
- ^ "Mild cognitive impairment (MCI) in medical practice: a critical review of the concept and new diagnostic procedure. Report of the MCI Working Group of the European Consortium on Alzheimer's Disease". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 77 (6): 714-8. June 2006. doi:10.1136/jnnp.2005.085332. (PMC) 2077456 $2. (PMID) 16549412.
- ^ Contributions of neuropsychology and neuroimaging to understanding clinical subtypes of mild cognitive impairment. International Review of Neurobiology. 84. 2009. ss. 81-103. doi:10.1016/S0074-7742(09)00405-X. ISBN . (PMC) 2864107 $2. (PMID) 19501714.
- ^ "Millennium Web Catalog". Journal of Neurolinguistics. 25 (4): 263-275. July 2012. doi:10.1016/j.jneuroling.2012.02.002.
- ^ "Insights into the ageing mind: a view from cognitive neuroscience". Nature Reviews. Neuroscience. 5 (2): 87-96. February 2004. doi:10.1038/nrn1323. (PMID) 14735112.
- ^ a b "Memory function in normal aging". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 7-13. 2003. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.5.x. (PMID) 12603244.
- ^ (PDF). Psychological Science. 13 (1): 64-7. January 2002. doi:10.1111/1467-9280.00411. (PMID) 11892780. 28 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Kuhlmann (2011). "Older Adults' Use of Metacognitive Knowledge in Source Monitoring: Spared Monitoring but Impaired Control" (PDF). Psychology and Aging. American Psychological Association. 26 (1): 143-9. doi:10.1037/a0021055. (PMID) 21058865. 10 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "Adult age differences in memory performance: tests of an associative deficit hypothesis". Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition. 26 (5): 1170-87. September 2000. doi:10.1037/0278-7393.26.5.1170. (PMID) 11009251.
- ^ "Aging and reflective processes of working memory: binding and test load deficits". Psychology and Aging. 15 (3): 527-41. September 2000. doi:10.1037/0882-7974.15.3.527. (PMID) 11014715.
- ^ Rasmussen, M., & Laumann, K. (2013). The academic and psychological benefits of exercise in healthy children and adolescents. European Journal of Psychology of Education, 28(3), 945-962. Retrieved March 21, 2021, from http://www.jstor.org/stable/23581530
- ^ Glisky, Elizabeth L. (2007), "Changes in Cognitive Function in Human Aging", Riddle, David R. (Ed.), Brain Aging: Models, Methods, and Mechanisms, Frontiers in Neuroscience, CRC Press/Taylor & Francis, ISBN , (PMID) 21204355, 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Kasım 2019
- ^ . Neuroscience News (İngilizce). 5 Haziran 2020. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ a b "Memory and aging: four hypotheses in search of data". Annual Review of Psychology. 42: 333-76. 1991. doi:10.1146/annurev.ps.42.020191.002001. (PMID) 2018397.
- ^ . Psychology and Aging. American Psychological Association. 15 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2011.
- ^ Kahana (2002). "Age Dissociates Recency and Lag Recency Effects in Free Recall". Journal of Experimental Psychology. American Psychological Association. 28 (3): 530-40. doi:10.1037//0278-7393.28.3.530. (PMID) 12018505.
- ^ . LiveScience. 11 Nisan 2011. 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012.
- ^ EurekAlert. 'Super-aged' brains reveal first secrets of sharp memory in old age 5 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Aging, executive control, and attention: a review of meta-analyses". Neuroscience and Biobehavioral Reviews. 26 (7): 849-57. November 2002. doi:10.1016/s0149-7634(02)00071-4. (PMID) 12470697.
- ^ "An application of prefrontal cortex function theory to cognitive aging". Psychological Bulletin. 120 (2): 272-92. September 1996. doi:10.1037/0033-2909.120.2.272. (PMID) 8831298.
- ^ (PDF). Neuropsychology, Development, and Cognition. Section B, Aging, Neuropsychology and Cognition. 17 (3): 270-95. May 2010. doi:10.1080/13825580903165428. (PMID) 20408252. 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
- ^ "The persistence of memory: contiguity effects across hundreds of seconds". Psychonomic Bulletin & Review. 15 (1): 58-63. February 2008. doi:10.3758/PBR.15.1.58. (PMC) 2493616 $2. (PMID) 18605480.
- ^ "Associative deficit in recognition memory in a lifespan sample of healthy adults". Psychology and Aging. 25 (4): 940-8. December 2010. doi:10.1037/a0020595. (PMC) 3011045 $2. (PMID) 20822256.
- ^ "Aging and inhibition processes: the case of metaphor treatment". Psychology and Aging. 25 (3): 697-701. September 2010. doi:10.1037/a0019578. (PMID) 20853972.
- ^ (PDF). Running Head: Language in Aging. 24 Aralık 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2012.
- ^ "Processing speed, attentional capacity, and age-related memory change" (PDF). Experimental Aging Research. 32 (3): 263-95. 2006. doi:10.1080/03610730600699118. (PMID) 16754468.
- ^ a b c d e "Changes in Cognitive Function in Human Aging". Brain Aging: Models, Methods, and Mechanisms. Frontiers in Neuroscience. Boca Raton, F: CRC Press. 2007. ISBN . (PMID) 21204355.
- ^ "Effects of aging and divided attention on memory for items and their contexts". Psychology and Aging. 25 (4): 968-79. December 2010. doi:10.1037/a0020276. (PMID) 20973605.
- ^ . 31 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Lu T, Pan Y, Kao SY, Li C, Kohane I, Chan J, Yankner BA. Gene regulation and DNA damage in the ageing human brain. Nature. 2004 Jun 24;429(6994):883-91. doi: 10.1038/nature02661. Epub 2004 Jun 9. PMID 15190254
- ^ Vilenchik MM, Knudson AG. Endogenous DNA double-strand breaks: production, fidelity of repair, and induction of cancer. Proc Natl Acad Sci U S A. 2003 Oct 28;100(22):12871-6. doi: 10.1073/pnas.2135498100. Epub 2003 Oct 17. PMID 14566050; PMCID: PMC240711
- ^ Shanbhag NM, Evans MD, Mao W, Nana AL, Seeley WW, Adame A, Rissman RA, Masliah E, Mucke L. Early neuronal accumulation of DNA double strand breaks in Alzheimer's disease. Acta Neuropathol Commun. 2019 May 17;7(1):77. doi: 10.1186/s40478-019-0723-5. PMID 31101070; PMCID: PMC6524256
- ^ . Mayo Clinic. 16 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2011.
- ^ . Harvard Medical School. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2011.
- ^ "The relation between instrumental musical activity and cognitive aging". Neuropsychology. 25 (3): 378-86. May 2011. doi:10.1037/a0021895. (PMC) 4354683 $2. (PMID) 21463047.
- ^ . Memory.ucsf.edu. 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012.
- ^ . www.caregiver.org. 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2020.
- ^ "A longitudinal study of implicit and explicit memory in old persons". Psychology and Aging. 19 (4): 617-25. December 2004. doi:10.1037/0882-7974.19.4.617. (PMID) 15584787.
- ^ "Aging and vocabulary scores: a meta-analysis". Psychology and Aging. 18 (2): 332-9. June 2003. doi:10.1037/0882-7974.18.2.332. (PMID) 12825780.
- ^ a b "Aging and motivated cognition: the positivity effect in attention and memory" (PDF). Trends in Cognitive Sciences. 9 (10): 496-502. October 2005. doi:10.1016/j.tics.2005.08.005. (PMID) 16154382.[]
- ^ "A brief history of memory and aging." (PDF). The Foundations of Remembering. ss. 108-120. ISBN . Erişim tarihi: 20 Nisan 2012.
- ^ "Multitasking takes toll on memory, study finds". New York Times. 11 Nisan 2011. 14 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2012.
- ^ (PDF). Handbook of Psychology and Aging. 6: 1-16. 10 Kasım 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2012.
- ^ (PDF). Psychology and Aging. 17 (1): 85-100. March 2002. doi:10.1037/0882-7974.17.1.85. (PMID) 11931290. 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Selective preference in visual fixation away from negative images in old age? An eye-tracking study". Psychology and Aging. 21 (1): 40-8. March 2006. doi:10.1037/0882-7974.21.1.40. (PMID) 16594790.
Konuyla ilgili yayınlar
- . National Institutes of Health. 13 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Budson AE, Price BH (April 2005). (PDF). Discovery Medicine. 5 (26): 135-41. (PMID) 20704899. 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- Henry JD, MacLeod MS, Phillips LH, Crawford JR (March 2004). "A meta-analytic review of prospective memory and aging". Psychology and Aging. 19 (1): 27-39. CiteSeerX 10.1.1.323.9221 $2. doi:10.1037/0882-7974.19.1.27. (PMID) 15065929.
- Johnson MK, Hashtroudi S, Lindsay DS (July 1993). "Source monitoring". Psychological Bulletin. 114 (1): 3-28. doi:10.1037/0033-2909.114.1.3. (PMID) 8346328.
- Maylor EA (1995). . MRC CBU, Cambridge » Bibliography. 12 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Nilsson LG (2003). "Memory function in normal aging". Acta Neurologica Scandinavica. Supplementum. 179: 7-13. doi:10.1034/j.1600-0404.107.s179.5.x. (PMID) 12603244.
- Baddeley, AD, Anderson, MC ve Eysenck, MW (2015). Hafıza. Doğu Sussex: Psikoloji Basın.
- Işık, LL (2000). Yetişkinlikte hafıza değişiklikleri. Psikoloji ve yaşlanma devriminde: Daha uzun yaşama nasıl uyum sağlıyoruz.(s. 73-97). Washington, DC: Amerikan Psikoloji Derneği.
- Nairne, JS (2000). Unutmak. Psikoloji Ansiklopedisinde, Cilt. 3. (s. 386-389). Washington DC; New York, NY: Amerikan Psikoloji Derneği.
- Swaab, DF (2014). Beynimiz Biziz: Rahimden Alzheimer'a Beynin Nörobiyografisi (Cilt. İlk baskı). New York: Spiegel & Grau.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bazen normal yaslanma olarak tanimlanan yasa bagli hafiza kaybi Alzheimer hastaligi gibi demans turleriyle iliskili hafiza kaybindan niteliksel olarak farklidir ve farkli bir beyin mekanizmasina sahip olduguna inanilir Yasa bagli bunamasi olan kadinHafif bilissel bozuklukHafif bilissel bozukluk HBB insanlarin yaslarindaki ortalama kisiden daha sik bellek sorunlariyla karsi karsiya kaldiklari bir durumdur Ancak bu semptomlar normal aktivitelerini gerceklestirmelerini engellemez ve Alzheimer hastaliginin AH semptomlari kadar siddetli degildir Semptomlara genellikle ogeleri yanlis yerlestirmeyi olaylari veya randevulari unutmayi ve kelime bulmakta gucluk cekme dahildir Son arastirmalara gore HBB normal yaslanmanin bilissel degisiklikleri ile Alzheimer hastaligi arasindaki gecis durumu olarak gorulmektedir Birkac calisma HBB li bireylerin Alzeimer hastaligi gelistirme riskinin yilda yuzde bir ila yuzde yirmi bes arasinda arttigini gostermistir bir calismada HBB hastalarinin yuzde yirmi dordu iki yilda ve yuzde yirmisinde uc yilda AH gorulurken baska bir calisma HBB li katilimcilarda AH gorulmesinin dort bucuk yilda yuzde elli bes oldugunu gosterdi Ancak HBB li bazi hastalar asla AH ye ilerlemez Calismalar ayrica hem HBB hem de AH de bulunan kaliplari gostermistir Alzheimer hastaligi olan hastalar gibi hafif bilissel bozukluktan muzdarip olanlar da kelimeleri dogru bir sekilde tanimlamakta ve soruldugunda bunlari cumlelerde uygun sekilde kullanmakta zorluk cekmektedirler HBB hastalari bu gorevde kontrol grubuna gore daha dusuk performans gosterirken AD hastalari genel olarak daha kotu performans gostermislerdir Bununla birlikte HBB hastalarinin yetenekleri zorluklarini telafi etmek icin ornekler sunma yetenekleri nedeniyle goze carpmaktaydi Alzeimer hastalari herhangi bir telafi edici strateji kullanamamislardir ve bu nedenle epizodik bellek ve yurutucu islev kullanimindaki fark sergilenmistir Normal yaslanmaNormal yaslanma bircok bilissel gorevde cesitli hafiza becerilerinde bir azalma ile iliskilidir fenomen yasa bagli hafiza bozuklugu YHB veya yasla iliskili hafiza bozuklugu YIHB olarak bilinir Olaylarin veya gerceklerin yeni hatiralarini ve isleyen hafizayi kodlama yetenegi hem kesitsel hem de boylamsal calismalarda dusus gostermektedir Yaslanmanin epizodik bellek anlamsal bellek kisa sureli bellek ve hazirlama uzerindeki etkilerini karsilastiran arastirmalar epizodik bellegin ozellikle normal yaslanmada bozuldugunu bazi kisa sureli hafiza turleri de bozuldugunu gostermistir Eksiklikler yakin zamanda islenmis bilgileri yenileme yeteneginde gorulen bozukluklarla ilgili olabilir Kaynak bilgisi yasliliktan kotu etkilenen bir tur epizodik bellektir bu tur bilgi kisinin bilgiyi nerede ve ne zaman ogrendigini icerir Bilginin kaynagini ve baglamini bilmek gunluk karar vermede son derece onemli olabilir bu nedenle bu hafiza kaybinin yaslilarin yasamlarini etkileyebilecegi bir yoldur Bu nedenle yargida bulunurken kaynaklar hakkindaki bilgilerini kullanmanin bir yolu da politik kalip yargilara guvenmek ve ust bilissel bilginin kullanimi onem kazanmaktir Bu eksiklik kodlama sirasinda bilgileri bellekte birbirine baglama ve bu iliskileri daha sonra geri alma yetenegindeki dususlerle ilgili olabilir Yaslanma ve hafizanin ilerleyisini uzun yillar boyunca inceleyerek ikisi arasinda kesin bir baglantiyi ayirt etmek zor olmustur Bircok calisma psikologlarin teorilerini yillar boyunca test etti ve daha tanidik veya otomatik bilgiler tipik olarak yaslanma sureci boyunca iyi korunurken yasli yetiskinlerin baglamsal bilgileri hatirlamakta zorlandiklarini destekleyen saglam kanitlar buldular Light 2000 Ayrica yaslandikca ilgisiz bilgilerde bir artis olur ve bu da yasli bir kisinin genellikle kafa karisikligi icinde oldugu icin yanlis bilgilere inanmasina neden olabilir Epizodik bellek frontal temporal ve parietal loblari kapsayan aglar tarafindan desteklenir Loblardaki ara baglantilarin bellegin farkli yonlerini mumkun kildigi varsayilirken gri madde lezyonlarinin etkileri kapsamli bir sekilde calisilmis birbirine baglanan lif yollari hakkinda daha az sey biliniyor Yaslanmada beyaz cevher yapisinin bozulmasi onemli bir genel faktor olarak ortaya cikmis ve kritik beyaz cevher baglantilarina daha fazla odaklanmistir Egzersiz genc ve yasli bircok insani etkiler Gencler icin egzersiz baslatilirsa yetiskinlik boyunca asilanabilecek yapici bir aliskanlik olusturabilir Yaslilar icin ozellikle Alzheimer veya hafizayi etkileyen diger hastaliklari olanlar icin beyin egzersiz yapmak icin tanitildiginda hipokampusun buyuklugunu korumasi ve hafizasini gelistirmesi muhtemeldir Bir kisinin sahip oldugu egitim yili ve cocukken gordugu ilginin yaslanma ve hafiza baglantilariyla yakindan iliskili bir degisken olmasi da mumkundur kaynak belirtilmeli Erken yasam egitimi ile ileri yaslardaki hafiza kazanimlari arasinda pozitif bir iliski vardir Bu etki ozellikle kadinlarda belirgindir Ozellikle epizodik bellegin baska bir turu olan cagrisimsal ogrenme yaslanmanin etkilerine karsi savunmasizdir ve bu cesitli calisma paradigmalarinda gosterilmistir Bu yaslanmanin tek bilgi birimleri arasindaki baglantilari olusturma ve almadaki bir eksiklikle iliskili oldugunu belirten Iliskisel Eksiklik Hipotezi ADH ile aciklanmistir Bu baglam olaylar veya ogeler hakkindaki bilgileri icerebilir Yasli populasyonda bilgi parcalarini epizodik baglamlariyla tutarli bir butun halinde baglama yetenegi azalmistir Ayrica yasli yetiskinlerin serbest hatirlamadaki performanslari zamansal yakinligi genc insanlardan daha az iceriyordu bu da yakinlikla ilgili iliskilerin yasla birlikte zayifladigini gosteriyor Yasli yetiskinlerin yaslandikca neden daha az etkili kodlama ve geri alma stratejileri kullandiklarina dair cesitli nedenler ileri surulmustur Birincisi hafiza stratejilerini egitim sisteminden uzaklastikca yasli yetiskinler tarafindan daha az kullanildigini belirten kullanmama gorusudur Ikincisi azalmis dikkat kapasitesi hipotezidir bu yasli insanlarin azalmis dikkat kapasitesi nedeniyle kendi kendine baslatilan kodlamaya daha az katildigi anlamina gelir Ucuncu neden yaslilarin kendi bellek performanslarina guvenmediklerini gosteren ve kotu sonuclara yol acan bellek oz yeterligi dir Hem Alzheimer hastalari hem de anlamsal demans hastalarinin resim adlandirma ve kategori akiciligi iceren gorevlerde zorluk yasadiklari bilinmektedir Bu anlam ve anlayis bilgilerini depolayan semantik aglarina zarar vermekle baglantilidir Kidemli Anlar olarak bilinen bir fenomen biyolojik bir nedeni varmis gibi gorunen bir hafiza eksikligidir Yasli bir yetiskinin bir gorevi tamamlamasi kesintiye ugradiginda eldeki asil gorevin unutulmasi muhtemeldir Arastirmalar yasli bir yetiskinin beyninin bir kesintiden sonra yeniden devreye girme yetenegine sahip olmadigini ve daha genc bir beynin aksine belirli kesintiye odaklanmaya devam ettigini gostermistir Bu coklu gorev yapamama yaslanma ile normaldir ve calisma alaninda kalan yasli nesillerin artmasiyla daha belirgin hale gelmesi beklenir Yaslanmadaki hafiza eksikliklerinin biyolojik bir aciklamasi ortalamadan daha iyi hafizaya sahip yasli insanlarin bes beyninin olum sonrasi incelemesini icerir Bu insanlara super yasli deniyor ve bu bireylerin tipik yasli beyinlere gore daha az lif benzeri tau proteini dugumlerine sahip oldugu bulundu Bununla birlikte benzer miktarda amiloid plak bulundu Daha yakin tarihli arastirmalar saglikli yasli yetiskinlerin sirali performansinin altinda yatan ilgili bilissel surecleri inceleyerek yurutucu islevlerde yasa bagli dususe iliskin yerlesik bulgulari genisletmistir Sirali performans bir fincan kahve yapmak veya araba kullanmak icin gerekli adimlar gibi bir rutini tamamlamak icin gereken bir dizi adimin yurutulmesini ifade eder Saglikli yaslanmanin onemli bir kismi yasli yetiskinlerin hafizayi ve engelleyici surecleri kullanarak gunluk aktivitelerini sabit bir sirayla yerine getirirken yeni tamamlanan adimlarin sirasini unutmadan siradaki bir sonraki adimi hatirlamalarini icerir 2009 da yapilan bir arastirma genc ve yasli yetiskinlerin bir dizi gorevin altinda yatan temsilde ve rutinlerini tamamlamak icin gereken bilgileri almadaki etkinliklerinde nasil farklilik gosterdigini incelemistir Bu calismadan elde edilen bulgular yasli ve genc yetiskinlerin sabit bir duzende duzenlenmis sekiz hayvan goruntusunun bir dizisini hatirlamalari gerektiginde her iki yas grubunun da bilgiye erisimi kolaylastirmak icin kendiliginden orgutsel yiginlama stratejisini kullandigini ortaya koydu Bununla birlikte yasli yetiskinler genc yetiskinlere kiyasla her bir parcaya erismede daha yavasti ve sabit dizinin sirasini hatirlamak icin sozlu prova gibi hafiza yardimcilarinin kullanimindan daha iyi yararlanabiliyorlardi Bu calismadan elde edilen sonuclar insanlarin eylem sirasini etkileyen hafiza ve engelleyici sureclerde yas farkliliklari oldugunu ve hafiza yardimcilarinin kullaniminin ileri yaslarda bilgi alimini kolaylastirabilecegini dusundurmektedir Hafiza sorunlarinin ve yaslanmanin nedenleri bircok teori test edildikten sonra bile hala belirsizdir Yaslanmanin her bir yonunun hafizayi ve yaslanma surecini nasil etkiledigini tam olarak belirlemek zor oldugu icin ikisi arasinda henuz belirgin bir baglanti yoktur Ancak karinciklarin genislemesi nedeniyle beynin yasla birlikte kuculdugu ve kafada cok az yer kalmasina neden oldugu bilinmektedir Ne yazik ki kuculen beyin ile hafiza kaybi arasinda beynin tam olarak hangi bolgesinin kuculdugunu ve yaslanma surecinde o bolgenin gercekten ne kadar onemli oldugunu bilmemekten dolayi saglam bir baglanti kurmak zordur Baddeley Anderson ve Eysenck 2015 Bir olaya ait farkli bilgi parcalari farkli alanlarda depolandigindan yasanmis bir durumu veya bilgiyi hatirlamaya calismak cok zor olabilir Bir olayi hatirlama sirasinda cesitli bilgi parcalari tekrar bir araya getirilir ve eksik bilgiler beynimiz tarafindan doldurulur bu da bilincsizce yanlis bilgi alip inanmamamizi aciklayabilir Swaab 2014 Hafiza kayiplari hem agirlastirici hem de sinir bozucu olabilir ancak bunlar beyin tarafindan alinan cok sayida bilgiden kaynaklanmaktadir Hafizadaki sorunlar anksiyete dehidrasyon depresyon enfeksiyonlar ilaclarin yan etkileri yetersiz beslenme B12 vitamini eksikligi psikolojik stres madde kotuye kullanimi kronik alkolizm tiroid dengesizlikleri gibi bircok yaygin fiziksel ve psikolojik nedenle baglantili olabilir beyindeki kan pihtilari Uygun ilaclar doktora kontrolleri ve gunluk zihinsel ve fiziksel egzersiz ile bedeninize ve zihninize bakmak bu hafiza sorunlarindan bazilarini onleyebilir Bazi hafiza sorunlari stres kaygi veya depresyondan kaynaklanir Bir esin olumu gibi travmatik bir yasam olayi yasam tarzinda degisikliklere yol acabilir ve yasli bir kisiyi kendinden emin uzgun ve yalniz hissetmesine neden olabilir Bu tur koklu yasam degisiklikleriyle ugrasmak bu nedenle bazi insanlari saskin veya unutkan birakabilir Bazi durumlarda bu duygular kaybolabilir ancak bu duygusal sorunlari ciddiye almak onemlidir Mucadele eden bir akrabayi duygusal olarak destekleyerek ve bir doktor veya danismandan yardim isteyerek unutkanlik gelistirilebilir Hafiza kaybi kazalar kafa yaralanmalari ve hatta gecmisteki istismar durumlari dahil olmak uzere farkli travma durumlarindan kaynaklanabilir Travmalarin anilari bazen bir omur boyu surebilmekte bazen de bilerek ya da bilmeyerek unutulabilmektedir ve nedenleri psikolojide cok tartisilmaktadir Beyindeki hasarin bir kisinin uzun sureli bellekte saklanmasi gereken bilgileri kodlamasini ve islemesini zorlastirmasi olasiligi vardir Nairne 2000 Bilginin geri alinmasinda ve geri alinmasinda cevresel ipuclarinin yardimci olmasi icin destek vardir bu da ipucunun hafizayi geri getirmesi icin yeterli onemi oldugu anlamina gelir Teoriler Testler ve veriler insanlar yaslandikca iliskili zamanda birbirine yakin olusan uyaranlar olan bitisiklik etkisinin zayiflamaya basladigini gostermektedir Bu yasli bir kisinin hafiza performansina erisen ve onlarin birlesik epizodlar yaratma ve muhafaza etmedeki gucluklerine atfedilen cagrisimsal eksiklik hafiza teorisi tarafindan desteklenir Bu testteki destekleyici arastirma cinsiyet egitim ve diger saglikla ilgili sorunlari kontrol ettikten sonra daha buyuk yasin daha dusuk isabet ve daha buyuk yanlis alarm oranlariyla ve ayrica tanima testlerinde daha liberal bir onyargi yanitiyla iliskili oldugunu gosteriyor Yasli insanlar bir hafiza testi sirasinda disaridan izinsiz giris yapma konusunda daha yuksek bir egilime sahiptir Bu inhibisyon etkisine baglanabilir Kisitlama katilimcilarin bir ogeyi hatirlamada veya tanimada daha uzun zaman almasina neden oldu ve ayrica katilimcilari daha sik hata yapmaya zorladi Ornegin test konusu olarak metaforlarin kullanildigi bir calismada daha yasli katilimcilar dogru metaforlari kelimenin tam anlamiyla yanlis ifadelerden daha sik reddetmislerdir Daha once belirtildigi gibi bilissel gorevleri tamamlarken bilgiyi depolayan ve yoneten bir bellek sistemi olan calisma bellegi yaslanma surecinde buyuk dususler gosterir Bu degisikliklerin neden meydana gelebilecegini aciklamak icin daha az dikkat kaynagi daha yavas islem hizi daha az bilgi tutma kapasitesi ve engelleyici kontrol eksikligi gibi cesitli teoriler sunulmustur Tum bu teoriler guclu argumanlar sunar ve calisma bellegindeki dususun tum bu alanlarda belirtilen sorunlardan kaynaklanmasi muhtemeldir Bazi teorisyenler yaslandikca isleyen bellegin kapasitesinin azaldigini ve daha az bilgi tutabilecegimizi savunuyorlar Bu teoride isleyen bellekteki dususler bir bireyin eszamanli olarak aktif tutabilecegi bilgi miktarinin sinirlandirilmasinin bir sonucu olarak tanimlanir boylece daha onceki bellek isleme urunlerinin daha once unutulmasi nedeniyle daha yuksek duzeyde bir bilgi entegrasyonu ve manipulasyonu mumkun degildir sonraki urunler Calisma bellegindeki yasa bagli dususleri aciklamak icin incelenen bir baska teori yaslandikca gorulen dikkat kaynaklarinin bir siniri oldugudur Bu daha yasli bireylerin dikkatlerini iki gorev arasinda daha az bolusme yetenegine sahip olduklari ve dolayisiyla zihinsel enerjideki azalma nedeniyle daha yuksek dikkat gerektiren gorevlerin tamamlanmasinin daha zor oldugu anlamina gelir Bununla birlikte basit ve daha otomatik olan gorevler yaslandikca daha az dusus gorur Calisan bellek gorevleri genellikle bolunmus dikkat gerektirir bu nedenle yaslanan bireylerin sinirli kaynaklarini zorlama olasiliklari daha yuksektir Isleme hizi isleyen bellek aciklarini aciklamak icin ortaya atilan baska bir teoridir Bu konuyu inceleyerek tamamladigi cesitli calismalar sonucunda Salthouse yaslandikca bilgiyi isleme hizimizin onemli olcude azaldigini savunuyor Yaslandikca isleyen bellegi verimli bir sekilde kullanamamamizin nedeni islem hizindaki bu dusustur Genc kisilerin beyni eldeki bilissel gorevi tamamlamak icin gereken sonraki entegrasyon ve manipulasyona izin veren bilgiyi daha hizli bir hizda elde edebilir ve isleyebilir Bu islem yavasladikca hizli islem hizina dayanan bilissel gorevler daha zor hale gelir Son olarak isleyen bellekte gorulen dususu aciklamak icin engelleyici kontrol teorisi onerilmistir Bu teori yasli yetiskinlerin calisma bellegindeki alakasiz bilgileri bastiramadigi ve dolayisiyla ilgili bilgi kapasitesinin daha sonra sinirli oldugu fikrini inceler Yeni uyaranlar icin daha az alan bireyin yaslandikca isleyen belleginde gorulen dususlere baglanabilir Yaslandikca problem cozme karar verme hedef belirleme ve planlama gibi daha ust duzey bilissel gorevleri tamamlamak icin isleyen bellegin icerigini butunlestirme manipule etme ve yeniden duzenleme yeteneginde eksiklikler gorulur Calisma bellegindeki bu yasa bagli eksikliklerin kesin nedeninin ne oldugunu belirlemek icin daha fazla arastirma yapilmalidir Dikkat islem hizi kapasite azalmasi ve engelleyici kontrolun yasa bagli bu eksikliklerde rol oynamasi muhtemeldir Calisma bellegi gorevleri sirasinda aktif olan beyin bolgeleri de degerlendiriliyor ve arastirmalar genc eriskinlerde yasli yetiskinlere kiyasla beynin farkli bolumlerinin isleyen bellek sirasinda aktive oldugunu gosteriyor Bu genc ve yasli yetiskinlerin bu gorevleri farkli sekilde yerine getirdigini gostermektedir Calisma turleriYaslanma ve hafizanin birbirini etkileme sekillerini incelemek icin kesitsel ve boylamsal olmak uzere iki farkli yontem vardir Her iki yontem de gecmiste bircok kez kullanilmistir ancak her ikisinin de avantajlari ve dezavantajlari vardir Kesitsel calismalar farkli yaslardaki farkli insan gruplarinin tek seferde test edilmesini icerir Hafiza ve yaslanmayi iceren calismalara iliskin kanitlarin cogu buradan geliyor Kesitsel calismalarin dezavantaji mevcut verileri onceki verilerle karsilastiramamak veya gelecek veriler hakkinda bir tahminde bulunamamaktir Boylamsal arastirmalar bir populasyonun tamamini yansitmak icin dikkatle secilmis ayni katilimci grubunu uzun yillar boyunca ayni sayida test etmeyi icerir Ronnlund Nyberg Backman ve Nilsson Ronnlund ve Nilsson 2006 Boylamsal calismalarin avantaji yaslanmanin her katilimci icin performans uzerindeki etkilerini gorebilmeyi ve hatta hafizayla ilgili hastaliklarin erken belirtilerini ayirt edebilmeyi icerir Bununla birlikte bu tur bir calisma cok maliyetli ve zamaninda olabilir bu da katilimcilarin calisma boyunca yarida birakmasini daha olasi hale getirebilir Baddeley Anderson ve Eysenck 2015 Mekanizma arastirmasiRbAp48 proteininin eksikligi yasa bagli hafiza kaybi ile iliskilendirilmistir 2010 yilinda genc bir yetiskin grubuna kiyasla daha yasli bir yetiskin grup icin hafizanin dusuk performansinin onemini test eden deneyler yas nedeniyle iliskili hafizadaki eksikligin fiziksel bir eksiklikle baglantili olabilecegini one surdu Bu eksiklik medial temporal bolgelerdeki verimsiz isleme ile aciklanabilir Bu bolge uzun sureli insan belleginin iki turunden biri olan epizodik bellekte onemlidir ve ogeler arasinda anma iliskisi olusturmada cok onemli olan hipokampiyi icerir Yasa bagli hafiza kaybinin dentat girustan kaynaklandigina inanilirken Alzheimer in entorinal korteksten kaynaklandigina inanilmaktadir Normal yaslanma sirasinda beyindeki oksidatif DNA hasari noronal hayatta kalma ile ilgili genlerin yani sira ogrenme ve hafiza ile ilgili genlerin promotorlerinde birikir Oksidatif DNA hasari DNA cift sarmal kopmalarina DSB ler yol acabilen DNA tek sarmal kopmalarini icerir DSB ler erken evrelerde ve Alzheimer hastaliginin ilerlemesi sirasinda hipokampus ve frontal korteksin noronlarinda ve astrositlerinde birikir bu norodejenerasyon ve bilissel gerilemenin onemli bir itici gucu olabilecek bir surectir Onleme ve tedaviHafiza kaybini onlemek ve hatta hafizayi gelistirmek icin cesitli eylemler onerilmistir Mayo Clinic yedi adim onerdi zihinsel olarak aktif kalin duzenli olarak sosyallesin organize olun saglikli bir diyet yapin fiziksel aktiviteyi gunluk rutininize dahil edin ve kronik kosullari yonetin Hafiza kaybinin bazi nedenleri ilaclar stres depresyon kalp hastaligi asiri alkol kullanimi tiroid sorunlari B12 vitamini eksikligi yeterince su icmemek ve besleyici beslenmemek oldugundan bu sorunlari duzeltmek basit ve etkili bir yol olabilir demansi yavaslatir Bazilari egzersizin hafiza problemlerini onlemenin en iyi yolu oldugunu soyluyor cunku bu beyne giden kan akisini artiracak ve belki de yeni beyin hucrelerinin buyumesine yardimci olacaktir Tedavi hafiza kaybinin nedenine bagli olacaktir ancak son yillarda Alzheimer hastaligini tedavi etmek icin cesitli ilaclar onerilmistir Su anda Alzheimer tedavisi icin Gida ve Ilac Dairesi FDA tarafindan onaylanmis dort ilac vardir ve bunlarin tumu kolinerjik sistem uzerinde hareket eder Donepezil Galantamin Rivastigmin ve Takrin Bu ilaclar Alzheimer in tedavisi olmasa da hafif veya orta derecede demans icin semptomlar on sekiz aya kadar azaltilabilir Bu ilaclar tam Alzheimer a nihai dususu engellemez Ayrica modalite hafizanin gucunu belirlemede onemlidir Ornegin isitsel gorselden daha guclu hafiza yetenekleri yaratir Bu isitsel bir hatirlama testinin gorsel bir teste kiyasla daha yuksek yenilik ve oncelik etkileri ile gosterilir Arastirmalar enstrumantal muzik aktivitesi veya uygulama yoluyla isitsel egitimin bir yas olarak hafiza yeteneklerini korumaya yardimci olabilecegini gostermistir Spesifik olarak Hanna Pladdy ve McKay in deneyinde yillarca muzik egitimi almanin her seyin esit oldugunu sozel olmayan bellekte daha iyi bir performansa yol actigini ve kisinin ileri yillarinda bilis yeteneklerinin omrunu uzattigini test ettiler ve buldular Bakicilik Hastayi aktif tutarak olumlu yeteneklerine odaklanarak ve stresten uzak durarak bu gorevler kolaylikla gerceklestirilebilir Yikanma ve giyinme rutinleri bireyin hala bagimsizlik duygusu hissedecegi sekilde duzenlenmelidir Buyuk dugmeli elastik bel bantli veya Velcro kayisli kiyafetler bulmak gibi basit yaklasimlar sabahlari giyinmenin zorluklarini kolaylastirabilir Ayrica finanslar yonetilmeli veya bunlari yonetmek icin guvenilir bir kisi atanmalidir Asiri kullanimi onlemek icin parolalari degistirmek ve guvenilir bir aile uyesini veya arkadasinizi hesaplarin yonetimine dahil etmek finansal sorunlari onleyebilir Ev isleri birikmeye basladiginda buyuk gorevleri odullendirilebilecek kucuk yonetilebilir adimlara bolmenin yollarini bulun Son olarak hafiza sorunlari olan bir aile uyesi veya arkadasinizla konusmak ve ziyaret etmek cok onemlidir Saygili ve basit bir yaklasim kullanarak bire bir konusmak sosyal izolasyonun acisini hafifletebilir ve cok fazla zihinsel uyari getirebilir Hafiza kaybi ve diger bilissel bozukluklar yasayan bircok insan bakicilar icin ugrasmasi zor olan davranislarda degisikliklere sahip olabilir Ayrica bkz Bakici stresi Bakicilarin iletisim kurmanin ve olasi saldirgan durumlari azaltmanin farkli yollarini ogrenmelerine yardimci olmak icin Karar verme becerileri zedelenebilecegi icin birden fazla soru sormak yerine basit komutlar vermek faydali olabilir Ayrica bkz Demansli Kisilerin Bakimi Bakicilik ustlenilmesi gereken fiziksel zihinsel ve duygusal olarak zorlayici bir is olabilir Bir bakicinin ayrica kendilerine bakmayi hatirlamasi gerekir molalar vermek kendilerine zaman ayirmak ve muhtemelen bir destek grubuna katilmak tukenmisligi onlemenin birkac yoludur Etkilenen ve ayrilan bellek etki alanlariBuna karsilik ortuk veya prosedurel bellek tipik olarak yasla birlikte azalma gostermez Diger kisa sureli bellek turleri cok az dusus gosterir ve anlamsal bilgi ornegin kelime hazinesi aslinda yasla birlikte gelisir Ayrica duygusal olaylar icin bellekte gorulen artis da yasla birlikte devam eder Calisma bellegini kaybetmek yaslanmaya bagli olarak cesitli bilissel gorevlerdeki dususun birincil nedeni olarak gosterilmektedir Bu gorevler uzun sureli hafiza problem cozme karar verme ve dil icerir Calisan bellek elde edilen bilgilerin manipule edilmesini ve ardindan bu bilgilerin bir gorevi tamamlamak icin kullanilmasini icerir Ornegin bir kisinin kendilerine verilen sayilari geriye dogru okuyabilmesi sadece kisa sureli hafiza gerektiren sayilarin basit bir provasindan ziyade isleyen hafizayi gerektirir Yaslanma sureci ilerledikce kisinin calisma bellegine girme yetenegi azalir Bir gorev ne kadar karmasiksa yaslanan kisinin bu gorevi tamamlamakta o kadar zorlandigi gorulmustur Bilginin aktif olarak yeniden duzenlenmesi ve manipulasyonu yetiskinler yaslandikca giderek daha zor hale gelir Daha yasli bir birey sohbet etmek veya is yapmak gibi bir gorevi tamamlarken bu gorevi tamamlamasina yardimci olmak icin calisan hafizasini kullanir Yaslandikca coklu gorev yetenekleri azaliyor gibi gorunuyor bu nedenle bir kesintiden sonra yaslanan bir bireyin eldeki gorevi basariyla tamamlamasi genellikle daha zordur Ek olarak calisma bellegi konusmanin anlasilmasinda ve uretilmesinde rol oynar Bireyler yaslandikca genellikle cumle anlama ve cumle olusturmada bir dusus olur Bu dususu dogrudan dil yetenegindeki eksikliklere baglamak yerine bu azalan dil becerilerine katkida bulunan aslinda isleyen bellekteki eksikliklerdir Niteliksel degisikliklerHafiza ve yaslanma uzerine yapilan arastirmalarin cogu yasli yetiskinlerin belirli bir hafiza gorevinde nasil daha kotu performans gosterdigine odaklanmistir Ancak arastirmacilar yasli yetiskinlerin ayni seyi sadece daha azini yaptigini soylemenin her zaman dogru olmadigini da kesfettiler Bazi durumlarda yasli yetiskinler genc yetiskinlerden farkli stratejiler kullaniyor gibi gorunmektedir Ornegin beyin goruntuleme calismalari yasli yetiskinlerin hafiza gorevlerini tamamlarken genc yetiskinlere gore her iki yarim kureyi de kullanma olasiliklarinin daha yuksek oldugunu ortaya cikardi Ek olarak yasli yetiskinler bazen bilgiyi hatirlarken yasla birlikte gorulen duygulari duzenlemeye artan odaklanmanin bir sonucu gibi gorunen bir pozitiflik etkisi gosterirler Ornegin goz izleme yasli yetiskinlerin mutlu yuzlere ve uzgun yuzlerden uzaga bakmayi tercih ettiklerini ortaya koyuyor Ayrica bakinizYaslanan beyinKaynakca Memory dysfunction PDF The New England Journal of Medicine 352 7 692 9 February 2005 doi 10 1056 NEJMra041071 PMID 15716563 26 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Temmuz 2021 Mild cognitive impairment pathology and mechanisms Acta Neuropathologica 123 1 13 30 January 2012 doi 10 1007 s00401 011 0884 1 PMC 3282485 2 PMID 22101321 a b Nia nih gov 18 Nisan 2012 20 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2012 Neuropsychological features of mild cognitive impairment and preclinical Alzheimer s disease Acta Neurologica Scandinavica Supplementum 179 34 41 2003 doi 10 1034 j 1600 0404 107 s179 7 x PMID 12603249 Mild cognitive impairment MCI in medical practice a critical review of the concept and new diagnostic procedure Report of the MCI Working Group of the European Consortium on Alzheimer s Disease Journal of Neurology Neurosurgery and Psychiatry 77 6 714 8 June 2006 doi 10 1136 jnnp 2005 085332 PMC 2077456 2 PMID 16549412 Contributions of neuropsychology and neuroimaging to understanding clinical subtypes of mild cognitive impairment International Review of Neurobiology 84 2009 ss 81 103 doi 10 1016 S0074 7742 09 00405 X ISBN 9780123748331 PMC 2864107 2 PMID 19501714 Millennium Web Catalog Journal of Neurolinguistics 25 4 263 275 July 2012 doi 10 1016 j jneuroling 2012 02 002 Insights into the ageing mind a view from cognitive neuroscience Nature Reviews Neuroscience 5 2 87 96 February 2004 doi 10 1038 nrn1323 PMID 14735112 a b Memory function in normal aging Acta Neurologica Scandinavica Supplementum 179 7 13 2003 doi 10 1034 j 1600 0404 107 s179 5 x PMID 12603244 PDF Psychological Science 13 1 64 7 January 2002 doi 10 1111 1467 9280 00411 PMID 11892780 28 Agustos 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Kuhlmann 2011 Older Adults Use of Metacognitive Knowledge in Source Monitoring Spared Monitoring but Impaired Control PDF Psychology and Aging American Psychological Association 26 1 143 9 doi 10 1037 a0021055 PMID 21058865 10 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Temmuz 2021 Adult age differences in memory performance tests of an associative deficit hypothesis Journal of Experimental Psychology Learning Memory and Cognition 26 5 1170 87 September 2000 doi 10 1037 0278 7393 26 5 1170 PMID 11009251 Aging and reflective processes of working memory binding and test load deficits Psychology and Aging 15 3 527 41 September 2000 doi 10 1037 0882 7974 15 3 527 PMID 11014715 Rasmussen M amp Laumann K 2013 The academic and psychological benefits of exercise in healthy children and adolescents European Journal of Psychology of Education 28 3 945 962 Retrieved March 21 2021 from http www jstor org stable 23581530 Glisky Elizabeth L 2007 Changes in Cognitive Function in Human Aging Riddle David R Ed Brain Aging Models Methods and Mechanisms Frontiers in Neuroscience CRC Press Taylor amp Francis ISBN 9780849338182 PMID 21204355 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 12 Kasim 2019 Neuroscience News Ingilizce 5 Haziran 2020 9 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2021 a b Memory and aging four hypotheses in search of data Annual Review of Psychology 42 333 76 1991 doi 10 1146 annurev ps 42 020191 002001 PMID 2018397 Psychology and Aging American Psychological Association 15 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mayis 2011 Kahana 2002 Age Dissociates Recency and Lag Recency Effects in Free Recall Journal of Experimental Psychology American Psychological Association 28 3 530 40 doi 10 1037 0278 7393 28 3 530 PMID 12018505 LiveScience 11 Nisan 2011 5 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2012 EurekAlert Super aged brains reveal first secrets of sharp memory in old age 5 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Aging executive control and attention a review of meta analyses Neuroscience and Biobehavioral Reviews 26 7 849 57 November 2002 doi 10 1016 s0149 7634 02 00071 4 PMID 12470697 An application of prefrontal cortex function theory to cognitive aging Psychological Bulletin 120 2 272 92 September 1996 doi 10 1037 0033 2909 120 2 272 PMID 8831298 PDF Neuropsychology Development and Cognition Section B Aging Neuropsychology and Cognition 17 3 270 95 May 2010 doi 10 1080 13825580903165428 PMID 20408252 26 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Temmuz 2021 Arsivlenmis kopya PDF 22 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Temmuz 2021 The persistence of memory contiguity effects across hundreds of seconds Psychonomic Bulletin amp Review 15 1 58 63 February 2008 doi 10 3758 PBR 15 1 58 PMC 2493616 2 PMID 18605480 Associative deficit in recognition memory in a lifespan sample of healthy adults Psychology and Aging 25 4 940 8 December 2010 doi 10 1037 a0020595 PMC 3011045 2 PMID 20822256 Aging and inhibition processes the case of metaphor treatment Psychology and Aging 25 3 697 701 September 2010 doi 10 1037 a0019578 PMID 20853972 PDF Running Head Language in Aging 24 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2012 Processing speed attentional capacity and age related memory change PDF Experimental Aging Research 32 3 263 95 2006 doi 10 1080 03610730600699118 PMID 16754468 a b c d e Changes in Cognitive Function in Human Aging Brain Aging Models Methods and Mechanisms Frontiers in Neuroscience Boca Raton F CRC Press 2007 ISBN 9780849338182 PMID 21204355 Effects of aging and divided attention on memory for items and their contexts Psychology and Aging 25 4 968 79 December 2010 doi 10 1037 a0020276 PMID 20973605 31 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Lu T Pan Y Kao SY Li C Kohane I Chan J Yankner BA Gene regulation and DNA damage in the ageing human brain Nature 2004 Jun 24 429 6994 883 91 doi 10 1038 nature02661 Epub 2004 Jun 9 PMID 15190254 Vilenchik MM Knudson AG Endogenous DNA double strand breaks production fidelity of repair and induction of cancer Proc Natl Acad Sci U S A 2003 Oct 28 100 22 12871 6 doi 10 1073 pnas 2135498100 Epub 2003 Oct 17 PMID 14566050 PMCID PMC240711 Shanbhag NM Evans MD Mao W Nana AL Seeley WW Adame A Rissman RA Masliah E Mucke L Early neuronal accumulation of DNA double strand breaks in Alzheimer s disease Acta Neuropathol Commun 2019 May 17 7 1 77 doi 10 1186 s40478 019 0723 5 PMID 31101070 PMCID PMC6524256 Mayo Clinic 16 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mayis 2011 Harvard Medical School 27 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mayis 2011 The relation between instrumental musical activity and cognitive aging Neuropsychology 25 3 378 86 May 2011 doi 10 1037 a0021895 PMC 4354683 2 PMID 21463047 Memory ucsf edu 12 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2012 www caregiver org 26 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Aralik 2020 A longitudinal study of implicit and explicit memory in old persons Psychology and Aging 19 4 617 25 December 2004 doi 10 1037 0882 7974 19 4 617 PMID 15584787 Aging and vocabulary scores a meta analysis Psychology and Aging 18 2 332 9 June 2003 doi 10 1037 0882 7974 18 2 332 PMID 12825780 a b Aging and motivated cognition the positivity effect in attention and memory PDF Trends in Cognitive Sciences 9 10 496 502 October 2005 doi 10 1016 j tics 2005 08 005 PMID 16154382 olu kirik baglanti A brief history of memory and aging PDF The Foundations of Remembering ss 108 120 ISBN 978 1 138 00621 8 Erisim tarihi 20 Nisan 2012 Multitasking takes toll on memory study finds New York Times 11 Nisan 2011 14 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2012 PDF Handbook of Psychology and Aging 6 1 16 10 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2012 PDF Psychology and Aging 17 1 85 100 March 2002 doi 10 1037 0882 7974 17 1 85 PMID 11931290 26 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Selective preference in visual fixation away from negative images in old age An eye tracking study Psychology and Aging 21 1 40 8 March 2006 doi 10 1037 0882 7974 21 1 40 PMID 16594790 Konuyla ilgili yayinlar National Institutes of Health 13 Nisan 2001 tarihinde kaynagindan arsivlendi Budson AE Price BH April 2005 PDF Discovery Medicine 5 26 135 41 PMID 20704899 26 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Henry JD MacLeod MS Phillips LH Crawford JR March 2004 A meta analytic review of prospective memory and aging Psychology and Aging 19 1 27 39 CiteSeerX 10 1 1 323 9221 2 doi 10 1037 0882 7974 19 1 27 PMID 15065929 Johnson MK Hashtroudi S Lindsay DS July 1993 Source monitoring Psychological Bulletin 114 1 3 28 doi 10 1037 0033 2909 114 1 3 PMID 8346328 Maylor EA 1995 MRC CBU Cambridge Bibliography 12 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Nilsson LG 2003 Memory function in normal aging Acta Neurologica Scandinavica Supplementum 179 7 13 doi 10 1034 j 1600 0404 107 s179 5 x PMID 12603244 Baddeley AD Anderson MC ve Eysenck MW 2015 Hafiza Dogu Sussex Psikoloji Basin Isik LL 2000 Yetiskinlikte hafiza degisiklikleri Psikoloji ve yaslanma devriminde Daha uzun yasama nasil uyum sagliyoruz s 73 97 Washington DC Amerikan Psikoloji Dernegi Nairne JS 2000 Unutmak Psikoloji Ansiklopedisinde Cilt 3 s 386 389 Washington DC New York NY Amerikan Psikoloji Dernegi Swaab DF 2014 Beynimiz Biziz Rahimden Alzheimer a Beynin Norobiyografisi Cilt Ilk baski New York Spiegel amp Grau