Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Haile-i Osmaniye (Osmanlı Faciası), Osmanlı Padişahı II. Osman'ın öldürüldüğü olaya verilen isimdir. 20 Mayıs 1622'de Yeniçeri Ocağı içindeki başıboş ve emir komuta zincirinden ayrı hareket eden bir tugay tarafından gerçekleştirilmiş olaydır. Olay sonucu Sultan II. Osman öldürülmüş, imparatorluğun dört bir yanında isyanlar çıkmıştır. Bu isyanlara Abaza İsyanları denmiştir.
| Haile-i Osmaniye | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Osmanlı İmparatorluğu | Yeniçeri ocağının 65. tugayı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| II. Osman Ohrili Hüseyin Paşa | Yeniçerilerin 65. Tugayı Valide Sultan Hain Davud Paşa | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| II. Osman Ohrili Hüseyin Paşa | Hain Davud Paşa Yeniçerilerin 65. tugayı (tamamı idam edildi) | ||||||||
İsyanın başlaması
1621'de yaşanan Hotin Muharebesi sırasında askerlerin isteksiz savaşması, Padişah II.Osman'ı kızdırmış ve yeniçeri ocağını kaldırma kararını almasına yol açmıştı. II. Osman, önce Anadolu'da çıkan isyanı bastırmak için oraya geçmek istediyse de dönemin Şeyhülislamı Hocazade Esad Efendi, bir padişahın bu kadar basit bir isyana gitmesinin uygun olmadığını söyleyerek Padişah'ı bu fikrinden vazgeçirmişti. Padişah'ın burada asıl amacı Anadolu'dan ordu toplamak idi. Sonralarda ise hacca gitme bahanesi ile bir ordu toplama girişiminde bulunan Padişah'a yine engel çıkmış, üstelik yeniçeriler bu durumu öğrenmişti. Padişah'tan Hoca Ömer Efendi ve Süleyman Ağa gibi isimlerin kellesini istemişler ancak istekleri kabul edilmeyince isyan etmişlerdir.
II. Osman'ın öldürülüşü
İsyan başladıktan sonra önü durdurulamaz bir hâle gelmişti. İsyancıların; Padişah'ı bazı kaynaklara göre uyduğu vakit, bazı kaynaklarda ise zorla kaçırdığı iddia edilir. Emir komuta zincirinden çıkmış yeniçeriler, Padişah'ın elini kolunu bağlayarak, onu uyuz bir eşeğe bindirip, türlü hakarete ve saldırılara maruz bıraktıktan sonra son durak olarak Yedikule Zindanları'na getirmişlerdi. Padişah, bir hücreye kapatıldıktan bir gün sonra Sadrazam Kara Davut Paşa'nın emriyle hücreye 9-10 cellat girmişti. Harap bitap Padişah, cellatlara o hâli ile mücadele göstermiş ve zorluk çıkarmıştı. Devam eden çekişmeden sonra Kalender Uğrusu olarak bilinen Cebecibaşı, Padişah'ı hayalarından sıkarak etkisiz hâle getirmiş ve boynuna geçirdiği kement ile Padişah'ı orada öldürmüştür.
Padişah'ın ölümünden sonra
Sultan II. Osman, 20 Mayıs 1622 günü şehit olduktan sonra, Erzurum Beylerbeyi olan Abaza Mehmed Paşa isyan etmiş ve Anadolu'nun büyük bir kısmını ele geçirmiş, yakaladığı yeniçerileri işkenceler ile öldürmüştür. Sadece Abaza isyanıyla isyanlar bitmemiştir. Kırım, Mısır ve Yemen'de de isyanlar başlamış hatta İstanbul'da da Padişah'ın katilleri aranmaya başlanmıştır. En sonunda isyancılar tarafından sultan ilan edilen I. Mustafa da bir hatt-ı humayun yayımlayarak kısaca "Tez katiller bulunsun !" dedi. Bu haberler isyancılara da ulaşınca büyük bir kısmı korkuya kapılmış ve isyancılar; kaçmaya, saklanmaya başlamıştır. Davud Paşa, Padişah'ı katlettikten sonraki bir yılını büyük bir korkuyla geçirmiş ve en sonunda bir samanlıkta saklanırken bulunmuştur. Birkaç defa kaçmış olsa da 8 Ocak'ta kendisiyle birlikte Padişah'ın ölümünde rolü olan kişilerden Kalender Uğrusu ve Vezir Derviş Paşa gibi isimler infaz edilmiştir.
Sonraki dönemler için etkisi
Haile-i Osmaniye olayı yaşandığı andan itibaren sonraki dönemlerdeki Yeniçerilerin devlet işlerine karışmalarına yol açmış, nizam bozulmuştu. Her ne kadar birkaç yetenekli padişah bu durumu düzeltme çabasına girişmiş olsalar da başaramadılar. Sultan II. Osman'ın ölümü hiçbir zaman hazmedilememiş, sonraki dönemlerde Yeniçeriler her ne kadar birçok isyana yeltendilerse de bir padişahı öldürmeye cesaret edememişti. Bunun en büyük nedenlerinden birisi ise bu olay sonrası Yeniçeriler ve diğer askeri ocaklar lanetlenmiş, suçları olmayan ocaklar dahil suçlanmıştı. Abaza Paşa'nın sert politikası nedeniyle Anadolu'da birçok Yeniçeri, Sipahi, Cebecibaşı'nın işkenceli idamları, diğer bölgelerde de aynı durumun yaşanması, Osmanlı halkının bir daha böyle bir şeye tahammül etmeyeceğinin en büyük göstergelerinden olmuşsa da sonraki dönemlerde askeri ocaklar devlet işlerine oldukça fazla karışır olmuş, devlet nizamı ağır bir şekilde kaybolmuş, büyük toprak kayıpları yaşanmıştı. II. Mahmud'un gelişine kadar bu böyle olmuştu. II. Osman eğer ki ıslahatlarını yerine getirebilseydi, devletin hala ayakta olacağını, olmasa bile ömrünü uzatabileceği gibi oldukça fazla görüş vardır. II. Osman'ın kaybı tıpkı Kanuni'nin oğlu Şehzade Mustafa gibi Osmanlı'nın kaderini yeniden çizmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Vaka-i Sultan Osman Han" (PDF). 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
- ^ . www.devletialiyyei.com. 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
- ^ a b . islamansiklopedisi.org.tr (İngilizce). 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
- ^ . islamansiklopedisi.org.tr (İngilizce). 23 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
- Bir Osmanlı Trajedisi | 1. Basım - Gabriel Piterburg (2018)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haile i Osmaniye Osmanli Faciasi Osmanli Padisahi II Osman in olduruldugu olaya verilen isimdir 20 Mayis 1622 de Yeniceri Ocagi icindeki basibos ve emir komuta zincirinden ayri hareket eden bir tugay tarafindan gerceklestirilmis olaydir Olay sonucu Sultan II Osman oldurulmus imparatorlugun dort bir yaninda isyanlar cikmistir Bu isyanlara Abaza Isyanlari denmistir Haile i OsmaniyeTarih1621 1622BolgeTopkapi Sarayi Yedikule Zindanlari IstanbulSebepII Osman in Yeniceri Ocagini kaldirmak istemesiDurumAbaza isyanlarinin baslangici II Osman tahttan indirildi ve olduruldu Hain Davud Pasa ve Yenicerilerin 65 Tugayi tamamen idam edildi Cinayette parmagi olan veya oldugu dusunulen herkes asildi Anadolu da kapikulu askerleri oldurulmeye baslandi Imparatorluk buyuk bir karisikliga suruklendi TaraflarOsmanli ImparatorluguYeniceri ocaginin 65 tugayiKomutanlar ve liderlerII Osman Ohrili Huseyin PasaYenicerilerin 65 Tugayi Valide Sultan Hain Davud PasaKayiplarII Osman Ohrili Huseyin PasaHain Davud Pasa Yenicerilerin 65 tugayi tamami idam edildi Isyanin baslamasi1621 de yasanan Hotin Muharebesi sirasinda askerlerin isteksiz savasmasi Padisah II Osman i kizdirmis ve yeniceri ocagini kaldirma kararini almasina yol acmisti II Osman once Anadolu da cikan isyani bastirmak icin oraya gecmek istediyse de donemin Seyhulislami Hocazade Esad Efendi bir padisahin bu kadar basit bir isyana gitmesinin uygun olmadigini soyleyerek Padisah i bu fikrinden vazgecirmisti Padisah in burada asil amaci Anadolu dan ordu toplamak idi Sonralarda ise hacca gitme bahanesi ile bir ordu toplama girisiminde bulunan Padisah a yine engel cikmis ustelik yeniceriler bu durumu ogrenmisti Padisah tan Hoca Omer Efendi ve Suleyman Aga gibi isimlerin kellesini istemisler ancak istekleri kabul edilmeyince isyan etmislerdir II Osman in oldurulusuIsyan basladiktan sonra onu durdurulamaz bir hale gelmisti Isyancilarin Padisah i bazi kaynaklara gore uydugu vakit bazi kaynaklarda ise zorla kacirdigi iddia edilir Emir komuta zincirinden cikmis yeniceriler Padisah in elini kolunu baglayarak onu uyuz bir esege bindirip turlu hakarete ve saldirilara maruz biraktiktan sonra son durak olarak Yedikule Zindanlari na getirmislerdi Padisah bir hucreye kapatildiktan bir gun sonra Sadrazam Kara Davut Pasa nin emriyle hucreye 9 10 cellat girmisti Harap bitap Padisah cellatlara o hali ile mucadele gostermis ve zorluk cikarmisti Devam eden cekismeden sonra Kalender Ugrusu olarak bilinen Cebecibasi Padisah i hayalarindan sikarak etkisiz hale getirmis ve boynuna gecirdigi kement ile Padisah i orada oldurmustur Padisah in olumunden sonraSultan II Osman 20 Mayis 1622 gunu sehit olduktan sonra Erzurum Beylerbeyi olan Abaza Mehmed Pasa isyan etmis ve Anadolu nun buyuk bir kismini ele gecirmis yakaladigi yenicerileri iskenceler ile oldurmustur Sadece Abaza isyaniyla isyanlar bitmemistir Kirim Misir ve Yemen de de isyanlar baslamis hatta Istanbul da da Padisah in katilleri aranmaya baslanmistir En sonunda isyancilar tarafindan sultan ilan edilen I Mustafa da bir hatt i humayun yayimlayarak kisaca Tez katiller bulunsun dedi Bu haberler isyancilara da ulasinca buyuk bir kismi korkuya kapilmis ve isyancilar kacmaya saklanmaya baslamistir Davud Pasa Padisah i katlettikten sonraki bir yilini buyuk bir korkuyla gecirmis ve en sonunda bir samanlikta saklanirken bulunmustur Birkac defa kacmis olsa da 8 Ocak ta kendisiyle birlikte Padisah in olumunde rolu olan kisilerden Kalender Ugrusu ve Vezir Dervis Pasa gibi isimler infaz edilmistir Sonraki donemler icin etkisiHaile i Osmaniye olayi yasandigi andan itibaren sonraki donemlerdeki Yenicerilerin devlet islerine karismalarina yol acmis nizam bozulmustu Her ne kadar birkac yetenekli padisah bu durumu duzeltme cabasina girismis olsalar da basaramadilar Sultan II Osman in olumu hicbir zaman hazmedilememis sonraki donemlerde Yeniceriler her ne kadar bircok isyana yeltendilerse de bir padisahi oldurmeye cesaret edememisti Bunun en buyuk nedenlerinden birisi ise bu olay sonrasi Yeniceriler ve diger askeri ocaklar lanetlenmis suclari olmayan ocaklar dahil suclanmisti Abaza Pasa nin sert politikasi nedeniyle Anadolu da bircok Yeniceri Sipahi Cebecibasi nin iskenceli idamlari diger bolgelerde de ayni durumun yasanmasi Osmanli halkinin bir daha boyle bir seye tahammul etmeyeceginin en buyuk gostergelerinden olmussa da sonraki donemlerde askeri ocaklar devlet islerine oldukca fazla karisir olmus devlet nizami agir bir sekilde kaybolmus buyuk toprak kayiplari yasanmisti II Mahmud un gelisine kadar bu boyle olmustu II Osman eger ki islahatlarini yerine getirebilseydi devletin hala ayakta olacagini olmasa bile omrunu uzatabilecegi gibi oldukca fazla gorus vardir II Osman in kaybi tipki Kanuni nin oglu Sehzade Mustafa gibi Osmanli nin kaderini yeniden cizmistir Ayrica bakinizAbaza isyanlariKaynakca Vaka i Sultan Osman Han PDF 28 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Kasim 2020 www devletialiyyei com 10 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2020 a b islamansiklopedisi org tr Ingilizce 23 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2020 islamansiklopedisi org tr Ingilizce 23 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2020 Bir Osmanli Trajedisi 1 Basim Gabriel Piterburg 2018