Haliç-i Dersaadet Şirket-i Hayriyesi, diğer bilinen isimleriyle Dersaadet Haliç Vapurları Osmanlı Anonim Şirketi, Haliç Dersaadet Vapurları Şirketi, Haliç Vapurları Şirketi, Haliç Şirketi, 1856'dan 1941'e kadar Haliç'te yolcu taşımacılığı yapan vapurculuk anonim şirketi. 1941’de kamulaştırılarak bütün hakları Şehir Hatları’na devredilmiştir.
Haliç vapur imtiyazı Haliç-i Dersaadet Şirket-i Hayriyesi adlı şirkete ilk olarak 1856 yılında yirmi yıllık süre için verilmiştir. İmtiyazı bahşeden 1856 tarihli padişah iradesinde, bu imtiyaz Hasköy İskelesi merkez kabul edilerek, Köprü (Eminönü) dışında yolcu taşımamak, yani Haliç içerisinde kalmak koşuluyla, Haliç'in her iki yakasındaki iskeleler arasında küçük vapurlarla yolcu taşımacılığı yapmayı içermekteydi.
Bu ilk imtiyazla ilgili bir sözleşme düzenlenmemişti. 1872 yılında yapılan imtiyaz sözleşmesiyle daha önce yirmi yıl için verilen imtiyaz yirmi yılın bitiminden itibaren on yıl daha uzatılıyordu. Yapılan bu ilk sözleşmeye göre şirket en az sekiz parça vapur bulunduracak, vapur sefer ve sayısını bölgede oturan halkın isteklerine göre şirket ayarlayacak,yazlık-kışlık tarife önceden ilan edilecekti. 1897 yılına gelindiğinde şirketin taşımış olduğu yıllık yolcu sayısı 8,8 milyon kişi, geliri ise 4,9 milyon kuruş olmuştur.
Bu süre içinde Mahmud Celaleddin Paşa'ya ait olan imtiyaz hakkı mültezimler arasında birçok kez el değiştirir. Önce P. M. Courdji&Co. Şirketine, ardından G. Zarifi'ye geçer. 1885-1908 yılları arasında da John Paşa tarafından idare edilir. 1892 yılında imtiyaz süresi dolan işletme 1908 yılına kadar imtiyazsız şekilde faaliyetlerini sürdürür. 1909 yılında ise imtiyaza ilişkin mukavelename imzalanmıştır. 1910 yılında imtiyazı kullanmak için Haliç Vapurları Şirketi adıyla bir şirket kurulmuştur. Galata Köprüsü'nden başlayarak Kâğıthane'ye kadar Haliç'in her iki tarafındaki iskelelerin kurulması ve bunlar arasında vapurla yolcu taşınması için 40 yıllık imtiyaz verilmiştir.
1858'den beri vapurların işlediği Haliç hattında kurulu bulunan Haliç Vapurları Şirketi 1941’de ve Boğaz hattında vapur işletmek üzere 1851’de kurulmuş olan Şirket-i Hayriye 1945'te kamulaştırılarak bütün haklarının Şehir Hatları'na devri ile İstanbul sularında vapur taşımacılığı tek çatı altına toplanmış oldu.
Kaynakça
- ^ a b I.Dünya Savaşı Yıllarında Bir Sivil Toplum Girişimi Öyküsü:Haliç Vapur Ücreti Zammına Halkın Tepkisi 21 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., journals.istanbul.edu.tr, erişim 11 Mart 2013
- ^ a b TÜRKİYE’DE KENTSEL HİZMETLER ALANINDA İMTİYAZLI ŞİRKETLER VE BELEDÎLEŞTİRME (1850-1950)[], T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ (Yüksek Lisans Tezi), erişim 11 Mart 2013
- ^ a b Şehir Hatları, Hakkında (Tarihçe) 12 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., sehirhatlari.com.tr, erişim 11 Mart 2013
- ^ İstanbul Sularında Araba Vapurları 19 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., denizhaber.com, erişim 11 Mart 2013
Dış bağlantılar
- Vapurlar geçerdi Haliç'ten1 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., radikal.com.tr, 25 Nisan 2008
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Halic i Dersaadet Sirket i Hayriyesi diger bilinen isimleriyle Dersaadet Halic Vapurlari Osmanli Anonim Sirketi Halic Dersaadet Vapurlari Sirketi Halic Vapurlari Sirketi Halic Sirketi 1856 dan 1941 e kadar Halic te yolcu tasimaciligi yapan vapurculuk anonim sirketi 1941 de kamulastirilarak butun haklari Sehir Hatlari na devredilmistir Halic vapur imtiyazi Halic i Dersaadet Sirket i Hayriyesi adli sirkete ilk olarak 1856 yilinda yirmi yillik sure icin verilmistir Imtiyazi bahseden 1856 tarihli padisah iradesinde bu imtiyaz Haskoy Iskelesi merkez kabul edilerek Kopru Eminonu disinda yolcu tasimamak yani Halic icerisinde kalmak kosuluyla Halic in her iki yakasindaki iskeleler arasinda kucuk vapurlarla yolcu tasimaciligi yapmayi icermekteydi Halic Sirketi nin 13 numarali vapuru Bu ilk imtiyazla ilgili bir sozlesme duzenlenmemisti 1872 yilinda yapilan imtiyaz sozlesmesiyle daha once yirmi yil icin verilen imtiyaz yirmi yilin bitiminden itibaren on yil daha uzatiliyordu Yapilan bu ilk sozlesmeye gore sirket en az sekiz parca vapur bulunduracak vapur sefer ve sayisini bolgede oturan halkin isteklerine gore sirket ayarlayacak yazlik kislik tarife onceden ilan edilecekti 1897 yilina gelindiginde sirketin tasimis oldugu yillik yolcu sayisi 8 8 milyon kisi geliri ise 4 9 milyon kurus olmustur Bu sure icinde Mahmud Celaleddin Pasa ya ait olan imtiyaz hakki multezimler arasinda bircok kez el degistirir Once P M Courdji amp Co Sirketine ardindan G Zarifi ye gecer 1885 1908 yillari arasinda da John Pasa tarafindan idare edilir 1892 yilinda imtiyaz suresi dolan isletme 1908 yilina kadar imtiyazsiz sekilde faaliyetlerini surdurur 1909 yilinda ise imtiyaza iliskin mukavelename imzalanmistir 1910 yilinda imtiyazi kullanmak icin Halic Vapurlari Sirketi adiyla bir sirket kurulmustur Galata Koprusu nden baslayarak Kagithane ye kadar Halic in her iki tarafindaki iskelelerin kurulmasi ve bunlar arasinda vapurla yolcu tasinmasi icin 40 yillik imtiyaz verilmistir 1858 den beri vapurlarin isledigi Halic hattinda kurulu bulunan Halic Vapurlari Sirketi 1941 de ve Bogaz hattinda vapur isletmek uzere 1851 de kurulmus olan Sirket i Hayriye 1945 te kamulastirilarak butun haklarinin Sehir Hatlari na devri ile Istanbul sularinda vapur tasimaciligi tek cati altina toplanmis oldu Kaynakca a b I Dunya Savasi Yillarinda Bir Sivil Toplum Girisimi Oykusu Halic Vapur Ucreti Zammina Halkin Tepkisi 21 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde journals istanbul edu tr erisim 11 Mart 2013 a b TURKIYE DE KENTSEL HIZMETLER ALANINDA IMTIYAZLI SIRKETLER VE BELEDILESTIRME 1850 1950 olu kirik baglanti T C ANKARA UNIVERSITESI SOSYAL BILIMLER ENSTITUSU Yuksek Lisans Tezi erisim 11 Mart 2013 a b Sehir Hatlari Hakkinda Tarihce 12 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde sehirhatlari com tr erisim 11 Mart 2013 Istanbul Sularinda Araba Vapurlari 19 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde denizhaber com erisim 11 Mart 2013Dis baglantilarVapurlar gecerdi Halic ten1 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde radikal com tr 25 Nisan 2008